دانلود مقاله قاچاق انسان

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله قاچاق انسان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

قاچاق انسان
قاچاق انسان یکی از پدیده‌های در حال رشد عصر حاضر است و به عبارت دیگر شکل جدید و امروزی برده‌داری محسوب می‌شود.
بررسی جنبه‌های قاچاق انسان در محور‌های چهارگانه قاچاق زنان و دختران، قاچاق کودکان، قاچاق اعضای بدن و سرانجام بهره‌کشی از نیروی کار و از طرف دیگر علل و انگیزه قاچاق انسان در ایران و پیامد‌های ناشی از آن و بررسی جغرافیایی قاچاق انسان، مواردی هستند که در پژوهش حاضر مورد کنکاش قرار گرفته‌اند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که زنان و دختران تقریبا قربانیان همیشگی و به دنبال آن مردان و پسران در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نکته مهم اینکه حجم کمی از قاچاق انسان، شناسایی و قابل پیگیری است. قربانیان قاچاق که بیشتر آنها زنان و کودکان هستند، به‌زور، فریب یا ارعاب ناچار می‌شوند به شرایط غیرانسانی تن بدهند و بدون توجه به شکل بی‌رحمانه بردگی، در ترس و درماندگی زندگی کنند.
بردگی داخلی و کار اجباری از جمله شکل‌های بهره‌کشی از انسان است اما اکثریت قربانیان به بردگی جنسی کشانده می‌شوند. شواهد نشان می‌دهد کشور جمهوری اسلامی ایران، به دلیل موقعیت ویژه و قرار‌گیری در یک منطقه خاص جغرافیایی درگیر مسائل ناشی از قاچاق انسان بوده است.
این وضع همواره امنیت روانی، فردی و امنیت اجتماعی جامعه را با چالش روبرو می‌سازد. حال پرسش این است که: وضع قاچاق انسان در ایران چگونه است؟ پیامد‌های ناشی از آن چه تاثیری بر ساختارهای اجتماعی جامعه خواهد گذاشت؟ مهم‌ترین معضلات و پیامد‌های ناشی از قاچاق انسان در ایران در چه سطوحی بروز می‌یابد و راهکار اصلی در جهت کنترل آن کدام است؟

انگیزه قاچاق
انگیزه قاچاق و علل تن‌دادن قربانیان به این عمل در تحقیق کمیسیون اروپا در بلژیک‎، ایتالیا و هلند اینگونه بیان شده است: نیاز به پول برای رفع نیازهای نخستین‎‎، پول برای خانواده، کار، پول برای داشتن زندگی شیک‌تر، ماجراجویی، آینده بهتر، آدم‌ربایی، اعتیاد، یافتن شرایط بهتر با کارکردن به عنوان یک روسپی و بی‌ثباتی سیاسی در کشور خود.

قاچاق زنان و دختران
کارشناسان از افزایش قاچاق زنان و دختران در استان‌های مرزی کشور و روند صعودی سن قاچاق دختران کمتر از 14 سال خبر دادند. همچنین یافته‌های تحقیقی که در سال 82 انجام شده است، بیانگر روند رو به افزایش قاچاق آنها به کشور‌های حاشیه‌یی خلیج فارس، پاکستان، افغانستان و بطور محدود به کشور‌های اروپایی و آسیایی بوده است.

قاچاق کودکان
قاچاق کودکان یکی دیگر از اشکال قاچاق انسان است که می‌تواند جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی محسوب شود. شیوه قانونی و شیوه غیرقانونی 2 شکل اصلی قاچاق کودکان در سطح بین‌الملل هستند. استعمار از طریق کار اجباری، بهره‌کشی و فحشا، پورنوگرافی، پدوفیل‌ها، قطع عضو اعضای کودکان و فروش آن شکل می‌گیرد.

قاچاق اعضای بدن
انتظار طولانی‌مدت برای دریافت عضوی از اعضای بدن از طرف بیماران ثروتمندی که نیازمند پیوند عضوی سالم بودند، یکی از مهم‌ترین دلایل رونق تجارت اعضای بدن انسان شد. از آنجا که اغلب قوانین کشورهای مختلف جهان، خرید و فروش اعضای بدن انسان را ممنوع اعلام کرده است، این بازار بطور غیرقانونی شکل گرفت و قاچاقچیان اعضای بدن، آن را سازماندهی کردند. قاچاق اعضای بدن به 3 صورت انجام می‌شود.
1- جنایتکاران به متقاعد کردن افراد به فروش اعضای بدن خود در برابر مبلغ ناچیزی پول می‌پردازند.
2- قاچاقچیان پس از مرگ افراد و پایان مراسم تدفین، اقدام به خارج کردن جسد از قبر کرده و برخی از اعضا و بافت‌های بدن وی را جدا می‌کنند. این اعضا و بافت‌ها برای پیوند فروخته نمی‌شوند، بلکه هدف از فروش آنها تحقیقات علمی و سایر مقاصد تجاری است.
3- باندهای جنایتکار با ربودن اشخاص بویژه کودکان، آنان را بی‌هوش کرده و اعضای بدنشان را در حالی که زنده هستند، از بدن‌هایشان جدا می‌کنند.

اشکال متفاوت قاچاق زنان و دختران در ایران
بر اساس پژوهش سازمان دفاع از قربانیان خشونت، قاچاق زنان و دختران در ایران بطور عمده به 2 شکل «قاچاق به پاکستان» و « قاچاق به کشور‌های حاشیه خلیج فارس بویژه امارات متحده عربی» صورت می‌گیرد.
یافته‌های تحقیقی که با همکاری امور مشارکت زنان و کمیته سازمان دفاع از قربانیان خشونت در سال 1382 انجام شده، بیانگر روند رو به افزایش زنان و دختران استان‌های مرزی به کشور‌های حاشیه‌یی خلیج فارس، امارات متحده عربی، پاکستان و افغانستان و بطور محدود به کشور‌های اروپایی و آسیایی است.

ویژگی‌های اصلی قربانیان قاچاق در ایران
قربانیان عموما بین 14 تا 25 سال دارند و از نظر اقتصادی و اجتماعی، در اکثر موارد کشمکش‌های درون خانواده، اعتیاد والدین، طلاق، فقر، مسکن نامناسب، سکونت در مناطق پرجمعیت و حاشیه‌نشینی شهرهای بزرگ موجب می‌شود تا دختران محیط نامساعد خانواده را ترک کرده یا پدر خانواده مجبور به فروش دختران خود می‌شود. همچنین از نظر سطح تحصیلات، از آنجا که اغلب قربانیان از اقشار فقیر و دختران فراری هستند، از نظر تحصیلی، در سطح راهنمایی و دبیرستان و در رده سنی 15 تا 17 سال هستند و از فقر فرهنگی و ضعف اعتقادات رنج می‌برند.

جغرافیای قاچاق انسان در ایران
در سال‌های اخیر، همزمان با گسترش پدیده قاچاق انسان در جهان، گزارش‌های بیشتری از قاچاق انسان در ایران انتشار یافته است. براساس اعلام پلیس امنیت ملی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، قاچاق انسان بصورتی که در کشورهای دیگر انجام می‌شود، در معاونت مذکور سابقه ندارد؛ اما خروج زنان و دختران جوان بصورت غیرقانونی به کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله دوبی و امارات و فروش آنان به شیوخ عرب مسبوق به سابقه است.یافته‌های تحقیقی که با همکاری مرکز امور مشارکت زنان و کمیته سازمان دفاع از قربانیان خشونت در سال 82 انجام شده است، بیانگر روند رو به افزایش قاچاق زنان و دختران استان‌های مرزی به کشورهای حاشیه خلیج فارس، امارات متحده عربی، پاکستان و افغانستان و بطور محدود به کشورهای اروپایی و آسیایی است. قاچاقچیان، قربانیان را از کشورهای بنگلادش، افغانستان، پاکستان به داخل ایران حمل و سپس به اروپا می‌فرستند. در سال 1382، 200 باند قاچاق انسان در آذربایجان غربی که عمدتا در شهرهای باکو، سلماس و چالدران فعالیت می‌کردند، کشف و متلاشی شدند. همچنین 150 هزار نفر که بصورت غیرقانونی در ایران به سر می‌برند، دستگیر شدند. همه‌روزه بطور متوسط 150 تا 200 هزار نفر افغانی از معابر غیررسمی وارد استان سیستان و بلوچستان می‌شوند.
جلوگیری از جابه‌جایی غیرمجاز اتباع افغان باعث شده است که افغان‌های فاقد مدارک شناسایی برای تردد از شهری به شهر دیگر در داخل ایران به باندهای قاچاق مراجعه کنند و پول‌های گزافی به آنان بپردازند(سازمان دفاع از قربانیان خشونت 42:1382). ایران نیز مانند دیگر کشورها از این پدیده‌ در امان نمانده است.
هرچند آمار دقیقی در این‌باره وجود ندارد ولی آنچه از اخبار برمی‌آید این است که ایران بعنوان یک کشور ترانزیت و به عنوان یک کشور مبدا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل نگاه سیاسی و امنیتی به این پدیده فرهنگی اجتماعی، دستگاه‌های مسوول از ارایه آمار دقیقی در این‌باره خودداری می‌کنند.براساس شواهد موجود، ایران به عنوان یک کشور ترانزیت اشخاصی است که از کشورهای شرقی مانند پاکستان و افغانستان به کشورهای اروپایی قاچاق می‌شوند.
قاچاقچیان این افراد را از مرزهای خراسان و سیستان وارد و پس از مسیر طولانی از مرزهای غرب و استان آذربایجان غربی خارج می‌کنند.اما مشکل حادتر، قاچاق اتباع ایرانی به کشورهای حاشیه خلیج فارس و پاکستان است.
برعکس مورد قبل، بزه‌دیدگان انواع مختلفی دارند و مردان و زنان و کودکان را شامل می‌شوند، در قاچاق به کشورهای حاشیه خلیج فارس و پاکستان، بزه‌دیدگان بطور عمده زنان و دختران ایرانی هستند.

راهکارهای پیشنهادی
الحاق به کنوانسیون‌های بین‌المللی و منطقه‌یی راجع به قاچاق در اغلب موارد پدیده‌یی فرا ملی است. از اموری که می‌تواند در مسیر مبارزه با قاچاق انسان موثر باشد، همکاری بین‌المللی و منطقه‌یی در قالب همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه است.درباره همکاری‌های دوجانبه، توافقنامه‌یی که بطور خاص در حوزه قاچاق میان ایران و کشورهای دیگر امضا شده باشد، وجود ندارد.
شاید تنها توافقنامه‌یی استرداد که میان دولت ایران و برخی از کشورها منعقد شده است، در این زمینه قابل استناد باشد. در این توافقنامه فقط به لزوم استرداد مجرمان میان کشورهای طرف معاهده اشاره شده، بدون اینکه اشاره مستقیمی به بزهکاران قاچاق شده باشد.

اولویت دادن به پیشگیری از قاچاق انسان
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پیشگیری از جرم را در اصل 156 بطور صریح و اصل 8 بطور غیرمستقیم مطمح نظر قرار داده است و این موضوع نشانگر اهمیت و نقش اساسی پیشگیری از جرم به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم کنترل جرایم است. قانون اساسی با نگرش به بند 5 اصل 156 وظیفه اصلی واکنش در برابر جرم را به قوه قضاییه محول کرده است(رجبی‌پور 87:1378).
در مرحله اول باید از تمام ابزارهای ممکن در راه پیشگیری از قاچاق انسان استفاده شود. فعالیت‌ آموزشی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی از جمله اقدامات صورت گرفته در این حوزه است. تصویب قوانینی برای تحقق این امور می‌تواند بسیار مفید و کارساز باشد.سرمایه‌گذاری در حوزه پیشگیری از وقوع قاچاق بسیار کم‌هزینه‌تر از حوزه مبارزه است.

افزایش آگاهی‌های عمومی از طریق اقدامات فرهنگی آموزشی
ایران در مقایسه با کشورهای دیگر، کمتر به موضوع پیشگیری توجه می‌کند. هرچند شاید بتوان برنامه‌های هفتگی در حوزه پیشگیری از انحرافات اجتماعی مثل مواد مخدر را مشاهده کرد، ولی برنامه‌های صورت گرفته درباره قاچاق به مراتب کمتر و شاید به جرات بتوان گفت نادر است. شاید علت اصلی آن نیز نگاه امنیتی یا قبح اجتماعی قاچاق باشد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  8  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله کاهش هزینه در شهرداری

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله کاهش هزینه در شهرداری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

