نوع فایل: word
قابل ویرایش 185 صفحه
مقدمه:
الحمد الله الکافی حسب الخلایق وحده و الحمد الله علی نعمه و استزید من کرمه و اشهد ان لا اله الا هو الموصوف بقدمه و اشهد ان محمداً عبده و رسوله الطاوی السموات بقدمه.
بسم ا.. الرحمن الرحیم - نام خداوندی است که تا او نخواهد صبا پرده گل نشکفاند و باد گیسوی شمشاد نجنباند ،بی‌حکم او زمرد غنچه پیچانده نشود ، بی‌صنع او لاله پر ژاله نگردد ، هر دیده‌ای که نه در جمال آن نام نگردید ، دوخته باد ، هرقدمی که نه در راه موافقت حق پوید به تیغ قطعیت پی کرده باد ، شکر و سپاس بی‌قیاس معبودی را جنت قدرته که آفریننده مخلوقات عالمست و روزی دهنده نبات و آدم ، کریمی که خوان نعمتش بر مطیع و بر عامی و ادانی و اقامی کشیده و گسترده ، رحیمی که از دیوان رحمتش در گوش جان هرگنهکار چند بار این ندا می‌رسد که: هل من تایب – هل من مسائل – هل من مستغفر .
بخشاینده‌ای که تار عنکبوت را سرّ عصمت دوستان کرد ،جباری که نیش پشه ضعیف را تیغ قهر دشمنان گردانید و در فطرت کائنات بر وزیر و طهیر و دبیر صاحب تدبیر محتاج نگشت. و آدمی را به فضیلت نطق و مزیت عقل از دیگر خلقان ممتاز گردانید ، نه از معصیت عصیان حمدیت او را نقصان که ان ا... قوی عزیز و نه از طاعت مطیعان احدیت او را سودی که ان ا... لغنی عن العالمین .
موضوع مربوط به غایب مفقود الاثر ، وضع حقوقی و قوانین مربوطه به آن را به منظور پروژه تحقیقاتی خود انتخاب نموده‌ام .
مساله غایبان مفقود الاثر ، در تمام نظام‌های حقوقی ، قوانین و مقررات کشورها ، دکترین حقوقدانان و عقاید علمای مذهبی ریشه دارد . قدمت و سابقه این موضوع به بدو پیدایش جوامع بشری بر می‌گردد .
با وجود وضع قوانین و مقررات متعدد در این زمینه هنوز هم با مسائل و مشکلات حقوقی روبرو هستیم . جنگ ، یکی از عواملی است که در پیدایش این پدیده نقش دارد. مساله جنگ تحمیلی در اوایل انقلاب اسلامی به طرفیت عراق و متحدان اروپایی و آمریکایی وی گریبانگیر جامعه اسلامی ما شد .
افزایش تعداد مفقودان و آزادگان ( مفقودان سابق ) ، مشکلات حقوقی پیش روی خانواده آنها و وضعیت اموالشان موجب شد با وجود اینکه چندین سال از پایان جنگ می‌گذرد هنوز هم به این موضوع به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این برهه از زمان در اولویت ویژه برای مطالعه و تدقیق قرار دارد پرداخته شود .
در ایران قانون مدنی مصوب 18 اردیبهشت ماه 1307 و اصلاحات بعد آن درماده 1011 لغایت 1030 ، و همچنین قانون امور حسبی مصوب 2 تیر ماه 1319 و اصلاحات بعد آن ، از ماده 126 لغایت ماده 161 را به غایب مفقود الاثر اختصاص داده‌اند ، البته چند ماده‌ای نیز در قانون مدنی در باب طلاق و ارث وجود دارد که به مسئله غایب مفقود الاثر می‌پردازد .
با توجه به طرح سوالات متعدد در این زمینه که حتی قوانین موضوعه نیز پاسخگوی آنها نیست ، قانونگذار در اصل 167 قانون اساسی جمهوری اسلامی ا یران ، قاضی را موظف می‌کند تا « ....... کوشش کند حکم هر دعوی را در قوانین مدونه بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوی معتبر حکم قضیه را صادر نماید و نمی‌تواند به بهانه سکوت یا نقض یا اجمال یا تعارض قوانین مدونه از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزد » .
بنابراین در درجه اول باید به قوانین موضوعه مراجعه کرد و در صورتی که در قوانین موضوعه حکم صریح و مدونی در این رابطه وجود داشته باشد ،حکم قضیه طبق نصوص قوانین مدونه حل و فصل می‌شود و در صورت نقص یااجمال و تعارض و سکوت قوانین ، به ادله اربعه (کتاب ، سنت،اجماع ، عقل ) مراجعه کرده و با استخراج فتاوای مشهور و معتبر فقهای عظام امامیه ، مناسب‌ترین راه حل را ارائه کرد .
