تحقیق درباره دادشاه بلوچ

اختصاصی از فی توو تحقیق درباره دادشاه بلوچ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:   ( قابلیت ویرایش و آماده چاپ ) 

حجم فایل:  (در قسمت پایین صفحه درج شده )

تعداد صفحات فایل: 65

کد محصول : 001Shop

فروشگاه کتاب : مرجع فایل 

---

 

 قسمتی از محتوای متن 

دادشاه بلوچ

در این مجموعه شرح حال بلوچ ساده دل و خانواده دوستی را خواهید یافت که در اثر ظلم و ستم سردار

 قدرتمند منطقه و عوامل ژاندارمری ، سر به عصیان و شورش برداشته و تبدیل به یکی از قسی القلب ترین

 جانیان تاریخ گردید .

کتاب حاضردر۳ فصل تنظیم شده است که در :

فصل اول :

۱ـ بیش گفتار نگارنده داستان .

۲ ـ شرایط سیاسی واجتماعی کشور ایران بس ا ز جنگ جهانی دوم.

۳ ـ مو قعیت جغرافیایی و سوابق تاریخی ،اجتماعی ، فرهنگی ، طبیعی وسیاسی منطقه بلوچستان محل وقوع حادثه دادشاه وشرایط حاکم برآن.

فصل دوم :

۱ ـ داستان واقعی زندگی و عصیان دادشاه و لشکر کشی دولت مرکزی به منطقه بلوچستان بمنظور قلع و قمع دادشاه و همراهان .

فصل سوم :

۱ ـ آنچه دیگران در زمینه ی وقایع آن زمان بلوچستان ، خاصه در مورد دادشاه و لشکر کشی دولت به منطقه و قلع و قمع دادشاه و همراهان نگاشته و منتشر کرده اند .

۲ ـ نقشه های استان سیستان و بلوچستان ، مناطق عشایری و عملیاتی دادشاه ، امیر نشین قطر ، تصاویر شخصیت ها ، افراد و ..

فصل اول

پیش گفتار

در اسفندماه سال ۱۳۴۵ خورشیدی ماموریت یافتم تا در سمت رئیس یکی از ادارات استان سیستان و بلوچستان به آن دیار کوچ کنم . بلافاصله رخت سفر بستم و به محل خدمتی جدید عزیمت نمودم .

 پس از عزیمت به محل و انجام تحویل و تحول امور اداره و استقرار در شغل جدید ، بنا به اقتضای شغلی که برعهده داشتم الزاما به منظور بازدید و سرکشی امور محوله به نقاط مختلف استان از دشت و کوهستان گرفته تا دورترین و صعب العبورترین نقاط سفر می کردم . در این رابطه با مردم محل تنگاتنگ در ارتباط بودم و گهگاه در این سفرها شبها پس از انجام بازدیدهای روزانه پای صحبت افراد محلی و پیرمردان بلوچ می نشستم و آنان با اشتیاق فراوان داستانها از اتفاقاتی که در منطقه بوقوع پیوسته بود برایم می گفتند .من هم که پس از کار روزانه و نبودن سرگرمی دیگری در محل ، مشتاق شنیدن افسانه ها و اتفاقات و جنگ و ستیز های مردم محل بودم ، ساعت ها سرا پا گوش می شدم و به آنان فرصت می دادم تا آنچه را در خاطر دارند بازگو کنند . بیاد داشتم ، که در زمان تحصیل در دبیرستان دارالفنون تهران ، بین سالهای ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۶ خورشیدی روزنامه ها و رادیو تهران از اتفاقات عمده ای که در بلوچستان رُخ داده بود چیزها مینوشتند ، از جمله اینکه شخصی بنام دادشاه بلوچ یاغی شده و عده ای را بقتل رسانیده است .از جملة مقتولین نام دکتر کارول آمریکائی رئیس سازمان اصل چهار ترومن در ایران و همسر و همراهانش برده می شد که دولت برای دستگیری و قلع و قمع دادشاه و دارو دسته اش قوای نظامی به محل اعزام داشته بود . از داستانهای محلی که در آن شبهای تنهایی ، بارها و بارها بگوشم خوانده می شد ، یکی همین داستان شورش و عصیان دادشاه بلوچ بود . این داستان هنوز در منطقه زبانزد مردم محل می بود و از افتخارات مردم بلوچ بشمار می آمد .

برای من جالب توجه بود و علاقمند بودم که از کم و کیف آن ماجرا مطلع شوم ، زیرا در محل خدمتی قبلی ام، استان فارس و بنادر که به مدت ۵ سال در سمت مشابه انجام وظیفه نموده بودم ، با اینگونه مسائل و جریانهای مشابه برخورد فراوان داشتم . بهر حال علاقمندی من برای اطلاع از واقعیت افسانه ی دادشاه مرا بر آن داشت تا در تماس و گفت و شنود رویا روی با مردم و سرداران محل که با آنان آشنایی داشتم و در این جریان نقشی داشتند (سردار عیسی خان مبارکی - سردار محمدخان لاشاری - موسی خان مبارکی ) و همچنین آگاهان و پیرمردان بلوچ که در این باره خاطراتی داشتند ، مذاکره و کسب اطلاع نمایم بارها و بارها افسانه دادشاه را از زبان مردم شنیدم و بخاطر سپردم .

در این زمینه قبل از نگارنده ، جوانی بنام سیاکزار فیروزان که سرپرستی دفتر تلفن شهر خاش را برعهده میداشت  ، تحقیقات وسیعی انجام داده بود که در شبهای دراز و متوالی به شنیدن یافته های او نشستم و از مجموع گفت و شنود و نقل و قول ها آنچه دستگیرم گردید ، مطالبی است که در این کتاب به آن پرداختم .

لازم است یادآور شوم با توجه به مدت طولانی خدمتی ام در استان سیستان و بلوچستان که مجموعا بالغ بر ۱۰ سال می گردد و در این مدت سمتهای مختلف و شغلهای جنبی دیگری را هم علاوه بر وظیفه اصلی ام برعهده داشتم ، امکان هرچه بیشتر ارتباط نزدیک و گفت و شنود با مردم متنفذ محل برایم فراهم بود .

در اینجا نام سرداران ، متنفذین و نامداران محلی را که با آنان آشنایی و دوستی و گاهی محرمیت پیدا کرده بودم ذکر می نمایم .

افسانه دادشاه

طی سالهای ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۶ خورشیدی نام دادشاه بعنوان یک سارق مسلح و قسی القلب در منطقه ی بلوچستان بر سر زبانها جاری بود و گهگاه در نشریات آن زمان انعکاسی کم رنگ می یافت .

دادشاه در قساوت ، خون ریزی و شقاوت تفاوتی چندان با سایر سارقین مسلح کشور نداشت و می توان او را با سارقین مسلح کُرد چون : اسماعیل آقا سیمتقو و یا همه رشید مقایسه نمود .

تفاوت اسماعیل آقا سیمتقو و همه رشید با دادشاه در آن بود که آنان در طوایف و عشایر کُرد افرادی صاحب نام و با نفوذ و دارای ریشه و یاران بسیار و امکانات فراوان بودند ، در حالی که دادشاه یک بلوچ ساده و معمولی و از طبقة پائین اجتماع منطقه ی خود می بود .

 در آن زمان در نقاط مختلف کشورمان ایران از کوههای سر به فلک کشیده تا گستره ی دشتها همه جا از اینگونه افراد یافت می شد و گاه و بیگاه نامی از آنان برده می شد . برای نمونه در منطقه ی فیروز آباد و قیر و کارزین استان فارس ، خُردُل ، حیدر ، بستان موصوللو و غلام رزمی و ... در منطقه ی کاشان ، نطنز و اردستان ، نایب حسین کاشی و فرزندش ماشالله خان کاشی ، در منطقه ی نیریز ، داراب ، فورگ و آبشور تا سرحد شهرستان سیرجان ، مرتضی خان صادقی و برادرش موسی خان و درمنطقه ی دشتستان ، شیخ چاه کوتاهی را می توان نام برد.

 در روز چهارم فروردینماه ۱۳۳۶ خورشیدی ، مطابق با ۲۴ مارس ۱۹۵۷ میلادی دادشاه نه بعنوان یک سارق مسلح ، بلکه بنام یک یاغی مسلح و عصیانگر در نشریات مرکز معرفی گردید .

در صفحه ۸۸۱ گاهنامه ی پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی

 در تاریخ چهارم فروردینماه ۱۳۳۶ خورشیدی ثبت است :

( یک دسته از سارقین مسلح به سرکردگی دادشاه یاغی و راهزن بلوچ ، در یکصد کیلومتری جنوب ایرانشهر در محلی بنام تنگ سرحه به اتومبیل حامل رؤسای آمریکایی اصل چهار کرمان و بلوچستان حمله کرده آنان را کشتند .

در این حادثه یک مهندس ایرانی و یک راننده نیز به قتل رسیدند . ژاندارمری کل کشور چندین دسته ژاندارم را برای دستگیری سارقین که در نقاط صعب العبور مخفی شده بودند اعزام داشت ) .

 با عنوان این مطلب در نشریات مرکز و انعکاس در رادیو تهران و همچنین در نشریات خارجی ، دادشاه از معروفیت خاصی برخوردار شد و همطراز با افرادی چون : قاضی محمد ، ملامصطفی بارزانی ، و همه رشید در کزردستان و صولت الدوله قشقایی و فرزندانش ناصرخانو ملک منصور خان ، محمدحسین خان و خسرو خان  در استان فارس و فتح الله حیات داودی و شیخ خزعل در خوزستان و ناصرخان طاهری ، عبدالله خان ضرغامپور و خسرو خان بویر احمدی در کهکیلویه و بویر احمدی گردید .

  متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.

پس از پرداخت، لینک دانلود را دریافت می کنید و ۱ لینک هم برای ایمیل شما به صورت اتوماتیک ارسال خواهد شد.

 

« پشتیبانی مرجع فایل »

همچنان شما میتوانید قبل از خرید، با پشتیبانی فروشگاه در ارتباط باشید، یا فایل مورد نظرخود را  با تخفیف اخذ نمایید.

ایمیل :  [e-mail] 

 پشتیبانی فروشگاه :  پشتیبانی مرجع فایل دات آی آر 

پشتیبانی تلگرام  و خرید

پشتیبانی ربات فروشگاه : 

به زودی ...

دانلود مقاله فرش بلوچ

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله فرش بلوچ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 مقدمه:
بلوص معرب بلوچ است، یکی از معانی لغوی آن "علامتی را گویند که بر تیزی تاق و ایوان نصب کنند و نام ولایتی هم هست و تاج خروس را نیز گفته اند و آن گوشتی باشد که بر سر خروس رسته است (اینها را می توان در فرهنگ های معین و عمید نیز دید) بدین ترتیب از آنجا که برخی از بلوچان دستار خود را مانند تاج خروس بر سر خویش استوار می کنند، ممکن است به این نام خوانده شده باشند."
علاوه بر آن تفاسیر و معانی دیگری نیز برای کلمه بلوچ آمده است که برخی از آنان بر پایه منطق و استدلال علمی و زبان شناسی استوار نیستند "از نقطه نظر جعفری (جعفری، 1343 هـ ش (الف) 771- 770) برخی آن (بلوچ را از ترکیب دو کلمه "بل" Bal و "اوچ" uch می دانند). وی اضافه می کند: "بل "همان" بهل" فارسی است و "اوچ" هم"اوز uz" به معنی بلند است، پس بلوچ، پهلوان برزو بلند را گویند، شاید همین طور باشد و این نام را چنانکه بسی پیش از آنکه بلوچان و شاید در زمان ساسانیان یا از آن هم پیشتر که به مکران و کرمان تا فارس و خوزستان راه یافته بودند، به آنان داده اند و چون اینان با بلوچان بالا بلند تر و نیرومندتر از خود روبرو شده و زبون آن گشته، آنان را پهلوان بالا بلند خواندند".
برخی نظیر جعفری بلوچ را برلیچ یعنی باشندگان دشت های لخت و بیابان برهنه تعبیر کنند و بعضی بلوچ را مترادف کوچ خوانند و گویند که بلوچها در دشتها می زییند و کوچ ها در کوه ها، مگر در مجاروت هم. صدها سال قبل از میلاد گویند که بلوچها از حلب به سوی شرق حرکت کردند، آنها مالدار و کوچی بوده، جاییکه سرسبز و شاداب بوده و علوفه فراوان، سکونت گزیدند که یکی ازین محلات برز کوه یا البرز است که بعداً از آنجا بسوی جنوب حرکت کرده و در مکران (اسم اولی بلوچستان) مسکن گزین شدند.
برخی از دانشمندان معتقدند که بلوچ ها از طوایف آریایی اند که در محدوده سرزمین امروزی خویش زندگی کرده اند. مانند موج دریا گاهی پیش رفته و زمانی هم به عقب زده شده اند ولی همیش با بیگانگان مغرور در ستیز بوده اند. بلوچستان با دریای مکران ساحل طولانی داشته و دارای بنادر چابهار، تیس، پزم، راخج، کنارک، گواتر وغیره است. چابهار بندر عمده معاملات تجارتی بلوچستان است و سایر بنادر عمدتاً در خدمت ماهیگیری اند.
بلوچها علاوه بر بلوچستان در سیستان، خراسان، مازندران، کرمان و تهران بود و باش دارند و لهجه های بیشتر مروج درین بخش بلوچ نشین عبارت اند از: رخشانی، سرحدی، سراوانی وغیره.
قبایل زیر: اسماعیل زی، ریکی، لاشار، یاراحمدزی، گمشادزی، مزارزی، میربلورزی، شالی بر، سهراب زی، رودینی، مگسی، رخشانی، اربابی، گورگیج، براهوی، ساسولی، ناروی، شاهوزی، هاشمزی، خاشی، بزرگزاده، بلیده ای، سالارزی، باران زی، برهان زی، بامری، نوشیروانی، دامنی وغیره در بلوچستان ایران زندگی می نمایند.
قبایل بلوچ:
عشایر اصلی خراسان که به حرفه ی بافندگی اشتغال دارند و تقریباً همه ی آن ها جزء گروه بلوچ های قدیم به شمار می ورند از این قرارند:
قبیله محل
بهلولی خاف و جنگل (تربت حیدریه)
بایزیدی محولات (تربت حیدریه) قائن
کلاه درازی تربت حیدریه ترشیز (کاشمر)
جان میرزایی زاوه و علیک (تربت حیدریه)
رحیم خانی تربت حیدریه و سرخس
براهویی تربت حیدریه و سرخس
کور خیلی(سالار خانی) تربت حیدریه و جنگل
حسن زایی مختلف
جان بیگی (بلوچهای جدید) رشخوار (تربت حیدریه)
از صورت اسامی مذکور می توان استنباط کرد که اغلب قبایل و عشایری که به قالی بافی اشتغال دارند در اطراف تربت حیدریه مسکن گزیده اند.
طوایف بلوچ:
طوایف مختلف بلوچ در خراسان در زمان سلطنت نادر شاه افشار به خراسان انتقال یافته و در شهرهای مختلف آن از جمله تربت جام و تربت حیدریه ساکن شده است. به غیر از این دو شهر گروهی از این طوایف در شهرهای درگز، سرخس، تایباد و حتی مشهد اسکان یافتند.
تیره های دیگری (سالارخانی ها و رحیم خانی ها )در اطراف خواف و سرخس می باشند و به قالی بافی به همان درجه از اهمیت می نگرد که بهلولی ها و بالاخره بلوچ های مستقر در زابل و حومه را از تیره های سارانی، رخشانی، بارانی، جهاندیده که از بافته های آن ها از نظر کیفیت به مرغوبیت قالیچه ها، گلیم ها، خورجین های تیره های ذکر شده نبوده و بیشتر کشابهت به بافته های افغانستان دارد. برخی از مهم ترین طوایف بلوچ خراسان عبارتند از میر رحمانی، سالارخانی، سید محمد خانی، پریکاری، رحیم خانی، عیسی زایی، زرداد خانی، چاکرزایی، شانبری، کوهکن و سنگ چولی.
فرش بلوچ:
قالی بلوچ به طور کلی دارای ابعاد کوچک و متوسط است. کوچکترین آن ها به عرض 80 تا 90 و طول 120 و 140 سانتی متر و قالیچه های بزرگتر به اندازه های تقریبی 100 در 150 سانتی متر و دو ذرعی های آن ها به ابعاد تقریبی 200×110 سانتی متر می باشد. بافت کلگی و کناره هایی در اندازه های متوسط نیز در میان آن ها معمول است. همچنین این قالی ها سبک وزن بوده و قیمت نسبتاً پایین آن سبب شده است که این قالی ها در اروپا زیاد رواج یابند. این قالی یک نمونه مشخص از هنر دستی را به نام هنر دستی مرزی تشکیل می دهد که در هر یک از این هنرها می توان عناصر تعداد زیادی از تمدن ها را پیدا کردو تأثیر فرهنگ ترکمنی توسط مایه های گوناگون رنگ های بلوطی و قرمز تیره رنگ های تیره (آبی تیره) و در پیاده کردن طرح های هندسی و منظم مثل شش ظلعی، لوزی، هشت ضلعی، قلاب و غیره در این قالی ها ظاهر می گردد. تأثیر تمدن فارسی را نیز در قالب پاره ای نقش ها طبیعت گرایانه می بینیم که در متن و حاشیه ی آن ها دیده می شود.
ویژگی های فنی بافت:
شیوه ی بافت یک پود، یک پود نازک مهم ترین ویژگی قالیچه های بلوچی می باشد و نوع گره آن ها فارسی حداکثر 1600 گره در دسی متر مربع و در موادر استثنایی 3000 گره در دسی متر مربع می باشد. استفاده از موی بز در کنار پیچ فرش ها از ویژگی قالیچه های بلوچ می باشد که در بافت های قدیم و جدید بلوچی است. تار و پود و پرز آن ها اکثراً از پشم است. پشم های محلی که استفاده از چله پشم در بافت های قدیمی از ویژگی های مهم آن بود که در سال های اخیر کاربرد نخ پنبه تا حدی از اصالت اولیه این بافته ها کاسته است و همچنین دار به صورت افقی است.
رنگ:
رنگ قالیچه های بلوچی معمولاً طبیعی بوده و اکثراً از رنگ های تیره بویژه سیاه، لاکی سیر، قهوه ای، شتری، سماقی، بژ، سرمه ای می بادش که در بازار این دست بافت ها را بعضاً سیاه کار می نامند. در واقع استفاده از چهار و حداکثر پنج رنگ شیوه ی کار این بافندگان می باشند. استفاده از رنگ های شیمیایی نامرغوب که باعث درخشنگی کاذب می گردد از دیگر مشخصات قالیچه های جدید بلوچ خراسان می باشد.
طرح:
فرش های بوجی غالباً در سبک هندسی و تحت تأثیر طرح های ترکمن، قفقاز، و هم چنین ایل افشار بافته می شود. یکی از طرح های مورد علاقه بافندگان بلوچی طرح آخوندی است که بیشتر در ناحیه ی سرخس بافته می شود. در زمینه ی بژ رنگ قالیچه که بصورت محراب طراحی شده نقش درختی خدنگ و استوار مملو از برگ های سه پره و پنج پره گل های سه پره و پنج پره است دیده می شود.
طرح های بوته ای هراتی، مینا خوانی را بعضاً در سبک هندسی می بافند. مینا خوانی که از یک تاری از گل های سرخ کوچک، گل های ختمی و گل های سفید شبیه به نرگس تشکیل شده و همه ی این ها در روی یک زمینه ی آبی تیره قرار گرفته اند و اطراف و حاشیه ی قالی طراز هایی از گل و گیاه می بینیم که دارای همان طرحی هستند که در زمینه ی قالی دیده می شوند. در این جا رنگ مسلط قرمز آجری است که تیره می باشد و با مقداری کمی از رنگ بلوطی تیره، سفید خاکستری رنگ یا به رنگ عاج مخلوط شده است.
یکی دیگر از طرحهای معروف بلوچها طرح «مشهد- بلوچی» که در آن متن قالیچه بصورت مشبک تقسیم شده و در داخل هر یک از خانه های این شبکه شکل الماس مانندی بافته شده است. رنگ زمینه این قالیچه ها اغلب به رنگ قرمز و خطوط شبکه برنگ آبی فیلی نیلی و پرزهای آن بلند و ابریشم مانند می باشند.
در قالی های نمازی، نقش محراب یا طاقنما، که اغلب در زمینه به رنگ گندمگون یا قهده ای خیلی روشن، تقریباً همیشه دارای یک درخت زندگی بسیار بلند است که شاخه های ساده شده ای با برگهای دندانه داری به دو رنگ وجود دارند معمولاً به رنگ قرمز و آبی. در بالای قوس دو عدد مستطیل را می بینیم که دارای نقش های گیاهی «هندسی و منظم» هستند که گاهی شکل ساده شده‌ی کف دست بجای نقوش گیاهی درون این دو عدد مستطیل دیده می شوند که برای گذاشتن کف دو دست نماز گزاری که به سجده رفته در نظر گرفته شده اند. که این نقش به پنجه اکبر معروف است.
بلوچها به تقلید از بافندگان ایل افشار قالیچه های با طرحهای مرغی نیز می بافند. طرح طاووسی یکی از انواع آن است. در این طرح چهار طاووس قرمز و سبز در زمینه سرمه ای فرش ترنج کوچک الماس مانندی را در بر گرفته اند و ممکن است این موتیف چهار طاووسی در طول فرش در چند نوبت تکرار شود. در زمینه لچکهای بهم پیوسته فرش که غالباً به رنگ بژ هستند نیز نقوش این پرندگان توأم با گلدانهای گل بافته شده اند. حاشیه‌ی این قالیچه ها با اشکال هندسی پوشیده شده است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 10   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله با موضوع طرح، نقش و رنگبندی قالی بلوچ خراسان (جنوب خراسان)

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله با موضوع طرح، نقش و رنگبندی قالی بلوچ خراسان (جنوب خراسان) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود مقاله با موضوع طرح، نقش و رنگبندی قالی بلوچ خراسان (جنوب خراسان) که شامل 48 صفحه میباشد:

نوع فایل : Word

فهرست محتوا

طرح، نقش و رنگبندی قالی بلوچ خراسان (جنوب خراسان)

     واژگان کلیدی:

    قالی بلوچ- طرح های قالی بلوچ- نقشمایه های قالی بلوچ- رنگبندی قالی بلوچ خراسان

    چکیده:

    اقوام هفت گانه بلوچ، کرد، عرب، ترک، فارس، چارایماق و سیستانی به دلیل شرایط خاص سیاسی و طبیعی در طول تاریخ در مناطق مختلف استان های خراسان رضوی و جنوبی سکونت گزیده اند. این اقوام تولیدکننده قالیهایی هستند که بلحاظ دارا بودن ویژگیهای مشترک در بازار جهانی فرش به نام قالی بلوچ خراسان شناخته شده اند. طرح ها و نقوش، نقشمایه، رنگهای کاربردی و همنشینی رنگ ها در این قالیها به هم شباهت بسیاری دارد در این مقاله تلاش گردیده با بهره گیری از طرح تحقیقاتی شناسایی، ریشه یابی و احیای نقوش قالی بلوچ خراسان ضمن معرفی طرح ها و نقوش و نقشمایه های قالی بلوچ خراسان در خصوص رنگبندی و همنشینی رنگها در این قالی بحث و بررسی به عمل می آید.   

        مقدمه:

    قالی ایران درختی است که ریشه درژرفنای کویرداردوبلندای سرشاخه های آن به ارتفاعات البرزمیرسد.میوه شیرین این درخت تنومند قرنهاست که مورد توجه جهانیان قرارگرفته است! آنان نام ایران را با فرشهایش و قالی را توام با نام ایران شناحته و میشناسد! قالیبافی در ایران نقطه تقاطع فرهنگ تاریخ و اقتصاد محسوب میگردد! چراکه در بسیاری از مناطق روستائی، عشایری و شهری علاوه بر آنکه فرشبافی از بعد هنری نیازهای درونی بشر را برطرف می نماید، در ایجاد اشتغال، افزایش درآمد سرانه ملی و صدور فرهنگ ملی و اسلامی نقش بسزائی داشته و دارد. لذا همگی ما به فرش مدیون هستیم و می بایست در حد توان به معرفی فرشهای ایرانی بپردازیم! یکی از مهمترین ویژگیهای قالی ایرانی تنوع آن است. محققی همچون فورد(p.r.j.ford) براین نکته تاکید می نماید که فرشهای ایرانی آنقدر متنوع هستند که بسیاری از طرحها و نقوش آن ناشناخته است. قالیبافی درایران نزد اقوام مختلف از محبوبیت فوق العاده ای برخوردار است که در این بین خراسان همواره یکی از مهمترین مراکز بافت قالی بوده است. این استان که زمانی از یک طرف به استان سغد و از طرف دیگر به خوارزم ختم میگردیده از دیرباز تاکنون همواره یکی از مهمترین قطب های تولید فرش بوده است .

    هجوم ازبکها، افاغنه و مغولها و تاخت و تاز این اقوام و در بسیاری از موارد ویران نمودن شهرهای بزرگی همچون نیشابور و کاشمر نتوانسته است رشد هنرهای سنتی بویژه قالیبافی را در خراسان متوقف نماید و همواره علیرغم وجود بحرانهای مختلف در مقاطع متعدد تاریخی این هنر- صنعت از رشد خوبی برخوردار بوده است. تنوع سبکهای بافت ، طرحها و نقوش و اقوام و قبائلی که دراستان خراسان به شغل قالیبافی اشتغال دارند نیزبسیارزیاداست، در حالیکه در شمالی ترین نقطه استان طرحها ونقوش زیبای ترکمن بافته میشود وهر یک از شهرهای استان طرح ونقش ویژه ای دارند، درسراسرمرزمشترک خراسان باافغانستان وترکمنستان واستان سیستان وبلوچستان دستبافته هایی تولیدمیگرددکه با عنوان فرشهای بلوچی در بازارهای داخلی و خارجی به فروش میرسد. این دستبافته های عشایری و روستائی بسیار سحرآمیزاست و طرحهایش دریچه ای است به سوی شناخت فرهنگ اقوام مختلفی که در این نواحی زندگی می کنند.

    طرحها و نقوش فرش دستباف انعکاسی از باورها، اعتقادات، مشاهدات، آرزوها، آرمانها و بطور کلی فرهنگ بافندگان می باشد.

    علیرغم جایگاه بسیار مهم قالی بلوچ خراسان درکلان فرشهای ایرانی شرقی متاسفانه اطلاعات دقیق کارشناسی وسامان یافته ای درباره طرحها و نقوش ، نقشمایه ها و موتیفها، رنگبندی آنها ( منجمله تعداد و تنوع رنگها و همنشینی رنگها ) وجود نداشت، لذا طرح شناسایی، ریشه یابی طرحها و نقوش قالی بلوچ خراسان توسط مدیریت پژوهش مرکز ملی فرش ایران اجرا گردید که این مقاله نیز برداشتی از پژوهش فوق می باشد.

        1 - شناسایی اقوام مشهور به بلوچ خراسان

    مشهورترین اقوام تولیدکننده قالی های بلوچ خراسان

    الف- تیموریها:

        ب- بلوچ ها:

        ج- ترکها:

        د- اعراب:

        2- پتانسیل های بالقوه:

        3- ویژگیهای دار، ابزار ، مواد اولیه و بافت قالی بلوچ خراسان:

        4-رنگبندی قالی بلوچ خراسان :

    5 -طرحها ونقوش قالی

    الف – یافته های اسنادی :  

    1- طرح طاووسی

    2- طرح بوته

    3- طرح ماه ونیم ماه

    4- طرح قورباغه گل

    5- _طرح مددخانی

    6- _طرح مارگل

    7- طرح چشمه گل بافت

    8- طرح بلوچی : بافت اطراف نیشابور

    9- طرح تیموری بافت تربت جام

    10- طرح کشمیری بافت منطقه خواف

    11- طرح کشمیری بافت ایل بهلولی

    12- طرح کشمیری بافت منطقه خواف

    13- طرح کشمیری بافت منطقه خواف

    14- طرح کشمیری بافت جلگه خواف

    15- طرح کشمیری بافت جلگه خواف ( تیره موبزی ایل تیموری )

    17- طرح دوگلی بافت اطراف کاشمر ( بلوچ عبد الرخی ) حدود 1930

    18- طرح دوگلی بافت جلگه خواف

     18- نقشه قابی هشت ضلعی ( بااستقرار قطری ومحرمات گونه ) بافت منطقه جلگه خواف

    20-طرح قابی شش ضلعی بافت جلگه خواف

طرح های قالی بلوچ

    1- محرابی:   

     2- طرح قابی:

        3- طرح ترنجدار :    

    4- طرح مرغی:    

    5-درختی:  

    6- بوته :     

     7- محرمات:         

    8- افشان:     

     9- طرح مکرر:     

          10- طرح حیوانی و تصویری:

    6-نقشمایه های قالی بلوچ :

    1-نقشمایه بوته :

    2-نقشمایه برگ بیدی یابرگ تاکی:

    3-دوگلی :

    4- نقشمایه قلمدانی :

    5- نقشمایه بازوبندی :

    6-نقشمایه کشمیری یا ماهی درهم :

    7-نقشمایه حوضی :

    8- نقشمایه چهل چراغ :

    9- نقشمایه قابی:

    10- نقشمایه ماه ونیم ماه :

    11- نقشمایه پنجه :

    12- ابروی عروس :

    13- نقشمایه پای مرغ:

    14- نقشمایه درختی:

    15- نقشمایه چیات اشتر گل بزرگ هشت ضلعی

    16- نقشمایه دودنی:

    17- نقشمایه قلاب:

    18- نقشمایه قوچک :

    19- موتیف کجاوه :

    20- نقشمایه گلدان :

    21- نقشمایه های مهری :

    22- موتیفهای حیوانی :

    23- نقشمایه مرغی :

    24- موتیف ستاره:     

       پاورقی:    

    منابع و مآخذ:

منابع :