سال88 هم کم‌کم به انتها نزدیک می‌شود، سالی که تحت عنوان سال اصلاح الگوی مصرف از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شده، چه‌قدر توانستیم در راستای تحقق این شعار گام برداریم؟ شهرداری مشهد یکی از سازمان‌های پیشرو در زمینه اصلاح الگوی مصرف است و حرکت مناسب در مسیر اصلاح الگوی مصرف در تحقق مدیریت شهری و از نیازهای ضروری شهروندان است.
استفاده از فن‌آوری‌های نوین، شهرداری الکترونیکی، ایجاد سیستم‌های حمل و نقل هوشمند دستیابی به راهکاریهای بهبود ترافیک، کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا، مصرف بهینه از طریق بازسازی و ترمیم ساختمان‌ها برای جلوگیری از هدررفت انرژی، رعایت مفاد مبحث 19 و استفاده از انرژی تجدیدپذیر، بهبود سیستم‌های حمل و نقل و از رده‌خارج‌کردن خودروهای فرسوده و پرمصرف و هزاران آیتم دیگر در شهردرای مشهد که لیست‌کردن آن‌ها در این گزارش نمی‌گنجد می‌تواند تا حدودی این شعار را تحقق بخشد.
شهرداری مشهد در زمینه‌ی ارتقای وضعیت زندگی شهروندان با ارائه آموزش‌های لازم و فرهنگ‌سازی و اصلاح‌عادات وتغییر باورها و نگرش‌ها و بهبود روش‌ها و اصلاح فرآیندها و اقدامات درون‌سازمانی برای تحقق این شعار نموده است.
در این گزارش به سراغ حوزه معاونت خدمات شهری و اقداماتی که طی سال جاری برای تحقق شعار اصلاح الگوی مصرف در حوزه خود پرداخته، می‌رویم.
معاون خدمات شهری شهرداری مشهد با بیان اینکه اقدامات و عناوین اصلاح الگوی مصرف در این معاونت به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود، گفت: یک سری اقدامات در سطح مناطق و در سطح سازمان‌های زیرمجموعه این معاونت صورت گرفته که به تفکیک به هرکدام از آن‌ها اشاره می‌شود.
کاظمی با اشاره به انجام روش‌هایی که منجر به کاهش هزینه‌ها و بهبود فعالیت‌ها در این معاونت می‌شود گفت:بازسازی معابر، به کارگیری نیروهای نظارتی در مناطق، تجمیع پیمان‌های خدمات شهری و واگذاری پیمان‌ها به صورت 3ساله، کاهش هزینه‌ها از طریق بکارگیری نیروهای امانی در برخی مناطق، آموزش شهروندان، ارتقای مکانیزاسیون، نصب GPS روی تمام خودروهای خدمات شهری،‌ احداث ایستگاه‌های میانی خدمات شهری با توجه به احداث محل دفن جدید، واگذاری امور تنظیف، رفت و روب و جمع‌آوری زباله به سازمان پسماند شهری، استقرار خودروهای سازمان موتوری در مناطق و نواحی شهرداری، الزام صنوف تولیدکننده پسماند به نگهداری موقت آن‌ها و ... از جمله آن‌هاست.
وی همچنین با اشاره به انجام روش‌های اجرایی که باعث کاهش هزینه شده گفت: حذف عملیات رفت و روب در روزهای جمعه در سطح شهر 36میلیارد ریال، کاهش تعداد کارگران پشتیبان خودرو مکانیزه رفت و روب به سطح قابل رفت و روب 6میلیارد ریال، حذف کارگران پاکسازی زمین‌های بایر در پیمان‌های خدمات شهری 2میلیارد ریال، راه‌اندازی ایستگاه میانی سیمی تریلر 4میلیارد ریال، محاسبه هزینه کاهش ناشی از واگذاری حل و امور نگهبانی 5میلیارد ریال و حذف 2درصد مصوبه شورا با عث کاهش هزینه 5میلیارد ریال شده است.
کاظمی خاطرنشان کرد: در همین راستا انجام رفت و روب روز در میان در آیلندهای میانی، کاهش هزینه‌ها در اثر افزایش سرانه رفت و روب به میزان 15درصد براساس اولویت‌های مکانی و محاسبه کاهش هزینه ناشی از حذف یک نوبت رفت و روب مکانیزه در هفته مبلغ 19میلیارد ریال کاهش هزینه داشته است.
فضای سبز و سد معبر
در بخش نگهداری فضای سبز، اقداماتی برای کاهش هزینه و اصلاح الگوی مصرف انجام شده است.
وی گفت: روش‌های اجرایی از قبیل کاهش ناشی از آیتمی‌شدن برخی از فعالیت‌های نگهداری فضای سبز، نگهداری چمن، پرچین درختان، کاهش ناشی از کاهش سطوح چمن در مقایسه با گل دائمی و فصلی در 18نقطه، کاهش ناشی از نیروی انتظامی در پارک‌ها در سال88 کاهش ناشی از کاربرد لامپ‌های کم‌مصرف در پارک بزرگ و تبدیل پروژکتورهای پرمصرف پارک کوهسنگی و پارک ملت به لامپ‌های LED و برآورد کاهش ناشی از جایگزینی 50درصد گل فصلی با گل‌های دائمی انجام شده است که در مجموع 13میلیارد ریال باعث کاهش هزینه در این بخش شده است.
معاونت خدمات شهری خاطرنشان کرد: همچنین برای رفع سدمعبر و کاهش هزینه اقداماتی نیز از جمله تامین 20درصد هزینه‌های پیمان از محل اخذ جرائم و زمان‌بندی نیروها براساس ساعات پیک کار در هر منطقه انجام شده است.
آتش‌نشانی
کاظمی گفت: سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد نیز اقداماتی را برای اصلاح الگوی مصرف در سازمان خود پیگیری می‌کند.
جمع‌آوری خودروهای فرسوده که هزینه نگهداری و تعمیرات آن‌ها بالا می‌باشد و خودروهای جدید جایگزین شده است،‌ اختصاص خودرویی مشابه امداد خودرو جهت مراجعه به ایستگاه‌ها برای تعمیر خدورها که این امر باعث کاهش زمان صرف شده جهت رفت و برگشت خودروهای عملیاتی خواهد شد، گازسوز کردن خودروهای فردا و سواری، نصبت سیستم هوشمند روشنایی فضاهای عمومی، تهیه آرشیو مناسب از لوازم، مصالح و تجهیزات مورد نیاز هر ایستگاه، صرفه‌جویی در آب مصرفی به عنوان ماده اطفایی حریق در عملیات‌ها، استفاده از آب غیر شرب شامل آب استخرها، چاه‌ها، استفاده از نیروهای کارگری در شیفت‌های 24ساعت کار و 48ساعت استراحت، واگذاری امور تعمیر و نگهداری خودروها و شارژ خاموش‌کننده، پرداخت حق ایاب و ذهاب به کارکنان به جای به کارگیری سرویس و واگذاری بازدیدهای اصناف به بخش خصوصی.

بازیافت
سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد نیز اجرای مکانیزم کنترل فنی خودروها با استفاده از سیستم GPM، نوسازی ماشین‌آلات صنعتی با استهلاک بالا، پیگیری موضوع گازسوزکردن خودروهای بخش امانی، رنگ‌آمیزی دیدارها و سقف اتاق کار پرسنل با استفاده از رنگ روشن، کاهش تعداد لامپ‌های اضافی در محیط اداری و تعویض و تبدیل آن‌ها با لامپ‌های کم‌مصرف، تبدیل کولرهای فرسوده با کولرهای گازی کم مصرف، کاهش توقفات خطوط تولید با هدف کاهش زمان، اجرای سیستم کنترل فیدبک کالاهای خریداری شده و ... را در سرفصل‌های کاری خود قرار داده است.
پارک‌ها
سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد نیز واگذاری برخی فعالیت های سازمان بخش خصوصی، برنامه‌ریزی در جهت واگذاری تولیدات فرودگاه به بخش خصوصی، صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف آب و سیستم سوخت و روشنایی تهویه، بهره‌برداری از سایت‌های پرتال شهرداری به منظور جلوگیری از تردد، کاهش تعداد خودروها... از جمله عناوین مورد استفاده این سازمان در جهت اصلاح الگوی مصرف بوده است.
میادین
سازمان میادین میوه و تره‌بار و ساماندهی مشاغل شهری نیز با تعریف ساعاتک اری برای بازارهای سازمان، واگذاری نظارت بازارهای سازمان از طریق بخش خصوصی، برنامه‌ریزی درخصوص کاهش هزینه‌های مصرفی سازمان به نحوی که خللی در تحقق اهداف سازمان به وجود نیاید، تعیین تکلیف خودروهای اسقاطی موجود در محل پارکینگ جاده کلات، طراحی بازارهای سازمان با در نظر گرفتن کمترین مصرف انرژی و انتقال واحد اخذ بهای خدمات رفع سد معبر به محل صدور مجوز سازمان واقع در کمپ زائر... گام‌های بلندی را جهت اصلاح الگوی مصرف در شهرداری مشهد برداشته است.
خدمات موتوری
سازمان خدمات موتوری شهرداری مشهد، بهره‌گیری و جایگزینی خودروهای چند منظوره تعویض لامپ‌های رشته‌ای پر مصرف و جایگزین لامپ‌های کم‌مصرف و خاموش نمودن آن‌ها در زمان خروج از محل کار، استفاده از دور کند کولرها و بخاری‌ها، خاموش نمودن سیستم‌های کامپیوتری در زمان خروج از محل کار، خاموش‌نمودن وسیله نقلیه تحویلی در هنگام عدم نیاز،‌بازدید دوره‌ای مداوم و کنترل آب، روغن خودرو، بهره‌برداری بهینه و استاندارد از خودروهای تحویلی، استفاده از لوازم یدکی با کیفیت عالی در تعمیرات، صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب شرب و غیر شرب، تاکید بر آموزش مداوم و مستمر نیروی انسانی، ارائه راهکار درخصوص کاهش هزینه‌ها و یا اثربخشی فرآیندها در جهت تداوم و افزایش درآمدهای سازمان را در دستور کار خود در راستای شعار اصلاح الگوی مصرف قرار داده است.

فردوس‌ها
واگذاری امور نگهداری و سرویس‌دهی آمبولانس‌ها به بخش خصوصی، کاهش خودروهای امانی سازمان و مشخص‌کردن ساعات به کارگیری، کاهش مصرف برق از طریق استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف و روشنایی محوطه به صورت یک در میان، کاهش مصرف آب از طریق استفاده از شیرآلات اهرمی کنترل‌کننده، برنامه‌ریزی در جهت تولید گل و گیاه از طریق بخش خصوصی و تکشیل کمیته خسارت در سازمان به منظور بررسی خسارت‌ها و زیان‌های وارده،‌ آموزش به پرسنل و پیمانکاران در جهت صرفه‌جویی و رعایت الگوی مصرف، اجرایی نمودن طرح‌های مطالعاتی اجرای طرح آبیاری قطره‌ای و تصفیه آب و فاضلاب غسالخانه و سرویس‌های بهداشتی نیز از جمله عناوین اصلی سازمان فردوس‌ها برای اصلاح الگوی مصرف بوده است.
تصویب‌های خدمات شهری
معاون خدمات شهری شهرداری مشهد با بیان اینکه در راستای تحقق اصلاح الگوی مصرف یک سری لوایح تصویب شده و پیشنهادی حوزه خدمات شهری در جهت افزایش درآمدها و یا کاهش هزینه‌ها صورت گرفت، گفت: 3ساله‌نمودن پیمان‌های خدمات شهری، آموزش تخصصی پیمانکاران فضای سبز، واگذاری پیمان‌های نگهداری فضای سبز به مدت 3سال، آیین‌نامه اجرایی ساماندهی خاک و نخاله‌های ساختمانی، بهای خدمات پاکسازی و امحای پوستر و نوشته تبلیغاتی، بهای خدمات جمع‌آوری و حمل و نقل و نگهداری موارد سدمعبر، دستورالعمل نحوه تعیین بهای خدمت جمع‌آوری حمل و دفن زباله‌های شهری، بهای خدمات جابه جایی درختان و عوارض و ضوابط قطع درختان، لایحه ارائه تسهیلات و خدمات تشویقی برای مشارکت شهروندان در زمینه توسعه و حفظ فضای سبز، دریافت بهای خدمات آتش‌نشانی، بهای خدمات استفاده از سرویس‌های بهداشتی، اخذ بهای اجاره محل‌های نصب تاسیسات شهری، دستورالعمل نحوه ذخیره‌سازی و نگهداری پسماند در مجتمع‌ها و اخذ بهای خدمات نظارت، لایحه اخذ بهای خدمات از مشاغل آلاینده و مزاحم در قالب کمیسیون بند20 از جمله آن‌ها بوده است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   15 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله حسابداری اسلامی و جایگاه آینده آن در ایران

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله حسابداری اسلامی و جایگاه آینده آن در ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

کیده
در این مقاله به بررسی حسابرسی از دیدگاه اسلام پرداخته شده است. به استناد آیات قران، احادیث و روایات پیامبر اسلام و امامان شیعه نه تنها اسلام بطور کلی ضرورت حسابرسی و نقش آن را در سالم سازی محیط اقتصادی و اجتماعی یاد آور شده است، بلکه بطور صریح به مفاهیمی از قبیل استقلال رأی، دانش و تجربه، مراقبت و دقت حرفه یی، شناخت موضوع، مشاوره، برنامه ریزی و تقسیم کار که از عناصر اصلی حسابرسی هستند، اشاره کرده است. به بیان دیگر، نتایج بررسی نشان می دهد که اسلام حسابرسی و عناصر اصلی آن را در شکل پیشرفته¬ی امروزی آن مورد تأیید قرار می دهد.
واژه های کلیدی: حسابرسی، استقلال، دانش و تجربه، مشاوره، تقسیم کار، مراقبت و دقت حرفه¬یی.