فهرست مطالب:
مقدمه
تقسیم مطالب
باب نخست – کلیات
تقسیم موضوع
فصل یکم – تعاریف
- علل غیبت و حکم غایب
- امور مالی غایب
- غایب و بقای زوجیت
- غیبت و حکم دادگاه
- تعریف غایب مفقود الاثر
و تفکیک آن از مفاهیم مشابه (غایب مجهول المکان ومفقود)
- عناصر تحقق مفهوم حقوقی غیبت
فصل دوم – مصوبات مصرحه در مورد غایب مفقود الاثر
گفتار یکم – قانون مدنی و امور حسبی
گفتار دوم – قوانین متفرقه
باب دوم – وضع حقوق مالی غایب
تقسیم موضوع
فصل یکم – وضع حقوقی غایب قبل از نصب امین
گفتار یکم – وضع حقوقی غایب قبل از مداخله دادستان و نصب امین
بندیکم – اداره فضولی اموال غایب
بنددوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قراردادی
الف – دخالت وکیل
ب- اقدام وصی
بند سوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قانونی
گفتار دوم - وضع حقوقی غائب پس از اطلاع مقام قضایی تا نصب امین
- حدود مسئولیت و صلاحیت محلی دادستان
- مسئول جبران خسارت وارده به اموال غایب
- وضع ایرانیان غایبی که در خارج اموالی دارند
فصل دوم – مرحله تعیین امین
تقسیم فصل
گفتار یکم – هدف ،شرایط کلی و مفهوم امانت
- هدف از نصب امین
- موارد تعیین امین
- معنای امانت
- شرط ضمان
گفتار دوم – تقاضای تعیین امین و مرجع صالح
- متقاضی تعیین امین
- طریق درخواست تعیین امین
- وظایف دادگاه و نحوه انتخاب امین
- نصب امین درخارج از ا یران
- ضم امین و موارد آن
- تعیین امین موقت
- تعیین ناظر
- تعدد امنا و نظار
- قبول امین یا ناظر و دستور دادگاه
گفتار سوم – شرایط امین ، اولویت‌ها
الف – شرایط امین
ب- اولویت‌های نصب امین
گفتار چهارم – اختیارات ، وظایف و مسئولیتهای امین
- شروع وظایف و حدود اختیارات امین غائب
- تنظیم صورت جامع از کلیه اموال قبل از مداخله
- نگهداری و اداره اموال
- فروش اموال ضایع شدنی
- فروش اموال منقوله غیر لازم
- منع فروش و رهن اموال غیر منقول
- ترتیب پرداخت دیون و نفقه زوجه و اقارب
- نمایندگی امین از طرف غایب در دعاوی
- تقسیم سهم الارث غائب
- دخالت در مهر و موم ترکه مورث غائب و رفع آن
- درخواست تحریر ترکه مورث غایب
- پرداخت هزینه‌ها
- صلح دعاوی
- تحویل دادن اموال پس از زوال سمت
گفتار پنجم – حقوق و مسئولیتهای امین
بند یکم – حقوق امین
الف – حق الزحمه امین و مرجع صالح در تعیین حق الزحمه
بند دوم – مسئولیتهای امین
الف- مسئولیت مدنی
ب- مسئولیت کیفری
گفتار ششم – عزل امین
1- موارد عزل امین
2- نحوه رسیدگی و مرجع صلاحیتدار در عزل امین
3- پایان دوره امانت و نظارت
فصل سوم – تصرف موقت ورثه در اموال غایب
تقسیم فصل
گفتار یکم – ارکان ماهوی حق ورثه نسبت به اموال غایب
1- مفهوم ورثه
2- مفهوم تصرف موقت
گفتار دوم – شرایط تصرف موقت ورثه در اموال غایب
1- موارد اجرای این مرحله
2- شرایط درخواست تصرف موقت اموال غایب از دادگاه
3- دادگاه صالح در درخواست تصرف موقت اموال
4- نحوه رسیدگی به درخواست تصرف موقت اموال
5- اختیارات و وظایف ورثه
باب سوم – حکم موقت فرضی غایب و دادن اموال به تصرف قطعی ورثه
تقسیم موضوع
فصل یکم – اقسام موت و مبنای حکم موقت فرضی غایب
گفتار یکم – اقسام موت و حقیقت ماهوی آن
1- اقسام موت
2- موت حقیقی
3- موت حکمی
4- موت فرضی
گفتار دوم – تردید در مرگ انسان و حکم آن
بند یکم – قاعده فقهی
بند دوم – حقوق موضوعه
الف – قانون مدنی
ب- امارات قانونی
ج – بررسی امارات قانونی و قضایی
فصل دوم – صدور حکم و آثار آن
تقسیم فصل
گفتار یکم – مقدمات و شرایط صدور حکم موت فرضی
1- متقاضیان حکم
2- دادگاه صالح برای صدور حکم موت فرضی
3- شرایط شکلی درخواست
گفتار دوم – نحوه رسیدگی دادگاه
1- تکالیف دادگاه پیش از صدور حکم
