این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 110 صفحه می باشد.
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) گرایش: تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت اسلامی)
چکیده
در جوامع کنونی معلم به عنوان یکی از عناصر اصلی نظام آموزش و پرورش که تعلیم و تربیت کودکان را به عهده دارد، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. امروزه اکثر کشورهای پیشرفته دنیا بیشترین سرمایه‌گذاری را در نظام آموزش و پرورش انجام می‌دهند در این راستا سعی و اهتمام رؤسای نظام آموزش و پرورش کشورهای توسعه یافته در این است که معلمان مجرب، متخصص، لایق و شایسته را بکار گیرند با توجه به اهمیت حرفه معلمی در اکثر کشورهای دنیا بخصوص کشورهای اروپایی و چین و ژاپن معلمان از احترام کافی برخوردارند و عموم مردم این کشورها به معلمان بسیار ارج می‌نهند. هم چنین با توجه به این که در این کشورها معلمان از حقوق و مزایای عالی بهره‌مندند لذا بیشتر نیروهای متخصص تمایل دارند تا در این نهاد به کار اشتغال یابند و همین امر باعث گردیده است که امروزه این کشورها از نظر علمی پیشرفت شایانی داشته باشند.
ژان پیازه می‌گوید: زیباترین طرح اصلاح و بازسازی آموزش و پرورش در صورتی که معلم به تعداد کافی و با کیفیت مطلوب در اختیار نباشد با شکست رو به رو خواهد شد.
در آموزش و پرورش به هیچ تحول علمی یا نوآوری مطلوب نمی‌توان دست یافت مگر این که پیشاپیش در شیوه‌های کاری معلمان به عنوان کارگزاران واقعی، تغییرات مناسب بوجود آید رمز سعادت و بالندگی نظام‌های تعلیم و تربیت را باید در سلامت، رشد و بالندگی معلم جستجو کرد.
امروزه کارگزاران اصلی تعلیم و تربیت معلمان‌اند زیرا آن چه دانش‌آموزان کسب می‌کنند متأثر از خصوصیات ـ کیفیات و شایستگی‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی معلمان است و تعامل مستمر و چهره به چهره معلم با دانش‌آموزان وی را در موقعیت ممتازی قرار می‌دهد که هیچ انسان دیگری از چنین موهبتی برخوردار نیست. علل وعوامل متعددی هستند که باعث گردیده است معلمان ابتدایی به مقاطع بالاتر انتقال یابند که این عوامل با آموزش وپرورش و بعضا با جامعه در ارتباط هستند بدین جهت این تحقیق بدنبال پاسخ به این سوال و مسئله زیر است .
علل تمایل معلمان ابتدایی به انتقال به مقاطع تحصیلی بالاتر چیست ؟
بر این اساس تعداد چهار سوال پژوهش مطرح شد که مسئله فوق را تبین می کنند سپس پرسشنامه ای شامل بیست و چهار سوال بر اساس مقیاس اندازه گیری لیکرت در راستای سوالات پژوهش و منطبق با آن تهیه و تدوین گردید و بروی نمونه که حدود ۲۷۷ نفر می باشد به مورد آزمون گذاشته شد که پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از روشهای آماری( توصیفی , استنباطی ) داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار spss بوسیله آزمون کای دو (x2 ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که از چهار سوال پژوهش ( سطح درآمد , منزلت اجتماعی, سختی کارو محل خدمت ) عوامل سطح درآمد , منزلت اجتماعی و سختی کار در تغییر مقطع معلمان ابتدایی تاثیر دارد ولی در مورد محل خدمت نمی توان گفت در تغییر مقطع معلمان تاثیر دارد که از عوامل فوق سختی کار بیشترین و محل خدمت کمترین تاثیر را بر تغییر مقطع دارند
واژه های کلیدی: دوره ابتدایی، تغییر مقطع، تمایل، سطح در آمد، سختی کار، محل خدمت،
فهرست مطالب
مقدمه ۸
۱-۱ بیان مسأله ۹
۱-۲ اهداف تحقیق ۹
۱-۳ ضرورت و اهمیت تحقیق ۱۰
۱-۴ سئوالات پژوهش ۱۱
۱ -۵ مدل تحقیق : ۱۱
۱-۶ تعاریف نظری و عملیاتی واژه‌ها ۱۱
تغییر مقطع: ۱۲
سطح در آمد ۱۲
سختی کار ۱۳
محل خدمت ۱۳
۲- ۱ ادبیات تحقیق ۱۵
تعریف آموزش و پرورش ۱۵
ساختار آموزش و پرورش ۱۶
تاریخچه آموزش ابتدایی در ایران ۱۷
اهمیت و ضرورت دورة ابتدایی ۱۸
ویژگیهای دوره ابتدایی ۲۱
الف) ویژگیهای بدنی ۲۱
ب) ویژگیهای ذهنی و تحول روانی ۲۲
مسائل و مشکلات دوره ابتدایی ۲۳
اهمیت و نقش معلم در دوره ابتدایی ۲۷
۱- معلم در نقش یاد دهنده ۲۹
۲- معلم در نقش مربی ۳۰
۳- معلم در نقش انسان سازی ۳۰
۴- معلم در نقش الگو بودن ۳۰
۵- معلم در نقش تخصصی و حرفه‌ای ۳۱
۶- معلم در نقش متعلم ۳۱
۷- معلم در نقش اصلاح‌گر رفتار ۳۱
۸- معلم در نقش اصلاح‌گر جامعه ۳۲
۹- معلم در نقش ناقل فرهنگی ۳۲
۱۰- معلم در نقش راهنما و مشاور ۳۲
۱۱- معلم در نقش مدیر آموزشی ۳۳
۱۲- معلم در نقش معین عمل ۳۳
۱۳- معلم در نقش کاربر فناوری آموزشی ۳۳
۱۴- معلم در نقش پژوهشگر ۳۳
۱۵- معلم در نقش مبلغ مذهبی ۳۴
۱۶- معلم در نقش انضباطی ۳۴
۱۷- معلم در نقش قاضی ۳۴
۱۸- معلم در نقش پدر و مادر ۳۴
معلم موفق و تأثیر آن بر آموزش و پرورش ۳۵
ویژگیهای معلم ۳۶
الف) ویژگیهای شخصیتی معلم ۳۷
ب) ویژگیهای عاطفی معلم : ۳۹
ج) ویژگیهای حرفه‌ای و شغلی معلم ۴۰
ویژگیهای معلمان دوره ابتدایی ۴۳
سیمای معلم از دیدگاه علمای تعلیم و تربیت مسلمان ۴۴
ابن سینا ۴۴
غزالی ۴۵
خواجه نصیر الدین طوسی ۴۵
سعدی ۴۵
جامی ۴۵
شهید ثانی ۴۶
ملا احمد نراقی ۴۷
معلمی و ضرورت رضایت‌مندی شغلی ۴۷
علل تمایل معلمان ابتدایی در انتقال به مقاطع تحصیلی دیگر ۴۹
۱- ناکافی بودن حقوق و مزایای ثابت بدون دریافت اضافه کاری. ۴۹
۲- مورد احترام قرار نگرفتن به وسیله والدین، جامعه، همکاران ۵۰
۳- پایین بودن جایگاه و منزلت اجتماعی ۵۰
۴- تفاوت و تبعیض در نگاه مسئولین آموزش و پرورش به مقاطع مختلف ۵۰
۵- مورد ارزیابی و بازرسی قرار گرفتن نیروهای دوره ابتدایی ۵۰
۶- راهیابی کودکان از محیط گرم و صمیمی خانواده، به محیط ناآشنای مدرسه ۵۱
۷- کلاسداری و مدیریت کلاس در دوره ابتدایی برای معلمان مشکل و خسته کننده است ۵۱
۸- تدریس و تفهیم مطالب درسی در دوره ابتدایی مشکلات و دشواریهای خاص خود را دارد ۵۱
۹- پاسخگو بودن دوره ابتدایی بیش از مقاطع دیگر نسبت به عملکرد آموزشی ۵۲
۱۰- گنجاندن برنامه درسی به مدت ۶ روز در هفته ۵۲
۱۱- وجود کلاس‌های چند پایه در مدارس ابتدایی ۵۲
۱۲- عدم تنوع در کلاسداری تا پایان سال تحصیلی ۵۳
۱۳- انتظارات بیش از حد نظام آموزش وپرورش از دوره ابتدایی ۵۳
۱۴- عدم امکانات رفاهی برای معلمان روستایی ۵۳
۱۵- مشکلات مخصوص ایاب و ذهاب به روستا ۵۳
۱۶- عدم وجود کلاس‌های جبرانی ۵۳
۱۷- عدم برخورداری معلمان ابتدایی از اوقات فراغت ۵۴
۱۸- عدم دسترسی به امکانات آموزشی و اطلاعات زنده روز ۵۴
۱۹- مواجه شدن معلمان ابتدایی با مشکلات خانوادگی و فرهنگی دانش‌آموزان ۵۴
۲۰- عدم امکان ترقی و پیشرفت و ادامه تحصیل معلمان ابتدایی ۵۴
۲-۲ پیشینه تحقیق ۵۵
«بررسی رضایت شغلی دبیران بر مبنای نظریة هرزبرگ» ۵۶
«بررسی تطبیقی مشکلات حرفه‌ای معلمان در ایران و چند کشور دیگر» ۵۷
۲-۳ جمع بندی ۵۸
مقدمه ۶۲
۳ـ۱- روش تحقیق ۶۲
۳-۲- جامعه آماری ۶۳
۳-۳- حجم نمونه و روش اندازه گیری ۶۴
۳ـ۴ـ ابزار جمع‌آوری اطلاعات ۶۶
۳ـ۴ـ۱ـ روش کتابخانه‌ای ۶۷
۳–۴–۲- روش میدانی ۶۷
۳ـ۵ـ روایی و اعتبار تحقیق ۶۷
۳ـ۵ـ۱ـ روایی ۶۷
۳ـ۵ـ۲- پایایی تحقیق ۶۸
۳-۶ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ۶۸
مقدمه ۷۰
۴-۱ جمعیت شناختی پاسخگویان ۷۱
۴-۲ بررسی سوالات پژوهش ۷۶
مقدمه ۹۲
۵-۱ بیان مسئله , روش اجرا و یافته ها بصورت خلاصه ۹۳
۵-۲بحث و تفسیر ۹۳
۵ -۳ نتایج ۹۵
۵-۴ پیشنهادها ۱۰۱
الف ) پیشنهادها براساس یافته‌ها ۱۰۲
پیشنهاد برای سوال اول پژوهش ۱۰۲
پیشنهاد برای سوال دوم پژوهش ۱۰۲
پیشنهاد برای سوال سوم پژوهش ۱۰۳
پیشنهاد برای سوال چهارم پژوهش ۱۰۳
ب ) پیشنهادها برای تحقیقات بعدی ۱۰۴
ج ) پیشنهادهای جانبی ۱۰۴
محدودیت‌ها ۱۰۵
منابع و مآخذ ۱۰۷
مقدمه
معلم در مکتب مقدس اسلام از پایگاه و موقعیت والایی برخوردار است به طوری که حضرت رسول اکرم (ص) فرموده است انما بعثت معلماً به همین سبب توجه به معلمان یک جامعه، یعنی توجه به مقام بشری و توجه به سرچشمه خوبی‌ها , اگر عزت نفس معلمان حفظ شود عزت نفس جامعه حفظ و تأمین می‌شود.
بی‌شک نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران برای تحقق اهداف انقلاب اسلامی و تداوم آن ناگزیر است که به نظام آموزش و پرورش توجه کند و نظام آموزش و پرورش برای تحقق اهداف خود باید به تأمین و تربیت نیروی انسانی لایق و شایسته برای عصر حاضر و آتی بیندیشد. در این راه مهمترین نیروی انسانی همان معلم است.
در فرآیند یاد دهی و یادگیری مهمترین و موثرترین کسی که نقش‌های متعدد و سازنده بر عهده دارد معلم است. جایگاه و نقش معلمان به حدی است که صاحب نظران تعلیم و تربیت بدون وجود معلمان شایسته بازسازی و اصلاح نظام آموزش و پرورش را موفقیت‌آمیز نمی‌دانند.
امروزه کارگزاران اصلی تعلیم و تربیت معلمان‌اند زیرا آن چه دانش‌آموزان کسب می‌کنند متأثر از خصوصیات، کیفیات و شایستگی‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی و معنوی معلمان است و تعامل مستمر و چهره به چهره معلم با دانش‌آموزان وی را در موقعیت ممتاز و منحصر به فردی قرار می‌دهد که هیچ انسان دیگری از چنین موهبتی برخوردار نیست که پژوهش‌های گوناگون نیز موید این امر است.
بنابراین با توجه به رسالت و نقش معلمان در رشد ابعاد وجودی کودکان، نوجوانان و جوانان و تربیت نیروی انسانی هر جامعه باید بگوییم که معلمان، نقطه آغاز هر تحول آموزشی‌اند آموزش و پرورش کلید و فاتح آینده است و معلمان فاتح عرصه تعلیم و تربیت و تمدن‌اند.
لذا توجه جدی و همه جانبه به جذب، انتخاب و تربیت معلمان شایسته، ارتقای علمی، نگهداری و تکریم شخصیت آنان وظیفه مسئولان بالای کشو ر، مدیران عالی و اجرایی وزارت آموزش و پرورش و اولیای دانش‌آموزان است.
۱-۱ بیان مسأله
در نظام آموزش و پرورش نقش عامل نیروی انسانی بسیار مهم است و معلم از مهمترین عوامل موثر در رشد و توسعه کیفی و محتوی تعلیم و تربیت به شمار می‌آید. با توجه به افزایش روز افزون تعداد دانش‌آموزان مدرسه رو به طبع نیاز به جذب و نگهداری آموزگاران دوره ابتدایی بیشتر محسوس است.
بنابراین در نظام آموزشی ایران نیز باید به امر نگهداری و استفاده بهینه از معلمان توجه بیشتری مبذول گردد چرا که کم توجهی نسبت به این امر مهم مسائل و مشکلات عدیده‌ای را در امر آموزش به وجود می‌آورد.از این رو سرمایه‌گذاری در مورد نیروی انسانی آموزش و پرورش به ویژه معلمان در ابعاد کمی و کیفی به مساعد ساختن محیطی تربیتی و ایجاد شرایطی که معلم را به کار خود دلگرم کند امری اساسی است لذا نظام آموزش و پرورش باید با استفاده صحیح از سیستم نگهداری و ایجاد انگیزه و رغبت در معلمان و اجرای طرح‌های مناسب جهت حل مشکلات مرتبط با آن از بروز مسائل و مشکلات آموزگاران جلوگیری نماید.
علل و عوامل متعددی هستند که باعث گردیده است معلمان ابتدایی به مقاطع بالاتر انتقال یابند که این عوامل با آموزش و پرورش و بعضاً با جامعه در ارتباط هستند بدین جهت این تحقیق به دنبال پاسخ به سئوال و مسأله زیر است:
دلایل تمایل معلمان دوره ابتدایی به انتقال به مقاطع تحصیلی بالاتر چیست ؟
۱-۲ اهداف تحقیق
هدف اصلی:
بررسی علل تمایل معلمان دوره ابتدایی به تغییر مقطع و انتقال به مقطع بالاتر
اهداف فرعی:
۱- بررسی تأثیر سطح درآمد در افزایش تمایل معلمان ابتدایی به تغییر مقطع
۲- بررسی تأثیر جایگاه و منزلت اجتماعی در افزایش تمایل معلمان ابتدایی به تغییر مقطع
۳- بررسی تأثیر میزان سختی کار در افزایش تمایل معلمان ابتدایی به تغییر مقطع
۴- بررسی تأثیر مشکلات ناشی از تعیین محل خدمت در افزایش تمایل معلمان ابتدایی به تغییر مقطع
۱-۳ ضرورت و اهمیت تحقیق
تعلیمات دوره ابتدایی، مهمترین دوره نظام آموزش و پرورش رسمی کشور را تحت پوشش قرار داده و به این سبب از اولویت خاصی برخوردار است تعلیمات این دوره نخستین گامی است که در جهت آموزش افراد برای زندگی کردن برداشته می‌شود با توجه به همین نقش تعیین کنندة آموزش ابتدایی در شکل دادن به زندگی است که تقریباً کلیه کشورهای جهان آموزش ابتدایی را به مثابه یک اصل مهم و همگانی پذیرفته‌اند و آن را به عنوان زیربنا و رکن اصلی نظام آموزش و پرورش تلقی می‌کنند.
پیاژه معتقداست که بهترین طرح‌های اصلاح و بازسازی آموزش و پرورش در صورتی که معلم به تعداد کافی و با کیفیت مطلوب در اختیار نباشد با شکست مواجه خواهد شد
حتی نتایج حاصل از تحقیقات روان‌شناسی تربیتی نیز تنها از طریق آموزگاران با تجربه و علاقه‌مند به مدرسه راه می‌یابد و بار ترقی جوامع و پیشرفت و تحول روشهای آموزشی هم به دوش معلمان سنگینی می‌کند.
از طرف دیگر می‌دانیم ساخت‌های ذهنی تشکیل شده در دوره ابتدایی شرط اصلی حیات تحصیلی آینده کودک است و تشکیل ساخت‌های ذهنی دوره بالاتر (نوجوانی) در گرو تشکیل ساخت ذهنی دوره پائین‌تر (کودکی) است و شخصیت کودک در این دوره تشکیل می‌گیرد و بسیاری از قوانین اجتماعی را فرا می‌گیرد.
از آنجا که شرط ورود به دوره های تحصیلی بالاتر گذراندن دوره ابتدایی است سرمایه گذاری برای این دوره و توجه به بهبود کمی و کیفی آن زمینه را برای توفیق دانش آموزان در دوره های تحصیلی بعد فراهم کرده و افت تحصیلی و تربیتی آنان را در این دوره کاهش می دهد .
- بررسی علل تمایل معلمان ابتدایی به تغییر مقطع از دورة ابتدایی به دورة متوسطه