مقدمه
در طول تاریخ اسلام، مسلمانان و علمای دینی همواره به استناد قرآن، احادیث و روایات پیامبر اسلام، امامان و بزرگان دینی ادعایی مبنی بر جامعیت دین اسلام داشته و دارند و معتقدند که این منابع و در رأس آنها "قرآن" به عنوان کلام خداوند، فراگیری نسبت به تمامی موضوعات دارند. حال، این سئوال به ذهن می رسد که آیا در 1400 سال قبل که حسابرسی به شکل امروزی توسعه و گسترش نیافته بود قران، پیامبر اسلام و امامان شیعه به ضرورت حسابرسی و تأثیر آن در اصلاح امور اشاره یی کرده اند؟
خداوند در قرآن در سوره¬ی قمر آیه های 32،22،17 و 40 می فرماید "و به تحقیق آسان کردیم قرآن را برای پند گرفتن، پس آیا پند گیرنده¬یی هست؟"
علمای اسلام و مفسرین قرآن به استناد این آیه و آیه های متعدد دیگر معتقدند که قرآن فراگیری به تمامی موضوعات دارد و این انسان است که باید با استفاده از معانی ظاهری و باطنی قرآن موضوعات خاص خود را استنباط نماید. با توجه به اینکه کلمه¬ی "پند گرفتن" در آیه¬ی مزبور محدود و مقید به موضوعی خاص نشده است، می توان چنین استنباط کرد که با کنکانش ماهرانه، هر موضوعی را می توان در قرآن به عنوان یک مرجع مطلق یافت کافی است که انسان جوینده و پند گیرنده باشد.
خداوند در سوره¬ی آل عمران (آیه های شماره¬ی 17 و 199)، سوره¬ی رعد (آیه¬ی شماره¬ی 41)، سوره¬ی ابراهیم (آیه¬ی شماره¬ی 51)، سوره¬ی نور (آیه¬ی شماره¬ی 39) و سوره¬ی مومن (آیه¬ی شماره¬ی 17) می فرماید: " به درستی که خداوند سریع ترین حسابداران و حسابرسان است."
علاوه بر این، خداوند در سوره¬ی انبیاء (آیه¬ی شماره¬ی 1)، سوره¬ی ص (آیه¬ی شماره¬ی 53)، سوره¬ی انشاق (آیه¬ی شماره¬ی 8) به ترتیب می فرماید: " حسابدهی مردم نزدیک است و ایشان در بی خبری باشند". "این است آنچه برای روز حساب وعده داده می شود". " پس به زودی حسابرسی کرده، حسابرسی آسان."
همچنین، خداوند در سوره¬ی حجر (آیه های شماره¬ی 92و 93)، سوره¬ی نحل (آیه¬ی شماره¬ی 93)، سوره¬ی اعراف (آیه¬ی شماره¬ی 7)، سوره¬ی توبه (آیه¬ی شماره¬ی 127) و سوره¬ی غاشیه (آیه های شماره-ی 25 و26) به ترتیب می فرماید: " پس به پروردگار توقسم که هر آینه خواهیم پرسید از همه، هر آنچه بودند و هر آنچه را انجام دادند، به درستی که خدا می داند آنچه می کنید، و سنجش اعمال در آن روز حق است، آیا نمی بینید که آزموده می شوند در هر سال یکبار یا دو بار، به درستی که بازگشت انسانها به سوی ماست. پس به درستی که حساب ایشان با ماست".
علاوه بر آیات مزبور، بحث حسابدهی و حسابرسی و بازخواست انسانها به صورت مستقیم و غیر مستقیم در سوره های فجر(آیه های شماره¬ی 14و16)، اسراء (آیه های شماره¬ی 14 و 15)، عنکبوت (آیه های شماره¬ی 2 و1)، محمد (آیه های شماره¬ی 2و1)، الرحمن (آیه های شماره¬ی 7،6 و 8)، لقمان (آیه¬ی شماره¬ی 15)، انبیاء (آیه¬ی شماره¬ی 48)، زلزال (آیه های شماره¬ی 7،6 و 8)، نساء (آیه¬ی شماره¬ی 61 )، مائده (آیه¬ی شماره¬ی 54) و انعام (آیه¬ی شماره¬ی 152) اشاره شده است.
از معانی ظاهری آیات مزبور صرف نظر از معنای باطنی که استنباطی تخصصی است، می¬توان چنین نتیجه گیری کرد که بحث حسابدهی و حسابرسی مورد تأکید اسلام وقرآن است و قرآن به صراحت ضرورت حسابرسی در جهان آخرت و بالتبع این جهان را گوشزد کرده است.
پیامبر اسلام و امامان شیعه نیز به دفعات متعدد داشتن حساب و حسابرسی را به مسلمانان یادآوری می کردند. برای نمونه به دو مورد اشاره می شود. امام علی (ع) (نهج البلاغه، خطبه¬¬ی 88 ) می فرماید: " قبل از این که به حسابتان رسیدگی شود، خود رسیدگی نمائید" و امام صادق (ع) (حر عاملی، 1376) نیز فرموده است: " از ما نیست کسی که به حساب خود نرسد ".
اینک که تا حدودی ضروت حسابرسی بطور کلی از دیدگاه قرآن، پیامبر و امامان شیعه مشخص گردید. در ادامه¬ی مقاله نظر قرآن، پیامبر و امامان شیعه در مورد اصول حسابرسی ارائه می شود.

1- استقلال رأی حسابرس
انجمن حسابداران رسمی آمریکا (میگز و دیگران، 1989) در مورد استقلال رأی حسابرس مقرر کرده است " حسابرس یا حسابرسان باید استقلال رأی خود را در تمام موارد مربوط به حسابرسی حفظ کنند".
خداوند نیز در قرآن سوره¬ی مائده (آیه¬ی شماره¬ی 49) در مورد استقلال می فرماید " در بین مردم طبق دستور خدا داوری کن و از هوی و هوس آنها پیروی مکن".
پیامبر اسلام (ابوالقاسم پاینده، 1374) می فرماید" از مردم بی نیاز باشید و یک چوب مسواک هم از آنها نخواهید. استوار باش و رفتار خویش را در باره¬ی مردم نیک ساز. استوار باشید و چه نیک است که استوار باشید".
امام علی (فیض الاسلام ، 1364) نیز در مورد استقلال می فرماید " برای مسند قضاوت و دادگری بهترین اشخاص را انتخاب کن، کسی که کاری بر او سخت و دشوار نیاید و نزاع کننده و مخالف، رأی خویش را بر او تحمیل نکند".
از آیه¬ی قرآن، سخنان پیامبر اسلام و امام علی چنین استنباط می شود که جوهره و روح قضاوت و حسابرسی
استقلال رأی است. اگر داور و حسابرس استقلال رأی نداشته باشند، مردم در مورد قضاوت و نظر او تردید خواهند داشت. قرآن شرط داوری و قضاوت را دوری از هوی و هوس، پیامبر اسلام بی نیازی و امام علی جلوگیری از تحمیل نظر دیگران می دانند. همان چیزی که امروزه به صراحت در استانداردهای حسابرسی تدوین شده توسط مجامع حرفه¬یی دنیا به ویژه حسابداران رسمی آمریکا بدان تأکید می شود.

2- دانش و تجربه¬ی حسابرس
انجمن حسابداران رسمی آمریکا (میگز و دیگران، 1989) در مورد دانش و تجربه¬ی حسابرس مقرر می دارد " رسیدگی و حسابرسی باید توسط فرد یا افرادی اجرا شود که دارای صلاحیت و آموزش فنی کافی به عنوان حسابرس باشند".
قران نیز در موارد بسیار زیادی تأکید بر علم و دانش کرده است، به طوری که در اولین آیه¬یی که بر پیامبر اسلام نازل شده، به وی دستور داده است"بخوان" سوره علق (آیه¬ی شماره¬ی ا).
خداوند در سوره¬ی قلم (آیه¬ی شماره¬ی 1) به قلم و آنچه می¬نویسد، سوگند یاد می¬کند و در جای دیگر تبعیض و تفاوت در مورد انسانها را پذیرفته و صراحتاً بیان می دارد "آیا آنهایی که می¬دانند با آنهایی که نمی¬دانند، برابر هستند؟" (سوره¬ی الزمر آیه¬ی شماره¬ی 9).
امام صادق از پیامبر اسلام (حر عاملی، 1376) نقل می کند" هر کس کاری را بدون داشتن علم و دانش انجام دهد، خرابی در آن کار بیشتر از اصلاح در آن است".
امام علی (فیض اسلام، 1364) می فرماید" هر کسی تجربه¬اش کم باشد، زود گمراه می-شود و فریب می خورد. هر معرفت و شناختی نیازمند تجربه است. برترین پس اندازها و توشه¬ها، دانش است که به کار گرفته شود. اگر کسی بدون علم و دانش در بین مردم فتوی داده و حکمی صادر کند، زمین و آسمان بر او لعن و نفرین می فرستند. عدل بر چهار عنصر است: بر فهمی ژرف نگرنده، دانش پی به حقیقت برنده، نیکو داوری کردن و در بردباری استوار بودن".
از مجموعه¬ی آیات قرآن و سخنان پیامبر اسلام و امامان شعیه چنین استنباط می¬شود که داشتن دانش و تجربه در امر داوری، ضروری و این دو لازم و ملزوم یکدیگرهستند. به همین دلیل، عده¬یی نیز معتقدند که دانش شرط لازم و تجربه شرط کافی در انجام هر امر تخصصی و از جمله حرفه¬ی حسابرسی است.

3- مراقبت و دقت حرفه¬یی
انجمن حسابداران رسمی آمریکا (میگز و دیگران 1989) در مورد مراقبت و دقت حرفه¬یی حسابرس مقرر می دارد " در اجرای عملیات حسابرسی و تهیه¬ی گزاش حسابرسی باید مراقبت حرفه¬یی لازم به عمل آید".
خداوند نیز در قرآن در سوره¬ی نساء (آیه های شماره¬ی 58و135 ) می فرماید "خدا به شما امر می¬کند که امانات را به صاحبان آنها باز دهید و چون میان مردم قضاوت می¬کنید به عدالت داوری کنید.... ای اهل ایمان نگهدار عدالت باشید و برای خدا موافق حکم خدا شهادت دهید، هر چند به ضرر خود یا پدر و مادر و خویشان شما باشد. برای هر کسی که شهادت می¬دهید چه غنی باشد یا فقیر، نباید در حکم شهادت از هیچ کدام از آنها طرفداری کرده، از حق عدول نمائید....".
امام علی (احمد آرام، 1369) می فرماید " همانا انسان در حساب کردن هیچ مسامحه و اهمالی را نمی پذیرد. بنابراین، بر خود فرض می¬نماید که کارهای خود را تصحیح و تذهیب نماید...".
علاوه بر این، امام علی (فیض الا سلام، 1364) می فرماید" کجایند پرهیزگاران در تجارت و پاکان آراسته در کردارشان... من مالک اشتر را بر شما فرمانروا کردم. مالک اشتر شخصی است که از هیچ کس نمی ترسد و هرگز خطایی از او سر نمی زند. در آنچه باید با احتیاط عمل کرد کندی بکار نبندد و نسبت به هر چیزی که باید محتاط باشد و صبر نماید، هیچ وقت شتاب نکند... کسی بر مسند قضاوت بنشیند که اگر به ناحق حکم راند و پس از آن متوجه شد از بازگشت به سوی خداوند خودداری ننماید، آزمند و طمع کار نباشد، بدون رسیدن به کنه کاری، به اندیشه¬ی اندک اکتفا نکند ... البته وفا و صدق قرین یکدیگرند و من سپری نگهدارنده تر از وفای به عهد سراغ ندارم ... آنکس که حساب نفس خود کرده، سود برد و آن کس که از آن غافل ماند، زیان دید و هر که ترسید، ایمن شد و هر کس پند گرفت، بینا شد، فهمید و آن که فهمید دانش ورزید".
امام صادق (احمد آرام، 1369 ) نیز می فرماید " اظهار نظر در مورد چیزی از قبل آنکه درباره¬ی آن مطمئن باشی، موجب تباهی می شود".
از مجموع آیات قرآن و سخنان امام علی و امام صادق چنین استنباط می شود که دقت، مواظبت و مراقبت حرفه¬یی برای انجام امور تخصصی از اهمیت ویژه¬یی برخوردار است. بالطبع حسابرسان نیز باید در انجام وظایف تخصصی مراقبت و دقت حرفه¬یی لازم را داشته باشند.

4- شناخت موضوع حسابرسی
انجمن حسابداران رسمی آمریکا(میگز و دیگران، 1989) در مورد شناخت موضوع حسابرسی مقرر می¬دارد " برای برنامه ریزی حسابرسی و تعیین نوع، زمان بندی و میزان آزمونهایی که باید اجرا شود، شناخت کافی از ساختار کنترل داخلی باید کسب شود".
پیامبر اسلام (ابوالقاسم پاینده، 1374) به صراحت به شناخت قبل از اقدام تأکید می نماید و می فرماید" کار اندک که با بصیرت و دانش انجام گیرد، بسیار است و کار بسیار که با نادانی صورت گیرد، اندک است".
امام علی (احمد آرام، 1369) نیز می فرماید" آگاه باش که کار اندک و مداوم همراه با آگاهی و شناخت کافی بهتر از کار زیاد اما بدون آگاهی و شناخت نزد خداست".
از سخنان پیامبر اسلام و امامان شیعه چنین استنباط می شود که حسابرس قبل از شروع عملیات حسابرسی باید نسبت به موضوع شناخت و آگاهی کافی کسب کند. زیرا، شناخت قبل از عمل، انسان را از انجام صحیح کار مطمئن می سازد.

5- مشاوره
استانداردهای حسابرسی (انجمن حسابداران رسمی آمریکا 1975) لزوم مشورت با کارشناسان را در موارد تخصصی و ضروی برای گردآوری شواهد قابل اطمینان توصیه کرده است.
خداوند نیز در قرآن در سوره¬ی شورا می فرماید"... و کارشان را با مشورت با یکدیگر انجام می دهند ... در امور با یکدیگر مشورت کنید...".
پیامبر اسلام (ابوالقاسم پاینده، 1374) نیز می¬فرماید " هر کس فقط وابسته به نظر خودش بود گمراه می شود".
امام علی (فیض الاسلام، 1364) نیز می فرماید"بر فرد عاقل است که به رأی و نظر خود، رأی و نظر عقلای دیگر را اظافه کند و به علمش علم حکمای دیگر را جمع کند. یا هشام! نشست و برخاست با اهل دین مشرف دنیا و آخرت است و مشورت با عاقل نصحیت گو، میمنت و برکت و رشد و توفیق از خداوند است. پس اگر به تو اشاره کرد، فرد عاقل خیر خواه نصیحت گو، پس بر حذر باش از خلاف که همانا در آن ملامت است... هر کس با دانایان مشورت کرد به راه درست هدایت می شود...
مشورت کن با مردان عاقل که همانا امر نمی کنند به تو به جز خیر و نیکی و بر حذر باش که خلاف آن عمل نمایی که این فساد در دین و دنیاست".
امام صادق (احمد آرام، 1369) به نقل از پیامبر اسلام می فرماید "مشورت با انسان عاقل، رشد و توفیق از خداوند است...".
از مجموع آیات قرآن و سخنان پیامبر اسلام و امامان شیعه استنباط می شود که اسنان به طور اعم و حسابرس بطور اخص درموضوعاتی که تخصص ندارد یا ابهام دارد باید با کارشناسان و عقلای آن موضوع خاص مشورت نماید و همه متفق القولند که مشورت با انسانهای صادق وکاردان به دانش انسان اضافه و او را از پشیمانی نجات می¬دهد. حتی معتقدند عدم مشورت موجب فساد در دین و دنیا خواهد شد.

6- برنامه ریزی و تقسیم کارحسابرسی
انجمن حسابداران رسمی آمریکا (میگز و دیگران، 1989) در مورد برنامه ریزی و تقسیم کار مقرر می دارد " عملیات حسابرسی باید به میزان کافی برنامه ریزی شود و در صورت وجود کارکنان، بر کار آنان به گونه¬یی مناسب نظارت شود".
خداوند در قرآن، سوره¬ی نساء (آیه¬ی شماره¬ی 58) می¬فرماید "خداوند به شما امر می¬کند که امانت را به اهلش بسپارید...".
پیامبر اسلام (ابوالقاسم پاینده، 1374) نیز می¬فرمایند: پس از آن در حال نویسندگانت بنگر و بهترین ایشان را از جهت راستی گفتار و درستی کردار بکارهایت بگمار... برای هر کاری از کارهایت رئیس و کارگردانی از نویسندگان قرار ده که بزرگی کارها او را مغلوب وناتوان نکند و بسیاری کارها او را پشیمان نسازد... پس در کارهایشان کاوش و رسیدگی نما و بازرس های راستکار و وفادار بر آنان بگمار زیرا، جلوگیری و بازرسی تو بر کارهای آنها، سبب می¬شود که آنان امانت داری و مدارا و نرمی با رعایا را مبنای عمل خویش قرار دهند".
به استناد آیات و سخنان مزبور، باید شایستگی و لیاقتهای اشخاص شناسایی و آنگاه تقسیم کار بر اساس این شایستگی¬ها انجام شود. بالطبع برنامه ریزی برای شناسایی توامندیها و لیاقت¬های تیم حسابرسی و آنگاه تقسیم کار بر اساس این توامندیها در حسابرسی نیز بسیار ضروری است.

حسابداری اسلامی
در محافل دانشگاهی و مراجع حرفه‌ای کشورهای مسلمان مدتی است که بحث حسابداری اسلامی مطرح و در این زمینه سمینارهایی نیز برگزار شده است. گروهی از حسابداران مسلمان معتقدند بنابه ملاحظات جهان بینی اسلامی و غربی، حسابداری سنتی که مبتنی‌بر جهان‌بینی غربی است نمی‌تواند پاسخگوی تأمین نیازهای گزارشگری مالی در کشورهای اسلامی باشد. لذا حسابداران مسلمان باید در کشورهای اسلامی تعریفی از حسابداری اسلامی ارائه کنند و با تبیین اهداف و خصوصیات حسابداری اسلامی، الزامات گزارشگری را روشن کنند. در این زمینه تحقیقاتی انجام شده است که نتایج آنها همه در یک جهت نمی‌باشد.
گروه دیگری از حسابداران مسلمان اصرار دارند که حسابداری اسلامی یا غربی ندارد، اگر حسابداری اسلامی مطرح شود قاعدتاً حسابداری مسیحی یا حسابداری یهودی هم می‌تواند مصداق داشته باشد. جان‌کلام مخالفان حسابداری اسلامی این است که حسابداری، حسابداری است. در این مقاله تلاش بر این است که این دیدگاهها در چارچوب شرایط محیطی ایران بررسی شود و نهایتاً تحلیلی از دید نگارنده ارائه گردد.
حسابداری اسلامی در سطح نظری
شاید آنچه که به‌عنوان تفاوت بنیادی محیطی قابل طرح است حضور دین در زندگی فردی و تجزیه آن از مسائل اجتماعی است. در کشورهای اسلامی نقش تعالیم اسلامی در زندگی جمعی پر‌رنگ می‌باشد و در قوانین و مقررات حکومت‌داری، قرآن و سنت درنظر گرفته می‌شود.
بعضی از صاحبنظران مبانـی اقتصـاد اسلامی را بـا اقتصـاد غـربـی کـامـلاً متفاوت می‌داننـد
. در اسـلام انسـان امانـت‌دار است. درصورتی که در غرب انسان مالک نهایی شناخته می‌شود. لذا پاسخگویی نهایی مسلمان از نظر مسائل مالی در برابر خداوند است و چنین پاسخگویی از طریق زکات و خمس در عمل پیاده می‌شود.
در غرب حداکثرسازی سود، فردگرایی، منافع شخصی زیربنای حرکتهای اقتصادی است اما یک‌مسلمان پایبند به ارزشهای اسلامی در پی سود معقول، منافع جمعی و انصاف و عدالت است.
در اسلام بعضی از معاملات رایج در غرب مانند ربا، قمار، تجارت مشروبات الکلی عملی حرام است و ممنوع است. بعضی از رهبران دینی معتقدند، فعالیتهای اقتصادی در اسلام بر دو ستون اخلاقی عدالت و احسان استوار است. بنابراین تجارت اسلامی باید برپایه این ارزشها انجام شود.
این تفاوتها محرک اصلی حسابداران مسلمان برای ارائه یک تعریف و الگو برای حسابداری اسلامی می‌باشد.
زید (Zaid, 1997) حسابداری اسلامی را به‌شرح زیر تعریف کرده است :
حسابداری فرایند منظم ثبت معاملات مشروع در دفاتر و اندازه‌گیری نتایج مالی برمبنای این معاملات به‌منظور استفاده در تصمیم‌گیری است.
در اینجا تنها تفاوت اصلی آن با تعریف حسابداری سنتی اضافه کردن واژه ” مشروع“ است. به نظر نمی‌رسد با اضافه‌کردن این واژه بتوان حسابداری سنتی را به حسابداری اسلامی تغییر داد. این موضوع در کشور ما که تمام قوانین ازجمله قوانین حاکم‌بر تجارت توسط شورای نگهبان از نظر انطباق با شرع بررسی می‌شود بیشتر زیر سؤال می‌رود، زیرا بنابر مشروع بودن معاملات است.
افزون بر این، حسابداری باید تمام معاملات را ثبت و گزارش کند. حتی اگر برخلاف شرع، معامله غیرمشروع انجام شود حسابداری ناگزیر به ثبت واقعیت است و نمی‌توان به‌دلیل غیرمشروع بودن از گزارش آن خودداری کرد.
الخدش عـلاوه‌بر مشروعیت، مسئـله زکـات را در تعریف حسابـداری اسلامی گنجـانـده است
حسابداری اسلامی عبارت است از فرایند شناسایی، اندازه‌گیری و گزارشگری مشروعیت فعالیتهای مالی که برای تصمیم‌گیری، محاسبـه زکات و محاسبه سود واقعی عملیات سرمایه‌گذاری اسلامی براساس دستورات اسلام، مفید باشد.
تعاریف دیگری نیز غیر از این وجود دارد. در اینجا به‌جز بحث مشروعیت، مسئله زکات اضافه شده است. یکی از مسائلی که در کشورهای اسلامی در مذهب سنی مورد توجه جدی است اندازه‌گیری عناصر صورتهای مالی برای محاسبه زکات است. این موضوع در حوزه بانکداری اسلامی بعضاً نیز پیاده شده است. یعنی زکات به‌عنوان آخرین رقم سود و زیان گزارش می‌شود. محاسبه زکات باید مبتنی‌بر ارزشهای جاری داراییها باشد.
در مذهب شیعه زکات به کالاهای معدودی (شتر، گاو، گوسفند، خرما، جو، کشمش، طلا و نقره) تعلق می‌گیرد، اما به منفعت کسب به‌طور عام تعلق نمی‌گیرد. لذا نمی‌توان در ایران مسئله زکات را به‌عنوان یک‌عامل مهم در تعریف حسابداری اسلامی بیان کرد. حوزه گزارشگری مالی اساساً مربوط به شرکتها و دیگر شخصیتهایی است که محاسبه زکات برای آنها مورد ندارد. در مذهب شیعه خمس به منفعت کسب تعلق می‌گیرد اما خمس هم اساساً در حوزه فردی است و انتقال آن یا پرداخت آن توسط شخصیت حقوقی یا شرکت تاکنون مطرح نشده است.
اهداف و خصوصیات حسابداری اسلامی
اسـلا‌م اسـاسـاً مجمـوعـه‌ای از رهنمـودهـای اخلا‌قی است. رهنمودهای اخلا‌قی دیناسلا‌م حاکم‌بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان است. بعضی از رهبران دینی عقیدهدارند، فعالیتهای اقتصادی در اسلا‌م بر دو ستون اخلا‌قی عدالت و احسان استوار است.
این ارزشها، ارزشهایی بنیادی است که برای تمام زوایای زندگی انسان، رهنمود دارد.
نابراین تجارت اسلا‌می باید برپایه این ارزشها انجامشود.
عدالت
قرآن، حفظ عدالت را تحت هر شرایطی و در تمام جوانب زندگیانسان لا‌زم می‌داند. پیامبر گرامی (ص) نیز بر حفظ عدالت اصرار داشتند و بابـــیعـــدالـتـــی بـــه ‌شـــدت بـــرخــورد مــی‌کـردنـد. قـرآن بـه مسلمـانـاندستور می‌دهد که برای شهادت دادن و تـصمیمگیـــری در مـوضـوعات مناقشه‌انگیز بینمـسلمـانـان و حتـی در رابطه با دشمنان، از مسیر عدالت خارج نشوند. بنابراینمسلمانان باید برای برقراری عدالت تلا‌ش جمعی کنند. به‌عبارت دیگر مسلمانان نبایدبه دیگران ستم کنند یا زیر بار ستم دیگران روند.
احسان
احسانبه‌معنای رفتار حسنه یا کمک به دیگران بدون چشمداشت یا ایجاد تعهد برای آنان است. بعضی از دینداران احسان را حتی برتر از عدالت می‌دانند. احسان زندگی را زیبامی‌کند. اگر عدالت جامعه را از استثمار و رنجها محافظت می‌کند، احسان زندگی راشیرین و گوارا می‌سازد.
در حوزه تجارت، روشهایی مانند مدارا، انگیزهخدمتگزاری، توجه به خداوند و ضامندی او موجب تقویت احسان می‌شود.
مدارا ازپایه‌های احسان است. مدارا از صفات خداوندی است و مسلمانان تشویق شده‌اند که اینصفت را در درون خود زنده نگه‌دارند. مدارا را می‌توان در قالب احترام به دیگران،گذشت، و بر طــرف کـردن مشکـلا‌ت دیگـران بیـان کـرد. منظـور از انگیـزه خدمتگذاریاین است که سازمانهای تجاری باید نیازها و منافع دیگران را درنظر بگیرند. بنابراین،مسلمان در فعالیتهای تجاری باید در پی ارائه خدماتی باشد که مورد نیاز واقعی جامعهاو و جامعه انسانی است.
اگرچه قرآن تجارت را مشروع می‌داند اما نباید مشغلهتجارت، انسان را از خداوند و دستورهای او غافل کند. مسلمان باید در هر حالت، چهموفقیت ، چه شکست به یاد خدا باشد. رضایت او باید مسیر زندگی انسان را تعیینکند.
فعالیت تجاری باید منطبق با ارزشهای اخلا‌قی قرآن باشد. قرآن انسان رااز نعمات این جهان منع نکرده است، اما نباید لذات دنیوی چشم او را کورکند.
اهداف حسابداری اسلا‌می
برای حسابداری اسلا‌می اهدافمتفاوتی مانند سودمندی برای تصمیمگیـری، وظیفـه مبـاشـرت پــاسخگـویـی اسلا‌می وپاسخگویی از طریق زکات ذکر شده است.
سودمندی برای تصمیمگیری
ایــــنهـــدف تـــوســـط ســـازمـــان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلا‌می (AAOIFI) پیشنهاد شده است. در بیانیه شماره یک این سازمان بیان شده است که اهداف حسابداریمالی نوع و ماهیت اطلا‌عاتی را تعیین می‌کند که باید در گزارشهای مالی برای کمک بهاستفاده‌کنندگان این گزارشها در تصمیمگیری ارائه شود. بنابراین گزارشهای مالی بایداطلا‌عات سودمند برای استفاده‌کنندگان ارائه کند. این اطلا‌عات شامل موارد زیراست:
1- اطلا‌عات مربوط به رعایت شریعت توسط بانکها،
2- اطلا‌عاتمربوط به منابع اقتصادی و تعهدات و آثار رویدادها،
3- اطلا‌عات لا‌زم برایتعیین زکات،
4- اطلا‌عات مربوط به جریانهای نقدی،
5- اطلا‌عات لا‌زمبرای ارزیابی مسئولیتهای امانی بانکها برای حفاظت منابع و سرمایه‌گذاریهای آن،و
6- اطلا‌عات مربوط به ایفای مسئولیت اجتماعی توسط بانک.
اگرچه درفهرست سایر اهداف، جوهره اسلا‌می مشاهده می‌شود اما چارچوب نظری سازمان یادشدهبیشتر همجهت با حسـابـداری سنتـی اسـت. مثـلا‌ً در چـارچـوب نظری هیئت استانداردهایحسابداری مالی )FASB( بیان شده است که گـزارش مـالـی بـایـد اطـلا‌عات سودمند بهسرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان کنونی و بالقوه و سایر استفاده‌کنندگان برایتصمیمگیریهای سرمایه‌گذاری، اعطای اعتبار و دیگر تصمیمهای مشابه ارائهکند.
سازمان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلا‌می در بند 25 بیانیه شمارهیک خود این همگرایی را نشان داده است. طبق این بند نقش گزارشگری مالی در اقتصاد،ارائه اطلا‌عات سودمند برای تصمیمگیریهای اقتصادی است.
به نظر می‌رسد همسازمان یادشده و هم هیئت استانداردهای حسابداری مالی این دیدگاه سنتی راپذیرفته‌اند که اطلا‌عات مربوط برای استفاده‌کنندگان، اطلا‌عات راجع‌به وضعیت مالیو عملکرد مالی است. در واقع، عملکرد مالی مربوط به چگونگی موفقیت یک شرکت دردستیابی به هدف کلی آن یعنی سود است بنابراین عملکرد مالی مستقیماً به سوداوری متصلشده است. هرچه سود بیشتر باشد، شرکت موفقتر عمل کرده است.
هندرسن و پیرسن (Henderson and Peirson,1988) اذعان کرده‌اند که سودمندی برای تصمیمگیری را می‌توانآنقدر بسط داد تا نیازهای اشخاصی را دربرگیرد که در پی اعمال نظارت بر عملکرداجتماعی شرکت می‌باشند. اما بیشتر مطالب ادبیات حسابداری درباره سودمندی برایتصمیمگیری تنها به نیازهای سهامداران و اعتباردهندگان مربوط است .(Kam,1990)
به‌طور طبیعی سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان مایلند کهدریافتهای نقدیشان از پرداختهای نقدی بیشتر باشد؛ بنابراین شرکتها به سمت افزایشتوان کسب وجه نقد هدایت می‌شوند در این حالت، سودمندی برای تصمیمگیری هدف مناسبیبرای پشتیبانی سازمان جهت دستیابی به چنین هدفی است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  20  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله عملکرد

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله عملکرد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
موضوع پاسخگویی دیرزمانی است مورد توجه اکید دولت مردان کشورمان قرار گرفته است که به موضوع مسئولیت کارکنان نسبت به رفتار وعملکرد آنان در مقابل مردم اشاره دارد . هر دولت نیازمندیک نظام پاسخگویی است تا به طریقی عمل کند که مورد تایید جامعه باشد . با توجه به فلسفه خدمتگزار بودن دولت ، نظام پاسخگویی صحیح ، مناسب و به موقع تبلور واقعی نهضت خدمت رسانی وتکریم ارباب رجوع است .
به توصیه سازمان ملل یکی از بهترین تغییراتی که کشورهای درحال توسعه می توانند در مرحله اصلاحات انجام دهند ، عدم تمرکز در ارائه خدمات عمومی است . یعنی واگذاری این خدمات به سازمانهای مستقر در مناطق مختلف کشور و شهرداریها می باشد . در بسیاری موارد ، نقش هایی که دولت مرکزی ، مناطق و شهرداریها باید ایفا کنند کاملا تعریف شده نیست ، تفسیر مسائل مالی ( که بسیار حساس است ) و توانایی مدیریتی در سازمان ها به طور غیرمتمرکز ارائه خواهد شد . حتی ممکن است فشار و اعمال نفوذ گروه های ذی نفوذ درمناطق محلی و شهرداری ها بیشتر باشد ولی به هر حال می توان مشکلات را به طریقی حل کرد .
عدم تمرکز موجب می شود که برنامه های بهتری برای ارائه خدمات تنظیم شود ، ولی چنانچه این برنامه ها با دقت طراحی نشوند ، امکان دارد که پاسخگویی را تضعیف نماید و درآن صورت ، بسیاری از اصلاحاتی که در سازمانهای خدماتی محلی انجام می شود ، موفقیت آمیز و موثر نخواهد بود(وزیری ،1383 :105) .
پاسخگویی دولتی کامل کننده مدیریت دولتی است . برای مدیران دولتی پاسخگویی دولتی یک واقعیت مهم بوده است . اگر بگوییم که امروزه بیشتر کارهای روزانه مدیران دولتی شامل فرایندهای مدیریت پاسخگویی می‌باشد ، گزافه گویی نیست .
ظهور پاسخگویی افقی بعد از مدیریت دولتی کلاسیک روابط پاسخگویی جدید را افزایش می‌دهد . شهروندان و مشتریان به عنوان کانونهای جدید پرسشگری به وجودآمدند . اگرچه بعضی از تغییرات پاسخگویی نمادین یا تشریفاتی می‌باشد ، اکثر مدیران دولتی نمی توانند از آن غفلت کنند یا نادیده بگیرند (ferlie: 2005,203_206) .
در مجموع می توان گفت که پاسخگویی مسئله ای مهم و چالش آور است . در بیشتر کشورهای دنیا این تقاضا وجود دارد که سازمان های خدمات دولتی در مقابل ارباب رجوع پاسخگو باشند یعنی به چگونگی ارائه خدمت به مردم و نتیجه کار سازمانهای خدماتی دولت و نظرات شهروندان بیشتر توجه شود . پاسخگویی صرفا با ارائه گزارش در مورد فعالیت سازمان ها به مردم انجام نمی شود . خدماتی که ارائه می شود جنبه های مختلفی دارد و به افراد متفاوتی ارائه می شود . از اینرو وجود شکل های مختلف پاسخگویی ضروری به نظر می رسد(وزیری، 1383 : 106) .
در این فصل شمایی کلی از پژوهش ارائه می‌شود. بدین صورت که ابتدا سئوال اصلیِ مطرح در پژوهش در قالب بیان مسئله مطرح شده سپس اهمیت و ضرورت بحث، در خصوص موضوع پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و و در ادامه اهداف پژوهشگر از انجام این پژوهش بر شمرده خواهند شد. پس از آن به طور خلاصه روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توضیح داده خواهد شد.
سپس فرضیات پژوهش به طور کامل آورده شده و در ادامه خلاصه ای از پژوهش های گذشته مرتبط با موضوع پژوهش بیان شده است ودر پایان تعریف کوتاهی از واژه‌های پژوهش ارائه خواهد شد.

بیان مسئله
این پژوهش یکی از مسایل پایه ای و چالش برانگیز روز را در شهرداری مشهد با عنایت به جایگاه ویژه سازمانهای عمومی و شهرداریها به عنوان نماد مدیریت بخش عمومی جامعه در ایران ، قدیمی ترین نهاد عمومی ، مورد بحث قرار می دهد .
با توجه به پژوهش های انجام شده در حوزه عملکرد شهرداری مشهد راجع به رضایت مراجعین ، مهمترین نارضایتی مراجعین از طولانی بودن مراحل انجام کارها در شهرداری می باشد که میانگین دفعات مراجعه برای کارها نیز تاکید کننده طولانی بودن روند انجام کارهاست و نیز عدم جوابگویی و برخورد نامناسب با ارباب رجوع از مهمترین انتقادات مراجعین می باشد . با توجه به اهمیتی که رضایت ارباب رجوع برای هر سازمانی دارد می توان استقرار یک نظام پاسخگویی صحیح ، مناسب و به موقع را راهی موثر برای بهبود عملکرد که نتیجه آن افزایش رضایت ارباب رجوع و تکریم آن است .
با توجه به اینکه عملکرد دستگاه های اجرایی که شهرداری ها را نیز شامل می شود ، در دو بعد عمومی و اختصاصی مطرح می باشند .
الف) ابعاد عمومی :
1. نظامهای مدیریتی : که شامل مدیریت راهبردی ، مدیریت منابع انسانی ، ساختار ، تشکیلات ، قوانین و مقررات ، بهبود سیستم ها و روش های انجام کار ، بهره گیری از فن آوری های اداری و قانونگرایی .
2. شهروند مداری : شناخت نیازها و حصول اطمینان از تطابق کیفیت خدمات با نیازها و انتظارات ارباب رجوع .
ب) ابعاد اختصاصی :
1. میزان تحقق سیاستهای محوری و جهت گیری های کمی برنامه توسعه
2 . میزان تحقق اهداف کمی برنامه توسعه(معاونت توسعه مدیرت وسرمایه انسانی، 1382 : 8 ) .
در این پژوهش در نظر است رابطه بین پاسخگویی و عملکرد در نوع دوم از ابعاد عمومی یعنی شهروند مداری مورد بررسی قرار گیرد . یعنی به چه میزان پاسخگویی به شناخت نیازها و حصول اطمینان از تطابق کیفیت خدمات با نیازها و انتظارات ارباب رجوع کمک می کند یا اینکه آیا شناخت نیازها و حصول اطمینان از تطابق کیفیت خدمات با نیازها وانتظارات ارباب رجوع موجب پاسخگویی می شود ؟
متغیرهای این پژوهش پاسخگویی و بهبود عملکرد می باشد که پاسخگویی به عنوان متغیر مستقل و بهبود عملکرد به عنوان متغیر وابسته می باشد .

اهمیت موضوع
جمله آغازین در اهمیت پاسخگویی ، استناد به کلام وحی است در آیه ششم سوره اعراف می فرماید :
" پس خواهیم پرسید از آنان که به سویشان فرستاده شده و خواهیم پرسید از فرستادگان "
همچنین در آیه بیست وسوم سوره انبیاء آمده است :
" خدا پرسش نشود از آنچه می کند و ایشان پرسش می شوند"
به جرات می توان گفت این آیات مبارکه خود سندی بر اهمیت موضوع می باشد . چراکه پروردگار عالم رسول و پیام آور خود را در مقابل وظیفه محول شده پاسخگو می داند ، و از او راجع به انجام مسئولیت سئوال می کند ، پس چگونه می توان گفت که انسان در مقابل وظایف و مسئولیت هایی که به او محول شده است آزاد و بدون هیچ بازخواست و بدون نظارت به حال خود گذاشته شود ؟(اسماعیل زاده،1379: 242) .
اهمیت پاسخگویی در هر نظام وساختاری آنقدر گسترده و عمیق است که خیلی از صاحبنظران پاسخگویی را ضامن دوام و بقا هر سیستمی می دانند ، ودر درجات پایین تر نیز حفظ مشروعیت نظام سیاسی ، هدر رفتن منابع و امکانات ، رعایت قوانین و مقررات و انجام وظایف محوله و ... به موضوع پاسخگویی برمی گردد .
در اهمیت پاسخگویی می توان به این نکته اشاره کرد که پاسخگویی یکی از ویژگی های حکومتداری خوب است .

دولت اثر بخش

شکل 1 - 1) مدل مفهومی در حکمرانی خوب
(منبع : قلی پور ، 1383 :100)

براونل پاسخگویی را بعنوان یکی از راه های ایجاد اعتماد عمومی دانسته و بیان می کند که مدیران دولتی باید پاسخگو باشند . از سرزنش پرهیز کنند و برای کمک به رفع مشکلات مردم همکاری کنند و راهکار بجویند(دانایی فرد ،1382: 99) .
حال اینکه وجود اعتماد بین مردم و هر نظامی چه نتایجی دارد و چقدر مهم است خود بحث مفصلی دارد اما مهم این است که پاسخگویی یکی از راههای ایجاد اعتماد است .
زمانی که حمورابی ، پادشاه بابلی ها ، منشور قانون اش را حدودا2000 سال قبل از میلاد تدوین کرد ، او بیان کرد ، به هرکسی که متعلقات دیگران سپرده می شود باید پاسخگو باشد . این موضوع نشان می دهد که تاریخ پاسخگویی به اندازه مدنیت ( شهرنشینی ) قدمت دارد( 53 : gray,1993) . توجه بیش از دیر باز به این موضوع خود دال بر اهمیت آن است.
در اهمیت پاسخگویی در دولتهای محلی( که شهرداری ها جزء آن است ) و موضوع این پژوهش می باشد می توان گفت که تمرکز زدایی سیاستها در برنامه های توسعه موسسات محلی در کشورهای درحال توسعه مورد تاکید واقع شده است . زیرا شناخت روزافزونی وجود دارد مبنی بر اینکه مسئولیت های اداری وسیع نمی تواند تنها به وسیله دولت مرکزی انجام شود . فرایند اقتصادی مشارکت فعال افراد را نیاز دارد ، تجهیز منابع ابتکارات محلی را نیاز دارد . علی رغم سیاست اخیر انتقال به سمت خصوصی سازی و مقررات زدایی و افزایش واگذاری فعالیت های دولت به نیروهای بازار نقش موسسات محلی برای درک توسعه مردم مدار در ملل در حال توسعه مهم باقی می ماند . ایجاد اشتغال ، بهداشت عمومی و آموزش اولیه ، نقش موسسات محلی در توجه به نیازهای جامعه های محلی افزایش یافته است . این نقش دولت محلی در فعالیت های اقتصادی ، موسسات محلی و اعضایش را ملزم به پاسخگویی به جمعیت محلی می کند . زمانی که تعداد قابل ملاحظه ای از برنامه های دولتی تحت نظر وزرای مختلف ، ادارات یا بخشها از طریق مقامات محلی اجرا می شود پاسخگویی دولت مرکزی از طریق پاسخگویی مراجع محلی به حوزه مربوط به خودشان تکمیل می شود.
همان طور که گفته شد ، در سطح ملی پاسخگویی عمومی برای حفظ اعتماد عمومی به حاکمیت ضروری است . گرچه ابزار واصل چنین پاسخگویی در میان جوامع مختلف فرق می کند و بستگی به سابقه تاریخی ، فرهنگ های سیاسی و تمایلات ایدئولوژیکی دارند. هرچند که پاسخگویی عمومی در سطح ملی بدون پاسخگویی سطح محلی غیر اثربخش و غیر قابل درک می باشد . به علت اینکه دولت مرکزی خیلی از افراد دور است و دولتهای در سطح محلی است جایی که شهروندان مستقیما با سازمان های دولتی مواجه اند . برای درک بیشتر اهمیت پاسخگویی سطح محلی ، می توان آن را در واژه های ابعاد اداری ،سیاسی و اقتصادی توضیح داد.
ابتدا در اهمیت اداری ، گرچه دولت مرکزی ادارات و برنامه های متفاوتی برای ارائه کالاهاوخدمات دارد ، به علت مسافت فیزیکی از شهروندان آن از نیازهای واقعی شان کاملا آگاه نیست که اغلب از یک جامعه به جامعه دیگر فرق می کند . این مسئله درکشورهای بزرگ وجوددارد ، جایی که امکان ندارد حتی بوسیله شبکه های ارتباطی و اطلاعاتی مدرن ، دولتها از نیازها و مسائل متنوع جوامع محلی بی شمار آگاه باشند . بنابراین برای دولت مرکزی کاملا مشکل است تا برای چنین نیازها و تقاضاهای محلی متنوع پاسخگو باشد . در این خصوص ، موسسات محلی دریک موقعیت بهتری قرار دارندتا نیازهای مشخص شهروندان محلی را بدانند وکالاها و خدمات مورد لزوم مناسبی را ارائه کنند . با رشد روزافزون واگذاری مسئولیت به مقامات محلی پاسخگویی موسسات محلی اهمیت بیشتری می یابد . آنها باید برای اجرای کارآمد این وظایف ، ارائه خدمات ضروری به جوامع محلی و برآوردن نیازها و تقاضاهای گروههای اجتماعی مختلف پاسخگو نگه داشته شوند .
علاوه بر این در بیشتر کشورهای در حال توسعه نقش توسعه ای موسسات محلی رو به افزایش است که نیاز بیشتر برای حفظ پاسخگویی شان وجود دارد .
دوم ، در اهمیت سیاسی ، موسسات دولت محلی باید برای مسئولیت های سیاسی مختلف شان پاسخگو باشند . مثلا توزیع کالاها و خدمات توسط موسسات دولتی محلی اغلب سیاسی شده در دست نخبگان شهری و محلی انحصاری شده است . ضروری است که موسسات محلی برای توزیع منصفانه کالاها و خدمات میان هدفهای گروههای مختلف پاسخگو باشند . زمانی که اکثریت رهبران سیاسی کار راهه شغلی شان از سطح محلی شروع می شود عادت به پاسخگو بودن در جوامع محلی می تواند بر تعهد مستمرشان بر پاسخگویی عمومی در سطح ملی مفید باشد .
سرانجام ، در اهمیت اقتصادی پاسخگویی سطح محلی ضروری است که اجرای مناسب مسئولیت ها و برنامه ها تعیین شده توسط مقامات محلی را تضمین کند . مقامات محلی منابع عمومی مختلفی از درآمد دارند ، مثل مالیاتهای محلی که باید پاسخگو نگه داشته شوند ( 174- 173 : Denninger ,2005 ).
به قول دانا هیو لازمۀ تامین منابع عمومی ، طراحی دقیق یک ساختار پاسخگویی است تا به این ترتیب شهروندان اطمینان حاصل کنند که نهایت تلاش از طرف کسانی که مسئولیت پذیرند ، به عمل آمده است (هیوز ،1377: 78 2) ذکر این نکته حائز اهمیت که هیوز معتقد است که ارائه خدمات بهتر ، پاسخگو بودن ، دادن حق انتخاب ، توانمند کردن شهروندان پاسخگویی کامل تر را به دنبال خواهد داشت .( الوانی ، 1380 : 70 )
کمیته نولن به منظور بررسی استانداردهای اخلاقی در زندگی عمومی ، در انگلستان پدید آمد مجموعه ای از اصول را برای هدایت زندگی عمومی توصیه کرد که پاسخگویی با این مفهوم که صاحبان مشاغل دولتی پاسخگوی تصمیم گیری‌ها و اعمال خود هستند و باید در برابر تمام بررسی ها و تحقیقاتی که مناسب با شغل آنان است تسلیم شوند . یکی از هفت اصول زندگی دولتی بود
( لاوتن ،1381 : 72 ) .
در نهایت ، در ضرورت پژوهش حاضر می توان گفت که در پژوهش های گذشته بهبود عملکرد را ناشی از عوامل مختلفی همچون ساختار سازمانی ، نظام رفتار فردی وگروهی ... در سازمان می دانستند . اما پی بردن به این واقعیت که نظام مناسب پاسخگویی چه تاثیری بر بهبود عملکرد خواهد گذاشت موضوعی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است و این پژوهش در تلاش است تا موضوع یاد شده درشهرداری مشهد را تجزیه وتحلیل نماید .

