دانلودمقاله زبان آموزی ورشد گفتار

اختصاصی از فی توو دانلودمقاله زبان آموزی ورشد گفتار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 
فصل اول
زبان آموزی ورشد گفتار
1-1 : زبان آموزی
زبان آموزی ورشد گفتار در هشتاد سال گذشته مورد توجه قرار گرفته به ویژه درنیمه دوم قرن بیستم بطور دقیق تر مورد بررسی قرار گرفته است. زبان آموزی کودک به همراه توصیف وبررسی ساخت زبان وچگونگی کارکرد آن مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است. یافته های مربوط به زبان آموزی، مراحل فراگیری زبان، تدوین دستور زبان کودک وارائه ویژگی های همگانی زبان از نتایج مهم این بررسی ها بوده است.
یافته های زبان آموزی همچنین در بررسی چگونگی گسترش مهارت های زبانی نیز وزبان پریشی مورد توجه بوده است به علاوه یافته های یاد شده در زمینه بررسی آموزش زبان دوم وهمچنین زبان خارجی وارائه فرضیه ها وروش های آموزش زبان دوم تأثیر به سزایی داشته است. زبان آموزی هم از لحاظ نظریه های یادگیری وهم از لحاظ بررسی مراحل رشد زبانی قابل توجه است. زبان آموزی درزمانی پس از یک سالگی شروع می شود وتا پنج سالگی تقریباً به حالت ثابت نزدیک می شود. دوره زبان آموزی درحدود 5/3 به طول می انجامد.(مشکوه الدینی، 1376، ص 272) بررسی زبان آموزی به چگونگی رشد مهارت های گفتاری وشنیداری را مشخص می سازد . از یافته های موضوع می توان درآموزش مهارت های زبان استفاده کرد. کودک تا پیش از سواد آموزی قادر است از زبان بطور مناسب دربرقراری ارتباط زبانی استفاده نماید. بعلاوه هر سخنگوی زبان علاوه برقواعد دستوری ، قواعد کاربردی زبان را نیز به تدریج می آموزد؛ یعنی از طریق تعامل با محیط واطرافیان اصول کاربرد شناختی زبان را نیز فرامی گیرد.زبان آموزی تنها به توانایی های آوایی، واژگانی، دستوری وسبکی محدود نمی شود؛ بلکه به ویژگی های کاربردی زبان نیزشامل می گردد. البته دانش زبانی کودک ناخودآگاه است بکارگیری وقضاوت ناخود آگاه زبان توسط کودک شم زبانی نامیده می شود.
نتیجه تسلط کودک برمهارت های زبانی کسب توانایی به کارگیری زبان است . درصورتی که کودک توانایی زبان را داشته باشد نه تنها دانش ومهارت های زبانی وارتباطی خود را بکار می برد بلکه خواهد توانست درآینده نیز براین خلاقیت زبانی تکیه کند .
به نظر انسترون وبلیایف زبان آموزی برافزایش وتقویت توانش زبانی، توانش ارتباطی، خلاقیت زبانی، تفکر درباره زبان وهمچنین مهارت های آمادگی خواندن ونوشتن درآینده تأثیر می گذارد (بلیایف ، 1368 ،ص77) .
1-2 : نظریه های زبان آموزی
الف: نظریه شناخت گرایی
پیاژه، روانشناس بزرگ سویسی، به اصل شناخت دریادگیر ی کودک توجه داشت. از این رو به پدیده زبان آموزی علاقه مند نبود. او زبان را به عنوان منبعی برای داده های لازم جهت بررسی چگونگی رشد شناخت درنظر می گرفت. به نظر او زبان آموزی یک پدیده ثانویه است که دردرون شناخت طبیعی کودک از محیط خود، شکل می گیرد. از این رو پیاژه زبان آموزی را وابسته به شناخت می دانست. وقتی زبان را به عنوان مجرایی برای ایجاد ارتباط میان کودک و محیط اجتماعی او در نظر گرفته است . پیاژه معتقد بودکه ذهن کودک برای کسب شناخت، از جهان اطراف همواره فعال است واز این لحاط ، اطلاعاتی از راه زبان توسط افراد محیط به او می رسد؛ به گسترش شناخت او چندان کمک نمی کند. او رشد زبان کودک را ناشی از رشد شناختی واجتماعی او می دانست. با این حال ، پیاژه این فرض را که تنها رشد شناختی برای رشد زبان آموزی کافی باشد انکار می کند. به عقیده او میزان مناسبی از رشد شناختی برای رشد زبانی لازم است، با این حال تنها رشد شناختی را برای زبان آموزی کافی نمی داند ، بلکه برخی فرآیندهای دیگر را نیز ضروری می داند.( مشکوه الدینی ، 1376، ص274)
مهمترین نظریه های یادگیری مبتنی بر شناخت گرایی عبارتند از: نظریه یادگیری گشتالت گرایان ، نظریه معنا دار دیوید آزوبل، نظریه پردازش اطلاعات، نظریه شناختی پیاژه ونظریه شناختی بروند.
ب: نظریه شرطی شدگی رفتار زبانی
اسکینر، روان شناس آمریکایی، به اصل شرطی شدگی درباره زبان آموزی کودک اعتقاد داشت. وی اعتقاد داشت که برپایه رفتار گرایی همه جنبه های زبان ورفتار انسان را می توان توضیح داد. او یادگیری انسان را امری اکتسابی می داند . به اعتقاد اسکینر ذهن انسان شبیه لوح سفید یاد صفحه خالی است ووقتی زبان دراین صفحه خالی وارد می شود، یادگیری تحقق می یابد.و اساس این دیدگاه ذهن انسان فقط محرکات زبانی بیرونی را پذیرفته وهنگام یادگیری زبان مشاهده منظم رویداد های جهان خارج کودک را وارد به تولید زبان می کند. به عقیده اسکینر انسان از راه آزمایش وخظا به یادگیری زبان می پردازد. وی که آزمایشهای زیادی در خصوص یادگیری حیواناتی مثل موش، کبوتر انجام داده است این نوع یادگیری را شرطی شدن عامل نامیده وآنرا ‹‹ترتیب از راه پاسخ های ارادی ›› می داند.
در نظریه اسکینرتنها شرط لازم برای فهم چگونگی یادگیری زبان این است که بتوانیم متغیرهای حاکم وعوامل بیرونی را مشخص کنیم.
درواقع نظریه یادگیری اسکینر می کوشد یادگیری زبان را با استفاده از یک مدل محرک پاسخ، تبیین کند. به تعبیراسکینر اگر رفتار زبانی معینی بطور مکرر یک نتیجه مثبت داشته باشد به تقویت مثبت واگر نتیجه منفی داشته باشد به تقویت منفی منجر می شود. درحقیقت تقویت مثبت براثر پاداش رفتار زبانی فرد وتقویت منفی براثر تنبیه رفتار زبانی فرد شکل می گیرد. از سوی دیگر، از دیدگاه رفتار گرایان، کودک دریادگیری زبان تا حد زیادی از عامل تقلید کمک می گیرد. بسامد استفاده، کاربرد واژه ها وساخت های زبان نیز دریاد گیری از راه تقلید مؤثر است. اگر کودکی درحال یادگیری زبان، پس از کاربرد یک عنصر یا قاعده زبانی احساس کند ارتباط مؤثر زبانی برقرار شده است، فکر می کند رفتار زبانی او مورد تأیید قرارگرفته است. این احساس مثبت باعث تقویت آن رفتار و در نتیجه یادگیری آن عنصر می شود.
به عقیده اسکینر، بر پایه فرآیند شرطی شدگی رفتار مؤثر زبانی که در نتیجه انگیزه ها و پاسخ های ناشی از محیط از جمله پدر و مادر و دیگر افراد محیط برایش پیش می آید، زبان را فرا می گیرد. به این معنی که بر اثر تقویت و شرطی شدگی رفتار زبانی از راه پاداش های مطلوبی که از محیط خود دریافت می نماید، سرانجام عادت های زبانی ویژه مربوط به محیط خود را کسب می کند. بنابراین، به عقیده اسکینر برای توضیح فرآیند زبان آموزی لازم نیست هیچگونه ویژگی ذاتی ذهن خاص و پیچیدگی برای کودک فرض شود، بلکه برای توضیح آنها کافی است که روابط منظم موجود میان رویدادهای جهان بیرون و گفته های کودک که به طور مثبت تقویت می شود نشان داده شود که به این ترتیب در دوره زمانی مناسب تکرار و استوار می گردد. (مشکوه الدینی، ص276)
. در فرضیه اسکینر نارسایی هایی را در فرآیند شرطی شدگی زبانی در زبان آموزی کودک می توان ملاحظه نمود.
1- تقلید: با وجود اینکه تقلید در امریادگیری زبان وجود دارد ولی می توان به نمونه های فراوانی اشاره کرد که نشان دهنده عملکرد ذهنی انسان هستند. مهمترین این شواهد از انحراف های زبانی نظامند حاصل می شوند. یکی از این انحرافات تصمیم افراطی است که کودک طی برخی قواعد ساخت های مختلف را بر ساخت های دیگر تعمیم می دهد. مانند صورت های ‹‹سوزیدم›› و ‹‹کاریوم›› بنابراین اگر یادگیری صرفاً از راه تقلید صورت می گرفت، نباید صورت های یادشده که توسط بزرگسالان هیچگاه به کار نمی روند، تولید شود. بنابراین باید به ‹‹قاعده سازی درونی›› معتقد باشیم تا بتوانیم تعمیم های افراطی را به درستی توجیه نماییم .
2- بسامد عناصر: بسامد واژه ها وساخت هایی که در محیط یادگیری زبان به کار می روند تا آن حدی که رفتارگرایان بر آن تأکید می کنند بر یادگیری زبان اثر نمی گذارد.
اگر بسامد عناصر زبانی در یادگیری تأثیر زیادی داشته باشد نباید واژه های پر بسامد که طبیعتاً بیشتر شنیده می شوند دچار تصمیم افراطی شوند. در مقابل، عناصر زبانی وجود دارند که از طرف بزرگسالان به طور فراوان استفاده شده و پر بسامد هستند ولی کودکان در جریان یادگیری زبان سالها طول می کشد تا آنها را یادبگیرند و استفاده نمایند. (زندی 1381، ص66)
3- تأیید: رفتارگرایان تأثیر والدین و یا اطرافیان را در یادگیری زبان به عنوان مهم ترین نوع تقویت مطرح می کنند. از نظر آنان تأیید یک رفتار زبانی، به قابل قبول بودن آن از لحاظ دستوری وابسته است، اما تحقیقات نشان می دهد که تأیید یا عدم تأثیر اطرافیان با صحت دستوری جملات ارتباط اندکی دارد.
4- نظریه اسکینر فقط در آزمایشگاه قابل کاربرد است. تقسیم کار به تعدادی مراحل تدریجی و دادن پاداش پس از به انجام رسیدن هر مرحله، ممکن است در آزمایشگاه سیر و قابل هدایت باشد، ولی چنین تقسیمی در محیط زبان آموزی کودک به هیچ وجه روی نمی دهد.
در بالا نیز تأیید والدین این امر را تصدیق می کند. والدین ممکن است در برابر پاسخ غلط کودکان به آنان پاداش بدهند در حالی که مادر یا پدر به درستی به گفته های کودک خود توجه نمی کنند. از طرفی رفتار کودک قابل پیش بینی نیست.
5- زبان از خود نظامی قانون مند دارد. زبان، دارای ساختاری است که زبان آموزی کودک بر اساس مراحل شخصی رخ می دهد و نظامند بودن زبان جزء لاینفک هر زبانی است. اگر کودک از طریق شرطی شدن زبان را بیاموزد و در طی محرک و پاسخ به زبان آموزی بیانجامد که قوانین زبان آموزی هر کودک نسبت به کودک دیگر متفاوت باشد، در حالی که تمام کودکان در دوره خاصی از یادگیری زبان به قسمتی از زبان تسلط می شوند و این دوره از شروع تا تکامل و به پایان رسیدن آن زمان مشخصی را طی می کند.
مهمترین نظریه های یادگیری مبتنی بر رفتارگرایی عبارتند از: نظریه ادوارد ترندایک و نظریه شرطی سازی عامل بی.اف اسکینر.
ج) نظریه ذاتی، ذهنی بودن زبان:
نوام پاسکی به عنوان یک فردگرا و طرفدار یادگیری ذاتی زبان، با انتقاد از نظریه اسکینر، یادگیری زبان را در انسان امری فطری می داند. هر کودک دارای نظامی ذهنی به نام دستگاه فراگیری زبان است که او را قادر می سازد درباره ساخت زبانی که در حال یادگیری است فرضیه هایی بسازد. بدین ترتیب چاسکی نظام قواعد ذهنی خود را از طریق یک فرآیند مبتنی بر تغییرات نظام مند توسعه می دهد. چاسکی معتقد است هر انسانی که زبان را فرا می گیرد، مجموعه ای از قاعده ها یا اصول را برای تولید ساخت های گفتاری کسب می کند. او این نظام ذهنی را ‹‹توانش دستوری یا توانش زبانی›› می نامد. کودک با ذهنی متولد می شود که به مجموعه ای از ویژگی های همگانی زبان، مجهز است. چاسکی با طرح ذاتی بودن زبان، آن را ابراز زبان آموزی می داند. در مدل ذاتی بودن ذهن، زبان عبارتست از: دانشی که در ذهن قرار دارد. این دستور جهانی در ذهن شکل می گیرد و زبان آموخته شده را کنترل می کندبدین ترتیب یادگیری زبان،مجموعه ای ازپارامتر ها و فراگیری واحدهای واژگانی است.
چاسکی که خود در مکتب ساختگرا پرورش یافته بود در کتاب ساخت های نحوی خود شالوده تفکرات رفتارگرایی را متزلزل کرد. او نشان داد که زبان مادری خود را به آن نحوی که رفتارگرایان بیان می کنند یاد نمی گیرد و جنبه خلاقه یا زایشی بودن زبان را مورد تأکید قرار داد از نظر وی خلاقیت زبان خصیصه ای طبیعی است و استعداد یادگیری زبان ذاتی ذهن بشر است. او بر نامحدود بودن جمله های زبان تأکید کرد.
به عقیده چاسکی، کودک در ذهن خود دستور زبانی را به همراه دارد و به طور ناخودآگاه گفته های اطرافیان خود رادر نظر های گفتاری جستجو می کند.کودک با ذهنی که به مجموعه ای از ویژگی های همگانی زبان مجهز است تولد می شود. و با دارا بودن چنین ذهنی با داده های زبان ذهنی است که بر آن اساس زبان ظاهر را تولید می کند و این دلایلی است که زبان را می توان بر مبنای پدیده های بیرونی توصیف کرد. کودکان درباره زبان چیزهایی می دانند که مواردی را که از طریق محیط شنیده اند نمی توانند درک کنند. کودکان به پایه تجربی، دانش بیرونی زبان را درک می کنند. در نظریه ذاتی بودن ذهن، چاسکی دستور همگانی را یک نظریه علمی می داند که بر اساس داده های خاص درباره زبان قابل توجیه است. دانش زبانی ناخودآگاه، از برخورد توانایی زبانی که در ذهن وجود دارد. و داده زبانی که از طریق محیط کسب می شود به وجود می آید. آنچه می توان گفت این است که کودکان درباره زبان چیزهایی را می دانند که آنها را از طریق شنیدن یادگرفته اند. (cook، 1996. P. 39)

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  14 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله حسین ابن منصور حلاج

اختصاصی از فی توو دانلودمقاله حسین ابن منصور حلاج دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
از صفات بارز این دانشمند حقیقت پژوه ، روح حساس و عدالت جوی او است این دانش مرد ، در عین استغراق در تفحصات علمی، به امور اجتماعی و سیاسی نیز عنایت خاص داشت ،و هر گاه اهل علمی را به بلا مبتلا می دید یا قوم وملتی را در جنگ رفتار غیر عادلانه یا در وضع غیر طبیعی مشاهده می کرد ، از خود گذشتگی دریغ نمی ورزید ، بر سبیل مثال ، با حمله فرانسه و انگلیس به کانال سوئز مخالف بود ، و آن دو دولت را سخت نکوهش می کرد ، همچنین در مبارزه هفت ساله خلق الجزائر در طلب استقلال و آزادی ، پیوسته طرف ملّیون الجزائر را می گرفت و با سیاستمداران کشور خویش درکشاکش بود ، تا جایی که ماموران انتظامی دولت فرانسه ، با همه احترامی که برای شخصیت والای علمی او قائل بودند ، بنا گزیر ، چندی او را بازگشت کردند . خوشبختانه سرانجام شاهد پیروزی حق و عدالت بر ظلم و شقاوت شد و مستقل شدن الجزائر را مشاهده کرد . حلاج مردی بزرگ ، مردی که از راه حق مرگ را عاشقانه پذیرفت و تا سر دار جز حق چیزی نگفت .

