تحقیق در مورد حاکمیت سیاسی پیامبر(ص)در قرآن

یکی از تحقیقاتی که در مرکز تحقیقات علمی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری به پایان رسیده
و در دست انتشار است، "حاکمیت سیاسی معصومان(ع)" می‏باشد. این تحقیق که توسط
حجت‏الاسلام آقای محمدعلی رستمیان به سامان رسیده، از منظر قرآن و حدیث به حاکمیت
سیاسی پیامبر(ص) و دیگر معصومان(ع) می‏پردازد و به استناد اصلی‏ترین منابع کلامی و فقهی،
یعنی قرآن و حدیث اثبات می‏کند که آن پیشوایان، دارای حاکمیت سیاسی بوده و علاوه بر رسالت
تبلیغ و هدایت، مسؤولیت مدیریت جامعه و رهبری سیاسی مردمان را نیز بر عهده داشته‏اند. آنچه
اینک پیش رو دارید بخشی از این پژوهش است که اختصاص به بررسی حاکمیت سیاسی
پیامبر(ص) در خلال آیات قرآن دارد. امیدواریم به زودی متن کامل تحقیق در قالب کتاب در اختیار
علاقه‏مندان قرار گیرد.

مقدّمه

آیاتی که درباره حاکمیت سیاسی پیامبر(ص) در قرآن کریم آمده است، به چند دسته
تقسیم می‏شوند:

آیاتی که به مسأله اطاعت از پیامبر(ص) می‏پردازند.
آیاتی که ولایت پیامبر(ص) و اولویت ایشان بر مؤمنان را مطرح می‏کنند.
آیاتی که حکم پیامبر(ص) را مورد توجه قرار داده‏اند.

|78|

آیاتی که پیامبر(ص) را در امور اجتماعی، محور معرفی می‏کنند.
آیاتی که مؤمنان را به ایمان به پیامبر(ص) به عنوان یکی از ارکان تشریع فرا می‏خوانند.

آیاتی که به مسأله اطاعت از پیامبر(ص) می‏پردازند

این دسته از آیات، اطاعت از پیامبر(ص) را به شکل‏های گوناگون مورد توجه قرار
داده‏اند. در مواردی "اطاعت شدن" را از اهداف همه پیامبران(ع) معرفی می‏کنند:

(و ما ارسلنا من رسول الا لیطاع باذن اللّه). [98]

و در مواردی با قرار دادن اطاعت از پیامبر(ص) در ادامه اطاعت از خداوند، مانند:

(من یطع الرسول فقد اطاع اللّه) [99]

به تفسیر آیاتی می‏پردازند که در آن‏ها به اطاعت خداوند و پیامبر(ص) دستور داده
شده‏است:

(...اطیعوا اللّه و اطیعوا الرسول و اولی الأمر منکم). [100]

و این نکته را توضیح می‏دهند که در این آیات، چه آن‏جا که اطاعت از آن‏ها با دستور
جداگانه‏ای بیان شده است، مانند آیه‏ای که گذشت، و چه در مواردی دیگر، مانند آیه:

(...اطیعوا اللّه و رسوله و لا تولّوا عنه و انتم تسمعون) [101]

مقصود اصلی، فرمان به اطاعت از پیامبر(ص) است و فرمان به اطاعت خداوند، امری
مسلّم، برای یادآوری و مقدمه چینی آورده شده است؛ زیرا وجوب اطاعت از خداوند
ـهمان‏طور که در بحث‏های کلامی مطرح است ـ با شناخت مولویت او به وسیله عقل حاصل
می‏شود و اثبات آن از راه مولوی، به دَور می‏انجامد. پس فرمان به اطاعت خداوند، در
این‏آیات، ارشاد مردم به چیزی است که خود می‏دانند و بیان این حقیقت است که اطاعت
ازپیامبر(ص) در ادامه اطاعت از خداوند است. شاهد بر این مطلب، این‏که در هیچ
آیه‏ای‏فرمان به اطاعت از خداوند، به تنهایی نیامده است، در حالی که در بسیاری از
آیات،درباره پیامبر(ص)، یا به صورت فرمان از سوی خداوند، در کنار دیگر واجبات، آمده
است، مانند:

(و اقیموا الصلوة و آتوا الزکاة و اطیعوا الرسول لعلّکم ترحمون). [102]

و یا به صورت فرمانی از زبان خود پیامبران(ع) مانند:

|79|

(فاتقوا اللّه و اطیعون). [103]

معنای اطاعت از پیامبر(ص)

اکنون با توجه به معنای اطاعت، که عبارت از "امتثال امر" است، اگر پیامبران از سوی
خود، هیچ امر و نهی‏ای نداشته باشند، نمی‏توان تصوری از معنای اطاعت از آنان داشت؛ زیرا
در این صورت، ایشان صرفاً واسطه در ابلاغ فرمان‏هایی هستند که از سوی خداوند صادر
می‏شود و لازم می‏آید که آوردن "اطیعوا الرّسول" در آیات، به منزله تکرار "اطیعوا اللّه" باشد،
در حالی که هیچ نوع قرینه‏ای در کلام وجود ندارد و سخن اشخاص عادی، از این‏گونه
استعارات گمراه کننده خالی است چه رسد به آیات قرآن کریم که از لحاظ فصاحت، برترین
کلام است. از سوی دیگر، این مشکل، در آیاتی مانند (من یطع الرسول فقد اطاع اللّه) و (ما
ارسلنا من رسول الّا لیطاع باذن اللّه) بیش‏تر می‏شود؛ زیرا لازمه این سخن، دراین آیات،
اجازه دادن خداوند به مردم، برای اطاعت از خود او است!؟

تفویض کارها به پیامبر(ص)

با توجه به آن چه گذشته و نیز با توجه به آیات دیگر که برخی فرمان‏های پیامبران(ع) را به
اقوام خود نقل می‏کنند، مانند فرمان حضرت موسی به هارون، که از او می‏خواهد در میان
مردم بماند و آنان را به سوی صلاح، پیش ببرد:

(و قال موسی لاخیه هرون اخلفنی فی قومی و اصلح...) [104]

و مانند فرمان هارون به مردم:

(و انّ ربکم الرحمن فاتبعونی و اطیعوا امری) [105]

و عتاب حضرت موسی به هارون، که "آیا نافرمانی مرا کرده‏ای؟"

(افعصیت امری) [106]

هم چنین آن‏جا که خداوند مؤمنان را از مخالفت کردن با دستورهای پیامبر(ص) بر
حذرمی‏دارد:

(فلیحذر الذین یخالفون عن امره ان تصیبهم فتنة او عذاب) [107]

و آیاتی که در آن‏ها، پیامبران(ع) نخست قوم خود را به عبادت خداوند و تقوای الهی، که
به رعایت احکام نازل شده از سوی او به دست می‏آید فرا می‏خوانند و سپس به اطاعت از

دانلود با لینک مستقیم

تحقیق در مورد حاکمیت سیاسی پیامبر(ص)در قرآن

فی توو

پیوندها

دسته‌ها

ابر برجسب

جدیدترین یادداشت‌ها

بایگانی

جستجو

تحقیق در مورد حاکمیت سیاسی پیامبر(ص)در قرآن