2- حکم دادگاه و مندرجات آن
3- ابلاغ حکم و تجدید نظر در آن
گفتار سوم – سوابق فقهی
1- لمعه - شهید اول
2- قواعد – علامه حلی
3- مختصر المنافع - محقق حلی
گفتار چهارم – آثار حکم موت فرضی
1- آثار حکم در امور مالی و غیر مالی
فصل سوم - الغای حکم موت فرضی و بازگشت غایب
گفتار یکم – آثار کشف زنده بودن غایب
- ابطال حکم موت فرضی
بند اول - تاثیر بازگشت غایب در اموال
الف - وضع منافع و نمائات
ب- وضع اموال مصرفی و تلف شده
بند دوم - تاثیر بازگشت غائب در عقد نکاح
الف – بازگشت زوج غایب
ب- بازگشت زوجه غایب
باب چهارم – وضعیت خانواده غایب
تقسیم موضوع
فصل یکم – تکلیف زوجه غایب
گفتار یکم - ترک زندگی خانوادگی توسط زوج و مقایسه آن با مفهوم غیبت
گفتار دوم - درخواست زوجه مبنی بر صدور حکم موت فرضی برای انحلال نکاح
1- متقاضی صدور حکم
2- عده زوجه غایب
3- بازگشت غایب پس از صدور حکم موت فرضی
گفتار سوم - درخواست طلاق از ناحیه زوجه و آثار آن
1- شرایط درخواست طلاق
2- عده زوجه غایب
3- نفقه زوجه در ایام عده
4- وضعیت توارث
گفتار چهارم – مطالعه تطبیقی در مورد غایب مفقود الاثر شدن زوج و وضعیت زوجه در بین اقلیت‌های مذهبی و مقایسه آن با حقوق ایران
1- آیین یهود
2- ارتدوکس
3- دین زرتشت
4- ارامنه گریگوریان
نتیجه
کلید واژه
پیوست‌ها
پیوست یکم – نمونه‌هایی از رویه عملی محاکم
پیوست دوم – اهم مسائل پیرامون غایب مفقود الاثر
فهرست منابع و مآخذ
منابع و مأخذ:
الف- کتب حقوقی
1- اباذری فومشی،منصور؛نحوه رسیدگی به درخواست تعیین قیم وامین- درخواست انحصار وراثت- تحریر- مهر و موم و....؛ نشر خط سوم، چ 1، 1381.
2- امامی، دکتر سید حسن؛ حقوق مدنی؛ ج 3، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، چ 3، 1364.
3- امینیان مدرس، دکتر محمد؛ مفقودان و ایثارگران از دیدگاه حقوقی و قوانین حمایتی؛ انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چ 1، زمستان 1380.
4- بازگیر، یدالله؛ منتخب آراء حقوقی محاکم در دهه 50 و 60 و 70؛ انتشارات بازگیر، چ 1، زمستان 1382.
5- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر؛ دوره متوسط حقوق مدنی، حقوق خانواده؛ چایخانه حیدری، 1358.
6- دانای علمی، منیژه؛ موجبات طلاق در حقوق ایران و اقلیت های غیر مسلمان؛ نشر نو ظهور، چ 1، 1374.
7- صفایی، دکتر سید حسین و دکتر اسدالله امامی؛ مختصر حقوق خانواده؛ نشر میزان، چ 8، بهار 1384.
8- صفایی، دکتر سید حسین و دکتر سید مرتضی قاسم زاده؛ حقوق مدنی اشخاص و محجورین؛ انتشارات سمت، چ 8، بهار 1382.
9- قاسم زاده، دکتر سید مرتضی؛ امور حسبی- غایب مفقودالاثر؛ انتشارات ققنوس، چ 1، 1380.
10- کاتوزیان، دکتر ناصر؛ دوره مقدماتی حقوق مدنی اموال و مالکیت؛ نشر میزان، چ 20، زمستان 1386.
11- کاتوزیان؛ دکتر ناصر؛ دوره مقدماتی حقوق مدنی (حقوق خانواده)؛ نشر دادگستر، چ 1، پاییز 1379.
12- کاتوزیان، دکتر ناصر؛ دوره مقدماتی درس هایی از شفعه، وصیت، ارث؛ نشر میزان، چ 5، بهار 1384.
13- مدنی، دکتر سید جلال الدین؛ ادله اثبات دعوی؛ انتشارات پایدار، چ 8، بهار 1384.
14- موحد، دکتر محمد علی؛مختصر حقوق مدنی؛ انتشارات مرکز تحقیقات حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی، چ 2، اسفند 1381.
ب- کتب فقهی
1- الخمینی، روح الله الموسوی؛ تحریر الوسیله؛ ج 2، انتشارات موسسه مطبوعات دارالعم، چ 3.
2- شهید اول؛ لمعه دمشقیه؛ انتشارات دارالفکر، چ 18، پاییز 1381.
منابع قانونی
1- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
2- قانون امور حسبی.
3- قانون مدنی.
پروژه بررسی غائب مفقود الاثر وضع حقوقی و قوانین مربوط به آن. doc