چشم و دل باز کن که آن بینی
آنچه نادیدنی است آن بینی

دوران طفولیت حلاج

در زمانی که متشرفین آن را نهضت اسلامی نامیده اند موقع خلافت خلفای عباسی در بغداد قرن سوم هجری در تاریخ « 244 هجری » حسین بن منصور حلاج در دهکده درشور شمال شرقی مشهد بیضا تولد یافت این شهر نزدیکی شیراز و به واسطه داشتن خاک لقید به بیضا معروف شد و در زمان گشتاسب کیانی بنا گردیده است .
مشهد بیضا راه لشکری و نظامی بوده که از بصره به خراسان امتداد داشته و موالی بنی حارس کیانی در آن زندگی می کرده و مردم آن اکثر به زبان عربی صحبت می کردند بدین جهت نفوذ عربیت در آن شهر زیاد بوده است . در مورد نسبت حلاج در دائرة المعارف اسلامی روایات متناقضی وجود دارد لیکن به طوری که در کتاب شهید تصرف اسلامی نوشته طه عبد الباقی سرور به عربی ذکر شده دو روایت است ، اول این که اجداد او را با بی ایوب الانصاری صحابی داشتند که از این نظر اصلا عرب است دوم به مجوسی (زرتشتی ) ایرانی منتسب کرده اند . برای روایت اول دلیل قانع کننده ای دردست نیست ولی دومی به حقیقت نزدیک تر می باشد .
علت این که لقب او را حلاج داده اند ، چون در شوشتر و اهواز پس از رسیدن به مقامات و کرامت عالیه از اسرار ضمایر مردم خبر می داده است . حلاج الاسرارش می گفتند و عده ای می گویند روزی در دکان پنبه فروشی نشسته بود اشاره به قوزه های پنبه کرد پنبه ها از دانه خارج شد او را ملقب به حلاج کردند ،برخی هم معتقدند که پدر او حلاجی می کرده است .
پدر حلاج به واسطه تنگدستی ازنور بیضا به من منطقه تستر (شوشتر ) که مرکز نساجی و بافندگی بود ، رفت و از آنجا به شهر واسط که از بناهای حجاج ثقفی بین کوفه و بصره کنار دجله بود مسافرت کرد و حسین را که طفلی خردسال بود باخود برد . در آنجا حلاج به زبان عربی آشنا شده و زبان فارسی از یاد او رفت. اهالی شهر واسط به جزعده معدودی شیعه اکثرا سنی حنبلی بودند .
در واسط مدرسه ای بود به نام دارالحفاظ ، حلاج تا سن 12 سالگی به درس خواندن در آن مدرسه مشغول بود در این موقع بود که قرآن را حفظ کرد و چون دارای حافظه قوی و استعداد ممتاز بود در محضر استادی گران مایه به نام سهل بن عبدالله تستری حاضر می شد و به فرا گرفتن علوم می پرداخت ، علم ریاضی و صرف و نحو عربی را به خوبی یاد گرفت و در مطالب عمومی و مباحث علمی وارد شد و در سن 18 سالگی استاد خود سهل بن عبدالله (متوفی 283 هجری) را که از علمای بزرگ و در ریاضیات و کرامات بی نظیر ، در معاملات و اشارات بی عدیل و در دقایق و حقایق را انتخاب کرد او اولین پیر تصرفش گردید و اربعین کلام الله را از او یاد گرفت ، سپس در پی کشف معانی قرآن بر آمد تابه حقیقت بیشتر واقف گردد چون حافظ قرآن بود تفسیری بر قرآن نوشت و عقیده داشت که تمام علم اشیاء در قرآن است و کلید علم قرآن در حروف در مقطع اول سوره های آن می باشد و مسلمان باید بر معنای واقعی قرآن آگاه شود .
جوانی حلاج

در سن 20 سالگی به بصره رفت و در آنجا طلبه مدرسه حسن بصری شد . علم فقه و فلسفه و حکمت را خوانده و دارای معلومات کافی گردید مدتی بغداد و ابوالحسن نوری که از مشایخ صوفیه بودند معاشرت نمود سپس با توجه به دستور استاد خود به ریاضت و تربیت نفس پرداخت و به خانگاه آبادان که مؤسس آن عبدالواحدین زید بود وارد شد و از دست عمروبن عثمان مکی که از بزرگان صوفیه و خلیفه شیخ جنید بود خرقه تصرف پوشید چون خرقه تصرف را در بر کرد با دختر ابویعقوب اقطع بصری که از مشایخ بصره بود به نام ام الحسین ازدواج نمود ودارای چهار فرزند سه پسر و یک دختر و تا آخر عمر همین یک زن را داشت و در موقع ای که حلاج به مسافرت می رفت برادر زنش سرپرستی خانواده او را عهده دار می شد .
حلاج پس از ازدواج در بصره محله کمیم که سکنای کربنائیان از طایفه و عشیره نهرمیری و از موالی بنی مجاشع بود مسکن گرفت و چون طایفه مزبور از لحاظ سیاسی شورش زیدیه (زنج ) بستگی داشتند وبدعتی مرسوم به مخمسه که ازمالک غالیه است آنها را بد نام کرده بود ، مکان گرفتن حلاج در آن محل و معاشرت با آنان موجب بد نامی شد و بعدها او را همدست توطئه گران غالی خطاب کردند .حسین حلاج بدون اعتنا به این جریانات به زندگی زاهدانه و پر عقیده خود ادامه می داد و به عبادت و انجام فرایض دینی مشغول بود و شبانه روز چهارصد رکعت و عده ای نوشته اند هزار رکعت نماز می خواند و به نوشتن رساله های اجتماعی و مذهبی می پرداخت و در ماه رمضان روزه ها را تماما می گرفت و در روز عید فطر جامه سیاه می پوشید به آن جهت که لباس سیاه را متعلق به گناهکاران و بد کاران می دانست گویا بدین وسیله اظهار فروتنی می کرد و پس از برگزاری نماز و مراسم عید فطر و عرض ارادت به درگاه حضرت احدیت به موعظه و ارشاد مردم مشغول می گردید.
حلاج با پدر زنش مخالفت داشت و از طرفی مرشدش عمرو بن عثمان مکی ، به علت این که جزوه ای را که در توحیدعم و صوفیان نوشته و پنهان کرده و حلاج مطالب آن را آشکار نموده به مردم گفته بود از او رنجیده خاطر گشته ستیز جوئی می کرد .
این اختلافات حلاج را به سختی ناراحت کرد جریان رابا شیخ جنید بغدادی در میان گذاشت او به حلاج نصیحت کرد که صبور و شکیبا باشد . چندی به این منوال گذشت و پس از تحمل و تأمل زیاد نتوانست طاقت بیاورد و با ناملایمات بسازد قصد مسافرت به مکه را نمود
شخصیت حلاج

حلاج دارای شخصیتی عالی و ممتاز بوده و در زمان خود بی نظیر و روحی آزاد داشته است . زاهد و پارسا و صوفی منش بود که از جام می وحدت سرمست و عاشقی جانباز و از خود کذشته که از برکت همت مردانه روی به سوی مطلوب جانانه نموده درتکلم فصیع بلیغ شیرین سخن و در منطق هنگام شب و استدلال کسی یارای مقاومت و پایداری در برابر او نداشته است .
کشف المحجوب می نویسد :درخشندهترین تجلیات روح آریائی در وجود یک شخصیت ایرانی به ظهور پیوست ،این شخصیت نابغه منصور حلاج بود که با تألیفات و تصنیفات بی شمارخود غوغایی عظیم در عالم اسلام بپا کرد .
شیخ ابو سعید ابوالخیر گفت :منصور درعلو حالت و در عهد وی در مشرق و مغرب کسی چون او نبوده است استاد جلابی هجویری می نویسد : منصور از مستان و مشتاقان بود و حالی قوی و همتی عالی داشت .
حلاج دارای تألیفات بسیاری بوده که به عربی می باشد .

بحران سنت

در این محیط مسلمانی اس الحدیث سنی ، به اعطی درجه که قرآن یگانه کتاب قرائت و تفکر بود، و فقط تفسیرهای سنتی رواج داشت، از آغاز سده سوم هجری ، جنب و جوش فکری بی سر وصدایی ، نوعی کار تفرقه و انشعاب بطئی ، در حال تکوین بود . شیوه های دینی دیرینه عموما رعایت می شد نظیر عبادات مبتنی بر حدیث ، نماز «در پایان شب» یعنی همان عبادات و حدیث ابن ابن سالم و حلاج مشترک است ولی اختلاف عقاید شخصی شدت پذیرفته به مخالفت های با یکدیگر بدل می شد . در مورد شیوه رفتار ظاهری ،برخی از اهل الحدیث،به همراه این ، اصلاحات شاخصی را بیش از اندازه سازش پذیر دانستند. و داوود الظاهری فقه را به مجموعه راه حلهای فقهی مطابق با«اجماع صحابه پیغمبر (ص) » که سنت گواه بر آن است ، محدود کرد. در باب آداب باطنی ، بعضی اهل الحدیث ، به عکس ،کوشش محاسبی را نا کافی دانستند ، و در کنارجنید و نوری مریدان این باور محاسبی در کنار رساله های حکمت الهی اخلاقی محض نظیر رسالات ابو مطیع مخول بن فضل نسقی بلخی و نخستین کتب ابو سعید خراز شاهد ظهور مصطلحاتی نا مأنوس و شگفت ،در آثار ابو حمزه بغدادی و خود فراز می باشیم بیش از این سهل تستری در زمینه خبزی و تحلیل مفهوم «توبه » بر محاسبی سبقت گرفته بود .
حلاج عالیترین نمابنده تفکر ی خاص بود . وضع روحی وی در مسائل دینی مورد بحث ، نظیر آن به عنوان نوعی فکری و روحی بود، که محیط سنت گرایان ، حافظه نیرو مند و پر شور امت مسلمان در آن دوران داشت . وانگهی حلاج هرگز محیط اهل الحدیث را که خود در آن پرورش یافته بود رّد نکرد . واپسین اعتراض وی به عنوان مردی مورد قبول علم ، و استاد مورد قبول ، در روز محکومیت ، این نکته را به یاد ما می آورد که طریقت و اصل راهنمای او در حقوق (فقه ) همیشه «سنت» به معنی وسیع کلمه بوده است یعنی قبول آداب و قواعد قدیم و عام که تجارب استادان بر آنها نظارت داشته اند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  18  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله خسرو پسر حارث

اختصاصی از فی توو دانلودمقاله خسرو پسر حارث دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

از خاندانهای معروف قریه قبادیان بود. قبادیان ناحیه ای از نواحی تابعه شهر بلخ در کنار یکی از شاخه های رود جیحون بنا شده بود. خسرو در دیوان والی صاحب شغلی بود و از بزرگان به شمار می رفت او دارای دو پسر بود که پسر دوم او همان ناصر خسرو قبادیانی که در سال 382 دیده به جهان گشود. توجه بیش از حد خسرو به دومین پسرشان ناصر حسادت برادر بزرگتر ابوالفتح را برانگیخت حکومت سامانیان برخراسان و مناطق تحت نفوذ والی خراسان ادامه داشت و خسرو که از عمال سامانیان بود به زندگی خوش و مرفه خودش ادامه می داد.
با گذشت زمان ناصر بزرگ تر و پویاتر می شد و پرسش هایی در ذهن او نقش می بست مانند اینکه: چرا همه حرف من را گوش می کنند؟ ولا غیر ... ابوالفتح برادر بزرگ ناصر به مرور زمان دریافت که پدر و مادرشان نیز او را دوست دارند اما برادرشان برتری هایی نیز نسبت به او دارد.
حروف الفاء عربی – فارسی و اعداد ساده کلمات زیبایی فارسی، اشعار بزرگانی چون رودکی، فردوسی، دقیقی، اسامی مناطق مختلف جهان شناخته شده آنروز، اشکال ساده هندسی و دیگر دانستنی های اولیه، کم کم جای خود را در ذهن آماده ناصر باز می کردند. ناصر در بلخ علاوه بر تکمیل معلومات خود در حساب و هندسه، با علومی چون نجوم، طب، و تا حدودی فلسفه آشنا شد و در حالی که هنوز به 20 سالگی نرسیده بود آماده بازگشتن به قبادیان (زادگاهش) شد
در این هنگام ناصر به درس های متعددی می پرداخت و خود را تا حدودی بی نیاز از حضور مداوم در محضر اساتید معینی می دانست زیرا اصولا در این فکر نبود که به عنوان یک دانشمند یا طبیب یا منجم و یا کاتب و غیره شناخته شود بلکه هدف بازگشتن به زادگاهش قبادیان بود ورود حکیم مزبور که سالم ابوعقار نام داشت برای چند روزی در زندگی تکراری ناصر جوان، تنوعی ایجاد کرد. این دیدار باعث ادامه تحصیل ناصر نزد امام موفق نیشابوری شد.

در مکتب خودسازی
امام موفق نیشابوری، ازنام آوران عرصه تدریس علوم بود و علاوه بر تدریس علوم می کوشید دانش آموختگان مکتبش را به سوی تقوا، خود سازی و عرفان رهنمون باشد. بی گمان، داشتن پدری سرشناس و ثروتمند و همچنین بی نیازی او به وی فرصت می داد تا آنچه را تصور می کند، به زبان آورد و از بیان نظریاتش، هر چند مخالف نظر بزرگان باشد، ترسی نداشته باشد.
ناصر در چنین شرایطی به تحصیل ادامه می داد اما همچنان روحیه رفاه طلبی و ..... در او وجود داشت و این مسئله باعث گشته بود تا وی را از تفکر در عمق مسائل و جدی گرفتن برخی مفاهیم عقلانی و فلسفی باز دارد.
استاد با خواندن شعری از رودکی به تشریح مطالب آن پرداخت اما ناصر مطالب را جالب نمی دانست و پس از پایان بحث شاگردان شروع به سوال نمودند ناصر در این هنگام گفت استاد شما آیا لباس های زمستان وتابستان تان را می سوزانید . استاد گفت این چه ربطی به درس داده شده دارد البته که نه ناصر گفت پس رودکی این دنیا را با دنیای آخرت مقایسه می کند چرا نباید پوشید چرا نباید خورد بخاطر اینکه در آن دنیا نیاز به پوشیدن و خوردن نیست در صورتیکه ماهیت این دو کاملا با هم متفاوت است . شاگردان همه با تعجب به یکدیگر نگاه می کردند سوالاتی از این قبیل باعث گشت که استاد ناصر را از ادامه حضور در این کلاس ها محروم کند ناصر بادلی آزرده ولی با کوله باری از دانش به زادگاهش یعنی قبادیان بازگشت

