نوع فایل word
قابل ویرایش 65 صفحه
مقدمه:
یا ایها الناس انا خلقنا کم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقیکم ان الله علیم خبیر .
غور و تفحصدر خلقت انسان ، آگاهی به فلسفه و هدف آفرینش و اعتقاد به اینکه هرگز انسان بیهوده و عبث آفریده نشده است سبب می شود که انسان (من و تو) نگرشی هدفمند و جهت دار و پوینده و سازنده نسبت به جهان هستی داشته باشد . این آگاهی و شناخت نسبت به آفرینش و هستی و خویشتن آنچنان مهم و خطیر و تعیین کننده است که میزان و چگونگی معرفت به ذات حق در پرتو همین شناخت معنا پیدا می کند. تا بدانجا که مولا علی علیه السلام می فرماید « من عرف نفسه فقد عرف ربه» هر کس خود را شناخت پروردگار خویش را شناخته است . شناخت لازمه هر حرکت هدفمند و جهت داری است و در این رهگذر تنها سرمایه ی والا و پرگهر آدمی اندیشه و تفکر است واین منبع اندیشه گاه چنان است که می تواند انسان را تولدی تازه بخشد . قرآن کریم به بیانی ، هدف از خلقت انسان را عبادت خالق ذکر می نماید ( و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون سوره ذاریات) و عبادت خالق غنی و باقی و فالق و رب الناس و ملک الناس و ... حرکت و تقرب و پیوند انسان فقیر و فانی و زبون، به جاودانگی و ابدیت و یکتائی و توحید است . و توحید اساس مکتب است. بدیگر سخن ، عبادت، آمادگی و تربیت و پرورش و« شدن» انسان و تقرب و بازگشت مخلوق به خالق است (توحید- یکتائی) و بحق این سزاوار مقام آدمی است . حضرت محمد (ص) پیامبر اسلام در آغاز بعثت با شعار و ندای رهائی بخش و انسان ساز و سرود آزادگی « قولو لا اله الا الله تفلحوا) هدف غائی از« تربیت» و« شدن انسان» را از دیدگاه مکتب اسلام همانا به « فلاح» رسیدن انسان اعلام می فرماید. نفی « اله» ها، بیزاری از بت ها و بت پرستان و بت سازان رهائی از همه وابستگی ها و تعلقات و تفاخرات، وارستگی از تمامی آنچه که انسان را از یاد خدا و اخلاص در عبودیت و پیمودن صراط مستقیم الهی باز می دارد ، اولین گام در تربیت و آمادگی و عبودیت و یکتائی است .
بعبارت دیگر تصفیه و تزکیه و پالایش (نفی « اله» ها) مقدمة لازمی است در پیوند با« الله» و یکتائی و توحید .
چرا که فقط در سایه نفی « اله» ها (وارستگی ها) و پیوند با « الله» ( تنها وابستگی) و اتصاف به صفات جلاله خداوندی است که عبودیت و مقام والای خلیف اللهی انسان معنا می یابد .
معیار عبودیت و شایستگی خلیفه اللهی انسان نیز در میزان نفی و زدودن « اله» ها و تقرب و اتصاف به صفات اللهی است و بس . و همانا مفلحون این تربیت شدگان، رشد یافتگان مکتب قرآن مومنانی هستند (قد افلح المومنون) که جز خدا معبود و معشوقی نداشته و به جهانی که در آنند با تمامی دلبستگی هایش هرگز دل نبسته و به آن جز گذر گاه طریق حق و عرصه امتحان و میدان خودسازی و عبادت خدا نمی نگرند. بسان مسافران راسخ و ثابت قدم آنچنان برایشان مبداء و مقصد روشن و معین است که همچون صاحبان بصیرت و اهل یقین لمحه ای تامل و بحساب آوردن دنیا « راه» را جایزندانسته و لغو می پندارند . تو گوئی همین فردا میهمان خدایند، که اینک با خدایند!
آنانسرودآزادگی حرکتبخش« انا لله و انا الیه راجعون» را در اعلام مبداء و مقصد و طول راه (از خدا به خدا) همچنان می سرایند. زمزمه این ندای الهی حامل این پیغام نیز می تواند باشد که انسان از بدو خلقت (مبداء) تا به قیامت (مقصد) مطرح می باشد. که آغاز راه « من» و « تو» از خلقت آدم است و پایان را همان قیامت است و معاد .
بدیگر بیان هر انسانی را تاریخی است از خلقت آدمی تا معاد و هرگز حصاری از دیواره های تولد و مرگ نمی تواند او را محدود و محصور نماید
ژرفای پیام قرآن بیانگر این حقیقت است که انسان ( من و تو) از خلقت آدم تا زمانیکه خود تولد و هویت می یابد و زندگی می کند وارث تمامی نعمت ها و امانت های الهی وتمامی تجارب تاریخ است .
چرا که تولد ، آغاز و پیدایش حیات نیست بلکه تحولی است در حیات و هستی انسان. بزرگی و عظمت انسان آنچنان است که با تولد و زندگی اش تمامی تجارب و دست آوردها و تاریخ گذشتگان را به ارث گرفته و بر دوش می نهد. و از اینجا (حیات و زندگی) تا به قیامت انسان مسئول سرنوشت تاریخ انسان هاست. و مرگ پایان راه نیست که این راه تا معاد ادامه دارد . و معنای انا لله و انا الیه راجعون نیز همان است . میدان و عرصه تلاشها و فعالیت ها و اندیشه ها و عمل های انسان محصور در دنیای زندگانی اونبوده و میزان مسئولیت ها و رسالت هایش در جهان هستی با مرگش پایان نمی پذیرد .
این کلام حرکتآفرین قرآن در آیه 12 سوره قیامت نیز شاهدی است بر این مدعی آنجا که اعلام می گردد « ینبو الانسان یومئذ بما قدم و اخر» که در قیامت ، روز استقرار و صف آرائی انسانها در نزد پروردگار ، انسان به همه اعمال و آنچه که در حیاتش (تولد- مرگ) از او سرزده« قدم» ها و به تمامی عکس العمل ها و ، و تراوشات فکریواثراتونتایج اعمال ورفتارش در جهان هستی « آخرها» ( که با قدم ها آغاز گشته و تا قیامت ادامه می یابد) آگاه گشته و به آنها بازخواست می شود . آری انسان از مبداء تا مقصد مطرح و مسئول است و این رسالت و مسئولیت خدائی زیبنده انسان، این اشرف مخلوقات و جانشین خدا در زمین است .
افسوس وحسرت بهازخودبیگانگی ها و صدافسوسبر دون مایگی ها وحیوانمنشی ها که « اولئک کل الانعام بل هم اضل اولئک هم الغافلون» و وای بر اندیشه هائی که آدمی را جز انباری از غرایز و نیازهای مادی و اقتصادی و اجتماعی نپنداشته و با معیار ارزشهائی از جمال و تفاخر و تکاثر و ... و تازیدن برای نیل به « رفاه» او را نمی بیند .
فهرست مطالب:
مقـدمه
تعریفـی بر معلولیت
سابقه تاریخی تعلیم و تربیت استثنائی
کودکان استثنائی
تعریف کودکان استثنائی
تعریف آموزش و پرورش استثنائی
توزیع فراوانی کودکان استثنائی
ضرورت آموزش و پرورش استثنائی
عوامل موثر در آموزش و پرورش کودکان استثنائی
الف – تغییرات اساسی در عقاید و بازخوردها
ب- گسترش تحقیقات و تسهیلات آموزشی
ج) نقش مادران و پدران کودکان استثنائی
نگاهی به کودکان و دانش آموزان عقب مانده ذهنی
عقب ماندگی ذهنی
علل عقب ماندگی ذهنی
بعضی از عوامل موثر در عقب ماندگی ذهنی قبل از
تولد
اختلالات ژنتیکی
عامل همخونی
سیفلیس ارثی
الکلیسم
سرخچه و بیماری های عفونی
مسمومیت ها
سوء تغذیه و اختلالات غدد داخلی
ویژگیهای عاطفی و روانی
عوامل مربوط به هنگام تولد
زایمان های طولانی
ضربه ها و لطمه های وارده بر مغز کودک بهنگام
تولد
عوامل عقب ماندگی ذهنی بعد از تولد
انواع منژیت
مسمومیت ها
ضربه های وارده بر مغز کودک
اختلالات غدد داخلی کودک
کمبود غذا و سوء تغذیه
خستگی های جسمی و روانی
عوامل فرهنگی و تربیتی و عقب ماندگی فرهنگی
در مورد کودکان عقب مانده چه کارهائی می توان انجام داد ؟
پیشگیری ها
تلاش در تندرستی و سلامت اطفال
طبقه بندی عقب ماندگان ذهنی و یا بعبارت دیگر حمایت پذیر
1-گروه کودکان و دانش آموزان دیر آموز
2-گروه دانش آموزان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر
نکاتی چند در آموزش و پرورش دانش آموزان عقب
مانده ذهنی آموزش پذیر
3-گروه کودکان عقب مانده ذهنی تربیت پذیر
کودکان عقب مانده ذهنی کاملاً متکی و حمایت
منابع
منابع و مأخذ:
1-مقدمه برروانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنائی ، دکتر غلامعلی افروز ، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم 1362
2-کودکان استثنائی ،نوشته محمود پاکزاد، انتشارات کانون کر و لالهای ایران، چاپ دوم ، زمستان 1368
3-کودکان استثنائی، پیتر کله- لورناچان، انتشارات نشر قومس، چاپ اول، 1372
4-دانش آموزان استثنائی ، تالیف دکتر عزت نادری و دکتر مریم سیف نراقی ، انتشارات امیر کبیر ،
چاپ دوم 1366
پروژه روانشـناسی و آموزش و پرورش کودکان اسـتـثنائی. doc