مقدمه :
خاورمیانه به عنوان منطقه ای استراتژیک جایگاه عمده و حساسی در رقابتهای دو ابر قدرت شرق و غرب در دوران جنگ سرد داشت و نقش یک محرک را در مداخله ابر قدرتها ایفا می کرد . پس از دوران جنگ سرد و فروپاشی شوروی نه تنها این منطقه اهمیت خود را از دست نداده بلکه بر اهمیت آن نیز افزوده شده است . لذا درک و شناخت صحیح از تحولات منطقه خاورمیانه ، برای ایران که خود در این منطقه قرار دارد ضروری و آگاهی از عملکرد دولتهای منطقه نیز در این راستا می باشد .
سوریه به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی ، یکی از مهم‌ترین کشورهای خاورمیانه محسوب می شود که توانسته است در چند دهه اخیر نقش مهمی را در روند تحولات منطقه ای ایفا نماید . بدین لحاظ این کشور جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی ایران که اولویت اصلی را در روابط خارجی بر همکاری با کشورهای اسلامی و غیر متعهد می دهد ، به خود اختصاص داده است و نیاز هست که شناخت بیشتری نسبت به آن پیدا کرد . ایران و سوریه به عنوان دو کشور خاورمیانه ای غیر همسایه توانسته اند در دو و نیم دهه اخیر بیشترین هماهنگیها را در روند تحولات منطقه ای و جهان اسلام کسب نمایند و به عنوان الگویی برای دیگر کشورهای منطقه در همکاریهای دو جانبه مطرح شوند حال پرسش اصلی این است که چه عواملی در بهبود و گسترش روابط دو جانبه مؤثر بوده است؟ علت هماهنگی در اکثر تحولات منطقه ای چه بوده است که توانسته روابط این دو کشور را به عنوان الگویی برای سایر کشورها در مناسبات دوجانبه تبدیل کند ؟ این پرسشی است که باید به آن پاسخ داده شود . ابتدا روابط و مناسبات سیاسی دو کشور در دوران قبل از انقلاب اسلامی را مرور خواهیم کرد تا سیمای اصلی همکاری و الگومندی در روابط بعد از انقلاب روشن شود . سپس عوامل تأثیر گذار را در همکاری و روابط دو جانبه با تأکید بر عوامل منطقه ای تجزیه و تحلیل می کنیم هر چند که ممکن است واقعیت امر چیزی غیر از تحلیل های عرضه شده باشد ، زیرا اصولاً همیشه بسیاری از اطلاعات تا زمان مشخصی محرمانه باقی می ماند و دسترسی به بعضی اطلاعات هیچ گاه امکان پذیر نمی باشد .
فهرست مطالب :
مقدمه
فصل اول : کلیات
طرح و تبیین موضوع
ادبیات موضوع
علل انتخاب موضوع
سؤال اصلی و سؤالات فرعی
فرضیه های تحقیق
تعریف مفاهیم
متغییرها
روش‌تحقیق
موانع و محدودیتهای تحقیق
سازماندهی تحقیق
یادداشتهای فصل اول
فصل دوم : اصول و اهداف سیاست خارجی ایران و سوریه
بخش اول : مبانی نظری سیاست خارجی
روشهای مطالعه سیاست خارجی
سطح تحلیل
عوامل مؤثر درتعیین سیاست خارجی
اصول واهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
ابزارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
اصول و اهداف سیاست خارجی جمهوری عربی سوریه
ابزارهای سیاست خارجی جمهوری عربی سوریه
بررسی تطبیقی سیاست خارجی ایران و سوریه
بخش دوم
یادداشتهای فصل دوم
فصل سوم : پیشینه روابط ایران و سوریه 1979ـ 1946
بخش اول : انقلاب اسلامی ایران
انقلاب اسلامی ایران و مواضع سوریه
جنگ ایران و عراق و موضع گیریهای سوریه
دلایل حمایت سوریه از ایران در جنگ
بخش دوم
الف ـ دیدگاهها و مواضع ایران در مورد بحران خاورمیانه
ب ـ اختلافات عراق و سوریه و تأثیر آن بر روابط ایران و سوریه
ج ـ اتحاد ایران و سوریه
تهاجم اسرائیل به لبنان و تأثیر آن بر روابط دو جانبه
تنش های سوریه ـ ایران در لبنان
دلایل تغییر موضع تاکتیکی سوریه در طول جنگ
قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل و مواضع سوریه
نتیجه گیری فصل چهارم
یادداشتهای فصل چهارم
فصل پنجم : روابط ایران و سوریه 2001ـ 1989
پایان جنگ تحمیلی و سیاست جدید ایران
روابط ایران و سوریه (2001ـ 1989)
پیمان طائف ومواضع ایران و سوریه
حمله عراق به کویت و مواضع ایران و سوریه
کنفرانس صلح مارید و مواضع ایران و سوریه
اختلافات ایران و امارات متحده عربی و موضع گیری سوریه
تهاجم ترکیه به شمال عراق و مواضع ایران و سوریه
پیمان استراتژیک ترکیه ـ اسرائیل و مواضع ایران و سوریه
اختلافات ترکیه ـ سوریه و نقش ایران
بخش دوم :عوامل تأثیر گذار بر روابط ایران و سوریه پس از جنگ
نتیجه گیری فصل پنجم
یادداشتهای فصل پنجم
فصل ششم : نتیجه گیری
یادداشتهای فصل ششم
منابع و مآخذ
بررسی روابط سیاسی ایران و سوریه بعد از انقلاب اسلامی ایران (2001-1979)