دانلود مقاله فرش بلوچ

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله فرش بلوچ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 مقدمه:
بلوص معرب بلوچ است، یکی از معانی لغوی آن "علامتی را گویند که بر تیزی تاق و ایوان نصب کنند و نام ولایتی هم هست و تاج خروس را نیز گفته اند و آن گوشتی باشد که بر سر خروس رسته است (اینها را می توان در فرهنگ های معین و عمید نیز دید) بدین ترتیب از آنجا که برخی از بلوچان دستار خود را مانند تاج خروس بر سر خویش استوار می کنند، ممکن است به این نام خوانده شده باشند."
علاوه بر آن تفاسیر و معانی دیگری نیز برای کلمه بلوچ آمده است که برخی از آنان بر پایه منطق و استدلال علمی و زبان شناسی استوار نیستند "از نقطه نظر جعفری (جعفری، 1343 هـ ش (الف) 771- 770) برخی آن (بلوچ را از ترکیب دو کلمه "بل" Bal و "اوچ" uch می دانند). وی اضافه می کند: "بل "همان" بهل" فارسی است و "اوچ" هم"اوز uz" به معنی بلند است، پس بلوچ، پهلوان برزو بلند را گویند، شاید همین طور باشد و این نام را چنانکه بسی پیش از آنکه بلوچان و شاید در زمان ساسانیان یا از آن هم پیشتر که به مکران و کرمان تا فارس و خوزستان راه یافته بودند، به آنان داده اند و چون اینان با بلوچان بالا بلند تر و نیرومندتر از خود روبرو شده و زبون آن گشته، آنان را پهلوان بالا بلند خواندند".
برخی نظیر جعفری بلوچ را برلیچ یعنی باشندگان دشت های لخت و بیابان برهنه تعبیر کنند و بعضی بلوچ را مترادف کوچ خوانند و گویند که بلوچها در دشتها می زییند و کوچ ها در کوه ها، مگر در مجاروت هم. صدها سال قبل از میلاد گویند که بلوچها از حلب به سوی شرق حرکت کردند، آنها مالدار و کوچی بوده، جاییکه سرسبز و شاداب بوده و علوفه فراوان، سکونت گزیدند که یکی ازین محلات برز کوه یا البرز است که بعداً از آنجا بسوی جنوب حرکت کرده و در مکران (اسم اولی بلوچستان) مسکن گزین شدند.
برخی از دانشمندان معتقدند که بلوچ ها از طوایف آریایی اند که در محدوده سرزمین امروزی خویش زندگی کرده اند. مانند موج دریا گاهی پیش رفته و زمانی هم به عقب زده شده اند ولی همیش با بیگانگان مغرور در ستیز بوده اند. بلوچستان با دریای مکران ساحل طولانی داشته و دارای بنادر چابهار، تیس، پزم، راخج، کنارک، گواتر وغیره است. چابهار بندر عمده معاملات تجارتی بلوچستان است و سایر بنادر عمدتاً در خدمت ماهیگیری اند.
بلوچها علاوه بر بلوچستان در سیستان، خراسان، مازندران، کرمان و تهران بود و باش دارند و لهجه های بیشتر مروج درین بخش بلوچ نشین عبارت اند از: رخشانی، سرحدی، سراوانی وغیره.
قبایل زیر: اسماعیل زی، ریکی، لاشار، یاراحمدزی، گمشادزی، مزارزی، میربلورزی، شالی بر، سهراب زی، رودینی، مگسی، رخشانی، اربابی، گورگیج، براهوی، ساسولی، ناروی، شاهوزی، هاشمزی، خاشی، بزرگزاده، بلیده ای، سالارزی، باران زی، برهان زی، بامری، نوشیروانی، دامنی وغیره در بلوچستان ایران زندگی می نمایند.
