35 ص
برداشت برنج موقعی باید انجام گیرد که رشد اندام‌های هوایی کامل شده و رنگ آنها از سبز به زرد تغییر یابد. این حالت معمولاًً 4 تا 6 هفته بعد از گل دادن رخ می‌دهد. در این موقع زمین مزرعه تا حد ممکن باید خشک باشد.
میزان رطوبت شلتوک موقع برداشت باید بین 20 تا 25 درصد باشد. وقتی محصول بریده می‌شود، رطوبت دانه‌ها نباید بالاتر از 25 درصد باشد زیرا بذر دارای رطوبت بالاتر از 25 درصد ممکن است آسیب جدی دیده و باعث کاهش جوانه زنی گردد و در محتوی رطوبت کمتر از 15 درصد نیز خطر ریزش دانه‌های برنج از پوست به مقدار زیادی افزایش می‌یابد. در زمان برداشت دانه‌ها از حالت خمیری بیرون آمده و سفت شده‌اند. برداشت برنج در زراعتهای مکانیزه توسط کمباین برنج صورت می‌گیرد.
کمباین برنج اولین بار در سال 1943 مورد استفاده قرار گرفت. که بعنوان انقلابی در برداشت برنج محسوب شد. کمباین برنج مخصوص مزرع برنج است، چون شالیزار نرم و گلی است به قدرت بیشتر نیاز است. چرخهای آن ممکن است لاستیکی یا زنجیری باشد.
در کمباین ابتدا محصول بریده شده و سپس وارد خرمنکوب می‌گردد. در خرمنکوب دانه کوبیده شده و پس از جدا شدن دانه‌ها از ساقه و کلش تمیز می‌شوند و سرانجام دانه‌ها جمع‌آوری و بارگیری می‌شوند.
در شمال کشور برداشت برنج از حدود اوایل مرداد ماه شروع شده و تا اواخر شهریور ماه ادامه دارد. برداشت برنج در این مناطق بوسیله «دهره» یا «داره» که نوعی داس دندانه‌دار است توسط کشاورزان انجام می‌گیرد. بدین صورت که انتهای ساقه توسط دست گرفته شده و قسمت زیرین آن توسط داره بریده می‌شود. پس از چندین بار بریدن آنها را بصورت دسته‌هایی بسته یا اینکه به همان صورت طوری روی ساقه قرار می‌دهند که قسمت پانیکول آن رو به بالا باشد تا علاوه بر اینکه از خیس شدن احتمالی آن جلوگیری شود. در معرض نور خورشید نیز قرار گیرد.
دسته‌های برنج بسته به شرایط اقلیمی و نیروی کار 1 تا 2 روز روی ساقه بریده شده می‌مانند تا کاملاً خشک شوند. پس از گذشت این مدت دسته‌های کوچک برنج را جمع‌آوری نموده و بسته به سلیقه و عادت بصورت دسته‌های بزرگتر 12 تا 20 عددی بوسیله کلش می‌بندند آنگاه هر 25 عدد از این دسته‌های بزرگ را در یک منطقه روی مرز قرار می‌دهند روی آن را بوسیله پلاستیک، نمد، حصیر و یا علف‌های هرز می‌پوشانند. آنگاه با اسب یا قاطر آنها را از داخل شالیزار به نزدیک جاده آورده و از آنجا به بعد نیز بوسیله تیلرهای بارکش یا ماشین به انبار یا کندوج حمل می‌نمایند.
کاشت ، داشت و برداشت برنج 35 ص