در مجلس سلطان غزنوی
ناصر به زادگاهش بازگشت و در مجلس ضیافتی که به مناسبت او برگزار شده بود، از معلومات و سایر عقایدش سخن می گفت
او مرتبا به این نکته اشاره می کرد که به علوم دنی و علوم مذهبی علاقه ای ندارد. برهمین اساس صبحت ها بر این محور دور می زد یکی از حضار گفت خدا که خسیس نیست
همه گفتند البته که نه او دوباره ادامه داد پس خداوند قسمت کوچکی از بهشت را به من خواهد داد و من به آن راضی هستم زیرا که خداوند خسیس نیست و بعد از چند لحظه ناصر شروع به خواندن اشعارش می کند
خدایا عرض و طول عالمت را توانی در دل موری کشیدن
نه وسعت در درون مور آری نه از عالم سر موئی بریدن
نهال فتنه ها در دل ها تو کاشتی در آغاز خلایق آفریدن
تو در روز ازل آغاز کردی عقوبت در ابد بایست دیدن
تو گر خلقت نمودی بهر طاعت چرا بایست شیطان آفریدن
سخن بسیار باشد جرائتم نیست نفس از ترس نتوان کشیدن
ندانم در قیامت کار چون است!؟ چو در پای حساب خود رسیدن
کمتر از دو هفته ناصر به خدمت سلطان زمان خویش در آمد. و سعی می کرد با گفتن اشعاری در مدح به شهرت بیشتری دست یابد تصور او این بود چرا وقتی می توان با گذاشتن کلمات کنار یکدیگر به چنان ثروت و شهرتی دست پیدا کرد. چرا از این آسایش دست کشید.
ناصر خسرو، از زمره شعرای جوان به حساب می آمد و زندگی نسبتا مرفه ای را پشت سر می گذاشت در سال 425 ه ق، در حالیکه ناصر برای برخی امور در مرو ساکن بود خبر رسید که پدرش بیمار است ناصر با وجود مشغله بسیار به قبادیان رفت و حال پدر را وخیم دید بعد از چند روز ورود ناصر به قبادیان خسرو زندگی را به درود گفت.در مراسم تشیع جنازه پدر بود که اشعاری از کسائی سروده شده خوانده شد و این ابیات تاثیری شگرف بر روحیه ناصر به جای گذاشت و پیوسته به دنبال کسائی و اطلاعاتی درباره او بود
جنازه تو ندانم کدام حادثه بود که دیده ها همه مصقول کرد و رخ مجروح
از آب دیده چو طوفان نوح شد همه شهر جنازه تو بر آن آب همچو کشتی نوح
ذهن ناصر انباشته از سوالاتی بود که جوابی برای آنها نمی یافت به همین جهت تصمیم گرفت به هندوستان برود پس از چندی ناصر راهی این دیار گشت اما در طی این مدت تغییر سلسله حکومتی صورت گرفت و سلاجقه قدرت را به دست گرفتند ناصر پس از باز گشتن از هندوستان به خدمت سلطان سلاجقه درآمد. با بازگشتن دوباره ناصر به مرو دوباره حس خفته و یا نیمه بیدار پیشین مجددا در وی زنده شد در این ایام ناصر باز به یاد اشعار و افکار کسائی افتاد و مرتب این شعر را به یاد می آورد.
جوانی رفت و پنداری بخواهد کرد بدرودم بخواهم سوختن دانم که هم آنجا به پیمودم
به مدحت کردن مخلوق روح خویش فرسودم نکوهش را سزا دارم که جز مخلوق نستودم!!
این نغمه ها مانند بتکی بود که بر روح و جان ناصر فرود می آمد و مانع از آن می شد که بتواند سلاجقه را مدح کند. ناصر هر چه بیشتر تلاش می کرد که سلطان سلاجقه را مدح کند کمتر نتیجه می گرفت .
سوالاتی که در ذهن ناصر موج می زد برای لحظه ای ناصر را آرام نمی گذاشت او مرتبا به خاطر این حالات روحی در تب وتاب بود و جوانی برای حس درونی خویش نداشت. ناصر همه چیز داشت زن، فرزند، شغل مناسب و دیوانی و ثروت اما چه چیز سبب پریشان حالی او گشته بود .
هیچ پاسخی برای این حالات نمی یافت سرانجام برای فراموش کردن اندوه و پریشانی خودش به جام شراب پناه آورد و مرتب برای اینکه در عالم هوشیاری نباشدپیاله های شراب را خالی و پر می کرد در یکی از همان روزها که ناصر در تلاطم بود پیاله شراب را نوشید و به خواب عمیقی فرو رفت. در عالم خواب رویاهای بسیار از هند، مرو .... دید و مردی نورانی که خطاب به او گفت ای فرزند خسرو تا کی از این شراب می نوشی. شرابی که عقل آدمی را زایل می کند بدان که اگر بهوش باشی بسیار بهتر است.
صاحب صدا برای چند بار این جمله را که بدان که اگر بهوش باشی بهتر است تکرار کرد. ناصر سرش را به اطراف می چرخاند تا صاحب صدا را ببیند اما کسی را نمی دید مرتب جملات مرد تکرار می شد و بالاخره ناصر پیرمردی که چهر ه ای نورانی داشت می دید که در برابرش ایستاده و به قبله اشاره می کند.
با دیدن این خواب ناصر تصمیم به سفر حج گرفت و استعفای خود را از منصب دیوانی برای سلطان سلاجقه فرستاد و به همراه برادر کوچکترش ابوسعید عازم سفر حج گشت کاروان ناصر به نیشابور رسید شهری که در آن ناصر به تحصیل علم نزد امام موفق نیشابوری مشغول گشته بود پس از ورود به شهر به نزد امام موفق نیشابوری رسید و باهم به همراه قومس ترک کرد. مسیر کاروان از شهر بسطام می گذشت امام از ناصر سوال کرد که آیا شیخ با یزید بسطامی که تربتش در بسطام است می شناسی. پاسخ ناصر منفی بود امام گفت کم لطفی است که کسی در بیابانی چنین وسیع باشد و آن جمله عمیقش را فرایاد نیاورد، که گفته است به صحرا شدم – عشق باریده بود و زمین تر شد، چنانچه پای بر برف فرو شود به عشق فرو می شد ناصر به تربت شیخ بایزید بسطامی رسیده بود بارش باران ناصر را به یاد جمله به صحرا شدم عشق باریده بود و زمین تر شد، چنانچه پای بر برف فرو شود به عشق فروشد افتاد در این لحظات بود که حتی صدای رشد گیاهان را می شنید بی اراده این آیه قرآن را به یاد آورد که مگر آوای رشد نباتات صدای تسبیحان نیست. کاروان ناصری به سمت ری براه افتاد در این دیار نیز به دنبال شناسائی علمای مشهور بود تا بالاخره به دانشمندی به نام ابوالفضل خلیفه بن علی الفیلسوف برخورد و رابطه خوبی با او پیدا کرد.
بیت الله الحرام
بالاخره منازل مختلف بین راه طی و کوههای شهر مکه از دور نمایان شدند. ناصر وجودش مالامال از شوق و زیارت و شهد وصال به خانه خدا بود. کوه و سنگ صحرا با او سخن می گفت آنچه می دید بیشتر شوق بود و حال. ناصر زبان عربی را به راحتی و صفاحت صحبت می کرد و می توانست با سکنه محلی مکه ارتباطی فرهنگی داشته باشد، همه جا زیبا و آشنا به نظر می رسید. محلات مختلف شهر را شناسائی می کرد. نامها را یادداشت می نمود، ابعاد و مشخصات کامل هر مکانی را شخصا اندازه گیری و بازبینی می کرد و همچنون غواصی که به دریائی از درهای قیمتی دسترسی پیدا کرده باشد، از هر گوشه ای توشه ای برای یادداشتهای خود بر می داشت وروحش به رقص می آمد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  17  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله شبکه های کامپیوتری

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله شبکه های کامپیوتری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در هر یک از سه قرن گذشته تکنولوژی خاصی رونق داشته است . قرن هیجدهم زمان توسعه سیستمهای مکانیکی بزرگ به همراه انقلاب صنعتی بود . قرن نوزدهم عصر موتور بخار بود. قرن بیستم زمان جمع آوری ، پردازش و توزیع اطلاعات بود . در بین سایر پیشرفتها شاهد نصب شبکه های جهانی تلفن و اختراع رادیو و تلویزیون ، تولید و رشد بی سابقه صنعت کامپیوتر و پرتاب ماهواره های مخابراتی بوده ایم.
با پیشرفت تکنولوژی این موارد در حال همگرایی است و تفاوتهای بین جمع آوری ، انتقال ، ذخیره و پردازش اطلاعات به شدت در حال محو شدن است . سازمانهایی با صدها در نقاط مختلف جغرافیایی با فشردن کلیدی وضعیت فعلی را حتی در دورترین نقاط بررسی می کنند . با افزایش قدرت جمع آوری ، پردازش و توزیع اطلاعات پیچیده تر نیز افزایش می یابد .
ادغام کامپیوترها و ارتباطات ، تاثیر در سازماندهی سیستمهای کامپیوتری داشته است . مفهوم " مرکز کامپیوتر" به عنوان اتاقی که کارهای مشتریان را انجام می دهند ، کهنه شده است و جای خود را به تعداد زیادی از کامپیوترهای متصل به هم داده است . این سیستمها شبکه های کامپیوتری نامیده می شوند .
ظهور شبکه های کامپیوتری در دهه هفتاد میلادی تمام اسباب و لوازم تولید معرفت و دانش را فراهم کرد و به آن شتابی انفجار گونه داد چرا که خرد فردی به خرد جمعی تبدیل شد و محفل کوچک و خصوصی خردمندان به یک ضیافت بزرگ از نخبگان دهکده جهانی مبدل گشت . شاید بکاربردن واژه " انقلاب اطلاعاتی " برای این روند تولید دانش مناسبتر باشد .
شبکه های کامپیوتری چیزی بیش از یک ابزار در خدمت تولید دانش نیست ولی همین ابزار کارهایی را که ذهن بشر به کندی انجام می دهد، هزاران بار تسریع می کند ، نتیجه مشخص است . تولید و نشر دانشی که دهها سال پژوهش ، جمع آوری داده ، آزمایش و نتیجه گیری نیاز دارد در کوتاهترین زمان ممکن محقق می شود .
پس از سپاس و ستایش پروردگار از زحمات پدر و مادر گرامی خویش به دلیل ایجاد یک محیط آرام تشکر می کنم .
صالح و صالح متاع خویش نمودند
تا که قبول افتد و که در نظر آید

الهام حسینی _ بهار 1385

چکیده

در اینجا منظور از شبکه های کامپیوتری مجموعه ای از کامپیوترهای مستقل متصل به هم است . اگر دو کامپیوتر با یکدیگر مبادله اطلاعاتی داشته باشند می گویند این دو کامپیوتر به یکدیگر متصل اند . ارتباط ممکن است از طرق سیم مسی نباشد بلکه از فیبر نوری ، مایکروویو و ... می توان برای ارتباط نیز استفاده کرد.کامپیوترها باید مستقل باشند تا از سیستمهایی که در آنها از ارتباط اصلی و پیرو استفاده می شود تفکیک شوند . اگر کامپیوتری بتواند کامپیوتر دیگری را راه اندازی ، متوقف و کنترل کند ، این کامپیوترها مستقل نیستند. سیستمی با یک واحد کنترلی و چند کامپیوتر پیرو شبکه نیست . کامپیوتر بزرگی با چابگرها و پایانه های از راه دور شبکه نیست .

آنچه که در این ارائه کتبی می خوانید دارای فهرستی به شرح زیر است :
پس از بیان مقدمه در قسمت (2) و (3) مطالبی در مورد فوائد و خدمات و کاربردهای شبکه های کامپیوتری بیان شده است .
در قسمت (4) سخت افزار شبکه از دو دیدگاه متفاوت بررسی شده است . دیدگاه اول، دسته بندی شبکه ها از نظر تکنولوژی انتقال و دیدگاه دوم ، دسته بندی شبکه ها از نظر مقیاس بزرگی و ناحیه تحت پوشش آن است .
در قسمت (5) روشهای برقراری ارتباط دو ماشین در به سه طریق ذکر شده است .
در قسمت (6) نرم افزار شبکه و اصول لایه بندی مورد بررسی قرار گرفته است .
در قسمت (7) دو نوع مدل مرجع که به صورت لایه به لایه سازماندهی شده اند شرح داده شده است .
در انتها تجهیزات مورد نیاز جهت شبکه کردن و اتصال به اینترنت بیان شده است .

کلید واژه ها :
سرویس دهنده ، مشتری ، ایستگاه ، پهنای باند ، شبکه محلی ، شبکه بین شهری ، شبکه گسترده ، توپولوژی خطی ، توپولوژی حلقه ، توپولوژی ستاره ، مدل OSI ، مدل TCP/IP ، سوئیچینگ مدار ، سوئیچینگ پیام ، سوئیچینگ بسته و سلول ، پروتکل ، واسط ، لایه شبکه ، لایه پیوند داده ، لایه کاربرد ، ...

1) مقدمه

پیوند فرخنده کامپیوتر و مخابرات اتفاقی بود که هر دو صنعت را دچار تحولات عظیم کرد . اکنون دیگر مفهوم اتاقی با یک کامپیوتر بزرگ بنام " مرکز کامپیوتر " که افراد کارهایشان را به آنجا می آورند بکلی منسوخ شده است . مدل قدیمی کامپیوتر بزرگی که تمام کارهای محاسباتی سازمان را انجام می دهد . اکنون جای خود را به تعداد زیادی کامپیوتر متصل به هم داده است . به این سیستمها شبکه های کامپیوتری گفته می شود .

شبکه های کامپیوتری از دیدگاه اجتمائی یک پدیده فرهنگی و از دید مهندسی کامپیوتر یک تخصص و علم تلقی می شود . امروزه پیشرفت و توسعه مرزهای دانش به گسترش شبکه های کامپیوتری وابسته شده است . هدف اصلی در " فن آوری اطلاعات " گردآوری ، سازماندهی ، فرآوری داده ها و دانش پراکنده در سطح دنیا است . به گونه ای که بتوان از این دانش گردآوری شده ، معرفت و دانش تولید کرد . بالطبع موثرترین ابزار برای جمع آوری ، سازماندهی و پردازش داده های پراکنده شبکه های کامپیوتری است .

دسترسی سریع و آسان به اطلاعات ، استفاده از قدرت پردازشی کامپیوترهای قوی و کارآمد ، ایجاد و بکارگیری تکنولوزی نوین ارتباطی برای تبادل اطلاعات و ایجاد نرم افزارهای هوشمند ، به شکوفایی تمام شاخه های علوم مختلف انجامیده است .
شبکه کامپیوتری مجموعه ای از کامپیوترهای مستقل است که به نحوی با یکدیگر اطلاعات و داده مبادله می نمایند . در این تعریف کوتاه مفاهیم گرانباری نهفته است :
" استقلال " کامپیوترها در یک شبکه بدان معنا است که هر ماشین می تواند حتی بدون حضور در شبکه کار کرده و از شبکه فقط برای تبادل داده ها استفاده کند . با استناد به این تعریف ، لازم است همین جا به یک اشتباه رایج بین دو اصطلاح شبکه های کامپیوتری و " سیستمهای توزیع شده " یا " سیستمهای چند کاربره بزرگ " اشاره کنیم .
در یک سیستم توزیع شده هر ایستگاه اگر چه کامپیوتری با سخت افزار کامل محسوب می شود ولی مستقل نیست . در این سیستمها یک وظیفه ویژه بین ایستگاهها تقسیم شده و هر ایستگاه قسمتی از آن را انجام می دهد . مجموعه پردازشی که کل ایستگاهها انجام می دهند فرایند کار را تکمیل می نماید . عدم عملکرد صحیح یکی از ایستگاه ها منجربه ناقص ماندن کل کار شده و نتیجه پردازش بقیه ایستگاهها را بی تا ثیر خواهد کرد . از دیدگاه یک کاربر بیرونی کل یک سیستم توزیع شده ، بصورت واحد و یکپارچه دیده می شود ، سیستم عامل موظف است یک کار را بین ایستگاهها تقسیم کندو سپس نتایج را جمع آوری کرده و آن کار را تکمیل نماید.

" تبادل داده " بدین معناست که کامپیوترها در شبکه بتوانند با یکدیگر داده ردو بدل کنند بدون آنکه نوع کانال اهمیت داشته باشد . یعنی هیچ محدودیتی بر روی کانال فیزیکی انتقال وجود ندارد
2) کاربردهای شبکه های کامپیوتری

قبل از پرداختن به جزئیات فنی ، بهتر است کمی درباره اینکه چرا مردم به شبکه های کامپیوتری اهمیت می دهند و چرا از آنها استفاده می کنند صحبت کنیم .

2-1) کاربردهای تجاری

اکثر شرکتها تعداد تعداد زیادی کامپیوتر برای کارهای مختلف ( تولید ، انبارداری ، فروش و حسابداری ) دارند . شاید در ابتدا این کامپیوتر ها از یکدیگرجدا باشند ولی در مرحله ای از کار برای یکپارچه کردن اطلاعات کل شرکت ، مدیریت تصمیم می گیرد تا آنها را به هم متصل کند .
به بیان کلی تر اشتراک منابع به ما اجازه می دهد تا برنا مه ها ، تجهیزات و بخصوص داده ها را در اختیار همه آنهایی که به این شبکه متصلند قرار دهیم . به عنوان مثال ) چابگریست که برای تمام کارکنان یک دفتر به اشتراک گذاشته شده است . پیداست که تک تک این افراد به یک چابگر اختصاصی نیاز ندارند و علاوه بر آن یک چابگر شبکه ارزانتر ، سریعتر و کم هزینه تر از تعداد زیادی چابگرهای پراکنده است . بدین ترتیب بکارگیری شبکه های کامپیوتری نه تنها در وقت صرفه جویی می کند بلکه هزینه ها را نیز در تمام جوانب کاهش می دهد .
با این حال اشتراک اطلاعات بسیار مهمتر از اشتراک تجهیزات فیزیکی است .
در ساده ترین شکل اطلاعات می تواند در یک یا چند پایگاه داده متمرکز باشد و کارمندان شرکت بایستی بتوانند از راه دور به آنها دسترسی داشته باشند . در این مدل اطلاعات در کامپیوترهای پر قدرتی بنام سرویس دهنده نگهداری می شوند . کارمندان نیز که در اینجا به آنها مشتری گفته می شود از راه دور و از پای کامپیوترهای معمولی خود به این اطلاعات دسترسی پیدا می کنند .
اتصال کامپیوترهای سرویس دهنده و مشتری از طریق شبکه در شکل 1 قابل مشاهده است .

شکل 1 : شبکه ای با دو مشتری و یک سرویس دهنده

به این آرایش مدل مشتری – سرویس دهنده گفته می شود .
در این مدل دو پروسس دخیل هستند :
یک پروسس روی کامپیوتر مشتری و دیگری روی کامپیوتر سرویس دهنده .ارتباط از لحظه ای آغاز می شود که پروسس مشتری از طریق شبکه یک پیام به پروسس سرویس دهنده فرستاده و سپس به انتظار پاسخ آن می ماند . وقتی پروسس سرویس دهنده درخواست مشتری را دریافت کرد کار خواسته شده را انجام می دهد و پاسخ را به مشتری پس می فرستد .
این فرایند را در شکل 2 ملاحظه می کنید .