هدف های تحقیق
مهمترین هدفی که این تحقیق دنبال می کند دستیابی به راه های بهبود عملکرد در شهرداری مشهد می باشد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  80  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله آیین معاشرت

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله آیین معاشرت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

آیین معاشرت
کافی است نگاهی به دور و اطراف خود بیانـدازیـد تـا مـتوجه شوید در جامعه ما تنها شمار اندکی از افراد متشـخـص و با نزاکت به جای مانده است. در روزگـاران پیـشـیـن به آداب و نزاکت اجتماعی بهای بیش‌تری داده می‌شد. اما افسوس که جامعه امروز دستخوش تحولات گوناگونی گشته است.
مقصود من آن نیست کـه مـردم بـاید هـمـانـنـد ربـات آداب معاشرت را یک به یک و مـو بـه مـو، بـرده وار رعایت و اجـرا کنند بلکه رعایت برخی آداب پسندیده بشما کمک خواهد کرد تا شان و منزلت اجتماعیتان ارتقا یابد. مـن نـکاتـی را گرداوری کرده ام که می تواند شما را از یک فرد عامی به یک انسان متشخص و جنتلمن تبدیل کند. با رعایت این نکات ساده به شما اطمینان میدهم که دیگران شما را در زمره افراد با اصل و نسب و فرهیخته قرار خواهند داد.شخصی که دیگران آرزوی معاشرت و شراکت با وی را دارند. و لازم به ذکر نیست کـه هـمـواره خـانـم ها از ملاقات با یک مرد متشخص خوشنود خواهند شد.
1- همیشه مودب باشید
اگـر هـم از کـسی خوشتان نمی آید نیازی نیست که شان و منزلت خودتان را تا سطح اجـتمـاعی آن فرد تنزل دهید. مودب و با نزاکت بـاشید تـا بـرتـری خـود را نـسـبـت بـه آن شخص ثابت کنید.
2- هیچگاه دشنام ندهید
دشنام و ناسزاگویی مطلقا ممنوع می باشد. چون نشان دهنده آن است که شما قادر نیستید برای بـیـان عقاید خودتان از واژه ها ولغات مناسبتری بهره بگیریـد. از آن گذشته لاابالیگری همیشه دور از نزاکت و ادب می باشد.
3- با صدای بلند صحبت نکنید
هنگامی که با صدای بلند صحبت میکنید، بـاعث بالا بردن سطح استرس میان اطرافیان خود میگردید. بـلند صحبت کردن بیانگر آن است که شما قادر به بحث منطقی با دیگران نـیـستید و عجز شما را در استدلال معقولانه نشان می دهد و آنکه می خـواهـیـد حرف خودتان را با توسل به زور وخشونت به کرسی بنشانید . هـمـچـنـیـن بلند صحبت کردن سبب جلب توجه اطرافیان میگردد البته توجه منفی.
4- کنترل خود را از دست ندهید
زمانی که شما کنترل اعصاب خود را از دست میدهید و از کوره در میروید به همه نشان می دهید قادر به کنترل احساسات و هیجانات خود نمی باشید. وقـتـی هم که شما از کنترل رفتار خودتان عاجز می بـاشیـد، چـگونـه قـادر بـه کـنـترل چیز دیگری خواهید بود؟ همواره خونسردی خود را حفظ کنید (کار آسانی نخواهد بود اما به زحمتش می ارزد.
5- به دیگران خیره نشوید
زل زدن به دیگران و چـشـم چـرانـی نوعی تعرض به دیگران محسوب می گردد. شما که نمی خواهید بی جهت دیگران را مرعوب خود سازید؟
6-صحبت کسی را قطع نکنید
پیش از آنکه اظهار عقیده ای بکنید، اجـازه دهـیـد صـحـبت دیگـران بـه پایان برسد. میان صحبت کسی پریدن نشانه بی نزاکتی و عدم برخورداری از مـهـارتـهای اجـتـمـاعـی فرد می باشد. اگر نمی خواهید خودبین و از خود راضی بنظر آیید، هیچگاه صحبت کسی را قطع نکنید و هرگاه که ناچار بـه انـجـام ایـن کـار شـدیـد حتـما بـا گـفـتـن جـمله "معذرت می خواهم"، اقـدام بـه انـجام آن کار کنید. مـودب بـودن بـه مـفـهـوم آن اسـت کـه بـرای موقعیت، عقاید و احساسات دیگران احترام قائل شویم.
7- همیشه وقت شناس باشید
مهم است که به وقت دیگران احترام بگذارید.سـر مـوقـع در جـلسات، قـرار مـلاقـات هـا، موقعیت های شغلی و اجتماعی حضور یابید. هـمچـنـین یک فرد متشخص می داند چه زمانی باید میهمانی را ترک کند.
8- اسرار زندگی خصوصی خود را فاش نسازید
آبرو، شرافت، صداقت و بصیرت بـزرگـتـریـن و مـهـمـتـرین عـامـل برای حفظ اعتبار یک فرد متشخص می باشد. جزئیات زندگی عشقی شما باید محرمانه باقی بمانند. بـنـابـراین هرگاه شخصی در مـهـمـانی شـروع بـه سـخن چیـنـی کرد، از اعـتماد مـعشوقتان سوء استفاده نکرده و صحبتی در رابطه به زندگیتان به میان نیاورید.
9- آب دهان نیاندازید
اغلب مـردها ایـن کـار را بطور ناآگاهانه انجام می دهند. آب دهـان انداختن بسیار زننده بوده و بی شخصیتی فرد را میرساند. هیچگاه آب دهان نیندازید مگر آنکه بخواهید ثابت کنید انسان بی نزاکتی هستید.
10- حرمت بزرگترها را نگاه دارید
در واقع شما باید همانطور که دوست دارید مورد احترام دیگران باشید خود نیز به دیگران احترام بگذارید. من به این علت بزرگترها را مـورد تـاکید قرار دادم که امروزه جوانان خیال می کنند همه چیز را می دانند و از همه چیز سر در میاورند و در واقـع خـود را عـقـل کل میدانند اما اینطور نیست. کافیست به 5 سال پیش خود بیاندیشید.....یقینا شما امروز بسیار باهوش تر و با تجربه تر شده اید. اینطور نیست؟ بـا آنـکـه 5 سـال پـیـش نـیـز فکر میکردید همه چیز را میدانید.
11- به اشتباهات دیگران نخندید
این یکی از پست ترین کارهای است که کسی ممکن است انجام دهد. هـنـگـامـی کـه شما اشتباهی مرتکب میشوید و یا خراب کاری میکنید تنها انتظاری که از دیـگران دارید آن است که اشتباهات و خطاهای شما را برویتان نیاورند و از آنها چشم پوشی کنند. از آن مهمتر شما را بواسطه آنها مورد تمسخر قرار ندهند.
12- کلاه خود را از سر بردارید
شاید امروزه این رسم دیگر هوادار نداشته باشد. شما می بـاید کـلاه و هـر آنـچه بر سر دارید را به هنگام داخل شدن به منزل از سر خود بردارید. از آن گـذشـتـه هیچگاه با کلاه بر سر میز شام ننشینید چون اینکار نشانه بی نزاکتی مفرط می باشد.
13- پیش از صرف غذا منتظر بمانید همه میهمانان سر جایشان بنشینند
زمانی که برای صرف غذا سر میز نشسته اید، باید منتظر بمانید تا تمام میهمانان کاملا سـر جایشان بنشینند و آماده صرف غذا گردند. هـمـه افـراد بـاید در یک زمـان شـروع بــه صـرف غذا کنند. این نکته اگرچه مـوشـکـافـانـه بـنـظـر مـی رسد، اما بسیار حائز اهمیت میباشد.
14- فخر فروشی نکنید
هیچ کس از آدم لاف زن خوشش نمی آید. در هنـگام گـفـتـگو دربـاره مـسایـل مـالی به دارایی های خود اشاره نکرده و ثروت خود را به رخ نکشید.
15- به ساعتتان نگاه نکنید
هنگامی که در یک جمع و محفلی می باشید، مدام به ساعت خود نگاه نکنید مگر آنکه بـلافـاصله قصد ترک آن محل را داشته باشید. وقتی به ساعتتان نگاه می کـنـیـد دیـگران اینگونه برداشت میکنند که شما خسته و بی حوصله گشته اید.
آیـیـن جوانمردی
علاوه بر دستورات فوق مردان متشخص باید در حضور یک خانم محترم از قـوانین ذیل نیز پیروی کنند. شـاید دوران جـوانمردی بـسر رسـیده بـاشـد امـا هـنـوز کـاملا از میان نرفته است. شمـا جـزء مـعدود افرادی باشید که ایـن رسوم را هـمـچـنـان زنـده و پابـرجـا نـگاه میدارند.
1- همیشه در را برایش باز کنید
این شـایـد مـهـمتـرین قـانون آداب مـعـاشرت برای مردان باشد. خواه او در حـین ورود بـه خودرو شما، رستوران، باشگاه و یا هر جای در دار باشد، در را هـمـیـشه باید برایش باز نگاه دارید تا او عبور کند.هرگاه چندین در وجود داشت یک به یک آنها را برایش بگشایید.
2- کمک کنید کتش را بپوشد
همواره به همسر خود در تـن کـردن کـت و یـا اورکـتـش کـمک کنـید. این عمل ساده و در عین حال موثر می باشد.
3- کمکش کنید بنشیند
هرگاه یک خانم تنها و بـدون هـمـراه خـواسـت کنـار شـما بـنـشیـند، مهم است با بیرون کشیدن صندلی و بازگرداندن آن بسمت جلو ( الـبـته وقـتـی آن خانم کاملا روی صندلی نشست) به وی در نشستن روی صندلی کمک کنید.
4- جای خود را به او بدهید
هرگاه خانمی نزدیک میز غذا آمد و یا در اماکن و وسائط نـقـلیـه عـمـومـی وارد گـشـت و صندلی خالی موجود نبود، شما باید برخیزید و جای خود را وی تقدیم کنید.
5- از جای خود برخیزید
همیشه هنگامی که خانمی به اطاق وارد و یا از آن خارج می گردد از جای خود برخیزید و یا حداقل هنگام ورود از جای خود برخیزید.
6-دستان او را بگیرید
در میهمانی ها و موقعیتهای اجتماعی باید دست خود را به همسرتان تـقدیـم کنـید که نشانه صمیمیت بیشتر می باشد اما وقتی بروی سطح ناهمـوار قدم میزنید باعث کمک به وی می شود خصوصا زمانی که او کفش پاشنه بلند به پا کرده باشد.
7- نیازهای او را جویا شوید
با آنکه این کار را اکثر مردان انجام می دهند، امـا بـاز کـمـک زیـادی به متشخص بودن ما می کند. هنگامی که در موقیتهای اجتماعی می باشید، هـمـواره از وی بـپرسید که آیا نـوشیـدنـی و یـا غـذا میل دارد که برایش بیاورید. به او نـشـان دهـیـد کـه بـه آسـایـش و نیازهای وی اهمیت قائل هستید.
8- اگر چیزی از دستش به زمین افتاد به وی باز گردانید
هـنگامـی کـه خـانمی چیزی از دستانش به زمین افتاد آن را از روی زمین برداشته و بـه وی بـدهیـد. خـواه آن چـیز دستکش باشد و یا انکه پوشه پرونده یا یک اسکناس. الـبـتـه حتما از ناحیه زانو خم شوید و نه از کمر.
9- در راه پله کنار، خانم راه بروید
هیچگاه در راه پله پشت یک خانم حرکت نکنید. خصوصا وقتی دامن کوتاه پوشید باشد. کنار و یا اندکی جلوتر از وی حرکت کنید. ایـن قـانـون در هنـگـام عبـور از پیاده رو نیز باید رعایت گردد. همچنین هیچگاه یک خانم را از فاصله نزدیک تعقیب نکنید.
10- از قسمت بیرونی پیاده رو حرکت کنید این به خانـم هـمراه شـما اجـازه می دهـد که از رفـت و آمـد خـودروها دور گـردد. هـرگاه خـودرویی نـاگهان از کنـار شـما عبور کرد و آب کنار خیابان را بسمت شما پاشـیـد، ایـن شما هستید که خیس خواهید شد و نه خانمتان. میدونم..میدونم.اما این بهایی است که شما برای متشخص بودن باید بپردازید.
11- در حضور یک خانم سیگار نکشید
هیچگاه در حضور یک خانم سیگار نکشید مگر آنکه پیش از آن از وی اجازه گرفته باشید.
12- هرگاه بسته ای به همراه داشت برایش حمل کنید
ایـن کـار به او نشان میدهد که شما برایش احترام قائل هستید و آسایش و راحتی وی را خواستارید.

اصول آداب و معاشرت اسلامی
۱- آداب عمومى
آنچه مربوط به عموم افراد است، آدابى چند است که در این جا به بعضى از آنها اشاره مى‏کنیم:
در سوره نور چندین آیه هست که کما بیش با هم مربوط است و از آیه ۲۷ شروع مى‏شود: «یا ایها الذین آمنوا لاتدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتى تستانسوا و تسلموا على اهلها ذلکم خیر لکم لعلکم تذکرون × فان لم تجدوا فیها احدا فلاتدخلوها حتى یؤذن لکم و ان قیل لکم ارجعوا فارجعوا هو ازکى لکم والله بما تعملون علیم; اى کسانى که ایمان آورده‏اید، به خانه‏هایى که خانه‏هاى شما نیست داخل مشوید تا اجازه بگیرید و بر اهل آن سلام گویید. این براى شما بهتر است، باشد که پند گیرید. و اگر کسى را در آن نیافتید پس داخل مشوید تا به شما اجازه داده شود و اگر به شما گفته شد: «برگردید»، پس برگردید، که آن براى شما سزاوارتر است و خدا به آنچه انجام مى‏دهید داناست.»
۱ - ۱ - ورود به خانه‏ها
وارد شدن به خانه دیگران به چند صورت تصور مى‏شود: الف - شخص علم دارد به این که صاحب خانه راضى است. ب - مورد شک است. ج - علم دارد به این که راضى نیست.
روشن است در جایى که انسان، علم به عدم رضایت دارد یا اذن بگیرد ولى جواب رد بشنود نباید وارد بشود: «و ان قیل لکم ارجعوا فارجعوا» اگر کسى خواست وارد منزل کسى بشود و اجازه خواست و گفتند «برگردید» یعنى اجازه ندادند اصرار نکند و برگردد. این براى شما بهتر و براى مصالح جامعه اسلامى مفیدتر است.
صورت دیگر این است که علم دارد به این که طرف راضى است‏یا قبلا چنین اجازه‏اى را گرفته یا از نحوه رفتار و گفتار صاحب‏خانه به دست آورده است، در آن‏جا هم ورود جایز است منتهى آدابى دارد: یکى از آدابى که مى‏بایست رعایت‏بکند این است که سرزده وارد نشود اگر دوستانى با همدیگر روابطى دارند یا کسانى براى حاجتى - مادى یا معنوى - به کسى مراجعه مى‏کنند، چون ممکن است‏شخص در داخل خانه‏اش آمادگى براى پذیرش نداشته باشد یا در حالى باشد که نمى‏خواهد کسى او را در آن حال یا به آن صورت ببیند این است که در اسلام تاکید مى‏شود که «استیناس‏» کنید. استیناس کردن; یعنى انجام دادن کارى که توجه را جلب بکند و در روایات در توضیحش آمده که صدا بزنید یا تنحنح بکنید تا خودش را آماده کند. ضمنا دستور مى‏دهد که سلام هم بکنید «حتى تستانسوا و تسلموا على اهلها» که بعدا جداگانه درباره آن بحث‏خواهیم کرد.
اما اگر شخصى خواست وارد اتاق یا خانه‏اى بشود که کسى در آن نیست و مثلا در زد و کسى جواب نداد و فهمید که کسى آن جا نیست که از او اجازه بگیرد در این صورت هم وارد نشود: «فان لم تجدوا فیها احدا فلاتدخلوها حتى یؤذن لکم‏» طبعا وقتى کسى نباشد اذن هم تحقق نمى‏یابد پس شما باید وارد نشوید تا کسى پیدا شود و به شما اذن بدهد.
مواردى هست که رفت و آمد افراد با هم خیلى زیاد است; مثلا اهل یک خانه که در اتاقهاى متعددى زندگى مى‏کنند رفت و آمد متعارف دارند: بچه‏ها وارد اتاق پدر و مادرشان مى‏شوند یا کسانى که در خانه کار مى‏کنند مانند کلفت و نوکر و عبید و امایى که سابقا بودند و در خانه کار مى‏کردند، آیا هر دفعه‏اى که مى‏خواهند بیایند لازم است اذن بگیرند یا نه؟ در آیه ۵۸ سوره نور مى‏فرماید: «یا ایها الذین آمنوا لیستاذنکم الذین ملکت ایمانکم والذین لم یبلغوا الحلم منکم ثلاث مرات‏» کسانى که مملوک شما هستند و در خانه شما کار مى‏کنند و همین طور بچه‏هایى که به حد تکلیف نرسیده‏اند سه مرتبه در شبانه روز اذن بگیرند: پیش از نماز صبح، موقع ظهر و بعد از نماز عشا. اینها مواقعى است که معمولا انسان استراحت مى‏کند و دلش مى‏خواهد تنها باشد. و در آیه بعد مى‏فرماید: «و اذا بلغ الاطفال منکم الحلم فلیستاذنوا کما استاذن الذین من قبلهم‏» اما اگر بچه‏ها به حد تکلیف رسیدند باید مثل سایرین اجازه بگیرند; یعنى غیر از سه مرتبه‏اى که گفته شد هر وقت دیگر هم مى‏خواهند وارد بشوند باید اجازه بگیرند.
۱ - ۲ - آداب غذا خوردن
و اما درباره غذاخوردن در خانه دیگران، مواردى هست که هر چند اذن صریحى از طرف صاحب خانه نباشد جایز است و آنها مواردى است که معمولا انسان علم به رضایت طرف دارد و اگر کسى راضى نباشد باید تصریح کند. در آیه ۶۱ از همین سوره پس از اشاره به افرادى که معذوریتهایى دارند «لیس على الاعمى حرج و لا على الاعرج حرج و لا على المریض حرج‏» مى‏فرماید: «و لا على انفسکم ان تاکلوا من بیوتکم او بیوت آبائکم او بیوت امهاتکم او بیوت اخوانکم او بیوت اخواتکم او بیوت اعمامکم او بیوت عماتکم او بیوت اخوالکم او بیوت خالاتکم او ما ملکتم مفاتحه او صدیقکم لیس علیکم جناح ان تاکلوا جمیعا او اشتاتا» مفسران فرموده‏اند که منظور از «بیوتکم‏» بیوت فرزندانتان است; یعنى خانه فرزندان به منزله خانه خودتان است. از این آیه شریفه استفاده مى‏شود که خویشاوندان نزدیک براى استفاده از ماکولات در خانه یکدیگر نیازى به اذن گرفتن ندارند همچنین خانه دوستى که کلیدش را در اختیار شما گذاشته است و در واقع در این موارد «اذن فحوى‏» وجود دارد «لیس علیکم جناح ان تاکلوا جمیعا او اشتاتا» وعده‏اى مشغول غذا خوردن باشند یا تنها باشید اما وقتى مى‏خواهید وارد بشوید این آداب را رعایت کنید: «فاذا دخلتم بیوتا فسلموا على انفسکم تحیة من عندالله مبارکة طیبة‏» وارد خانه که مى‏شوید سلام کنید «فسلموا على انفسکم‏» مفسران فرموده‏اند که این آیه از مواردى است که همه مؤمنین به منزله یکدیگر حساب شده‏اند. و سلام کردن به دیگران سلام کردن به خودتان تلقى شده است و بعضى گفته‏اند که از این آیه استفاده مى‏شود که اگر کسى هم در خانه نباشد بر خودتان سلام کنید.
«تحیة من عندالله مبارکة طیبة‏» این سلام کردن تحیتى است از ناحیه خدا و هم مبارک و پربرکت است و هم طیب و خوش; پربرکت است‏یعنى آثار خیرى بر آن مترتب مى‏شود و طیب است‏یعنى نفوس مى‏پسندند و خوششان مى‏آید و احساس آرامش مى‏کنند. از این جهت مناسب است‏بحثى درباره سلام کردن و آیات مربوط به آن داشته باشیم.
۱ - ۳ - آداب سلام
سلام که با سلامت، هم خانواده است معنایش نفى خطر یا ملزوم آن است. این شعار اسلامى که به عنوان تحیت ادا مى‏شود و در قرآن کریم مورد تاکید قرار گرفته، شاید یکى از حکمتهایش این باشد که هر انسانى در زندگى دایما نگرانیها، خوفها و دل واپسیهایى دارد و با هر کسى مواجه مى‏شود چون احتمال مى‏دهد که از ناحیه وى ضررى به او برسد این نگرانى را دارد. پس اولین چیزى که در هر برخوردى مطلوب است رفع این نگرانى است، یعنى انسان احساس کند که از طرف آن شخص ضررى به او نمى‏رسد و هیچ چیز براى انسان مهمتر از دفع ضرر نیست و بعد نوبت مى‏رسد به جلب منفعت. این است که در اولین برخورد بهترین چیزى که باید رعایت‏بشود همین تامین دادن به طرف است که از ناحیه من به شما ضررى نمى‏رسد.
بد نیست اشاره بکنیم به مکتب اگزیستانسیالیسم که پیروان آن معتقدند: اصولا زندگى با دلهره و اضطراب، توام است و حیات بدون دلهره و اضطراب امکان ندارد. البته آنان در این باره افراط و مبالغه کرده‏اند ولى این حقیقتى است که یک موجود ذى شعور اولین چیزى که موجب توجهش قرار مى‏گیرد این است که سلامتى و امنیت داشته باشد; یعنى ضررى به او نرسد و جان و مال و سایر چیزهاى مورد علاقه‏اش محفوظ باشد.
پس در روابط اجتماعى اولین چیزى که باید تامین بشود سلامت و امنیت است که اگر این نباشد زندگى اجتماعى هیچ ارزشى ندارد. از این رو در موارد زیادى «سلام‏» با «آمین‏» در قرآن کریم تواما ذکر شده است. مى‏دانید یکى از اسمهاى خداى متعال «سلام‏» است و آن جا که این اسم در قرآن کریم ذکر شده به دنبالش «مؤمن‏» هم آمده است: «السلام المؤمن المهیمن‏» (۱) خداست که سلامتى را تامین و خطر را از دیگران رفع مى‏کند. «مؤمن‏» در این جا یعنى کسى که ایجاد امن مى‏کند. و در روز قیامت‏به مؤمنین گفته مى‏شود: «ادخلوها بسلام آمنین; (۲) با سلام و امن وارد بهشت‏شوید.»
به هر حال اهمیت موضوع سلام به خاطر این است که به طرف، احساس آرامش و امنیت‏خاطر مى‏دهد و این در زندگى اجتماعى خیلى مهم است. گاهى منظور از سلام این نیست که از ناحیه من سلامتى براى شما تامین مى‏شود یا خطرى ایجاد نمى‏شود بلکه منظور این است که از خدا براى شما سلامت و دفع ضررها و خطرها را مى‏خواهم; یعنى وقتى مى‏گوییم «سلام علیکم‏» ممکن ست‏به قصد دعا باشد; یعنى از خدا مى‏خواهم که سلامتى را براى شما تامین کند و برگشتش به این است که سلام از ناحیه چه کسى باشد: وقتى مى‏گوییم «سلام علیکم‏» یعنى سلام منى علیکم یا «سلام من الله علیکم‏» آنچه در بین عموم مردم متعارف است معنایش این است که از ناحیه سلام‏کننده خطرى به شما نمى‏رسد ولى کسى که بینش توحیدى دارد و در هر حال توجهش به خدا هست این سلام را از ناحیه خدا مى‏داند و از خدا درخواست مى‏کند که براى او سلامت ایجاد کند و او را از خطرها حفظ نماید. اگر به این قصد باشد هم تحیت است‏براى او و هم دعا.
خداى متعال به پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم مى‏فرماید: «و اذا جائک الذین یؤمنون بآیاتنا فقل سلام علیکم‏» (۳)
ممکن است این آیه ناظر به مؤمنینى باشد که مهاجرت مى‏کردند و از مکه به سوى پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم مى‏آمدند ولى مورد، مخصص نیست و حکم فراگیر است.
در قرآن کریم در ضمن داستانهاى انبیا نقل شده که ملائکه به ایشان سلام گفتند; مثلا در داستان حضرت ابراهیم‏علیه السلام در چند مورد در قرآن کریم تکرار شده که موقعى که ملائکه براى خراب کردن شهر لوط آمدند اول خدمت‏حضرت ابراهیم‏علیه السلام رسیدند و هنگام ملاقات با آن حضرت سلام کردند. یکى آیه‏۶۹ سوره هود و دیگرى آیه ۵۲ سوره حجر و سومى آیه‏۲۵ سوره والذاریات.
همچنین هنگامى که حضرت ابراهیم‏علیه السلام مى‏خواست از آزر جدا بشود: «قال سلام علیک ساستغفر لک ربى‏» (۴)
و این از موارد سلام وداع است. همان طور که انسان موقع برخورد، سلام مى‏کند در موقع جدا شدن هم خوب است‏سلام بکند الآن هم در میان اعراب مسلمان کمابیش مرسوم است که موقع جداشدن از یکدیگر سلام مى‏کنند.
مواردى هست که خداى متعال به بندگانش سلام فرموده است; از جمله در آیه ۴۷ سوره طه مى‏فرماید: «والسلام على من اتبع الهدى‏». و در دو آیه بطور عموم بر همه انبیا سلام فرستاده است: یکى آیه ۱۸۱ سوره والصافات که مى‏فرماید: «سلام على المرسلین‏» و دیگرى هم آیه ۵۹ سوره نمل: «و سلام على عباده الذین اصطفى‏» همچنین سلامهایى راجع به اشخاص خاصى هست: یکى در مورد حضرت یحیى‏علیه السلام در آیه ۱۵ سوره مریم «و سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم یبعث‏حیا.» و مشابهش از حضرت عیسى‏علیه السلام است که خودش مى‏فرماید: «و السلام على یوم ولدت و یوم اموت و یوم ابعث‏حیا.» (۵) در چند مورد هم در سوره والصافات بعد از ذکر داستان چند نفر از انبیاءعلیه السلام مانند حضرت نوح و حضرت ابراهیم و حضرت موسى و حضرت هارون و حضرت الیاس برایشان درود مى‏فرستد (سوره والصافات: ۷۹، ۱۰۹، ۱۲۰، ۱۳۰) نیز در آیه ۴۸ سوره هود بعد از ذکر فرونشستن توفان مى‏فرماید: «قیل یا نوح اهبط بسلام منا و برکات علیک‏».
یکى از نامهاى بهشت «دارالسلام‏» است که به نوبه خود اهمیت موضوع سلام و سلامتى و امنیت را اثبات مى‏کند.
آیاتى داریم که وقتى مؤمنین وارد بهشت مى‏شوند از طرف ملائکه به ایشان سلام داده مى‏شود و تحیت‏خود مؤمنان هم در هشت‏سلام است: آیه ۱۰ سوره یونس، ۴۶ سوره اعراف، ۳۲ سوره نحل، ۲۴ سوره رعد، ۲۳ سوره ابراهیم،۴۶ سوره حجر،۳۴ سوره ق، ۴۴ سوره احزاب، ۷۵ سوره فرقان، ۵۸ سوره‏یس، ۶۲ سوره مریم و ۲۶ سوره واقعه.
از چیزهایى که اهمیت موضوع سلام و سلامتى را اثبات مى‏کند همین است که خود اسلام، «سلام‏» تلقى شده و برنامه‏هاى اسلام «سبل السلام‏» نامیده شده است: «یهدى به الله من اتبع رضوانه سبل السلام‏» (۶) وقتى قرآن مى‏خواهد اهمیت اسلام و قرآن را بیان کند مى‏فرماید: خداى متعال به وسیله قرآن راههاى سلام را به مردم نشان مى‏دهد، و یکى از بزرگترین اوصاف قرآن این است که به سوى راههاى سلام هدایت مى‏کند.
در اسلام تاکید شده که مؤمنان به یکدیگر سلام کنند و پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم حتى به زنان و کودکان هم سلام مى‏کردند و روایات زیادى درباره احکام و فضیلت‏سلام وارد شده که در این جا نیازى به ذکر آنها نیست.
جواب سلام
یکى از نکته‏هایى که در آداب معاشرت در قرآن کریم مورد تاکید واقع شده جواب تحیت است. آیه‏۸۶ سوره نساء مى‏فرماید: «و اذا حییتم بتحیة فحیوا باحسن منها اوردوها ان الله کان على کل شى‏ء حسیبا» کلمه تحیت از ماده حیات است و گویا در اصل به این صورت بوده که به عنوان اداى احترام مى‏گفتند: «حیاک الله‏» یا «زنده شاید بتوان گفت که هر کس هر نوع احترامى به کسى بگذارد ولو با دادن هدیه یا گفتن تبریک و تسلیت، و فرستادن نامه، مستحب است که پاسخ احترامش داده شود.
باشید» چنان که در فارسى گفته مى‏شود یا در شعارها مى‏گویند «زنده‏باد» کم کم توسعه داده شده به هر سخنى که براى اداى احترام گفته مى‏شود بلکه به عملى هم که به عنوان اداى احترام انجام شود تحیت گفته مى‏شود. به هر حال، تحیتى که به عنوان شعار اسلامى تعیین شده همان سلام است که مستحب مؤکد ولى جوابش واجب است. و جواب هم باید مطابق با تحیت‏یا کاملتر باشد; مثلا اگر کسى گفت: «سلام علیکم‏» شما بگویید «سلام علیکم و رحمة الله‏» یا اگر گفت «سلام علیکم و رحمة الله‏» شما بگویید «سلام علیکم و رحمة الله و برکاته‏».
«و اذا حییتم بتحیة فحیوا باحسن منها اوردوها» هر کس هر نوع تحیتى بگوید مطلوب است که جواب داده شود اگر تحیت، سلام باشد پاسخش واجب وگرنه مستحب است.
یکى دیگر از تحیتهایى که مورد تاکید واقع شده، هنگام عطسه کردن است; یعنى کسى که عطسه کرد به او بگویید «یرحمک الله‏» و او در پاسخ بگوید: «یغفرالله لک‏» و شاید بتوان گفت که هر کس هر نوع احترامى به کسى بگذارد ولو با دادن هدیه یا گفتن تبریک و تسلیت، و فرستادن نامه، مستحب است که پاسخ احترامش داده شود، و از جمله در روایات شریفه وارد شده که: «رد جواب الکتاب واجب کوجوب رد السلام; جواب نامه، همچون جواب سلام، واجب است.» ادامه دارد

۱ - ۴ - آداب نشستن
دیگر از آداب معاشرت که در قرآن کریم مورد تاکید واقع شده این است که در مجالس طورى بنشینند که اگر تازه واردى، آمد جاى نشستنش باشد. معمولا مجالس ظرفیت محدودى دارد و اگر همه افراد بخواهند آزاد و راحت‏بنشینند ممکن است جا براى دیگران تنگ بشود از این رو دستور داده شده که در مجالس وقتى به شما گفته مى‏شود که جا باز کنید تنگتر بنشینید و جا به دیگران بدهید که خدا هم به شما وسعت‏بدهد. در آیه ۱۱ سوره مجادله مى‏فرماید: «یا ایها الذین آمنوا اذا قیل لکم تفسحوا فى المجالس فافسحوا یفسح الله لکم‏» درباره شان نزول این آیه گفته‏اند: کسانى که خدمت پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم شرفیاب مى‏شدند دور پیغمبر تنگاتنگ حلقه مى‏زدند و کسانى که بعد مى‏آمدند دیگر جا براى ایشان نبود این است که در این آیه اشاره مى‏فرماید طورى نباشد که اگر کسى کارى دارد یا مى‏خواهد سخنى از پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم بشنود جا براى او نباشد.
بعد اضافه مى‏فرماید: «و اذا قیل انشزوا فانشزوا» بعضى از مفسران گفته‏اند که منظور این است که اگر شخص محترمى وارد شد و به شما گفته شد بلند شوید و جاى خود را به او بدهید این کار را انجام بدهید و در ذیل آیه دارد: «یرفع الله الذین آمنوا منکم والذین اوتوا العلم درجات‏» این ذیل مى‏تواند مؤیدى براى این تفسیر باشد که در بین شما کسانى هستند که مزایایى دارند و احترامشان براى شما لازم است از جمله مؤمنین خالص و علماى ربانى که نزد خدا محترمند و خدا آنها را بلند مرتبه قرار مى‏دهد. «اذا قیل انشزوا» یعنى هنگامى که به شما گفتند برخیزید تا شخص محترمى بنشیند، برخیزید و به او جا بدهید و بى‏احترامى نکنید زیرا اشخاص متقى و عالم، نزد خداى متعال مقامى بلند دارند.
۱ - ۵ - گوش سپردن به سخن
یکى دیگر از آدابى که از سیره پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم استفاده مى‏شود و در قرآن کریم هم به آن اشاره شده نکته‏اى است که در باب مدیریت‏خیلى مهم است. کسانى که در جامعه، شاخصند و نوعى رهبرى و پیشوایى دارند طبعا دیگران به آنها مراجعه مى‏کنند و انتقادها و پیشنهادهایى دارند و مسائلى را درباره مصالح و مفاسد جامعه مطرح مى‏کنند که بسیارى از آنها صحیح و قابل قبول نیست اما شنونده در مقابل این سخنان باید چه عکس العملى نشان بدهد؟ آیه‏اى هست که از آن استفاده مى‏شود که سیره پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم این بود که به همه حرفها درست گوش مى‏دادند و به اصطلاح خودمان تو ذوق طرف نمى‏زدند و اگر حرفش هم صحیح نبود به رویش نمى‏آوردند.
منافقان این مطلب را براى پیغمبر، عیب مى‏دانستند و مى‏گفتند: این شخص، فقط گوش و «اذن‏» است و هر کس هر چه مى‏گوید گوش مى‏کند. در آیه ۶۱ سوره توبه مى‏فرماید: «و منهم الذین یؤذون النبى و یقولون هو اذن‏» منافقان درباره پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم مى‏گفتند «اذن‏» است‏یعنى فقط گوش است و همه سخنان را مى‏شنود و نقض و ابرامى نمى‏کند.
خداى متعال در جواب ایشان مى‏فرماید: «قل اذن خیر لکم یؤمن بالله و یؤمن للمؤمنین و رحمة للذین آمنوا منکم والذین یؤذون رسول الله لهم عذاب الیم‏»
درباره این تعبیر «یؤمن بالله و یؤمن للمؤمنین‏» مفسران وجوهى ذکر کرده‏اند که چرا در یک جا متعلق «یؤمن‏» با حرف «با» ذکر شده (بالله) و در جاى دیگر با حرف لام (للمؤمنین) و فرق اینها چیست؟ یکى از بهترین وجوه این است که فرق بین این دو تعبیر، اشاره به تصدیق خبر و تصدیق مخبر است. توضیح آن که: کلمه «یؤمن‏» که متضمن معناى تصدیق است‏با حرف «باء» متعدى مى‏شود و دلالت‏بر تصدیق به واقعیت و محتواى خبر دارد; مثلا «ایمان بالله‏» به معناى تصدیق به وجود خداى متعال است و «ایمان به انبیا و کتابهاى آسمانى‏» به معناى راست‏شمردن ادعاى پیامبران و تصدیق به صحت محتواى کتابهاى آسمانى است، اما هنگامى که با «لام‏» ذکر مى‏شود دلالت‏بر تصدیق گوینده دارد اعم از این که سخنش را مطابق با واقع هم بداند یا نداند; یعنى معنایش این است که دروغ عمدى به گوینده نسبت نمى‏دهد ولى معنایش این نیست که محتواى سخن او را هم تصدیق مى‏کند و به اصطلاح تعبیر اول، به معناى تصدیق خبر است و تعبیر دوم به معناى تصدیق مخبر، خواه همراه با تصدیق خبر هم باشد یا نباشد; یعنى وقتى شخص مؤمنى مى‏آمد به پیغمبراکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم عرض مى‏کرد که فلان مطلب چنان است پیغمبر نمى‏فرمود: تو دروغ مى‏گویى یعنى مى‏خواهى خلاف واقع بگویى، اما معنایش تصدیق به صحت محتواى سخن نبود و اگر آن مطلب احتیاج به تحقیق داشت آن را تحقیق مى‏کرد که آیا درست است‏یا نه. و این لسان مدحى است‏براى پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم. و از این آیه مى‏توان استفاده کرد که سایر رهبران و کسانى که مرجع مردم هستند باید در برخوردشان با دیگران این طور باشند وقتى کسى حرفى به ایشان مى‏زند درست گوش بدهند و قیافه‏شان قیافه کسى باشد که او را تصدیق مى‏کند اما معنایش این نیست که ترتیب اثر هم به حرف طرف بدهند.
در شان نزول این آیه گفته شده که شخصى از منافقان خدمت پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم مى‏نشست و سخنان آن حضرت را براى دوستان خود نقل مى‏کرد (در روایات شیعه، نام وى عبدالله بن مطعم ذکر شده است). جبرئیل به پیغمبراکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم خبر داد که این شخص، سخن‏چین است و گفت‏گوهایى را که در حضور شما انجام مى‏گیرد براى منافقان نقل مى‏کند. حضرت او را خواستند و به او گفتند که آیا تو براى منافقین خبر چینى مى‏کنى؟ گفت: نه، چنین چیزى نیست. گفتند: بسیار خوب، ولى مبادا از این کارها بکنى. او رفت و پشت‏سر پیغمبر اکرم‏صلى الله علیه وآله وسلم گفت که این شخص «اذن‏» (گوش) است هر کس هر چه مى‏گوید قبول مى‏کند، به او گفته بودند که من اخبار را نقل مى‏کنم او هم قبول کرده بود، و من آن را انکار کردم، از من هم قبول کرد!
۱ - ۶ - صحبت درگوشى (نجوا)

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 38   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید