خاورمیانه به عنوان منطقه ای استراتژیک جایگاه عمده و حساسی در رقابتهای دو ابر قدرت شرق و غرب در دوران جنگ سرد داشت و نقش یک محرک را در مداخلة ابر قدرتها ایفا می کرد . پس از دوران جنگ سرد و فروپاشی شوروی نه تنها این منطقه اهمیت خود را از دست نداده بلکه بر اهمیت آن نیز افزوده شده است . لذا درک و شناخت صحیح از تحولات منطقه خاورمیانه ، برای ایران که خود در این منطقه قرار دارد ضروری و آگاهی از عملکرد دولتهای منطقه نیز در این راستا می باشد .
سوریه به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی ، یکی از مهم‌ترین کشورهای خاورمیانه محسوب می شود که توانسته است در چند دهة اخیر نقش مهمی را در روند تحولات منطقه ای ایفا نماید . بدین لحاظ این کشور جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی ایران که اولویت اصلی را در روابط خارجی بر همکاری با کشورهای اسلامی و غیر متعهد می دهد ، به خود اختصاص داده است و نیاز هست که شناخت بیشتری نسبت به آن پیدا کرد . ایران و سوریه به عنوان دو کشور خاورمیانه ای غیر همسایه توانسته اند در دو و نیم دهة اخیر بیشترین هماهنگیها را در روند تحولات منطقه ای و جهان اسلام کسب نمایند و به عنوان الگویی برای دیگر کشورهای منطقه در همکاریهای دو جانبه مطرح شوند حال پرسش اصلی این است که چه عواملی در بهبود و گسترش روابط دو جانبه مؤثر بوده است؟ علت هماهنگی در اکثر تحولات منطقه ای چه بوده است که توانسته روابط این دو کشور را به عنوان الگویی برای سایر کشورها در مناسبات دوجانبه تبدیل کند ؟ این پرسشی است که باید به آن پاسخ داده شود . ابتدا روابط و مناسبات سیاسی دو کشور در دوران قبل از انقلاب اسلامی را مرور خواهیم کرد تا سیمای اصلی همکاری و الگومندی در روابط بعد از انقلاب روشن شود . سپس عوامل تأثیر گذار را در همکاری و روابط دو جانبه با تأکید بر عوامل منطقه ای تجزیه و تحلیل می کنیم هر چند که ممکن است واقعیت امر چیزی غیر از تحلیل های عرضه شده باشد ، زیرا اصولاً همیشه بسیاری از اطلاعات تا زمان مشخصی محرمانه باقی می ماند و دسترسی به بعضی اطلاعات هیچ گاه امکان پذیر نمی باشد .
1ـ طرح و تبیین موضوع :
مطابق با اصل 152 قانون اساسی جمهوری اسلامی ، سیاست خارجی ایران بر اساس "نفی هر گونه سلطه جویی و سلطه پذیری ، حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی کشور ، دفاع از حقوق همه مسلمانان و عدم تعهد در برابر ابر قدرتهای سلطه گرو روابط صلح آمیز با دول غیر محارب استوار است . بنابراین ازدیدگاه قانون اساسی رابطه با دول غیر محارب مجاز شمرده شده است . همچنین طبق اصل 154 قانون اساسی ، جمهوری اسلامی سعادت انسان در کل جامعه بشری را آرمان خود می داند و استقلال و آزادی و حکومت حق و عدل را حق همة مردم جهان می شناسد. بنابراین در عین خودداری کامل از هر گونه دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر از مبارزه حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان حمایت می کند .
پس علاوه بر رابطه با دول غیر محارب ، برقراری رابطه با کشورهایی که از لحاظ مواضع سیاسی به ایران نزدیک می باشند در دستور کار سیاست خارجی این کشور قرار دارد .
سوریه که در این ردیف ازکشورها قرار دارد جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی ایران به خود اختصاص داده است به طوری که از آن به عنوان کشور دوست و برادر یاد می شود . وقوع انقلاب اسلامی در ایران و سقوط شاه ـ متحد استراتژیک اسرائیل در منطقه ـ باعث خشنودی سوریها که خود را متولی مبارزه با اسرائیل می دانستند ، شد و به حمایت از این انقلاب پرداختند .
از دید انقلاب اسلامی ، اسرائیل به عنوان پایگاه استعمار در منطقه و موجودی نامشروع و غیر قانونی در قلب جهان اسلام ، می بایست از بین برود و مبارزة عملی و همه جانبه این امر را محقق می سازد . در این راستا ایران با کشور مصر به خاطر سازش با اسرائیل و خیانت به آرمان فلسطین و اعراب قطع رابطه نمود . همچنین سفارت اسرائیل در تهران را تعطیل و آن را به سازمان آزادیبخش فلسطین واگذار نمود .
این گونه اقدامات عملی و حمایتهای سیاسی ایران از مواضع اعراب و فلسطینیان ، سوریه را در عملی کردن تز خود مبنی بر برابری استراتژیک با اسرائیل مصمم تر کرد ؛ به علاوه بروز حوادث و رویدادهای بعدی منطقه از جمله جنگ ایران و عراق و حملة اسرائیل به لبنان در سال 1982 ، سبب گردید که دو کشور ایران و سوریه تماسهای بیشتری را با هم در جهت حل مسائل پیش آمده داشته باشند که همین موارد زمینة تداوم گسترش روابط را علیرغم اختلاف سلیقه در بعضی مسائل فراهم آورد .
بنابراین هدف پژوهش ، بررسی علل گسترش روابط سیاسی ایران و سوریه بعد از وقوع انقلاب اسلامی در ایران می باشد . و سعی براین است که ضمن روشن کردن این عوامل به تقویت آن و الگو سازی با توجه به شرایط و موقعیت دیگر کشورها در روابط با یکدیگر پرداخته شود تا شاهد تحقق روابط دوستانه میان کشورهای منطقه و جهان اسلام باشیم.
2ـ ادبیات موضوع :
علیرغم حساسیت و اهمیت موضوع یکی از نکته های جالب توجه در ارتباط با آن کم توجهی محققان و پژوهندگان این رشته به این مسأله می باشد و کمتر تحقیق و کتابی در این زمینه یافت می شود که به طور دقیق و موشکافانه به بررسی روابط پیچیدة ایران و سوریه پرداخته باشد . در این ارتباط تنها گزارشها و مقالاتی به چشم می خورد که بیشتر به مسألة صلح و اقدامات سوریه و بررسی سطحی روابط ایران و سوریه و البته با دیدگاه وزارت خارجه ای پرداخته است .
3ـ علل انتخاب موضوع :
همان طور که در مقدمه بیان شد درک و شناخت صحیح از تحولات منطقة خاورمیانه و کشورهای آن برای ایران که خود در این منطقه قراردارد و به عنوان تزدیک ترین محیط جغرافیایی گسترده تر از کشورها محسوب می شود ، ضروری می باشد . در این راستا بررسی روابط دو جانبه میان ایران و کشورهای منطقه نیز یکی از مهم ترین اقدامات شناخته می شود . کشور سوریه که به دلیل مسائل ژئوپلتیک و هم جواری با رژیم اسرائیل به عنوان کشور خط مقدم جبهة اعراب و اسرائیل شناخته شده و اکنون نیز به عنوان کشور خط مقدم مخالف باروند فعلی سازش مطرح می باشد ، جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی ایران به خود اختصاص داده است . علاوه بر اهمیت این موضوع علاقة نویسنده به مسائل منطقه ای و جهان اسلام نیز سبب گردید که روابط سیاسی دو کشور ایران و سوریه مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد .
4ـ سئوال اصلی و سئوالات فرعی :
سئوال اصلی : چرا روابط ایران و سوریه در مقطع بعد از وقوع انقلاب اسلامی بهبود و گسترش یافته و علل گسترش آن کدامند ؟
سئوالات فرعی :1. مسأله بحران خاورمیانه تا چه اندازه در روابط سیاسی ایران و سوریه مؤثر بوده است ؟
- مسأله عراق و توسعه طلبی آن تا چه اندازه در روابط سیاسی ایران و سوریه مؤثر بوده است ؟
- پیمان ترکیه ـ اسرائیل چه تأثیری در روابط سیاسی ایران و سوریه داشته است ؟
- ساختار نظام بین الملل در دوران نظام دو قطبی و پس از آن چه تأثیری بر روابط دو جانیه داشته است ؟
5 ـ فرضیه های تحقیق :
فرضیه اصلی : (( گسترش روابط ایران و سوریه در مقطع بعد از انقلاب اسلامی ناشی از دشمن مشترک یعنی اسراییل و دیدگاه‌های مشترک در ارتباط با برخی تحولات منطقه ای و تلاش در جهت کسب موازنة قدرت در برابر آن بوده است . ))
فرضیه های فرعی :1. (( انقلاب اسلامی ایران یکی از عوامل مؤثر در گسترش روابط سیاسی ایران و سوریه بوده است .))
- (( دیدگاه مشترک دو کشور در ارتباط با مسأله فلسطین و اشغالگری اسرائیل از عوامل مهم تأثیر گذار بر روابط سیاسی دو کشور بوده است .))
3. (( پیمان نظامی راهبردی ترکیه ـ اسرائیل در سال 1996 در منطقه و گسترش همکاریهای دوجانبه، از دیگر عوامل تأثیر گذار بر روابط و همکاری بین دو کشور بوده است . ))
6ـ تعریف مفاهیم :
در متن این پژوهش مفاهیمی چون سیاست خارجی ، روابط خارجی ، بحران خاورمیانه و موازنه قدرت را ملاحظه می کنیم که باید منظور خود را از این مفاهیم و کاربرد آن مشخص و تبیین نماییم . تعریف این مفاهیم از آن نظر ضروری و دارای اهمیت است که مبنای نظری این پژوهش را تشکیل داده و در درک بهتر و عمیق تر متن کمک می کند . بنابراین در اینجا به اختصار به تعریف مفاهیم مورد نیاز پرداخته می شود :
سیاست خارجی : سیاست خارجی را باید مجموعه ای از اهداف ، جهت گیریها ، روشها و ابزار در نظر گرفت که یک حکومت در مقابل سایر واحدهای سیاسی بین الملل به منظور دستیابی به منافع ملی دنبال می کند . سیاست خارجی در نهایت سعی می کند بر رفتار و کردار سایر کشورها و نتیجتاً بر کل نظام بین الملل اثر بگذارد ، ضمن اینکه متقابلاً از محیط خارجی تأثیر می پذیرد .(1)
روابط خارجی : شامل آن دسته از روابطی می شود که به عنوان امری رسمی ، ابتکار آن با حکومتها بوده و توسط آنها هدایت می شود . و از روابط بین گروه‌ها ، سازمانها و احزاب و سندیکاها متمایز می باشد و دارای ابعاد سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و … می باشد .(2)
بحران خاورمیانه : منظور درگیریها و جنگهای اعراب و اسرائیل از سال 1948 تا زمان کنونی و وجود موجودیتی به نام اسرائیل می باشد .
موازنه قدرت : که به موجب آن ، باید چنان موازنه ای بین قدرت دولتها برقرار شود که مانع چیرگی یکی یا گروهی از آنها بر سایرین باشد تا در نتیجه ، صلح محفوظ بماند .(3)
7ـ متغییرها :
روابط سیاسی ایران و سوریه متغییر وابسته و موجودیتی به نام اسرائیل و برخی تحولات منطقه ای متغییر مستقل می باشند .
...
بخش اول : مبانی نظری سیاست خارجی
در مطالعة روابط بین الملل سه مرحله را می توان از هم تفکیک کرد . بر همین اساس به سه گونه نیز می توان این مطالعه را انجام داد . یکی از بعد تاریخی یعنی مطالعه حوادث و رویدادهای بین الملل که اولین مرحله در راه شناخت موضوع و جمع آوری داده هایی است که در مراحل بعد عناصر اولیة قضایا و استنتاجات را تشکیل می‌دهند و بی شناخت آنها هیچ قدمی فراتر نمی توان نهاد . دوم جمع بندی وریشه یابی و برقراری رابطه بین عناصر فوق یعنی داده های تاریخی است که خود موضوع جالب و مهمی در مطالعات بین المللی را تشکیل میدهد و سومین مرحله از بعد نظری به موضوع می نگرد یعنی باید شناخت را تئوریزه کرد . در این مرحله شناخت ماهوی روابط بین الملل هدف اصلی مطالعه است .(1)
بر این اساس نیاز به استفاده از تئوری در شناخت بسیار مهم می باشد . نظریه یا تئوری ، بیان منسجم وسیستماتیک شناخت ما از واقعیت است . بنابر این برای نظریه پردازی باید ابتدا به جمع آوری و سیستماتیزه کردن عناصر شناخت خود از موضوع بپردازیم و سپس با برقراری رابطه به‌ویژه رابطه علّی بین عناصر مختلف شناخت به تبیین ماهوی قضیه و اینکه چرا موضوع مورد بحث بدین‌گونه است و نه به گونه ای دیگر بپردازیم . اگر به چنین شناختی دست یابیم قائدتاً باید قادر به پیش بینی تحولات آتی موضوع نیز باشیم . اما نباید فراموش کرد که کمال مطلوب در تئوری با واقعیت تئوری همیشه یکی نیست و کمتر اتفاق می افتد که تئوری را در همه ابعاد و پیچیدگی آن بیان کند . اگر قرار بود که واقعاً تئوری مجموعه ای از قضایای منسجم و سیستماتیک در تبیین یک واقعیت باشد قائدتاً باید در روابط بین الملل نیز با یک یا دو تئوری بیشتر سروکار نداشته باشیم : زیرا چنین تئوری باید شمائی توضیحی از این روابط، ساختار و تحولات آن بدست دهد و عوامل تعیین کننده آن را دقیقاً روشن سازد در حالی که در این زمینه با دهها تئوری روبرو هستیم . (2)
در این بخش ، ابتدا اشاره کوتاهی داریم به روشهای مطالعه سیاست خارجی ، سطح تحلیل در سیاست خارجی و متعاقب آن ، عوامل مؤثر در تعیین سیاست خارجی که آنها را مورد بررسی قرار می دهیم .
1ـ روشهای مطالعه سیاست خارجی :
همانطور که بیان شد سیاست خارجی را باید مجموعه ای از اهداف ، جهت گیریها ، روشها و ابزار در نظر گرفت که یک حکومت در مقابل سایر واحدهای سیاسی بین الملل به منظور دستیابی منافع ملی دنبال می کند. اولین وظیفه سیاست خارجی ، تشخیص دادن منافع خارجی کشور و اولویت بندی و اجرای آن است؛ دومین مسئولیت تأمین نیازهای اقتصادی تجاری و نظامی است . وظیفة سوم تأمین پرستیژ بین المللی است .(3)
مطالعة سیاست خارجی کشورها و روابط بین الملل از نظر تاریخی چهار مرحله اساسی زیر را طی نموده است :
- مرحله تاریخی : در این دوره مطالعة روابط بین الملل در واقع چیزی جز مطالعة تاریخ دیپلماسی نبوده است . طرفداران این روش معتقد بودند که با بررسی و قایع تاریخی می توان از آنها نتیجه گیری و استفاده کرد . بدین نحو که با آگاهی از ماهیت رویدادها وسیر تحول نهادهای سیاسی در گذشته می توان به درک و توجیه آنها در حال حاضر کمک کرد و گرایشهای آتی وقایع را نیز تا حدودی تخمین زد . (4)
اشکال اساسی در برداشت تاریخی این بود که نویسندگان از وقایع تاریخی قواعد کلی استخراج نمی کردند و از این رو سیاستمداران و دانشمندان بین الملل دارای اطلاعات عمیق و اصول کلی نسبت به روابط خارجی کشورها نبودند .
از طرف دیگر دانشجویان سیاست خارجی فاقد هر گونه اطلاع تحقیقی و تحلیلی از اوضاع و وقایع بین المللی عصر خود بودند . نقص دیگر متد تاریخی در مطالعة روابط بین الملل این بوده است که این روش به محیط سیاسی رفتار کشورها و تصمیم گیری توجه نداشته است (5)
- مرحلة توضیح وقایع مهم عصر حاضر یا ( بین الملل روز ) : در این مرحله نویسندگان سیاست خارجی کشورها سعی داشتند که وقایع مهم سیاسی زمان خود را با توجه به علل و اوضاعی که موجب پدید آمدن چنین حوادثی گشته تفسیر و توضیح نمایند . در این دوره تنها وظیفة اساسی مدرسان روابط بین الملل ، بررسی روابط بین الملل بود که در روزنامه های مهم و مجلات علمی درج می شد . تامپسون ، استاد روابط بین الملل می گوید: در این دوره نیویورک تایمز به صورت انجیل ( کتاب مقدس ) مطالعة روابط بین الملل درآمده بود .(6)
عیب و نقص دید مزبور در مطالعة روابط بین الملل این بوده است که نویسندگان توجهی به تجارب گذشته سیاسی و وقایع تاریخی نداشتند ، لذا نمی توانستند قوانین و اصول مبتنی بر حقایق و واقعیات بین الملل را استخراج نموده دردسترس سیاستمداران و دانشمندان روابط بین الملل بگذارند . از سوی دیگر مطالعه وقایع روز در این مرحله فاقد روش تحقیق و همچنین بدون ارتباط با مسائل بین الملل و سیاست خارجی کشورها بود .
- مرحلة حقوقی و اخلاقی : این مرحله پس از جنگ جهانی اول شروع و تاظهور جنگ سرد ادامه داشت . پیروان این مکتب عقیده داشتند که اساس کار روابط بین الملل باید تشریح قراردادهای موجود ، مطالعه حقوق بین الملل و توضیح ارکان و وظایف سازمانهای بین المللی و منطقه ای باشد .(7) پیروان این مکتب که به انترناسیونالیستها معروفند عقیده داشتند که وظیفه دانشمندان و دانش پژوهان روابط بین الملل است که هدفها و اصولی را که کشورها باید در عرصه بین الملل تعقیب کنند دریافته و موازینی در روابط بین الملل تعیین و عرضه کنند که بر پایه آنها درستی یا نادرستی رفتار کشورها سنجیده شود . این روش چند نقص عمده داشت : اول این که جامعة بین الملل را شبیه جامعة داخلی دانسته و از این رو ملزم به رعایت مجموعه ای از حقوق و تعهدات قانونی و لازم الاجرا می داند .دوم این که روابط بین الملل را نمی توان بدان اندازه ساده کرد که به شکل مقررات حقوقی یا سازمانهای بین المللی و یا موازین اخلاق درآورد .
- مرحلة تجزیه و تحلیل عوامل و سیستمهای بین الملل : در این مرحله سیاست بین الملل را به مطالعه عوامل یعنی محیط سیاسی و رفتارهای روابط دیپلماتیک کشورها تعریف نموده و سعی کردند که نفوذهای عمومی رفتار کشورها را دریافته و طرق کنترل و تنظیم اعمال کشورها یعنی سیستمها و سازمانهای بین المللی و قراردادهای را در صحنة بین الملل ارائه داده و توضیح و تشریح نمایند . پرفسور کرک از دانشگاه کلمبیا می گوید : در این مرحلة تاریخی از مطالعه روابط بین الملل به جای بررسی ساخت و تشکیلات جامعه بین الملل ، عوامل و گرایشهای زیر بنائی ، که شکل دهنده و بوجود آورنده رفتار کلیه کشورها می‌باشد ، مورد توجه قرار گرفته است .(8)
در کنار مراحل تاریخی مطالعه سیاست خارجی کشورها ، بعضی از دانشمندان روابط بین الملل عقیده دارند که پنج دید وبرداشت مختلف در مطالعة روابط بین الملل موجود است :
1ـ برداشت تاریخی (The Historical Approach) : در این برداشت ، دانشمندان می کوشند که با در نظر گرفتن عوامل زمان ، مکان و موضوع خاصی از سیاست خارجی کشورها ، قوانین و ضوابط کلی استنتاج نمایند . آنها معتقدند که تاریخ دیپلماسی روشنگر تحولات علم روابط بین الملل است .
مطالعة روابط بین الملل با برداشت تاریخی ، نقش مهم دیپلماسی ، مفهوم توازن قوا ، نظام نوین کشوری و اهمیت کشورهای بزرگ به عنوان بازیگران اصلی در صحنه جهانی سیاست را آشکار می سازد . مطالعة تاریخ دیپلماسی همچنین روشنگر سیر تحول رشتة روابط بین الملل است . به علاوه با مطالعة تاریخ دیپلماسی چگونگی رفتار دول در مقایسه با اصول و اهداف اعلام شده آنها در سیاست خارجی ، مراحل و نحوة تصمیم گیری در کشورهای مختلف و نیز پیروزی یا شکست و نیز اشتباهات دول در صحنة بین الملل روشن می شود .(9)
2ـ برداشت سیستمی (The System Approach) : در برداشت سیستمی سعی دانشمندان بر این است که مسائل و موضوعات روابط بین الملل را با توجه به سیستمهای بین الملل دنبال کنند . به نظر طرفداران برداشت سیستمی ، سیستمهای توازن قوا ، امنیت دسته جمعی ، سیستم دوبلوکی و سیستم امپراتوری و جهانی و … می باید اساس مطالعه و شالوده کار دانشمندان مسائل بین الملل را تشکیل دهد و مطالعه مسائل خارجی کشورها باید در چارچوب سیستمهای بین الملل تعقیب گردد .
3ـ برداشت ضابطه ای و فلسفی (The Normative Approach) : در این برداشت هدف اینست که رفتار کشورها را آن گونه که باید باشد و به نحوی که تحت استاندارد ، نورمها و ضوابط عمومی درآید توجیه نمایند . به نظر دانشمندان طرفدار این برداشت تنها از این راه است که می توان عملیات کشورها را در صحنه بین الملل توجیه نموده و نظام مطلوب و صلح پایدار را در جهان بوجود آورد . پیراون این برداشت همچنین عقیده دارند که مسائل بین الملل باید از نقطه نظر سیاست قدرت ، حقوق بین الملل و سازمانهای بین المللی دنبال گردد.(10) به عبارت دیگر ، طبق این برداشت در مطالعة روابط بین الملل باید مسائل بین الملل را هم از لحاظ افکار فلسفی و هم از دیدگاه سیاست قدرت و یا حقوق بین الملل و سازمانهای بین الملل تجزیه و تحلیل کرد.
...
مقدمه ………………………………………………………………………………1
فصل اول (کلیات)
- طرح و تبیین موضوع ……………..…………………………………………………………………2
- ادبیات موضوع ………………………………………………………………………………………3
- علل انتخاب موضوع…………………………………………………………………………………3
- سؤال اصلی و سؤالات فرعی…………..…………………….…………………………………….3
- فرضیه های تحقیق ………………………….……...…………………….…………………………4
- تعریف مفاهیم …………………………………………………………….………………………….4
- متغییرها …………………………………………….………………………………...……………….5
- روش‌تحقیق ………………….……………….………………………………………………………5
- موانع و محدودیتهای تحقیق ………………….……………………………………………………5
- سازماندهی تحقیق …………………………………….………………….……………….…………6
یادداشتهای فصل اول ………………………………………………………………………………………..7
فصل دوم (اصول و اهداف سیاست خارجی ایران و سوریه)
بخش اول مبانی نظری سیاست خارجی …………...……………………………………………8
- روشهای مطالعه سیاست خارجی …………………………………………………………………8
- سطح تحلیل ……………………...…………………………………………………………………12
- عوامل مؤثر درتعیین سیاست خارجی…………………………………………………………. 14
- اصول واهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ………….……………………21
- ابزارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………23
- اصول و اهداف سیاست خارجی جمهوری عربی سوریه…………….……………………... 25
- ابزارهای سیاست خارجی جمهوری عربی سوریه…….……………………………………… 30
- بررسی تطبیقی سیاست خارجی ایران و سوریه …..………………………………………….30
بخش دوم
یادداشتهای فصل دوم ………...……………………………………………………………………………32
فصل سوم (پیشینه روابط ایران و سوریه 1979ـ 1946)
بخش اول ـ روابط ایران و سوریه از1979- 1946……………………………………………………
بخش دوم ـ عوامل تأثیر گذار بر روابط ایران و سوریه
1. عوامل تأثیر گذار بر سردی روابط دو جانبه (1973ـ 1946)………………………………………
الف ـ روابط ایران و اسرائیل ………………………………………………………………………………
ب ـ مشکلات داخلی سوریه و ایدئولوژی رادیکال بعث ……………………………………………..
2. عوامل تأثیر گذار بر بهبود نسبی روابط دوجانبه (1979ـ 1974)………………………………..
الف ـ شرایط منطقه ای ……………………………………………………………………………….
ب ـ شرایط بین المللی ………………………………………………………………………………..
ج ـ به قدرت رسیدن حافظ اسد و پایان بحران داخلی …………………………………………………
د ـ مرگ جمال عبدالناصر و افول ناسیونالیسم عربی ……………………………………………………
نتیجه گیری فصل سوم ………………………………………………………………………………
یادداشتهای فصل سوم ………………………………………………………………………………
35
42
42
50
53
53
54
55
55
58
61
فصل چهارم (روابط ایران و سوریه 1988ـ 1979)
بخش اول ـ انقلاب اسلامی ایران…………………………………………………………………………
- انقلاب اسلامی ایران و مواضع سوریه ………………………………………………………….
- جنگ ایران و عراق و موضع گیریهای سوریه …………………………………………
- دلایل حمایت سوریه از ایران در جنگ …………………………………………………………
بخش دوم
الف ـ دیدگاهها و مواضع ایران در مورد بحران خاورمیانه …………………………………………..
ب ـ اختلافات عراق و سوریه و تأثیر آن بر روابط ایران و سوریه…………………………………..
ج ـ اتحاد ایران و سوریه …………………………………………………………………………………
- تهاجم اسرائیل به لبنان و تأثیر آن بر روابط دو جانبه……………………………………………..
- تنش های سوریه ـ ایران در لبنان ………………………………..…………………………………
- دلایل تغییر موضع تاکتیکی سوریه در طول جنگ ………………………………………………..
- قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل و مواضع سوریه ………………………………………
نتیجه گیری فصل چهارم ……………………………………………………………………………………..
یادداشتهای فصل چهارم ………………………………………………………………………………………
64
65
67
71
71
76
84
88
92
98
101
104
106
فصل پنجم (روابط ایران و سوریه 2001ـ 1989)
بخش اول ـ روابط سیاسی ایران و سوریه ………………………………………………………………
- پایان جنگ تحمیلی و سیاست جدید ایران ……………………………………………………….
- روابط ایران و سوریه (2001ـ 1989)………………………………………………………………
- پیمان طائف ومواضع ایران و سوریه ………………………………………………………………
- حمله عراق به کویت و مواضع ایران و سوریه …………………………………………………..
- کنفرانس صلح مارید و مواضع ایران و سوریه …………………………………………………..
- اختلافات ایران و امارات متحده عربی و موضع گیری سوریه ………………………………..
- تهاجم ترکیه به شمال عراق و مواضع ایران و سوریه ……………………………………………
- پیمان استراتژیک ترکیه ـ اسرائیل و مواضع ایران و سوریه ……………………………………..
- اختلافات ترکیه ـ سوریه و نقش ایران ……………………………………………………………
بخش دوم ـ عوامل تأثیر گذار بر روابط ایران و سوریه پس از جنگ
نتیجه گیری فصل پنجم ………………………………………………………………………………………
یادداشتهای فصل پنجم ………………………………………………………………………………………
110
110
113
119
123
127
131
135
137
142
145
147
فصل ششم (نتیجه گیری)…………………………………………………………………………
یادداشتهای فصل ششم ….………………………………………………………………….…… 156
152
منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………157
214 صفحه فایل Word
6 صفحه فهرست
دانلود پروژه موضوع بررسی روابط سیاسی ایران و سوریه بعد از انقلاب اسلامی ایران (2001-1979)