شکل 2 : مدل مشتری – سرویس دهنده بر درخواست و پاسخ مبتنی است

گاهی در یک شبکه کامپیوتری رابطه بین افراد اهمیت بیشتری نسبت به تبادل اطلاعات بین کامپیوترها دارد . چنین شبکه ای در واقع یک رسا نه ارتباطی است ا مروزه دیگر تقریبا هیچ شرکتی را نمی توان یافت که از سرویس پست الکترونیکی ( ایمیل ) استفاده نکند و در واقع بسیاری از ارتباطات روزمره کارمندان از همین طریق صورت می گیرد . بدین ترتیب استفاده از شبکه های کامپیوتری فواصل جغرافیایی را بی معنا کرده است و حذف محدودیتهای جغرافیا یی در تبادل داده ها رخ می دهد .

یکی دیگر از امکانات ارتباطی شبکه ها کنفرانس ویدیویی است به کمک این تکنولوژی کارمندانی که هزاران کیلومتر از هم فاصله دارند می توانند یکدیگر را ببینند صدای هم را بشنوند و حتی مطلب خود را روی یک تخته سیاه مجازی بنویسند .
گرایش تجاری دیگری که حتی اهمیت بیشتری پیدا کرده فروش محصولات روی اینترنت است
این روزها شرکتهای بسیاری به فروش محصولات خود از طریق اینترنت روی آورده اند . این شاخه از تجارت که به تجارت الکترونیک معروف است در آینده رشد بسیار بیشتری خواهد کرد

2-2) کاربرد های خانگی

شاید مهمترین دلیل خرید کامپیوترهای خانگی در سالهای اخیر اینترنت باشد . کارهایی که این قبیل افراد با کامپیوتر خود انجام می دهند عمدتا عبارتند از :
1. دسترسی به اطلاعات پراکنده در سرا سر دنیا
2. ارتباطات دو جانبه
3. سرگرمیهای تعاملی
4. تجارت الکترونیک
امروزه منبع بسیار عظیمی از اطلاعات در تمامی زمینه ها روی اینترنت وجود دارد که می توان به آنها دسترسی پیدا کرد . روزنامه های بسیاری روی اینترنت منتشر می شوند که می توان اخبار را به دلخواه و به صورت گزینش از آنها بدست آورد .
بعد از روزنامه ها و مجلات الکترونیکی نوبت کتابخانه های دیجیتالی است . بسیاری از سازمانهای علمی معتبر مدتهاست که انتشارات و کنفرانسهای متعددی را روی اینترنت برگزار می کنند .
این روزها همه نوجوانانی که سری میان سرها در می آورند به برنامه های پیام رسان فوری معتاد هستند . این برنامه ها به افراد امکان می دهند پیام های متنی خود را با هم مبادله کنند . نسخه هایی از این برنامه ها که به چندین نفر اجازه می دهند تا در آن واحد با هم گفتگو کنند به اتاق گفتگو معروفند .
گروههای خبری از امکانات قدیمی و پرطرفدار اینترنت است که امکان بحث درباره موضوعات بسیار متنوعی را به شما می دهد . در این سیستم پیامی که می فرستید به تمام آنهایی که عضو گروه خبری هستند خواهد رسید مبادلات گروه خبری به صورت بلافاصله و در زمان واقعی نیست و پیامها در نقطه ای ذخیره می شوند تا کاربر بتواند هر زمان که خواست آنها را بخواند .
مورد دیگری از کاربردهای خانگی شبکه های کامپیوتری صنعت سرگرمی و تفریحات است و داغترین بحث در این زمینه پخش فیلم بر حسب تقاضا است .
دسته دیگری از کاربردهای شبکه ، شاید وسیعترین آنها باشد : خرید از خانه . امروزه میلیونها نفر در سراسر جهان هر روز مایحتاج خود را به طور مستقیم از اینترنت تهیه می کنند و هرگز پا از خانه بیرون نمی گذارند ( حداقل برای خرید ) .

2-3) کاربران سیار

کامپیوترهای سیار یکی از سریعترین رشد ها را در صنعت کامپیوتر تجربه می کنند اغلب دارندگان این وسایل میل دارند حتی وقتی از خانه دور یا در سفر هستند با کامپیوتر خانگی یا دفتری خود ارتباط داشته باشند . در این قبیل موارد در این قیل موارد دیگر شبکه های کابلی محلی کاربرد ندارند . و باید به فکر شبکه های بیسیم باشیم . برخی از کاربردهای شبکه های بیسیم عبارتند از :
جالبترین کاربرد شبکه های بیسیم در ایجاد دفاتر سیار است . اغلب افراد میل دارند در سفر همان کارهایی را انجام دهند که در دفاتر کار خود انجام می دهند و و اصلا هم کاری به این ندارند که کجا هستند .
شبکه های بیسیم در امور حمل و نقل تحولی بزرگ ایجاد کرده اند .
شبکه های بیسیم از نظر نظامی نیز اهمیت فوق العاده ای دارند .
با وجود شباهتهای بسیار بین شبکه های بیسیم و کامپیوترهای سیار که در جدول 1 قابل مشاهده است . تفاوتهایی نیز بین شبکه های بیسیم ثابت و شبکه های بیسیم سیار وجود دارد .

جدول 1 : ترکیب شبکه های بیسیم و کامپیوترهای سیار

2-4) تبعات اجتماعی

گسترش روز افزون شبکه های کامپیوتری باعث ایجاد مسائل اجتماعی ، اخلاقی ، سیاسی ، خاص خود شده است . در این قسمت برخی از آنها را بررسی می کنیم .
یکی از امکانات شبکه های کامپیوتری تبادل آزاد وسیع اطلاعات و اخبار است . البته تا وقتی این پیامها در محدوده های فنی باقی بماند مشکل چندانی وجود نخواهد داشت ، دردسر وقتی شروع می شود که صحبت به مسائل حساس ( از قبیل سیاست ، مذهب یا سکس ) کشیده شود
بحث جالب دیگر حقوق و رابطه کارگر و کارفرما است بسیاری از افراد در محل کار خود ایمیل می فرستند و یا ایمیل های رسیده را می خوانند . برخی از کارفرمایان ادعا می کنند که آنها حق دارند ایمیل های کارمندان خود را بخوانند و یا آنها را سانسور کنند ، و صد البته کارمندان با این حرفها موافق نیستند .
در شبکه های کامپیوتری می توانند پیامهای بدون نام و نشانی فرستاد ، که در جای خود می توانند مفید باشند . به عنوان مثال ) کارمندان ، دانشجویان و یا مردم عادی می توانند بدین طریق اعمال خلاف روسای شرکتها ، استادان و سیاستمداران را به اطلاع عموم برسانند بدون آنکه از اقدامات تلافی جویانه آنها ترسی به دل راه دهند .

3) خدمات معمول در شبکه

خدماتی که شبکه ها ارائه می کنند بسیار وسیع و خارج از شمارش هستند . ولی عمومی ترین نوع شبکه ها را می توان در موارد زیر عنوان کرد .
دسترسی به بانکهای اطلاعاتی راه دور
پست الکترونیکی
ورود به سیستم از راه دور
گروههای خبری
جستجوی اطلاعات مورد نیاز
تبلیغات
تجارت الکترونیکی
بانکداری الکترونیکی
سرگرمی و محاوره
مجلات و روزنامه های الکترونیکی
محاوره مستقیم و چهره به چهره از راه دور
کنفرانس از راه دور
یافتن اشخاص مورد نظر در جهان
تلفن و دور نگار از طریق شبکه
رادیو از طریق شبکه
آموزش ازراه دور
و...

4) سخت افزار شبکه

اکنون وقت آنست که توجه خود را از مسائل متفرقه به موضوع اصلی معطوف کنیم . هیچ طبقه بندی پذیرفته شده ای که در برگیرنده تمام انواع شبکه های کامپیوتری باشد وود ندارد ، ولی در این میان به دو عامل مهم توجه می شود : تکنولوژی انتقال و اندازه شبکه . بدین ترتیب از دو دیدگاه می توان به شبکه ها نگاه کرد .
دیدگاه اول : تکنولوژی انتقال در شبکه های کامپیوتری است . بدین معنا که شبکه از چه نوع کانالی بعنوان واسط انتقال استفاده می کند .
دیدگاه دوم : مقیاس شبکه و ناحیه تحت پوشش آن است . بدین معنا که شبکه چه مسافت جغرافیایی را پوشش می دهد و حداکثر چند ایستگاه می تواند در شبکه وجود داشته باشد .

4-1) دسته بندی شبکه ها از دیدگاه تکنولوژی اطلاعات

از دیدگاه تکنولو ژی انتقال دو نوع شبکه قابل تعریف است .
شبکه های پخش فراگیر ( ارتباطات پخشی )
شبکه های نقطه به نقطه ( ارتباطات همتا به همتا )

4-1-1) شبکه ها ی پخش فراگیر

شبکه های پخشی دارای یک کانال مخابراتی هستند که بین همه کامپیوترهای شبکه به اشتراک گذاشته شده است هر یک از کامپیوترها می توانند پیامهای خود را در بسته های کوجک مخابره کنند و تمام کامپیوترهای این پیامه را دریافت خواهند کرد . آدرس کامپیوتری که این بسته به وی ارسال شده ، در بخشی از پیام نوشته می شود . هر کامپیوتری به محض دریافت بسته آدرس گیرنده را چک می کند . اگر پپام برای او باشد بسادگی آن را نادیده می گیرد .

در شبکه ها ی پخشی با تعبیه یک کد خاص در فیلد آدرس می توان یک پیام را به تمام کامپیوتر ها ارسال کرد . چنین پیامی را همه کامپیوترها متعلق به خود تلقی کرده ، و آنرا می خوانند به این تکنیک پخش گفته می شود . در برخی از سیستمهای پخشی امکان ارسال پیام به دسته ای از کامپیوترها نیز وجود دارد که به آن پخش گروهی می گویند .
استفاده از کانالهای مشترک برای انتقال اطلاعات بین ایستگاههای شبکه از برخی جهات مشکل آفرین است :
مدیریت پیچیده کانال : در این شبکه ، مدیریت کانال به نحوی که تمام ایستگاهها بتوانند در یک روا ل قانونمند و عادلانه ، از کانال استفاده کنند ، پیچیده است ، زیرا در شبکه ها هر ایستگاه عنصری مستقل محسوب می شود و هیچگونه حاکمیت بیرونی بر آنها وجود ندارد لذا رعایت قانون و نوبت در استفاده از کانال بر عهده خود ایستگاهها است .
امنیت کم : با توجه به آنکه تمام ایستگاهها موظف به گوش دادن به خط هستند بنابراین اطلاعات روی کانال مشترک توسط تمتا ایستگاهها شنیده می شود .
کارایی پایین : با توجه به آنکه تمام ایستگاهها فقط یک کانال در اختیار دارند ، لذا فقط سهم کوچکی از پهنای باند کانال در اختیار یک ایستگاه قرار می گیرد .
با تمام این تفاضیل استفاده از کانالهای مشترک به عنوان تکنولوژی انتقال بسیار مقرون به صرفه است و به صورت گسترده از آن استفاده می شود .
4-1-2) شبکه های نقطه به نقطه

در شبکه های نقطه به نقطه بین کامپیوترها مسیر ارتباطی مستقل وجود دارد . به عبارت ساده تر به یک کانال فیزیکی فقط و فقط دو ماشین متصل است . البته وقتی یک بسته بخواهد از کامپیوتری به کامپیوتر دیگر برود ، احتمالا سر راه خود از چند ماشین بینابینی نیز عبور خواهد کرد . معمولا در این قبیل شبکه ها مسیرهای متعددی بین دو کامپیوتر خاص می توان برقرار کرد ، که از نظر طول مسیر با هم تفاوت دارند و یافتن کوتاهترین مسیر یکی از مسائل مهم در این گونه شبکه ها است .
در شکل 3 نمونه ای از یک شبکه نقطه به نقطه به تصویر کشیده شده است . در این مثال بین (a,b ) و (a,f ) ارتباط مستقیم و اختصاصی وجود دارد ولی بین (a,d ) کانال اختصاصی دیده نمی شود در این ساختار ماشین a قادر است از طریق ماشینهای واسطه b و c داده های خود را به d برساند .

شکل 3 : نمونه ای از یک شبکه نقطه به نقطه

بعنوان یک قاعده کلی ، شبکه های کوچک ، متمرکز و محلی از نوع پخشی هستند ، و شبکه های بزرگ و گسترده از نوع نقطه به نقطه است . به ارتباطات نقطه به نقطه گاهی پخش تکی نیز گفته می شود .
4-2) دسته بندی شبکه ها از دیدگاه مقیاس بزرگی

دیدگاه دوم در دسته بندی و تفکیک شبکه ها ، مقیاس شبکه و ناحیه تحت پوشش آن است . از این دیدگاه سه نوع شبکه تعریف می شود :
شبکه های محلی lan
شبکه های بین شهری man
شبکه های گسترده wan

4-2-1) شبکه های محلی

این نوع از شبکه معمولا در فواصل جغرافیایی محدود واقع در یک سازمان یا مجتمع ، ادارات ، نهادها ، محیط های آموزشی و کارخانه های کوچک نصب و راه اندازی می شود . کوچک بودن این نوع شبکه از لحاظ طول فیزیکی کانال انتقال و کم بودن تعداد ایستگاهها ، محاسن فراوانی را برای این شبکه به ارمغان آورده است :
با توجه به کوتاه بودن طول کانال اولا افت سیگنال کم و طبعا نرخ خطا پایین است . ثانیا نرخ ارسال می تواند بسیار بالا باشد ثالثا تاخیر انتشار بسیار ناچیز خواهد بود . مجموعه این عوامل باعث خواهد شد تا سرعت مبادله اطلاعات در این شبکه بسیار بالا باشد .
در این شبکه با توجه به محدود بودن تعداد ایستگاهها ، مدیریت شبکه آسانتر از بقیه شبکه ها است .
هزینه نصب و راه اندازی این شبکه چندان بالا نیست .
چگونگی اتصال ایستگاهها از طریق کانال فیزیکی به یکدیگر ، توپولوژی آن شبکه را تعیین می نماید . چندین نوع توپولوژی برای شبکه های محلی وجود دارد :
توپولوژی خطی (bus ): در این نوع توپولوژی تمام ایستگاهها از طریق یک کانال فیزیکی مشترک به همدیگر متصل شده اند و هر گونه تبادل اطلاعات از طریق این کانال انجام خواهد شد . در هر لحظه فقط یکی از کامپیوترها مجاز به استفاده از خط و ارسال اطلاعات است و تمام ماشینهای دیگر بایستی در این مدت از ارسال هر گونه اطلاعات خودداری کنند . ضعف عمده این شبکه این است که اگر کابل اصلی که پل ارتباطی بین کامپیوترهای شبکه است قطع شود کل شبکه از کار خواهد افتاد . در شکل 4 ساختار شبکه باس به تصویر کشیده شده است .

شکل 4 : ساختار شبکه باس

توپولوژی حلقه ( ring ) : در توپولوژی حلقه ، ایستگاهها در یک ساختار بسته حلقوی به یکدیگر متصل می شوند . جهت جریان اطلاعات یکی از دو حالت ساعتگرد یا پادساعتگرد است و برای آنکه اطلاعات از یک ایستگاه به ایستگاه غیر مجاور در حلقه منتقل شود ، باید ماشینهایی که در مسیر هستند ، بسته های اطلاعاتی را دریافت و به کامپیوتر بعدی در حلقه بفرستد تا در نهایت اطلاعات به مقصد برسد . از آنجا که ارتباط هر ایستگاه با ایستگاه بعدی خود در حلقه یکطرفه است در صورتیکه ایستگاه خواست به ماشین قبلی خود در حلقه بسته ای از داده ها را بفرستد آن بسته باید یک دور کامل در حلقه گردش کند تا به ایستگاه مورد نظر برسد . در شکل 5 این توپولوژی نشان داده شده است .

شکل 5 : ساختار شبکه حلقه

توپولوژی ستاره (star ) : در توپولوژی ستاره ارتباط تمامی شبکه ها از طریق یک گره مرکزی برقرار می شود . این گره می توا ند یک سوئیچ بسیار سریع و هو شمند یا یک هاب معمولی یا حتی یک کامپیوتر باشد . نمایش کلی این توپولوژی در شکل 6 نشان داده شده است .

شکل 6 : ساختار شبکه ستاره
4-2-2) شبکه های بین شهری

برای ایجاد شبکه در سطح یک منطقه وسیع در حد یک شهر یا اتصال چندین شبکه محلی ، از شبکه بین شهری استفاده می شود . شبکه های تلویزیون کابلی بهترین نمونه man هستند . این شبکه ، تکنولوژی و توپولوژی مشابه با شبکه های محلی دارد .
4-2-3) شبکه های گسترده

شبکه گسترده ، گسترده جغرافیایی بزرگی ( مانند یک کشور یا قاره ) دارد . در این نوع شبکه کامپیوترهایی هستند که برنامه های کاربردی روی آنها اجرا می شود و معمولا به آنها میزبان می گویند . این کامپیوترها توسط زیر شبکه مخابراتی ( یا بطور مختصر زیرشبکه ) به هم متصل می شوند . میزبان ها متعلق به افراد هستند ، در حالیکه زیر شبکه اغلب به شرکتهای مخابرات تعلق دارد . وظیفه زیر شبکه انتقال پیام از یک میزبان به میزبان دیگر است .
در اغلب زیر ساخت ارتباطی در شبکه wan از دو بخش تشکیل می شود :
تجهیزات سوئیچینگ ( عناصر سوئیچ ) : کامپیوترهای ویژه ای هستند که به چندین کانال ارتباطی ورودی و خروجی متصلند و وظیفه دارند پس از دریافت یک بسته ، با در نظر گرفتن مقصدآن ، یک کانال خروجی مناسب انتخاب کنند به نحوی که بسته را به مقصدش نزدیک کند ، سپس بسته را روی آن کانال هدایت کنند . این کامپیوترهای سوئیچینگ به نامهای مختلفی خوانده می شوند که می توان از معروفترین آنها به مسیریاب اشاره کرد .
خطوط ارتباطی یا کانالها : خطوط انتقال با پهنای باند بالا هستند که ارتباط عناصر سوئیچ را برقرار می کنند .
در شکل 7 هر کامپیوتر میزبان در یک شبکه محلی قرار دارد که از طریق یک مسیریاب به قسمتهای دیگر متصل می شود . به مجموعه خطوط مخابراتی و مسیریابها ( منهای کامپیوترهای میزبان ) زیر شبکه گفته می شود .

شکل 7 : ارتباط بین کامپیوترهای میزبان و lan ها در یک زیر شبکه

5 ) روشهای برقراری د و ماشین در شبکه

روش برقراری ارتباط بین گیرنده و فرستنده را سوئیچینگ ( راهگزینی ) گو یند . در یک شبکه معمولا گیرنده و فرستنده به یکدیگر متصل نیستند بلکه بین آنها یک زیر شبکه وسیع ارتباطی وجود دارد ، که نقش برقراری ارتباط بین دو ماشین را بر عهده دارد . برای ایجاد یک ارتباط بین دو ماشین در یک شبکه سه روش مختلف وجود دارد :
سوئیچینگ مداری
سوئیچینگ پیام
سوئیچینگ بسته و سلول
5-1) سوئیچینگ مداری

در این روش برای انتقال اطلاعات بین دو ماشین ابتدا یک اتصال فیزیکی بین مبدا و مقصد برقرار می شود . در این روش خطوط ارتباطی گیرنده و فرستنده از نظر الکتریکی به یکدیگر متصل می شوند . به همین دلیل به این روش سوئیچینگ مداری گفته می شود .( مهمترین مثال آن شبکه های تلفن است ) در زمانهای گیرنده یا فرستنده غیر فعالند هیچ گونه ارتباط فیزیکی بین آنها برقرار نیست و مدار اتصال- باز است . برای برقرار شدن یک ارتباط فیزیکی ، مدت زمان قابل توجهی به عنوان زمان برقراری و تنظیم ارتباط صرف می شود تا ارتباط مداری برقرار شود . در این روش اگر کانالی توسط گیرنده و فرستنده اشغال شود ، برای هیچ ماشین دیگری مقدور نخواهد بود که با این دو ماشین ارتباط برقرار کند و باید تا آزاد شدن کانال ، منتظر بمانند . در شکل 8 شمای کلی سوئیچینگ مداری در سیستم تلفن به تصویر کشیده شده است . برای برقراری یک ارتباط ابتدا مبدا باید شماره گیری نماید . شماره گیری عملی است برای آنکه مراکز سوئیچ میانی با وصل کردن سوئیچها ارتباط بین مبدا و مقصد را برقرار نمایند . در این شکل مسیر نقطه چین سوئیچ هایی است که وصل شده و ارتباط مبدا و مقصد را ایجاد کرده است .

شکل 8 : شمای کلی سوئیچینگ مدار در سیستم تلفن
5-2) سوئیچینگ پیام

در روش سوئیچ پیام که صرفا مختص انتقال داده های دیجیتال است . هر ایستگاه یک اتصال دائمی و همیشه وصل با مرکز سوئیچ خود دارد . مرکز سوئیچ یک کامپیوتر با تعداد زیادی پورت دیجیتال ورودی/خروجی است که دارای حافظه اصلی و حافظه جانبی می باشد . هر ایستگاه به محض آنکه تمایل به ارسال داشته باشد با اضافه کردن اطلاعات لازم به ابتدای داده ها ، آنرا در قالب یک پیام تحویل مرکز سوئیچی که به آن متصل است می دهد . اطلاعاتی که به ابتدای پیام اضافه می شود شامل آدرس گیرنده و فرستنده پیام است و مرکز سوئیچ موظف است ، پیام را کاملا دریافت کرده و آن را در حافظه خود ذخیره کند سپس بر اساس آدرس گیرنده ، کانال مناسب خروجی را برای ان انتخاب کرده و آنرا به سمت سوئیچ بعدی هدایت کند تا نهایتا با تکرار این روند ، پیام به دستگاه مقصد برسد .
برخلاف روش سوئیچینگ مداری ، در این روش هیچ ایستگاهی مجبور نیست قبل از ارسال پیام اقدام به برقراری یک مسیر فیزیکی نماید بلکه به محض آماده شدن داده ها برای ارسال آنها را به سوی مرکز سوئیچ متصل به آن ارسال می کند ، در ضمن کانال بین دو ایستگاه اشغال نخواهد شد و تمام ایستگاهها می توانند برای یکدیگر پیام بفرستند .
با توجه به نکات عنوان شده ، روش سوئیچ پیام بسیار سریع و کارآمد است و اشغال کانال وجود نخواهد داشت ولی این روش یک عیب اساسی دارد : عدم محدودیت طول پیام .
و این مسئله سبب پدید آمدن اشکالات عمده زیر می شود :
هر مرکز سوئیچ باید فضای حافظه بسیار زیادی داشته باشد تا وقتی با حجم انبوهی از پیامهای ایستگاهها مواجه شود بتواند آنها را ذخیره کند و پیام ها از دست نرود .
در صورت بروز حتی یک بیت خرابی در پیام حجم بسیار زیادی از داده ها باید مجددا ارسال شوند .
چون هر مرکز سوئیچ موظف است کل پیام را دریافت کرده و سپس آنرا به کانال مناسب هدایت نماید لذا تاخیر رسیدن پیام زیاد خواهد شد .
5-3 ) سوئیچینگ بسته و سلول

مشکلات ناشی از عدم محدودیت طول پیام ، باعث شد که در روشهای جدید بر روی اندازه پیام ارسالی محدودیت گذاشته شود و ایستگاه اجازه نداشته باشد در هر بار ارسال ، کل یک پیام بزرگ را یکجا بفرستد ، بلکه موظف است آن را به قطعات کوچکتری به نام بسته تقسیم کرده و ضمن اضافه کردن اطلاعات لازم برای بازسازی اصل پیام به هر بسته ، آنها را به طور جداگانه به مرکز سوئیچ ارسال کند . تمام ایستگاهها موظفند از مکانیزم شماره گذاری بسته ها تبعیت کنند تا امکان بازسازی اصل پیام وجود داشته باشد .

در مراکز سوئیچ مدرن که با سرعت بالا عمل می کنند طول بسته ها ثابت و بسیار کوچک است به دلیل اندازه کوچک و ثابت این بسته ها به آنها سلول گفته می شود . کوچک بودن اندازه سلول ، مراکز سوئیچ را قادر می سازد تا بتواند به سرعت عمل هدایت بسته از یک ورودی به یک خروجی مناسب را انجام دهد .
مراکز سوئیچ بسته یا سلول ، اصطلاحا از قاعده دریافت ، ذخیره و هدایت به جلو پیروی می کنند بدین معنا که وقتی یک بسته در ورودی یک مسیریاب دریافت می شود بطور کامل در حافظه مرکز سوئیچ یا مسیریاب ذخیره می گردد تا یک خط مناسب و آزاد برای طی مسیر آن پیدا شود ، سپس آن بسته روی آن خط ارسال می شود . به مراکز سوئیچ بسته معمولا مسیریاب گفته می شود در حالی که به مراکز سوئیچ سلول به اختصار سوئیچ می گویند .
6) طراحی شبکه ها و اصول لایه بندی ( نرم افزار شبکه )
برای طراحی یک شبکه کامپیوتری ، مسائل و مشکلات بسیار گسترده و متنوعی وجود دارد که باید به نحوی حل شود تا بتوان یک ارتباط مطمئن و قابل اعتماد بین دو ماشین در شبکه برقرار کرد . این مسائل و مشکلات همگی از یک سنخ نیستند و منشا و راه حل مشابه نیز ندارند و بخشی از آنها توسط سخت افزار و بخش دیگر با تکنیکهای نرم افزاری قابل حل هستند به همین دلیل برای طراحی شبکه های کامپیوتری ، باید مسائل و مشکلاتی که برای برقراری یک ارتباط مطمئن ، ساده و شفاف بین دو ماشین در شبکه وجود دارد ، دست بندی شده و راه حلهای استاندارد برای آنها ارائه می شود . در زیر برخی از مسائل طراحی شبکه ها عنوان شده است :
اولین موضوع چگونگی ارسال و دریافت بیتهای اطلاعات بصورت یک سیگنال الکتریکی ، الکترومغناطیسی یا نوری است . بنابراین تبدیل بیتها به یک سیگنال متناسب با کانال انتقال یکی از مسائل اولیه شبکه به شمار می رود .
مساله دوم ماهیت انتقال است که می تواند به یکی از سه صورت زیر باشد
Simplex : ارتباط یکطرفه
Half duplex : ارتباط دو طرفه غیر همزمان
Full duplex : ارتباط دو طرفه همزمان
مساله سوم وجود خطا و وجود نویز روی کانالهای ارتباطی است
با توجه به اینکه در شبکه ها ممکن است مسیرهای گوناگونی بین مبدا و مقصد وجود داشته باشد بنابراین پیدا کردن بهترین مسیر و هدایت بسته ها از مسائل طراحی شبکه محسوب می شود . در ضمن ممکن است یک پیام بزرگ به واحدهای کوچکتر تقسیم شده و از مسیرهای مختلفی به مقصد برسد بنابراین بازسازی پیام از دیگر مسائل شبکه به شمار می آید .
ممکن است گیرنده به دلایلی نتواند با سرعتی که فرستنده بسته یک پیام را ارسال می کند آنها را دریافت کند بنابراین طراحی مکانیزم های حفظ هماهنگی بین مبدا و مقصد از دیگر مسائل شبکه است .
چون ماشینهای فرستنده و گیرنده متعددی در یک شبکه وجود دارد مسائلی ازدحام تداخل و تصادم در شبکه ها بوجود می آید که این مشکلات به همراه مسائل دیگر از طریق سخت افزار و نرم افزار شبکه حل شود .
یک شبکه باید تمام مسائل شبکه را تجزیه و تحلیل کرده و برای آنها راه حل ارائه کند ولی چون این مسائل دارای ماهیتی متفاوت از یکدیگر هستند بنابراین طراحی یک شبکه باید به صورت لایه به لایه انجام شود . تعداد لایه ها ، نام هر لایه ، محتوای آن و کاری که هر لایه انجام می دهد از شبکه ای به شبکه دیگر متفاوت است . وظیفه هر لایه ارائه سرویسهای خاص به لایه های بالاتر و پنهان کردن جزئیات کار از دید آنها است .
لایه n یک ماشین همیشه با لایه n ماشین دیگر حرف می زند . قواعد و قراردادهای این ارتباط را پروتکل لایه n می نامند . در ساده ترین حالت ، پروتکل عبارتست از قراردادهای توافق شده بین دو طرف برای برقراری و پیشبرد یک ارتباط .
در شکل 9 یک شبکه پنج لایه به تصویر کشیده شده است . به اجزایی که در یک لایه هستند همتا گفته می شود این همتاها می توانند پروسس های نرم افزاری ، وسایل سخت افزاری و یا حتی دو انسان باشند به عبارت دیگر این همتاها هستند که از طریق پروتکل با هم رابطه برقرار می کنند .
در حقیقت داده ها هرگز مستقیما از لایه n یک ماشین به لایه n یک ماشین دیگر منتقل نمی شوند بلکه هر لایه داده ها را به لایه زیرین خود می دهد تا به پایین ترین لایه برسد . در پایین ترین لایه رسانه فیزیکی قرار دارد که داده ها را جا به جا می کند . در شکل 9 ارتباط مجازی لایه ها با خط چین و ارتباط واقعی و فیزیکی با خط ممتد نشان داده شده است .
بین هر زوج از لایه های مجاور ، واسط قرار دارد واسط مشخص می کند که هر لایه چه سرویسها و عملکرد های پایه ای در اختیار لایه بالاتر می گذارد .
به مجموعه لایه و پروتکل ها معماری شبکه می گویند . و به مجموعه پروتکل هایی که در یک سیستم خاص بکار می روند پشته پروتکل گفته می شود .

شکل 9 : لایه ها ، پروتکل ها ، واسط ها
7) مدلهای مرجع

برای آنکه طراحی شبکه ها سلیقه ای و پیچیده نباشد سازمان جهانی استاندارد (iso ) مدلی هفت لایه برای شبکه ارائه کرد ، به گونه ای که وظایف و خدمات شبکه در هفت لایه مجزا تعریف و ارائه می شود . این مدل لایه ای ، osi نام گرفت هر چند در شبکه اینترنت از این مدل استفاده نمی شود و به جای آن یک مدل چهار لایه ای به نام tcp/ip تعریف شده است ، ولیکن بررسی مدل هفت لایه ای osi ، به دلیل دقتی که در تفکیک و تبیین مسائل شبکه در آن وجود دارد با ارزش خواهد بود پس از بررسی مدل osi ، به تشریح مدل tcp/ip خواهیم پرداخت .
7-1) مدل مرجع OSI

در این استاندارد کل وظایف و خدمات یک شبکه در هفت لایه تعریف شده است . این مدل که نام کامل آن مدل مرجع ارتباطات سیستمهای باز – سیستم هایی که قادر به ارتباط با سیستمهای دیگر هستند – سروکار دارد . توجه داشته باشید که مدل OSI خود یک معماری شبکه نیست چون هیچ سرویس یا پروتکلی در آن تعریف نمی شود . این مدل فقط می گوید که هر لایه چه کاری انجام دهد .

7-1-1) لایه فیزیکی

واحد اطلاعات در این لایه بیت است . و وظیفه اصلی در لایه فیزیکی ، انتقال بیتهای خام از طریق کانال مخابراتی است . مهمترین نکته در طراحی این لایه این است که وقتی یک طرف یک بیت 1 می فرستد . طرف مقابل یک بیت 1 دریافت کند نه یک بیت صفر . این لایه تماما سخت افزاری است و پارامترهایی که باید در این لایه مورد نظر باشند عبارتند از :
ظرفیت کانال فیزیکی و نرخ ارسال
نوع مدولاسیون
چگونگی کوپلاژ با خط انتقال
مسائل مکانیکی و الکتریکی مانند نوع کابل ، باند فرکانسی و نوع رابط کابل
در لایه فیزیکی جهت انتقال بیت های خام از یک ماشین به ماشین دیگر از رسانه های فیزیکی مختلفی استفاده می شود که هر کدام پهنای باند ، تاخیر انتشار هزینه و سهولت نصب و نگهداری خاص خود را دارند این رسانه ها به دو دسته کلی هدایت پذیر ( مانند سیم مسی یا فیبر نوری ) و هدایت ناپذیر ( مانند امواج رادیویی و لیزری ) تقسیم بندی می شود .
7-1-2) لایه پیوند داده
وظیفه این لایه آن است که با استفاده از مکانیزمهای کشف و کنترل خطا داده ها را روی یک کانال انتقال که ذاتا دارای خطا است بدون خطا و مطمئن به مقصد برساند . لایه پیوند داده این کار را با شکستن داده های ورودی به بسته های کوچک چند صد یا هزار بایتی که فریم داده نامیده می شوند انجام می دهد . ( فریم واحد اطلاعات در لایه دوم است ) .
در حقیقت می توان این لایه را بیمه اطلاعات در مقابل خطاهای احتمالی دانست زیرا ماهیت خطا به گونه ای است که قابل رفع نیست ولی می توان تدابیری اتخاذ کرد که فرستنده از رسیدن یا نرسیدن صحیح اطلاعات به مقصد مطلع شده و در صورت بروز خطا مجددا اقدام به ارسال اطلاعات کند .
یکی از وظایف لایه دوم کنترل جریان یا به عبارت دیگر تنظیم جریان ارسال فریمها به گونه ای است که یک دستگاه کند هیچ گونه فریمی را بخاطر آهسته بودن از دست ندهد .
یکی دیگر از وظایف این لایه آن است که قراردادهایی را برای جلوگیری از تصادم سیگنال ایستگاههایی که از کانال اشتراکی استفاده می کنند وضع کند .
وقتی یک واحد اطلاعاتی تحویل یک ماشین متصل به کانال فیزیکی در شبکه شد وظیفه این لایه پایان می یابد .
7-1-3 ) لایه شبکه

این لایه عملکرد زیر شبکه را کنترل می کند . یکی از مسائلی که باید در این لایه حل شود نحوه مسیریابی بسته ها از مبدا به مقصد است . هر مسیریاب می تواند به صورت ایستا و غیر هوشمند بسته ها را بسته ها را مسیریابی کند همچنین میتواند به صورت پویا و هوشمند برای بسته ها مسیر انتخاب کند . در این لایه تمام ماشینهای شبکه دارای یک آدرس جهانی و منحصر به فرد خواهند بود که هر ماشین بر اساس این آدرسها اقدام به هدایت بسته ها به سمت مقصد خواهد کرد .
این لایه ذاتا بدون اتصال است . بنا براین در این لایه تضمینی وجود ندارد وقتی بسته ای برای یک ماشین مقصد ارسال می شود آن ماشین آماده دریافت آن بسته باشد و بتواند آن را دریافت کند . در ضمن هیچ تضمینی وجود ندارد وقتی چند بسته متوالی برای یک ماشین ارسال می شود به همان ترتیبی که بر روی شبکه ارسال شده در مقصد دریافت شوند . همچنین ممکن است که وقتی بسته ای برای یک مقصد ارسال می گردد ، به دلیل دیر رسیدن از اعتبار ساقط شده و مجددا ارسال شود و هر دو بسته با هم برسند .
یکی از دستگاههایی که در لایه سوم به کار می رود روتر ها هستند .
7-1-4 ) لایه انتقال

واحد اطلاعات در این لایه قطعه است و اصلی ترین وظیفه لایه انتقال گرفتن داده ها از لایه بالاتر ، تقسیم آن به قطعات کوچکتر ، ارسال آن به لایه شبکه و حصول اطمینان از دریافت صحیح آنها در طرف مقابل است . این لایه یک سرویس انتقال بسیار مطمئن و اتصال گرا را ارائه می دهد و تمام مشکلاتی که در لایه شبکه عنوان شد در این لایه حل و فصل می گردد :

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  32  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله سیمین بهبهانی

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله سیمین بهبهانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پیشگفتار
هنگامی که موضوع انتخاب تحقیق مطرح شد، من با توجّه به راهنمایی استاد محترم خود و علاقهء خود به ادبیات معاصر، مبحث صور خیال در شعر معاصر (اشعار سیمین بهبهانی) را به عنوان یکی از موضوعات مورد علاقه خود انتخاب کردم.
علّت انتخاب موضوع تحقیق در زمینهء شاعر معاصر را در دو عامل می دانم، یکی علاقه خود به ادبیات معاصر اعم از شعر و داستان و دیگری کم توجّهی به این بخش از ادبیات فارسی در مراکز رسمی است. شاید اقبال عامّه مردم و به خصوص جوانان و قشر تحصیل کردهء جامعه به ادبیات معاصر تا حدّی از این بی توجّهی را جبران بسازد.
در کشور ما افراط و تفریط یکی از آفت های اصلی در نقد و بررسی آثار شاعران و نویسندگان معاصر می باشد. اظهار نظرهایی که گاه از شناخت ناکافی سرچشمه می گیرد و گاهی از تنگ نظری ها و یا از آمیختن جنبه های مختلف نقد با هم ناشی می شود. موضوعی که گاه در مورد شاعران بزرگ گذشته نیز صدق می کند.
ما در زمان حال زندگی می کنیم و نیاز ما بیشتر به ادبیاتی می باشد که نیازهای روحی و عاطفی ما را در زمان حال با توجّه به تغییر و تحوّلات جامعه و فرهنگ و آداب و رسوم پاسخگو باشد. ادبیات کلاسیک به ویژه شعر کلاسیک فارسی با تمام ارزش واعتبار نمی تواند پاسخگوی خواسته ها و نیازهای عاطفی ما باشد.
هر چند که گفته شده است بهترین و بزرگترینمنتقد واقعی گذشت زمان و روزگار است و آثار ضعیف و فاقد ارزش هنری به خودی خود از جریان ادبی کنار گذاشته می شوند، امّا این امر درباره ادبیات معاصر نمی تواند صدق کند، زیرا ما می خواهیم از آثار ادبی زمان خود لذّت ببریم وبه همین دلیل نمی توانیم منتظر قضاوت آینده باشیم. به طور کلی می توان گفت پرداختن به گذشته ای که در آن نبوده ایم و ایستادن به انتظار آینده ای که در آن هم نخواهیم بود ما را از زندگی در زمان حاضر دور می کند.
خلاصه کلام هر عصری شعر، شاعر زمان خود را می طلبد به همین دلیل توجه به ادبیات زمان خود و نشان دادن نقاط ضعف و قوّت آن را در شناخت هر چه بیشتر ادبیات معاصر یاری می کند و باعث می شود در دام ستایش های افراد خاص قرار نگیریم و بتوانیم در جریان ادبی درست را از نادرست تشخیص دهیم.
در این تحقیق ابتدا در مورد صور خیال بحثی شده است و تعریف های مختلفی که در باره آن ها در کتاب های مختلف بلاغی یا توسط منتقدان معاصر آمده است ذکر شده است.
در این تحقیق در ابتدا شرح کوتاهی از زندگی شاعر مور بحث قرار می گیرد. این بدین منظور بوده است تا اینکه خواننده آشنایی مختصری با شاعر داشته باشد. در زندگی نامه سعی بر این بوده به نکاتی اشاره شود که احتمالأ به طور مستقیم یا غیر مستقیم در شعر و تصویرهای شعر آن شاعر تأثیر گذار بوده است. در ادامه همین بحث با اشاره به آثار شاعر و معرفی هر یک از آثار و به بررسی و تحلیل اشعار از نظر شکل و محتوا و قوّت و ضعف موجود در آن ها پرداخته شده است.
در این تحقیق، از دیدگاه سنّتی و مرسوم کتـاب های بلاغی صـور خیال شاعر مورد تقسیم بندی قرار گرفته است از قبیل: تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، سمبل و نمونه هایی از شعر شاعر به تناسب آن مبحث، آورده شده است.
و در پایان از استاد ارجمند، جناب آقای دکتر اکبر شعبانی که با نکته سنجی و باریک بینی علمی خاصّ خود در تعیین شاعـر و روش کار این حقیر را یاری نمودند، سپاسـگزاری وتشکّر می کنم.

فریده حقگو
بهار 1384
مقدمـه

می دانیم که سخن ادبی و شعری یعنی سخنی که از حدّ معمول یک سخن عادی، بالاتر و خیال انگیزتر باشد و حتی از واقعیت به دور باشد. شعر، زیبا سخن گفتن و در پرده سخن گفتن است که جز با صور خیال میسّر نمی باشد.
در کتاب صور خیال در شعر فارسی در این باره چنین آمده است: «از قدیمی ترین ادوار شعر فارسی ، خیال به معنی تصویر پرهیبت و شبح و سایه و مفاهیم مشابه و نزدیک به معانی به کار رفته است.» 1
و کروچه می گوید: «شعر انسان را به مقام بالاتر که در وجود اوست، عروج می دهد باز بیان همین است.» 2
یکی از مباحثی که به ندرت مورد توجّه منتقدان ما قرار می گیرد، مسأله عوامل مؤثّر در به وجود آمدن صورت های خیال در دوره های گوناگون شعر فارسی است، این که چه مسأله ای موجب می شود که در هر دوره ای پاره ای از عناصر خیال مورد توجّه شاعران فارسی زبان قرار بگیرد و عوامل دیگر کمتر، می تواند متأثّر از عوامل متعددی باشد. این عوامل می توانند بر شیوه تصویرپردازی و نوع بیان، تفکّر شاعران و سایر عناصر شعری، تأثیری شایسته به جا بگذارد.
همه منتقدان در این باره توافق دارند که شاعران زبان را به صورت متفاوت به کار می برند، امّا منتقدان با این نظر که همه شاعران به طور یکسان و مانند هم از زبان استفاده می کنند، موافق نیستند. زیرا کار عمدهء شاعر در شعر، تسلّط بر طبیعت اسـت که از طـریق ذهن انجام می پذیرد و شاعر سعی می کند بین انسان و طبیعت ارتباط برقرار کند و همچنین نگرش شاعر نسبت به جهان با افراد دیگر متفاوت است و متفاوت بودن بیان شاعر با افراد دیگر نیز در همین نکته است.
کار شاعر در تصویر سازی ایجاد و کشف بین پدیده ها ست و این ارتباط هرچه شگفت تر و پنهانی باشد تأثیر عمیق تر بر مخاطب می گذارد و از همه مهم تر داشتن جهان بینی در زندگی است که وجود جهان بینی به تخیّل و تصاویر کمک می کند.
عوامل مؤثّر در به وجود آمدن تصویر در شعر یک شاعر را می توان به این گونه بیان کرد:
1- فرهنگ عمومی شاعر، یعنی آگاهی او از آنچه در گذشته و حال در محیط دور و نزدیک جریان داشته از مسائل تاریخی، اجتماعی و سیاسی گرفته تا اطلاعات دینی و اساطیری و علمی و فلسفی.
2- فرهنگ شعری او، که حاصل خوانده ها و شنیده ها ی اوست در زمینه الفاظ و معانی شعر.

1- محمّد رضا شفیعی کدکنی. صور خیال در شعر فارسی. چاپ چهارم. انتشارات آگاه. 1370. ص 17.
2- همان کتاب. ص 113.

3- تجربه های خصوصی شاعر، که در طول زندگی، از روزگار کودکی تا لحظه ای که به سرودن و خلق هنری می پردازد. 1
«حکایت مشهوری است که می گوید کُردی با دیلمی و یک زرگر و با عاشقی و یک معلّم همراه شدند. شب هنگام ماه بر آمد تمام. هر یک از آن ها خواست آن را وصف کند. زرگر آن را تشبیه کـرد به پاره ای زر گداخته که از کوره بیرون آرند، کُـرد شبان بود، گفت به قرص پنیـری می ماند. معلّم گفت: گرده نانی است که از خانه مالداری برای معلّم هدیه می فرستد. دیلمی گفت: مثل سپری است که پیش پادشاه برند و عاشق گفت به صورت معشوق شباهت دارد.» 1
هر شاعری بر حسب ذوق و فکر خویش منظره ای را که پیش چشم دارد به چیزی مانند می کند و تشبیه از محیط زندگی شاعر و تجاربش حکایت می کند.
عنصرالمعالی در کتاب قابوس نامه در توصیه به فرزندش در موضع شاعری می گوید: «به وزن و قافیهء تهی قناعت مکن، بی صناعتی و ترتیبی شعر مگو که شعری ناخوش بود، ...؛ امّا اگر خواهی که سخن تو عالی نماند بیشتر مستعار گوی.» 2
با توجه به مطلب بالا عنصرالمعالی شعر خوب را شعری می داند که بر اساس استعاره بنا نهاده شده باشد و به شیوه های دیگر تصویر سازی و صور خیال نمی پردازد.
قدما در پرداختن به صور خیال به دو شیوهء نادرست رفتار کرده اند. به این معنی که یا به صورت ناقص وارد این بحث شده اند و آن را از دیگر صنایع شعری جدا نکرده اند و یا اینکه تنها به جزئیات تقسیم بندی صور خیال به شیوه علمی که هیچ سازگاری با شعر ندارد، پرداخته اند.

1- همان کتاب. ص 203.
2- عبدالحسین زرین کوب. شعر بی دروغ، شعر بی نقاب. چاپ چهارم. انتشارات جاویدان. ج سوم. 1363. ص 54.

زندگی نامهء سیمین بهبهانی

یاد دارم ز راه ورسم کهن
که دو نا ساز را به هم پیوست
من شدم یادگار این پیوند
لیک چون رشته سست بود گسست
خیره گی های مادر و پدرم
آن دو را فتنه در سرا افکند
کودکی بودم و، مرا ناچاری
گاه از این گاه از آن جدا افکند
کودکی – هرچه بود – زود گذشت
دیده ام باز شد به محنت خلق
دست شستم ز خویش و، خاطر من
شد نهان خانهء محبّت خلق
(مجموعه اشعار/جای پا/ص72)
سیمین بهبهانی در سال 1306 در تهران به دنیا آمد، پدرش عباس خلیلی روزنامه نگار و قصّه نویس بود، مادرش فخر عظمی نام داشت که در یک خانواده نیمه اشرافی و مرفّه خاندان قاجار به دنیا آمده بود. امّا سیمین درباره وضع خانواده اش در هنگام تولّد و کودکی خود می گوید: «زاده شدم در خانه پدربزرگ، چون پیش از زادنم مادرم همسر خود را به اشتغالاتش واگذاشته بود و به خانه پدری بازگشته بود.» «و پدر... که بود جز مردی که گاه دایه پیر مرا به دیدارش می برد و باز می گرداند بی آن که بدانم چرا رفته ایم و چرا در خانه ما نیست؟ شاید تفریح سوار شدن به اتوبوس های دانمارکی برایم بیشتر از شادی دیدار پدر بود.» 2
از همان ایّام کودکی استعداد شاعری خود را نشان می دهد و با تشویق های مادرش در مسیر رشد و شکوفایی استعداد شاعری خود گام بر می دارد. پس از ازدواج اوّل خود و انتشار دو مجموعه اوّل شعر خود، برای ادامه تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی وارد دانشگاه شد، ولی اوّلین برخورد دکتر معین از تحصیل در رشته ادبیات فارسی به صورت رسمی منحرف شد و در رشتهء حقوق به ادامه تحصیل پرداخت.
در ایّام جوانی به خاطر هم زمانی با حوادث بین سالهای هزار و سیصد و بیست تا هزار و سیصد و سی و دو به گروه حزب توده گرایش پیدا کرد. «آنان که رهایی "رنجبران " می خواستند در چشمم ارجی داشتند که سخن از "برابری" می رفت و به راهشان کشیده شدم» تأثیر این گرایش شاعر را در مجموعه اوّلیه شاعر که به طبقات فرودست جامعه می پردازد می توان مشاهده کرد.
امّا پس از مدّتی از همسرش از سیاست کناره گیری می کند. «از فرقه های سیاسی به سختی سرخورده بودم و فکر می کردم، دست کم در زمان و مکانی که ما هستیم، جوانان فریب کلمات صیقل خورده و توخالی را می خورند. رویدادهای بعد از بیست و هشت مرداد سی و دو پیش از آن برایم مؤیّد این طرز فکر بود.» 2
پس از مدّتی از همسرش جدا می شود. شاعر خود دلیل این امر را این چنین بازگو می کند: «از همسرم دل خوشی نداشتم، میان ما از مدّت ها پیش بیگانگی جسمی و روحی سایه افکنده بود؛ دو بیگانه در یک خانه می زیستیم بی آنکه کوچکترین توقّع مادی و معنوی از یکدیگر داشته باشیم.» 3
پس از جدایی از همسر اوّل خود با یکی از دوستان ایّام تحصیل در دانشگاه ازدواج می کند. «به خانه دو شوهر پای گذاشته ام: با یکی ناساز و با دیگری سازگار بوده ام، یکی را به طلاق و دیگری را به مرگ واگذاشته ام.» 4
بند دو، مردَم ببست در خم هر یک
چند گهی بندگی پذیر بماندم
بند یکی تا گسست خواجه دیگر
بست و زنو همچنان اسیر بماندم
(مجموعه اشعار/خطّی ز سرعت و از آتش/ص208)
زندگی سیمین از لغزش و خطا مصون نبوده است. بطوری که خود در این باره می گوید: «از
لغزش ها و کژانـدیشی ها بر کنار نمانده ام که طبیعت آدمی است. گـاه استـوار و درست و گـاه نا استوار و سست، گامی برداشته ام. و این دوّمین بی گمان بیشتر.»