قبایل بلوچ:
عشایر اصلی خراسان که به حرفه ی بافندگی اشتغال دارند و تقریباً همه ی آن ها جزء گروه بلوچ های قدیم به شمار می ورند از این قرارند:
قبیله محل
بهلولی خاف و جنگل (تربت حیدریه)
بایزیدی محولات (تربت حیدریه) قائن
کلاه درازی تربت حیدریه ترشیز (کاشمر)
جان میرزایی زاوه و علیک (تربت حیدریه)
رحیم خانی تربت حیدریه و سرخس
براهویی تربت حیدریه و سرخس
کور خیلی(سالار خانی) تربت حیدریه و جنگل
حسن زایی مختلف
جان بیگی (بلوچهای جدید) رشخوار (تربت حیدریه)
از صورت اسامی مذکور می توان استنباط کرد که اغلب قبایل و عشایری که به قالی بافی اشتغال دارند در اطراف تربت حیدریه مسکن گزیده اند.
طوایف بلوچ:
طوایف مختلف بلوچ در خراسان در زمان سلطنت نادر شاه افشار به خراسان انتقال یافته و در شهرهای مختلف آن از جمله تربت جام و تربت حیدریه ساکن شده است. به غیر از این دو شهر گروهی از این طوایف در شهرهای درگز، سرخس، تایباد و حتی مشهد اسکان یافتند.
تیره های دیگری (سالارخانی ها و رحیم خانی ها )در اطراف خواف و سرخس می باشند و به قالی بافی به همان درجه از اهمیت می نگرد که بهلولی ها و بالاخره بلوچ های مستقر در زابل و حومه را از تیره های سارانی، رخشانی، بارانی، جهاندیده که از بافته های آن ها از نظر کیفیت به مرغوبیت قالیچه ها، گلیم ها، خورجین های تیره های ذکر شده نبوده و بیشتر کشابهت به بافته های افغانستان دارد. برخی از مهم ترین طوایف بلوچ خراسان عبارتند از میر رحمانی، سالارخانی، سید محمد خانی، پریکاری، رحیم خانی، عیسی زایی، زرداد خانی، چاکرزایی، شانبری، کوهکن و سنگ چولی.
فرش بلوچ:
قالی بلوچ به طور کلی دارای ابعاد کوچک و متوسط است. کوچکترین آن ها به عرض 80 تا 90 و طول 120 و 140 سانتی متر و قالیچه های بزرگتر به اندازه های تقریبی 100 در 150 سانتی متر و دو ذرعی های آن ها به ابعاد تقریبی 200×110 سانتی متر می باشد. بافت کلگی و کناره هایی در اندازه های متوسط نیز در میان آن ها معمول است. همچنین این قالی ها سبک وزن بوده و قیمت نسبتاً پایین آن سبب شده است که این قالی ها در اروپا زیاد رواج یابند. این قالی یک نمونه مشخص از هنر دستی را به نام هنر دستی مرزی تشکیل می دهد که در هر یک از این هنرها می توان عناصر تعداد زیادی از تمدن ها را پیدا کردو تأثیر فرهنگ ترکمنی توسط مایه های گوناگون رنگ های بلوطی و قرمز تیره رنگ های تیره (آبی تیره) و در پیاده کردن طرح های هندسی و منظم مثل شش ظلعی، لوزی، هشت ضلعی، قلاب و غیره در این قالی ها ظاهر می گردد. تأثیر تمدن فارسی را نیز در قالب پاره ای نقش ها طبیعت گرایانه می بینیم که در متن و حاشیه ی آن ها دیده می شود.
ویژگی های فنی بافت:
شیوه ی بافت یک پود، یک پود نازک مهم ترین ویژگی قالیچه های بلوچی می باشد و نوع گره آن ها فارسی حداکثر 1600 گره در دسی متر مربع و در موادر استثنایی 3000 گره در دسی متر مربع می باشد. استفاده از موی بز در کنار پیچ فرش ها از ویژگی قالیچه های بلوچ می باشد که در بافت های قدیم و جدید بلوچی است. تار و پود و پرز آن ها اکثراً از پشم است. پشم های محلی که استفاده از چله پشم در بافت های قدیمی از ویژگی های مهم آن بود که در سال های اخیر کاربرد نخ پنبه تا حدی از اصالت اولیه این بافته ها کاسته است و همچنین دار به صورت افقی است.
رنگ:
رنگ قالیچه های بلوچی معمولاً طبیعی بوده و اکثراً از رنگ های تیره بویژه سیاه، لاکی سیر، قهوه ای، شتری، سماقی، بژ، سرمه ای می بادش که در بازار این دست بافت ها را بعضاً سیاه کار می نامند. در واقع استفاده از چهار و حداکثر پنج رنگ شیوه ی کار این بافندگان می باشند. استفاده از رنگ های شیمیایی نامرغوب که باعث درخشنگی کاذب می گردد از دیگر مشخصات قالیچه های جدید بلوچ خراسان می باشد.
طرح:
فرش های بوجی غالباً در سبک هندسی و تحت تأثیر طرح های ترکمن، قفقاز، و هم چنین ایل افشار بافته می شود. یکی از طرح های مورد علاقه بافندگان بلوچی طرح آخوندی است که بیشتر در ناحیه ی سرخس بافته می شود. در زمینه ی بژ رنگ قالیچه که بصورت محراب طراحی شده نقش درختی خدنگ و استوار مملو از برگ های سه پره و پنج پره گل های سه پره و پنج پره است دیده می شود.
طرح های بوته ای هراتی، مینا خوانی را بعضاً در سبک هندسی می بافند. مینا خوانی که از یک تاری از گل های سرخ کوچک، گل های ختمی و گل های سفید شبیه به نرگس تشکیل شده و همه ی این ها در روی یک زمینه ی آبی تیره قرار گرفته اند و اطراف و حاشیه ی قالی طراز هایی از گل و گیاه می بینیم که دارای همان طرحی هستند که در زمینه ی قالی دیده می شوند. در این جا رنگ مسلط قرمز آجری است که تیره می باشد و با مقداری کمی از رنگ بلوطی تیره، سفید خاکستری رنگ یا به رنگ عاج مخلوط شده است.
یکی دیگر از طرحهای معروف بلوچها طرح «مشهد- بلوچی» که در آن متن قالیچه بصورت مشبک تقسیم شده و در داخل هر یک از خانه های این شبکه شکل الماس مانندی بافته شده است. رنگ زمینه این قالیچه ها اغلب به رنگ قرمز و خطوط شبکه برنگ آبی فیلی نیلی و پرزهای آن بلند و ابریشم مانند می باشند.
در قالی های نمازی، نقش محراب یا طاقنما، که اغلب در زمینه به رنگ گندمگون یا قهده ای خیلی روشن، تقریباً همیشه دارای یک درخت زندگی بسیار بلند است که شاخه های ساده شده ای با برگهای دندانه داری به دو رنگ وجود دارند معمولاً به رنگ قرمز و آبی. در بالای قوس دو عدد مستطیل را می بینیم که دارای نقش های گیاهی «هندسی و منظم» هستند که گاهی شکل ساده شده‌ی کف دست بجای نقوش گیاهی درون این دو عدد مستطیل دیده می شوند که برای گذاشتن کف دو دست نماز گزاری که به سجده رفته در نظر گرفته شده اند. که این نقش به پنجه اکبر معروف است.
بلوچها به تقلید از بافندگان ایل افشار قالیچه های با طرحهای مرغی نیز می بافند. طرح طاووسی یکی از انواع آن است. در این طرح چهار طاووس قرمز و سبز در زمینه سرمه ای فرش ترنج کوچک الماس مانندی را در بر گرفته اند و ممکن است این موتیف چهار طاووسی در طول فرش در چند نوبت تکرار شود. در زمینه لچکهای بهم پیوسته فرش که غالباً به رنگ بژ هستند نیز نقوش این پرندگان توأم با گلدانهای گل بافته شده اند. حاشیه‌ی این قالیچه ها با اشکال هندسی پوشیده شده است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 10   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید