جریان سیالات ، گاز و بخار درلوله ها و دستگاههای مختلف باید بوسیله دستگاهی کنترل گردد تا بتوان در مقدار جریان چه بصورت دستی و چه بصورت اتوماتیک نظارت کامل داشت. این وسیله شیر نام دارد.
معمولا به همراه شیر (که توسط کارخانجات مختلف ساخته می شود و هر کدام برای یک کار خاص و شرایط خاص مورد استفاده قرار می گیرد ) یک شیر کاتالوگ ضمیمه آن می باشد که مشخصات ، فشار و درجه حرارتی که می تواند تحمل کند و دستورالعمل سرویس آن توضیح داده شده است. علاوه بر این روی هر شیر یک پلاک وجود دارد که مشخصات شیر را می توان از روی آن شناخت.
وظایف مهم و عمده شیرهای مورد استفاده در صنعت
کنترل سطح مایعات در مخازن
عوامل موثر در انتخاب شیرها
مقدار سیال
سرعت جریان
دمای عملیاتی
فشار عملیاتی
خورندگی سیال
گران روی سیال
قطع و وصل کامل جریان
پرمصرف ترین و شاید بهترین شیر برای قطع و وصل کامل جریان مایعات و گازها شیر کشویی است (گاهی اوقات شیر دروازه ای هم گفته می شود).
ساختمان شیر طوری است که وقتی کاملاً باز باشد مایع یا گاز بدون برخورد با مانع در خط مستقیم با حداقل افت فشار (نسبت به شیرهای دیگر) عبور
می نماید.
افت فشار در شیر کشویی کاملاً باز، معادل افت فشار لوله ای به همان قطر و بطول مساوی شش برابر قطر شیر می باشد که افت فشار نسبتاً کمی است.
از شیر کشویی برای تنظیم مقدار دلخواه مایع یا گاز عبوری استفاده نمی شود، زیرا:
1- اگر شیر در حالت نیم باز باقی بماند. چون مسیر عبور عمود بر کشو شیر است، دائم به آن ضربه زده و باعث لرزش کشو و سایر قطعات متصل به آن می گردد و درنتیجه باعث فرسودگی زودرس دسته، گلند ولایی آن می گردد.
2- سرعت زیاد مایع یا گاز عبوری، اگر با کشو نیم باز تماس داشته باشد، حالت برندگی به آن می دهد و باعث سائیدگی زودرس قطعات شیر می شود.
3- چون کشو و نشیمنگاه شیر کشویی اکثراً ذوزنقه شکل ساخته می شوند در صورت سائیده شدن تعمیر آنها مشکلتر از سایر شیرها است.
4- چون سطح مقطع مجرائیکه باز می شود (به علت ذوزنقه شکل بودن مجرا) متناسب با تعداد دور دسته شیر نیست. تنظیم دقیق مقدار دلخواه عبور مایع یا گاز مشکلتر از سایر شیرها است.
به دلایل فوق از شیر کشویی فقط برای بستن یا باز کردن کامل جریان استفاده می شود.
این شیرها معمولاً در اندازه های 4- 8/1 بصورت پیچی و از 48- 2/3 بصورت فلنجی ساخته می شوند. ماکزیمم فشار psi 250 و ماکزیمم دما 1250 فارنهایت می باشد.
شیر گلوله ای یا توپی
ساختمان شیر ساده ولی ظریف و دقیق است.
از بسیاری لحاظ مانند شیر مخروطی است؛
با ربع دور گردش دسته باز یا بسته می شود.
در صورت کاملاً باز بودن شیر، مواد در خط
مستقیم بدون برخورد با مانع در مجرایی به
اندازه لوله متصل به آن حرکت می کند.
افت فشار کم و در حدود شیرهای کشویی و مخروطی می باشد.
سطح اصطکاک دریچه و بدنه کم و محتویات شیر وظیفه روغنکاری را انجام
می دهد. همچنین سرعت باز و بسته شدن شیر بالا است.
شکل زیر اجزای اصلی یک شیر توپی را نشان می دهد. شیر های توپی کم حجم و بسادگی قابل تعمیرند و برای قطع و وصل کامل جریان بکار می رود.
برخی از شیرهای توپی از PVC ساخته می شوند چنانچه در شکل زیر نشان داده شده است. این شیرها برای اسید ها و سیالات بسیار خورنده مورد استفاده قرار می گیرد.
شامل 254 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت شناختن انواع شیرهای گاز و نگهداری از آن ها
نویسند‌گان: سارا بیات ، عباس اسماعیلی ساری ، نادر بهرامی فر 