آثار سیمین بهبهانی

1- جای پا: این مجموعه در برگیرندهء شعر سال های هزار و سیصد و بیست و پنج تا هزار و سیصد و سی و پنج می باشد. در این مجموعه شاعر به صورت سطحی و گذرا و با توجّه به شور جوانی و گرایش های خود، به مسائل اجتماعی می پردازد و مشکلات و ضعف های موجود در جامعه آن روز را با توجّه به زندگی طبقات مختلف به تصویر می کشد. هر چند این نگاه همان طور که گفته شد به لحاظ شرایط سنّی و در آغاز راه بودن او از عمق زیادی برخوردار نیست. گروه های اجتماعی که سیمین مسائل و مشکلات آنان را مورد توجّه قرار داده است عبارتند از: 1- رقّاصه ها 2- دلقک ها و حاجی فیروزها 3- گورکن ها 4- جیب برها 5- بیماران 6- بچّه های خیابانی.
مهمترین مسئله در پراختن به این گروه ها مشکل اقتصادی و فقر آن ها می باشد. و شاعر نیز عامل تمام مشکلات را نابسامانی ها و گرفتاری های جامعه را در مشکلات جامعه می بیند.
در این مجموعه شاعر به مضامین غنایی و عاشقانه نیز می پردازد. اشعار غنایی این مجموعه سرشار از شرح جدایی ها و بی وفایی ها و شکایت هاست.
قالبی که سیمین در این مجموعه انتخاب می کند قالب چهارپاره یا دوبیتی های به هم پیوسته است. او در این مجموعه بیشتر به دنبال القای پیام است تا توجّه به تصویرسازی و زیبایی های شعر. به عبارت دیگر او به دنبال تعهّد شاعری است و آن را در پرداختن به مشکلات و نابسامانی های اقشار مختلف جامعه می داند. در تصویرهای این مجموعه تازگی و ابتکار چندانی به چشم نمی خورد و اکثر تصویرهای موجود در آن برگرفته از تصویرهای شاعران گذشته می باشد، و اگر تصویر تازه ای هم دیده می شود به خاطر تازه بودن برخی مضامین و موضوعاتی است که انتخاب شده است.
2- چلچراغ: این مجموعه که دومین مجموعه شعری سیمین بهبهانی می باشد در برگیرنده شعرهای سال های هزار و سیصد و سی و پنج تا هزار و سیصد و سی و شش او می باشد. در این مجموعه شاعر با استفاده از قالب چهارپاره به مضامین غنایی و عاشقانه می پردازد و ناکامی های عشق خود را به تصویر می کشد. در برخی شعرها قالب چهارپاره شکل روایی به خود می گیرد و برای بیان داستان یا واقعه ای مورد استفاده قرار می گیرد. در این داستان ها نیز موضوعاتی همچون فقر و زندگی افراد فرودست جامعه مورد توجّه قرار می گیرد.
غزل های این مجموعه فاقد هر نوآوری و ابتکار در وزن می باشد. زبان آن ها نیز فاقد نوآوری و تازگی زبان امروزی است، ولی گـاه در بین تصـویرهای آن به تصـویرهای تـازه و نو برخورد می کنیم، هرچند که این تصویرها نیز از تجربهء شخصی شاعر سرچشمه نمی گیرد و ریشه در تصویرسازی شاعران پیشین دارد.
3- مرمر: این مجموعه در ادامه دو مجموعه قبلی می باشد و شامل اشعار سال های هزار و سیصد و سی و شش تا هزار و سیصد و چهل و دو شاعر را در برمی گیرد. اشعار این مجموعه نیز به بیان عواطف فردی و رنج تنهایی شاعر می پردازد. قالب رایج در این مجموعه نیز غزل و چهارپاره می باشد.
در غزل های این مجموعه شاعر کم کم اوزان تند و دوری را که یادآور وزن غزل های مولوی می باشد، به کار می برد. امّا فاقد محتوا و ارزش هنری قابل توجّه و در مجموع می توان گفت که در این مجموعه هم سیمین هنوز دورهء خامی و ناپختگی شعر خود را طی می کند.
4- رستاخیز: این مجموعه شعـرهای بین سـال های چهل و دو تـا پنجاه و دو را در بر می گیرد. این دوره که یکی از ملتهب ترین دوره های سیاسی و اجتماعی ایران می باشد، که در شعر سیمین نیز تأثیر گذاشته است. از این مجموعه است که تحوّلی در روش و شیوه شعر سیمین ایجاد می شود و به مانند فروغ پس از انتشار سه مجموعه اوّل خود به مرحلهء پختگی و کمال خود نزدیک می شود، و فضای جدید و متفاوتی از فضای اشعـار سه مجموعه قبلی خود ایجاد می کنـد. در این مجموعه غزل ها نسبت بـه چهارپاره ها بـه شکل محسوسی افزایـش می یابد، بطوریکه می توان گفت شاعر قالب خود را که همان غزل است انتخاب می کند ولی هنوز نوآوری خاصّی در آن مشاهده نمی شود.
قرار گرفتن مضامین اجتماعی بیشتر نسبت به مجموعه های قبلی و تقریباً جدا شدن شاعر از منِ فردی و نزدیک شدن به منِ اجتماعی از دیگر ویژگی های این مجموعه شعری است، بطوریکه حتّی در اشعار تغزّلی ویژگی فردی چندانی مشاهده نمی کنیم.
موضوع دیگر دربارهء این مجموعه انتخاب بیان سمبولیک می باشد که به نسبت فضای سیاسی حاکم بر جامعه برای بیان موضوعات سیاسی مورد استفاده قرار می گیرد.
5- خطّی ز سرعت و از آتش: پنجمین مجموعه شعری سیمین اشعار سال های پنجاه و دو تا سال شصت را دربر می گیرد. در این مجموعه شاعر از اوزان تازه و ابداعی خود که در ادبیات کلاسیک فارسی بی سابقه می باشند استفاده می کند. با این حال در این مجموعه نیز از نظر واژگانی بیان خاصّی ندارد و همچنان از واژه های مهجور و قدیمی که در زبان امروزین کنار گذاشته شده اند استفاده می کند و این شاید به دلیل استفاده از قالب غزل می باشد که مانع از به کار بردن کلمات امروزین در شعر او شده است.
«در این مجموعه تحوّلی بنیادین در اندیشه و جهان بینی و آرمان و آرزوهای شاعر، و در نتیجه در مشی و منش هنری او دیده می شود که نخست در غزل های مجموعه رستاخیز پدیدار شد.»
اشعار این مجموعه که حوادث انقلاب را نیز دربر می گیرد. بیان سمبولیک در آن نسبت به تصویرهای دیگر بیشتر می شود و پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی بیشترین موضوع شعرهای این مجموعه را دربر می گیرد.
6- دشت ارژن: این مجموعه اشعار سال های شصت تا شصت و دو را در خود جای داده است. این مجموعه بعد از یک ضربه روحی درگذشت نوه شاعر «ارژن» سروده شده است. در این مجموعه شاعر با کولی که نمادی از خود شاعر است به گفت و گو می نشیند که بخش بزرگی از شعرهای این مجموعه را تحت عنوان «کولی و ارّه» دربر گرفته است.
در این دفتر شعر، شاعر از توجّه به موضوع جنگ و پیامدهای ناشی از آن برکنار نیست. در این مجموعه شاعر اوزان جدیدتری را مورد آزمایش قرار می دهد و فضاهای جدیدی را در قلمرو شعر و ادب فارسی می گشاید.
7- یک دریچه آزادی: این مجموعه آخرین مجموعه از شعرهای سیمین بهبهانی تا زمان حاضر می باشد. این دفتر که شعرهای بین سال های شصت و دو تا هفتاد و سه را در خود جای داده است به مسائل کلّی تر مربوط به سرنوشت انسان و جهان می پردازد، ضمن آن که از مسائل اجتماعی غافل نیست، شاعر در این مجموعه نیز اوزان جدیدتری را به کار می گیرد، به گونه ای که بیشتر اشعار این مجموعه در اوزان جدید سروده شده اند. تصویر حاکم بر این مجموعه بیان سمبولیک و رمزی می باشد و از نظر ارزش ادبی و هنری پایین تر از مجموعهء قبلی قرار دارد.

پیام و ویژگی های شعر سیمین بهبهانی

برای پرداختن به پیام و ویژگی شعر سیمین نیز مانند شاعران دیگر باید اشعار او را به دو دوره تقسیم کرد. سیمین بهبهانی مانند اکثر شاعران معاصر آغاز شاعری خود را با قالب چهارپاره آغاز کرد، قالبی که در آن زمان رایج ترین قالب در بین شاعران آن روزگار بود.
در دورهء اوّل شاعری سیمین بهبهانی که شامل مجموعه های، «جای پا»، «چلچراغ» و «مرمر» می باشد، او به طبع جوانی و شرایط و فضای ادبی و اجتماعی آن روزگار به مانند اکثر شاعران آن زمان به سرودن اشعار غنایی و تغزّلی پرداخته و در کنار آن ها گاه مضامین اجتماعی را نیز مورد توجّه قرار داده است.
در دورهء اوّل و مجموعه های شعـری اوّل او فاقد هر نوع ابتـکار و نوآوری در فرم و محتوا می باشد، و تنها ویژگی بارز این مجموعه ها را بیان بی پروای مسائل غنایی و عاشقانه می باشد که در مقایسه با شعر شاعران معاصر در آن دوره پدیده چندان تازه ای هم به نظر نمی رسد.
«غزل سیمین تا دفترهای پیش از "خطّی ز سرعت و از آتش" و "رستاخیز" غزلی فردی و ناگزیر غزل تنهایی بود – تنهایی به معنی جدا افتادگی اش غزلی بود که خواننده را به عوالم ذهن شاعر فرا می خواند.»
دورهء دوّم شاعری سیمین بهبهانی با مجموعه «رستاخیز» آغاز می شود که یادآور مجموعهء «تولّدی دیگر» فروغ می باشد. امّا نه در حدّ ارزش و اهمّیت آن، بلکه فقط به عنوان مقدمه ای برای قدم گذاشتن در یک تحوّل؛ تحوّلی که هم در ظاهر شعر سیمین بود و هم در محتوای آن. خود سیمین در این باره می گوید: «غزل را ابتدا به شیوه سنّتی سرودم و خیلی زود به آفرینش تصویرهای تازه و سود جستن از واژگان و مضامین معمول روزگار روی آوردم. میزان استعدادم در این گونه غزل به تدریج در دو کتاب «مرمر» و «رستاخیز» آشکار می شود. با آزمون های تازه و پیگیری که در این قالب داشتم حس کردم که اوزان غزل سنّتی با نظام لغوی خاصّی آشنا شده است که تخطّی از آن بسیار مشکل است. من، علاوه بر آن واژه های معمول و آشنایی نیاز به نظام تازه ای از واژگان داشتم که در آن اوزان پذیرفته نبود. به این ترتیب دانستم که دیگر اوزان آزموده برای من خوشایند نیستند و بار محتوای شعرم را نمی کشند. (به همین خاطر) از اوزان آزادی که به طور طبیعی در فطرت واژگان فارسی موجود است استفاده کردم و برای آن که شکل هندسی غزل را حفظ کنم و بتوانم میان آن و شعر آزاد تمایزی برقرار کنم، با قرار دادن پاره ای از سخن در برابر پاره ای دیگر ریتم های تازه ای کشف کردم که در آغاز کار حتّی برای خود به بی وزنی شباهت داشت.»
هر چند سیمین تلاش می کند که خود را از نفوذ و سلطه کلمات سنّتی شعر و واژگان شعر کلاسیک رها کند ولی در عمل نمی تواند خود را از تأثیر واژگان و نحوهء بیان گذشتگان به کلّی برکنار نگهدارد و این تأثیر حتّی در آخرین مجموعه شعری او مشاهده می شود.
«سیمین بهبهانی در آوردن معانی نو در قالب دیرین غزل، بی تأثیر از معانی و مفاهیم کهن و نوآوری در عناصر اصلی غزل و شیوه بیان، معنی و مضمون و اختیار اوزان کم سابقه یا بی سابقه در دفترهای اخیر یاد شعر خود توفیق زیادی بدست آورده است.» 2
سیمین بهبهانی برای قرار گرفتن در فضاهای معنایی تازه در قالب غزل در عناصر سازنده آن دگرگونی های بنیادین پدید آورد؛ تا آنجا که دیگر صرف قالب نتواند یادآور معانی مأنوسی باشد که با آن اُلفت دیرینه دارد و این نوعی آشنایی زدایی می باشد.
«سیمین بهبهانی برای آشنایی زدایی از غزل واحد وزن را انتخاب کرده است و با افزودن بیش از چهل و یک وزن کم سابقه یا به کلّی بی سابقه به اوزان غزل، این قالب کهنه را هویّتی نو بخشیده و آن را پذیرای پیام های نو و معانی امروزی کرده است. این آشنایی زدایی از راه تفنّن نبوده بلکه به این جهت که فضاهای تازه و مضامین نو بتوانند در آن قالب خوش بنشینند و گرد و غباری از مضامین سنّتی بر روی آن ها ننشیند.» 3
خود سیمین دربارهء تحوّلی که در وزن غزل ایجاد کرده است می گوید: «هر جمله یا هر پاره از یک جمله را همچنان که با منطق طبیعی کلام، بی اندیشیدن به وزن، ادا می کنم، بـه کاغذ می آورم. این جمله ها یا پـاره های جمله سر آغاز غزلی مستقل انـد. بـر اثر تکرار وزن پیـدا می کنند، امّا نه وزنی که در غزل گذشتگان رایج بوده است.
در این بنیان تازه می توانم از هر نوع واژه و هر مفهوم یا تصویر تازه سود بجویم بی آن که غرابتی در کار باشد. در این بنیان می توانم انسجام کلّ درونمایه را حفظ کنم.» 4
دکتر حق شناس دربارهء ارزش کار سیمین در حوزهء غزل فارسی معتقد است: «سیمین بهبهانی، بی گمان، نخستین یا تنها شاعری نیست که در راه ایجاد تحوّلی تازه در غزل قدم کامل
برداشته است. کسانی دیگر نیز حتّی سال ها پیش از او و از روزگار ادیب الممالک، و بعدها در دوره بهار و عارف و عشقی، در این کار کوشیده اند. امّا سیمین، بی تردید اوّلین کسی است که در این باره توفیق شایان نصیبش شده است. کار سیمین در حوزه غزل، درست هم سنخ کار نیما در عرصه شعر فارسی است. نیما با بدعت گری در اوزان عروضی، به آشنایی زدایی از کلّ شعر پارسی رسید؛ و سیمین با بدعت گری در اوزان غزل به آشنایی زدایی از غزل رَه بُرد یعنی آن قالب را از نظام بسته ادب پارسی بازگرفته و به نظام باز ادبیات نیمایی هدیه کرده است.» بهتر است در این باره نظر خود شاعر را مورد توجّه قرار دهیم که می گوید: «من هنوز آن شهامت را نداشته ام که از بنیان ویران کنم. هنوز از همان افاعیل معمول استفاده می کنم. امّا ضرب را، آن ضرب رقصان و خوشایند و آشنا را، به دور افکنده ام؛ ضربه تلخ، گاه کشیده و گاه تند، گاه کوبنده و گاه نالان، به کار گرفته ام، رابطه قراردادی میان افاعیل را گسسته ام. تاکنون نزدیک به چهل وزن تازه و یا کم سابقه را آزموده ام. می پذیرم که در میان آن ها ممکن است دو سه تایی بسیار سنگین باشند یا اصلاً خوشایند واقع نشوند.
سال ها تلاش کرده ام که بلکه بتوانم مهره های دیرین غزل را – که دیگر گنجایش واژه های تازه و مفهوم تازه را نداشت- جابجا کنم، یا مهره های تازه تر به جای کهن تران بنشانم. واژه های امروزین را، بکمک تلفیق با واژه های کهن یا روکش تصویر و تعبیر دلخواه، در آن گنجاندم.» 2
در مجموع می توان گفت سیمین به سبک بیانی خاصِّ خود دست یافته است ولی این سبک بیانی وشعری در تمام جوانب یکسان رشد نکرده است. می توان گفت سیمین در عرصهء وزن و آهنگ و معانی تازه و صور خیال توانسته است به سبک خاصِّ خود دست یابد. امّا در کنار توجّه بیش از حد به وزن و آهنگ و تصویر می توان گفت از توجّه به زبان غفلت شده است.

صور خیال در شعر سیمین بهبهانی

تصویر و صور خیال موجود در شعر سیمین بهبهانی فاقد آن استحکام و اهمّیت دیگر اجـزای شعر او می باشد. خود او نیـز در پاسخ به انتـقاداتی که در این زمینه بر او شـده است می گوید: «گروهی گفتند که "از وزن بسیار گفتی، از تصویر، اندکی چرا نگفتی؟" چه بگویم؟ که شعر، همه تصویر است، از هر دست که باشد خواه از گونه استعاره و اسطوره، خواه از گونه آهنگ و همنوایی واژه ها، خواه از شمار ترکیب و تلفیق حروف به هنگام شنیدن یا دیدن بر صفحه سفید ...»
می توان گفت توجّه بیش از حد سیمین بهبهانی به آهنگ و وزن شعر خود، او را از توجّه به صور خیال و تصویرسازی باز داشته است. هر چند که می توان گاه نمونه های زیبا و تازه ای و صورت های مختلف خیال و تصویر سازی را در شعر او مشاهده کرد. امّا تصویرهای تکراری و کلیشه ای قدما نیز حجم زیادی از تصویرهای شعری او را تشکیل می دهد. علّت این موضوع را می توان در نداشتن جهان بینی خاص نسبت به جهان و مسائل مربوط به انسان دانست. دلیل این موضوع اختصاص یافتن حجم بسیار وسیعی از تصویرها به طبیعت و پدیده های مربوط به آن دانست، که علاوه بر آن، از طبیعت زیبا جویانهء او سرچشمه گرفته است.
تصویرهای سیمین تقریباً از تجربه های او کمتر تأثیر گرفته است و محیط زندگی شهری تأثیر زیادی در شعر او نداشته است. هر چند که در یک دوره شاعری او تأثیرشدید مسائل اجتماعی و سیاسی را بر تصویرهایش می توان مشاهده کرد.
هر چند که طبیعت بیشترین تأثیر را در تصویرهای سیمین بهبهانی داشته است، امّا در موارد زیادی تلفیق عناصر طبیعی با زندگی امروزی و مسائل و پدیده های آن جلوهء تازه و گاه زیبایی به تصویرها بخشیده است.
تصویر در شعر سیمین بهبهانی به عنوان هدف شعر مطرح نیست، ولی گاه ایجاد چند تصویر مختلف در یک بیت یا یک مصراع که از آن به عنوان تزاحم تصاویر یاد می کنند از توجّه به محتوای شعر می کاهد. تصویرها در شعر سیمین دارای پویایی و تحرّک زیادی است که این امر به همراه اوزان پرتحرّک شعرها جلوه و نماد بیشتری یافته است، خود سیمین نیز تحرّک بخشیدن به تصویر را اوج هنر شاعری می داند.
در سه مجموعه اوّل شعر سیمین تصویرهای شعری بیشتر از طبیعت گرفته شده است و شاعر در این سه مجموعه و تصویرهای خود از جامعه و روزگار زمان خود جا افتاده است. زیرا آنچه در این سه مجموعه اوّل دیده می شود بیشتر حدیث نفس است. این تأثیر به حدی است که ددر اکثر تشبیه ها و استعاره ها یک طرف آن ها خو شاعر می باشد. امّا در مجموعه های بعدی این امر تا حدودی تعدیل می شود. بخصوص در دورهء دوم و مجموعه های بعدی بُعد اجتماعی شعرها و به دنبال آن محتوای اجتماعی تصویرها بیشتر می شود، به عنوان نمونه می توان اشاره کرد که در دورهء اوّل و سه مجموعهء اوّلیهء دفتـرهای شعرسیمین نمونهء چندانی برای سمبل نمی توان یافت، ولی در دورهء دوم و بخصوص در مجموعه های آخر بیشترین تصویر موجود در شعرها سمبل و بیان سمبولیک و نمادین می باشد که به دلیل توجّه شاعر به مسائل اجتماعی و سیاسی جامعه می باشد.
در بخش های بعدی تصویرهای سیمین بهبهانی را از نظر شیوه های تصویرسازی و عوامل بوجود آورنده تصاویر و همچنین مواد تشکیل دهندهء صور خیال مورد بررسی قرار دهیم. و سپس نمونه هایی از هر یک از شیوه های ایجاد تصویر اعم از تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و سمبل می آوریم.

شیوه تصویر سازی

1- تصویرهای تازه و ابتکاری:
منظور از تصویرهای تازه و ابتکاری تصویرهایی هستند که شاعر برای اوّلین بار میان دو چیز ارتباط برقرار می کند.
کلنگ گورکن بر گور بنشست
سکوت شب چو دیواری فرو ریخت
به جانش چنگ زد بیمی روانکاه
عرق از چهرهء بی رنگ او ریخت
(مجموعه اشعار/جای پا/ص32)
تشبیه از بین رفتن سکوت شب به فرو ریختن دیوار تشبیه تازه ای می باشد که برای اوّلین بارتوسط شاعر ایجاد شده است.
من او نیم، آری، لب من- این لب بی رنگ
دیری است که با خنده یی از عشق تو نشکفت
امّا به لب او همه دم خندهء جانبخش
مهتاب صفت بر گل شبنم زده می خفت
(مجموعه اشعار/جای پا/ص78)
شاعر حالت قرار گرفتن خنده بر روی لب را به افتادن نور مهتاب بر روی گل شبنم زده تشبیه کرده است.
شب نخفت و تا سحر بیدار ماند
نفرتی ذرات جانش را جوید
کینه یی چون سیلی از سرب مذاب
در عروق دردمند او دوید
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص139)
کینه که پدیده ای عقلی است به سیلی از سرب مذاب تشبیه شده است. شاعر در این تصویر نهایت کینه و نفرت را نشان می دهد.

دیدم همان فسونگر مژگان سیاه بود
بازش هزار راز نهان در نگاه بود
آن سایه ملال به مهتاب گون رخش
گفتی حریر ابر به رخسار ماه بود
(مجموعه اشعار/جای پا/ص101)
وجود اندوه و غم در چهرهء معشوق به وجود ابر بر چهرهء ماه تشبیه شده است.
خوشم به یاد دو چشمت، اگر چه صفحهء خاطر
جز این دو سطر سیاه از تو یادگار ندارد
(مجموعه اشعار/جای پا/ص102)
تشبیه دو چشم به دو سطر سیاه.
برگی است که پیچان به کف باد خزان است
گر در همهء شهر چون من در به دری هست
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص152)
شاعر وجود خود را به دربه دری برگ درختی تشبیه کرده است که در دست باد پاییزی گرفتار شده است و از خود اختیاری ندارد.
با من نبند عهد که چون پیچ های باغ
هر جا رسیده رشته پیوند بسته ای
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص160)
شاعر مخاطب خود را به خاطر بستن عهد و پیمان های زیاد به پیچک های باغ تشبیه کرده است که به هر درخت و گیاه نزدیک خود می پیوندد و در آن ها می پیچد.
تا او چو جام با لب بیگانه آشناست
همچون سبو، دو دست ز حسرت به سر مراست
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص163)
شاعر برای نشان دادن حسرت و اندوه خود از تصویر سبو استفاده می کند که دست هایش به طرف سر آن می باشد. ضمن آنکه کلّ بیت تصویر زیبای آفریده است.

خورشید بهمنی و لطفت مدام نیست
امّا خوشم به مرحمت گاه گاه تو
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص166)
معشوق را به خاطر دائمی نبودن لطفش به خورشید بهمن ماه تشبیه کرده است، زیرا خورشید بهمن ماه به خاطر ابری بودن هوا درخشش دائمی ندارد.
سخن از تابش خورشید گویی
کجا این تشت پر خون آفتاب است
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص188)
آفتاب به تشت پر از خون تشبیه شده است.
سبو صفت چو نشستم به بزم غیر، رواست
که سرخوشش کنم از خون سرخ گردن خویش
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص167)
سرخوش کردن غیر با خون سرخ گردن، برای سبو استعاره از شراب است، و برای شخص، کنایه از کشته شدن می باشد.
موج مهرت به سر ما قدم لطف نشود
همچو گرداب، به جز خویش مدار تو نبود
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص170)
شاعر به دلیل عدم توجّه معشوق به خود، او را به گرداب تشبیه کرده است، زیرا گرداب نیز فقط به دور خود می چرخد و به اطراف خود بی اعتنا می باشد.
ماه افتاده در آبند و سراپا به دروغ
رونق خویش به یک موج شکستند و تو نه
(مجموعه اشعار/مرمر/ص221)
شاعر برای غیر حقیقی نشان دادن مدّعیان عشق آن ها را به تصویر ماه که در آب افتاده تشبیه کرده است، همانطور که این تصویر با یک موج آب غیر حقیقی بودنش مشخص می شود. مدّعیان عشق نیز با کوچک ترین پیش آمدی غیر واقعی بودن عشق خود را نشان می دهند.
چون موج از آن سزایم این سر شکستگی شد
کز صخره های تهمت دل را حذر نباشد
(مجموعه اشعار/مرمر/ص222)
باقی ماندن قطرهء اشک بر روی انگشت به نگین انگشتر تشبیه کرده است.
تلاش دست بی تابش قرار امن می جوید
چو طفل خانه گم کرده که ترس بسته راهش را
(مجموعه اشعار/مرمر/ص288)
تشبیه دست بی تاب به کودک خانه گم کرده که از ترس حرکات نامشخصی انجام می دهد.
غربال سبز فام درختان به دست باد
بر ما نثار سیم و زر از آفتاب داشت
(مجموعه اشعار/رستاخیز/ص306)
شاخه های درختان و حرکت آن ها توسط باد به غربال تشبیه شده است که اشعه ها و نور خورشید را از روزنه های خود عبور می دهند.
اهریمن وسوسه باز افکنده ز مکمن آز
سنگی به سیاهی شک در چشمه باور من
(مجموعه اشعار/خطّی ز سرعت و از آتش/ص386)
افتادن شک در باور شاعر به افتادن سنگ سیاه در چشمه تشبیه شده است.
کسی که نقش نگینش نشان خون داشت، اینک
فضای خاموش چشمش چو حلقه یی بی نگین است
(مجموعه اشعار/ خطّی ز سرعت و از آتش /ص402)
نشان خون داشتن رنگ نگین کنایه از داشتن زندگی مرفّه، و در تصویر دوم شاعر بیرون افتادن چشم از حدقه را به انگشتر بدون نگین تشبیه کرده است.
حماسه شهادت را به حرف حرف جان بنوشت
بلند قامت سرباز قصیده یی چنین بر خاک
(مجموعه اشعار/ خطّی ز سرعت و از آتش /ص412)
قامت بلند سرباز شهید بر روی خاک به قصیده یی بلند تشبیه شده است که حماسه شهادت بر روی خاک نوشته است.
در قاب تیرهء شب با متن نقره نشان
دست است و خنجر تو ... پس کولیِ تو کجاست؟
(مجموعه اشعار/دشت ارژن/ص505)
تشبیه سیاهی شب و ستارگان آن به قاب تیره یی که متن آن نقره نشان شده است.
در آسمان دو بال چون خطی شکسته
سری چو حلقه گره در آن میانه
(مجموعه اشعار/دشت ارژن/ص530)
شاعر حرکت دو بال پرنده را به خطّی شکسته تشبیه کرده است و سر پرنده را در بین بال ها به حلقهء گره تشبیه کرده است.
این کجا ستاره ست؟ چشم خسته جانی ست
نشکنی سکوتش تازه آرمیده ست
(مجموعه اشعار/دشت ارژن/ص541)
ستاره بی فروغ در آسمان به چشم انسان خسته یی که تازه به خواب رفته تشبیه شده است.
چو پلّه افتادیم چو قلّه برخیزید
که پیش از این ما نیز به قلّه ها رفتیم
تلاش را عمری چو موج کوشیم
گهی فرو خفتیم گهی فرا رفتیم
(مجموعه اشعار/شت ارژن/ص551)
شاعر سقوط خود را به پلّه تشبیه کرده است. و در تشبیه تازه دیگر حرکت افتان و خیزان خود را در زندگی به موج تشبیه کرده است.

2- تصویرهای تکراری (کلیشه ای):
بر رخش از عرق شبنم افتاد
چهرهء زرد او زردتر شد
گوهری زیر مژگان درخشید
دفتر از قطره یی اشک، تر شد
(مجموعه اشعار/جای پا/ص52)
تشبیه اشک به گوهر و همچنین زرد شدن چهره که کنایه از شرم و خجالت می باشد، در گذشتهء ادب فارسی فراوان به کار رفته است.
چون سپند از میان بستر جست
از سر او پرید خواب گران
یدگان دریده از بیمش
در پِیَم شد به هر طرف نگران
(مجموعه اشعار/جای پا/ص89)
استفاده از مشبّهٌ به "سپند" برای نشان دادن حالت جهیدن یکباره در شعر فارسی بسیار تکرار شده است.
هر عهد که با چشم دل انگیز تو بستم
امشب همه را چون سر زلف تو شکستم
(مجموعه اشعار/جای پا/ص105)
تشبیه عهد به سر زلف با وجه شبه شکستن.
رخ بر رخ گلگونت می سایم و می گریم
تا نرگس شبرنگم بر گل گهر اندازد
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص165)
تشبیه رخ به گـل و آوردن نرگس که استعـاره از چشم است و گهـر که استعـاره از اشک می باشد. همگی تصویرهای تکراری و کلیشه ای هستند.
پرپر مرغکان نفس می شکند حصار قفس
وای! چرا نمی شنوی نالهء استخوان مرا
(مجموعه اشعار/خطّی ز سرعت و از آتش/ص411)
تشبیه نفس به پرنده و جسم به قفس در شعر فارسی و به خصوص شعر عرفانی به دفعات به کار رفته است.
دست شستم ز خویش و، خاطر من
شد نهان خانهء محبّت خلق
(مجموعه اشعار/جای پا/ص72)
عشقت زدل خون شده ام دست نمی شست
من کشتمش امروز بدین عذر که مستم
(مجموعه اشعار/جای پا/ص105)
دست بردارید، از سرم که در این شهر
کس چو من آشفته و غمین و دژم نیست
(مجموعه اشعار/جای پا/ص80)
ترکیب های کنایی «دست شستن» و «دست از سرم بردار» کنایه های مرده هستند که در ادب فارسی کاربرد زیادی داشته اند ولی امروز به خاطر از دست دادن بُعد نزدیک معنای خود به صورت تک بُعدی یا تک معنایی در آمده اند.

3- تکرار تصاویر (اخذ از خویش):
آینه:
هنوز امید تو دارم که می کشم نفسی
بیا که نیمه جانی ماند بسپارم
ولی میا که در من نظر نخواهی کرد
که کهنه آینه یی در غبار زنگارم
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص161)
تا کشد زیبا رخی بر چهره ام دستی ز مهر
کاش چون آینه بر صورت غباری داشتم
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص157)
ارزن:
گر کهکشان را چو ارزن مزد خموشی دهندش
یک دانه زو برنچیند بی سود و سودا بمیرد
(مجموعه اشعار/مرمر/ص280)
این قفس ارزانِ تو بال زنان می روم
پیش رهم اختران ریخته چون ارزن است
(مجموعه اشعار/مرمر/ص285)
پرستو:
چو پرستوی مسافر غم آشیان نداری
که بهر سفر توانی به دیاری آشیان زد
(مجموعه اشعار/مرمر/ص226)
دل همچو پرستویی هر دم به دیاری شد
آخر چه شدش حاصل زین دربدری عمری
(مجموعه اشعار/مرمر/ص229)
پیچک:
آن یار که چون پیچک پیوند به ما بسته
برشاخه لرزانم صد بند بلا بسته
(مجموعه اشعار/مرمر/ص199)
باغ شد ویران و سیمین پیچک اندیشه را
در سپیدار خیال نوبهار آویخته
(مجموعه اشعار/رستاخیز/ص309)
با من مبند عهد که چون پیچ های باغ
هر جا رسیده رشته پیوند بسته ای
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص160)
ساقه گیسوی نرمش بافته از پیچک عشق
مهره گیاهش ندارد هیچ خریدار بی تو
(مجموعه اشعار/دشت ارژن/ص283)
چشم:
کودکم آمد به چشمم خیره ماند
آن دو چشم چون دو الماس سیاه
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص144)
اشک ریزد- اشک دردی جانگداز
زان دو چشم چون دو الماس سیاه
بیم عمری زندگی با درد و رنج
می تراود زان توان فرسانگاه
(مجموعه اشعار/جای پا/ص44)
چشمه:
گر چه شد چشمه صفت خانه ما سینه کوه
باز منظور بسی اهل نظر منظر ماست
(مجموعه اشعار/مرمر/ص211)
تا به کی آهسته نالم در نهان چون چشمه سار
همچو موجم نعره دیوانه واری آرزوست
(مجموعه اشعار/مرمر/ص201)
خسته و آزرده ام از خود گریزم نیست کاش
حالت از خود گریز چشمه ساری داشتم
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص157)
چشمه لغزان به سنگم؛ خاطری روشن مرا
داده ای، یا رب، که از سنگین دلی ها بگذرم
(مجموعه اشعار/مرمر/ص270)
خیال:
خیال او چو در آمد به کلبه ام شب تار
زبان شکر گشودم ز بخت روشن خویش
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص167)
چو شب سر می نهم بر بالش ناز
خیالش در کنارم میهمان است
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص125)
سایه:
بگذار شوم سایه ایوان بلندت
سویت خزم و گوشه دیوار بمیرم
(مجموعه اشعار/مرمر/ص224)
به سان سایه ز آزاد مردمان سیمین
سبک به گوشه دیوارها خزیده منم
(مجموعه اشعار/مرمر/ص225)
شمع:
دلِ آزرده چون شمع شبستان تو می سوزد
چه غم دارم؟ که این آتش به فرمان تو می سوزد
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص151)
چون شمع، مگر شعله زبانی سخنت بود
کز سوز تو- سیمین- به غزل ها اثری هست؟
(مجموعه اشعار/چلچراغ/ص152)
شمعیم پاک سوخته در بزم عاشقی
تا ماجرا کنیم زبانی نمانده است
(مجموعه اشعار/مرمر/ص196)
بگذار که چون شمع کنم پیکر خود آب
در بستر اشک افتم و ناچار بمیرم
(مجموعه اشعار/مرمر/ص224)
اگر چه سوخت چو پروانه بال تو ای دوست
چو شمع سوخته تا صبح نیز حال من است
(مجموعه

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  59  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید