لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 68
تاریخچـه
مبدأ اصلی یونجه را خاور نزدیک و آسیای مرکزی باید دانست.
یونجه، در منطقه ای که دارای آب و هوای قاره ای مشخص سرد و تابستانهای گرم و خشک بوده رشد و تکامل یافته است. یک بهار دیررس و تابستان کوتاه از مشخصات آب و هوای
قاره ای است.
یونجة داسی یا مدیکاگو فالکاتا، نقش مهم و خاصی را در تکامل یونجة معمولی یا مدیکاگو ساتیوا بازی کرده است. این یونجه گیاه غالب نواحی استپی و استپی جنگلی است. ممکن است این گونة گیاهی در شرایط نیمه بیابانی نیز وجود داشته باشد که در این صورت نشان دهندة آن است که صفات مطلوب وراثتی مقاومت به خشکی را نیز دارد.
مهمترین خصوصیات ژرم پلاسم یونجة داسی عبارت از مقاومت در برابر سرمای زمستان، خشکی، بیماریها و نیز داشتن ریشه های خزنده زیرزمینی یا ریزوم است.
به علاوه، یونجه به دلیل داشتن ریشة عمیق و راست، توانایی کسب رطوبت قابل جذب را از اعماق زمین دارد؛ ساقه های خزندة روی زمین یا استولون، ریشه های خزندة زیرزمین یا ریزوم، و طوقة به خاک نشستة یونجه مقاومت این گیاه را در مقابل سرمای سخت زمستان و یخبندان افزایش می دهد.
نامهای علمی و محلی
تورنفورت، گیاه شناسی فرانسوی در سال 1700، یونجه و فرمهای مربوط به آن را تحت اسم «مدیکا» بیان کرده است. نام مدیکاگو برای جنس یونجه و واژة مدیکا برای مترادف آن به کار برده شد. لینه یونجة معمولی را مدیکاگو ساتیوا و گونه های جنس مدیکاگو را تحت یونجه گونة مدیکاگو رادیاتا نامگذاری کرد. گیاه شناسان طبقه بندی لینه را پذیرفتند و هم اکنون یونجة معمولی را با نامی که لینه روی آن نهاده بوده، یعنی مدیکاگو ساتیوا، می شناسند.
امروزه در دنیای غرب یونجه را به نامهای آلفافا، لوسرن، و کامان آلفافا می شناسند. در برخی از نواحی مرکزی کشور، مانند شیراز و کرمان و غیره، گیاه یونجه را اسپست می نامند و
می شناسند.
یونجه گیاهی است پایا از تیرة پروانه واران و از دستة شبدرها که برگهایش دارای تقسیمات سه تایی می باشند. گلهایش غالباً بنفش رنگ و کوچک و گاهی زردرنگ است و گل آذینش خوشه ای است. اسپست، سبست، سبیس، اسپیستا، برسیم حجازی، سفسف، قضب، فشفشه، ینجه، یونجة معمولی، یونجة باغی، یونجة رازکی، یونجة زرد، یونجة شنی، یونجة صحرایی، یونجة وحشی، زکام یونجه.
گیاه شناسی
یونجه گیاهی است چندساله یا دائمی که ریشه ای راست و مستقیم دارد و به ریشة اولیة یونجه معروف است. یونجة جوانه زده در این موقع نسبت به آب بیش از اندازه، کمبود آب، شوری خاک و یا سله بستن سطح خاک، حساسیت خاصی نشان می دهد.
برگ اولیه، ساده و معمولاً قلبی شکل است. علاوه بر ریشة اصلی راست و مستقیم اولیه، ریشه های جانبی نیز دارد. یک رابطة همزیستی بین ریشة گیاه یونجه و نژاد باکتری ریزوبیوم تثبیت کنندة ازت هوا وجود دارد که بعد از گذشت چند هفته از رشد و نمو، این گیاه دیگر نیازی به ازت خاک نخواهد داشت.
ساقة اصلی یونجه، تقریباً چهارگوش به نظر می رسد و مغز آن از سلول های پارانشیمی نسبتاً بلند و فشرده، پر شده است. در قاعدة دمبرگ این گیاه دو گوشوارک یا استیپل باریک وجود دارد که به دمبرگ متصل اند. برگچه های یونجه، کشیده، طویل و تقریباً یک سوم انتهای آن مضرس است.
رنگ برگچه های یونجه سبز تیره، شکل آنها تخم مرغی و سطح زیرینشان به مراتب بیش از سطح زبرینشان از کرک پوشیده است. گل یونجه دارای خصوصیات ویژه ای است. خاصیت طبیعی پلی پلوئیدی یونجه، به نظر می رسد در ارتباط با رشد و نمو گل، گرده افشانی و باروری گیاهان، عوامل مؤثر در گرده افشانی در مورد گیاه یونجه کمتر تأثیر داشته اند.
یونجه هایی که در بهار به گل می نشینند دارای رشد و نمو زیادتری هستند.
ایجاد رنگهای مختلف گل ممکن است در اثر عوامل ژنی یا سن گل باشد، رنگ گل حداقل توسط پنج ژن کنترل و تعیین می شود. تخمکهای یونجه «کامیلوتروپ» است. مشکل بزرگ گرده افشانی گل یونجه پیش از آزاد شدن اندامهای جنسی، مربوط به غشای کوتیکولی است که روی کلاله تشکیل و مانع از ترشح مواد توسط کلاله (به منظور جذب گرده) می شود.
دانة گرده یونجه، دو هسته ای و چسبناک است و به آسانی به حشرات ناقل گرده می چسبد. از زمان گل کردن تا زمان آزاد شدن اندامهای جنسی، که ممکن است دو هفته به طول انجامد، گرده ها به طور طبیعی در گل ذخیره می شوند. گرده های یونجه را می توان برای چندین ماه در دمای زیر صفر و در خلاء نگهداری کرد (101 روز در oC10-). بعد از جوانه زدن دانة گرده و تشکیل لولة گرده و رسیدن به تخمدان، عمل لقاح انجام خواهد شد.
گرده افشانی مستقیم یونجه، با آزاد شدن اندامهای جنسی و بدون دخالت گردة غریبه خارجی صورت می گیرد. این کار را می توان با قرار دادن اندامهای گل یونجه در درون پاکتهای کاغذی مخصوص و یا با مالیدن گل آذین خوشه ای به طور آرام در بین انگشتان، کنترل کرد. عمل باروری بوته های یونجه را می توان با قرار دادن گلها در پاکتهای کاغذی مخصوص و فراهم کردن موجبات آزاد شدن اندامهای جنسی و گرده افشانی آنها و به سخنی دیگر، تری پینگ کردن به مرحلة اجرا درآورد.
در بعضی موارد لازم است که قبل از گرده افشانی گلهای یونجه و جهت جلوگیری کامل از خود باروری، آنها را اخته کرد. اخته کردن گلهای یونجه را با استفاده از الکل و یا دستگاه مخصوص مکش برای از بین بردن پرچم یا گرده ها انجام می دهند.
گرده افشانی غیرمستقیم در یونجه، در مقایسه با بوته هایی از این گیاه که گرده افشانی مستقیم دارند، با تعداد گل زیادتر، در نتیجه با تعداد نیام زیادتر و بذر بیشتر در هر نیام همراه است. عامل دوم را باید در اختلاف ادامة حیات تخمکهای بارور شده دانست.
درصد گلهای تشکیل دهندة نیام، تعداد بذرهای هر نیام و تعداد بذرهای هر گل، همه
نمونه هایی از خود باروری و غیر خود باروری یا لقاح متقابل در گیاه یونجه است.
گل آذین یونجه به صورت یک خوشة مرکب از محل محور برگ خارج می شود و دارای یک دمگل به بلندی دمبرگ برگ مرکب، یا کمی بلندتر از آن، است. نیام یا میوة یونجه دارای چند بذر است؛ بذرها، سطحی نسبتاً صاف دارند شکل آنها کم و بیش قلوه ای مانند و تا حدودی منقاردار است. رنگ آنها زرد و یا قهوه ای روشن است.
بذر یونجه از دو لپه یا کوتیلدون، یک ریشچه، یک اپی کوتیل، آندوسپرم، پوستة رنگی یا تستا و ناف تشکیل شده است.
تطابق
کاشت این گیاه تأثیر مهمی در اصلاح زمین زراعی از راه تهویة زمین، برقراری تناوب، پایین بردن آب سطح الارضی (زهکشی)، افزایش مواد آلی و ازدیاد ازت خاک دارد. این گیاه قادر است دمای 60-50 درجة سانتی گراد زیر صفر یا 50 درجة سانتی گراد بالای صفر را بدون صدمه دیدن تحمل کند.
یونجهة در خاکهای بیش از حد مرطوب یا در خاکهای اسیدی که دچار کمبود آهک باشند، میزان عملکرد چندان رضایتبخشی ندارد. می توان یونجه را برای خاکهای شور نسبتاً مناسب و برای خاکهای اسیدی نامطلوب تلقی کرد. خاکهای لیمونی حاصلخیز با تحت الارض قابل نفوذ بهترین نوع خاک برای رشد و نمو یونجه به شمار می روند.
آمار
خلاصة اقدامات انجام شده در طرح افزایش تولید علوفه:
ـ انتخاب اراضی با انعقاد قرارداد کشت و راهنماییهای فنی کشتکاران در مساحتهای مورد قرارداد.
ـ تهیه و توزیع واریته های مختلف بذرهای یونجه، شبدر، اسپرس و جو.
ـ تهیه و توزیع کودهای شیمیایی مورد نیاز در مساحتهای مورد عمل و در مراکز شهرستانها.
ـ تهیه و توزیع سم مورد نیاز جهت ضدعفونی بذر جو.
ـ انجام خدمات منظور شده در طرح.
کشت و کار یونجـه
زمین برای زراعت یونجه باید خاکی داشته باشد حاصلخیز ـ شنی رسی یا رسی شنی، مخصوصاً عاری از گیاهان هرز، مسطح با شیب مناسب برای آبیاری و بالاخره این که تهویه در آن به آسانی انجام شود. شیب بین یک تا دو در هزار در نظر گرفته می شود.
شرایط خاک از نظر قدرت اسیدی یا pH
قدرت اسیدی یا pH مطلوب خاک برای کشت یونجه را باید حدود هفت (یا خنثی) در نظر گرفت؛ pH بالاتر از هفت (قلیایی) برای زراعت یونجه مناسب و pH کمتر از هفت (اسیدی) نامناسب است. کودهای آهکی سرک را باید از نوع آبپوشیده یا هیدراته انتخاب کرد.
شخم و عملیات پس از شخص زمین
شخم در پاییز، باعث ذخیرة نزولات زمستانی و از بین رفتن نسبی گیاهان هرز می شود.
بهتر است بعد از بذرپاشی یا همراه با بذرپاشی، بستر یونجه را غلتک بزنند تا بذرها بیشتر با خاک در تماس باشند. فواصل ردیفهای کشت یونجه را سی تا پنجاه سانتی متر انتخاب
می کنند. فواصل مرزها از یکدیگر بسته به ساختمان خاک و مقدار آب آبیاری و همچنین پهنای ماشین آلات برداشت یونجه که در مزرعه به کار گرفته خواهد شد، متفاوت است.
طول هر کرت نیز بسته به ساختمان خاک و چگونگی شیب زمین متغیر است. در خاکهای شنی رسی، طول هر کرت را نسبت به خاکهای رسی شنی کمتر در نظر می گیرند. می توان نتیجه گرفت که کشت بهارة یونجه، با شخم عمیق زمین در پاییز آغاز می شود.
بذرپاشی
بذرپاشی یونجه به دو طریق است: اول به وسیلة دست، دوم به وسیلة ماشینهای بذرافشان.
کیفیت بذر و عمق کاشت
عوامل سبز نشدن و یا جوانه نزدن بعضی از بذرهای کشت شدة یونجه: استفاده از بذر نامرغوب، تهیة نامناسب بستر بذر، کاشت بذر در عمق زیاد خاک، رطوبت غیر مکفی پس از جوانه زدن، گرمای شدید، یخبندان، آفات، بیماریها، رقابت برای کسب نور و مواد غذایی، وجود گیاه یا گیاهانی که به صورت مخلوط با یونجه کشت می شوند، وجود گیاهان هرز و سرانجام خفگی در اثر کاه و کلش گیاه یا گیاهان مخلوط.
مواد غذایی
کوت ازت دار بیش از مقدار باعث کاهش تعداد بوته های جوان اولیة زراعت یونجه و همچنین موجب کند شدن و یا رکود رشد و نمو یونجه های تازه جوانه زده می شود. کودهای دارای پتاسیم، اضافه بر این که به تولید محصول زیادتر کمک می کنند باعث بالا بردن مقاومت بیشتر یونجه در مقابل سرمای زمستان نیز می شوند.
تراکم بوته
در سال اول کشت باید توجه داشت که تراکم بوته های یونجه، یا تعداد بوته در واحد سطح، زیادتر از سالهای بعد باشد.
تاریخ کشت
در بهار تقریباً به سرعت دمای محیط بالا می رود، و شرایط محیط برای فعالیت و تکثیر حشرات و بیماریها مساعدتر می شود. کشت مخلوط، گیاهان جو، خلر و سنگنک کار سایبان را برای بوته های جوان یونجه بازی می کنند.
شاید تنها نکتة مثبت در کشت بهارة یونجه، فراهم بودن شرایط مناسب جوی در بهار باشد.
تهیه زمین برای کشت پاییزه مشابه همان است که پیشتر در کشت بهاره به آن اشاره شد. با این تفاوت که شخم عمیق کشتهای پاییزه را باید در بهار و در موقع گاورو شدن خاک، که در بین زارعین به شیره شخم معروف است، انجام داد. علاوه بر فراوانی آب در فصل پاییز، مزیت دیگری که این فصل برای کشت یونجه دارد امکان اجرای برنامة کشت مخلوط یونجه با جو است. سومین نکتة مثبتی که برای کشت پاییزه می توان برشمرد استفاده کامل از رطوبت و بارندگی های بهار سال بعد است. انتخاب فصل پاییز برای کشت یونجه، به دلیل نامناسب بودن شرایط جوی برای شیوع و ازدیاد آفات و بیماریها، حسن دیگر این فصل کشت است.
بذر یونجه با دست در سطح خاک پاشیده و با دیسک به زیر خاک برده شد. به کار بردن این شیوة کشت باعث صرفه جویی کامل در هزینه های مربوط به تهیة زمین و آبیاری مزرعة یونجه شد.
کشت مخلوط و مخلوط زیر و کلش
کشت مخلوط دو نقش عمده را در مراتع کشور بازی می کند، یکی جلوگیری از نفخ نشخوارکنندگان در هنگام چرا، و دیگری جلوگیری از فرسایش خاک. کشت مخلوط زیر، روشی است که می توان بدان وسیله بذر یونجه را به موقع در بهار و حتی قبل از تاریخ معمول کشت تنهای آن، در داخل زراعت غلات کم پشت پاییزه، پاشید. از آنجا که ممکن است کشت یونجه در دیمزارهای کشور به تنهایی باعث شود که این گیاه در دامهای نشخوارکننده هنگام چرا تولید نفخ کند، لذا بهتر است آن را مخلوط با گیاهان چندسالة تیره گندمیان کشت کرد.
باید به این نکته توجه داشت که در بهار و در دمای پایین، یونجه زودتر از سایر گیاهان هرز یکساله جوانه می زند و به همین دلیل می تواند بعد از سبز شدن بر آنها چیره شود.
ارقام مختلف یونجه
ارزش کیفی ارقام محلی یونجه به منظور انتخاب یک رقم برای منطقه ای بخصوص، به وضع جغرافیایی محل رشد گیاه بستگی دارد.
ارقام مختلف یونجه خارجی
1- یونجة آرژانتین 2- یونجة جنوب افریقا 3- یونجة پروانس
4- یونجة بوفالو 5- یونجة ویلیامس بورگ 6- یونجة تالنت
7- یونجة ترکستان 8- یونجة نموستان 9- یونجة هاردیستان
10- یونجة اورستان 11- یونجة گریم 12- یونجة کوزاک
13- یونجة کانادایی 14- یونجة لاداک 15- یونجة بالتیک
16- یونجة هاردیگان 17- یونجة رنجر 18- یونجة آتلانتیک
19- یونجة ناراگانست 20- یونجة ورنال 21- یونجة موآپا
22- یونجة سونورا 23- یونجة پرووین 24- یونجة مساسیرسا
ارقام مختلف یونجة ایرانی
25- یونجة همدانی 26- یونجة یزدی 27- یونجة دیمی
28- یونجة بغدادی 29- یونجة هراتی یا افغانی
گونه های مختلف یونجـه
مدیکاگو فالکاتا ـ مدیکاگو ساتیوا یا یونجة معمولی ـ مدیکاگو اوربی کولاریس ـ مدیکاگو تری بولوییدس ـ مدیکاگو ریجیدولا ـ مدیکاگو کوروناتا ـ مدیکاگو دنتی کولاتا ـ مدیکاگو هیسپیدا ـ مدیکاگو ماکولاتا ـ مدیکاگو می نیما ـ مدیکاگو لاسی نی آتا ـ مدیکاگو آشرسونیانا ـ مدیکاگو سی لی آریس ـ مدیکاگو لوپولینا.
کودهای مورد نیاز یونجـه
محصول زیادتر و تمرکز بیشتر مواد غذایی در گیاه یونجة برداشت شده، و به مفهومی دیگر کم شدن ذخیرة مواد غذایی در زمین، نیاز گیاه رو به رشد یونجه را برای کسب مقدار
فراوان تری از مواد غذایی از زمین افزایش می دهد.
اسیدی بودن خاک باعث می شود عناصری مانند آهن، روی، منگنز و بور، که جهت رشد مورد نیاز هستند و همچنین آلومینیم که ممکن است حالت مسمومیت در گیاه به وجود آورد، در دسترس قرار گیرد.
چینهای مداوم منجر به برداشت گیاهان جوانتری می شود که تمرکز عناصر معدنی در آنها زیادتر است. گیاهان تیرة گندمیان اغلب در جذب کلسیم و منیزیم، در مقایسه با گیاهان تیرة بقولات، ضعیف تر و ناتوان تر هستند. دمای پایین خاک، مقدار جذب فسفر و پتاسیم را محدود می کند. بارندگیهای مداوم، میزان پتاسیم موجود در خاک را کاهش می دهد و اکسیژن را که برای تنفس و جذب پتاسیم مورد نیاز است، از خاک خارج می کند.
آهک
اضافه کردن آهک به خاک، قابلیت انحلال آهن، آلومینیم و منگنز را در خاک کاهش می دهد. آهکی بودن خاک موجب در دسترس قرار دادن بیشتر مولیبدن و فسفر می شود. کلسیم، موجب توسعة سریع رشد ریشه یونجه می شود و برای تشکیل غده روی ریشه و در نتیجه تثبیت ازت در خاک یک عنصر ضروری است. آهک مورد استفاده در زراعت، مخلوطی از کلسیم و یا ترکیبات کلسیم و منیزیم است. از مهمترین مواد اولیة آهک، سنگ آهک کلسیت و دولومیت را می توان نام برد.
برای خاکهایی که تحت الارض آهکی دارند و سطح الارض آنها زیاد اسیدی باشد، عمل گلوله کردن بذر با آهک ممکن است برای رشد و نمو سریع آن گیاه موفقیت آمیز و بسیار سودمند واقع شود.
ازت
ازت یک جزء از ترکیبات پروتئین و آنزیمها به اضافة ریبونوکلئیک اسید (RNA) و دزوکسی نوکلئیک اسید (DNA) است. مهمترین کود شیمایی دارای ازت نیترات آمونیوم است. افزایش پتاسیم، مقدار ازت نیتراتی و ازت غیر پروتئین را کاهش می دهد.
در صورتی که یونجه به اندازه کافی غدة تثبیت کنندة ازت تشکیل داده باشد، به کار بردن کودهای ازت دار باعث کاهش محصول، هجوم گیاهان هرز و تنک شدن مزرعه می شود.
فسفر
فسفر موجود در گیاه یونجه فقط بین 2/0 تا 4/0درصد وزن خشک است. در میان مهمترین ترکیبات حاوی فسفر، می توان اسید نوکلئیک ها، فسفولیپیدها، APT کوآنزیم های NAD و NADP را نام برد. فتوسنتز، ترکی کربوهیدرات و پروتئین، متابولسیم چربی، تشکیل هسته، تقسیم سلول و انتقال صفات توارثی بازی می کند. فسفر محتوی ترکیب ATP در انتقال انرژی به کار می رود، در صورتی که فسفر کوآنزیم های NAD و NADP در واکنشهای اکسایشی ـ کاهشی تمام سلول ها حائز اهمیت فراوانی است.
هر اندازه خاک بیشتر اسیدی باشد، فسفات آهن و آلومینیم قدرت انحلال پذیری کمتری نشان می دهد. فسفات کلسیم در Ph حدود 6 شروع به شکل گرفتن می کند، در صورتی که فسفات آهن و آلومینیم بیشتر قابل حل بوده و انحلال پذیری آنها با کاهش قدرت اسیدی افزایش می یابد.
معمولی ترین کودهای شیمیایی که مستقیماً می توان به یونجه زار داد، سوپر فسفات معمولی و سوپرفسفات تریپل یا متراکم است. برای خاکهای اسیدی، دادن آهک به خاک جهت تقلیل میزان تثبیت فسفر، اهمیت دارد. فسفر در اثر شستشو از بین نمی رود.
کودهای فسفردار را می توان در پاییز، قبل از کشت یا به صورت سرک در چینهای بعد به مزرعه داد. کودهای فسفردار، خیلی سریع به وسیلة گیاهان جوان جذب می شوند.
به نظر می رسد عمق نفوذ فسفر در خاک، به میزان فسفر به کار برده شده و بافت خاک مربوط باشد. دفن فسفر در عمق خاک به هنگام بذرکاری، نسبت به دادن فسفر به صورت پخش سطحی، برتری دارد. دادن کودهای فسفردار در عمق بیشتر خاک، موجب پژمردگی کمتر گیاه یونجه در طول مدت هوای خشک می شود.
مؤثر بودن کود دارای فسفر که به صورت سرک داده می شود ظاهراً با فعالیت ریشة گیاه یونجه در نزدیکی سطح خاک ارتباط دارد. مقداری از فسفر مورد نیاز گیاه یونجه از طریق طوقة آن جذب می شود.
کودهای فسفردار علاوه بر اینکه در افزایش میزان محصول یونجه مؤثر است، می تواند در افزایش میزان پروتئین خام به میزان 1 درصد، آن هم در خاکهای با فسفر کم، بسیار سودمند واقع شود. شرایط آب و هوا ممکن است در تراکم فسفر در یونجه تأثیر بگذارد.
پتاسیم
بعد از ازت، پتاسیم نسبت به سایر عناصر معدنی احتمالاً با تراکم و تمرکز فراوان در یونجه وجود دارد. اگر در زراعت یونجه، پتاسیم به مقدار کافی وجود نداشته باشد، مزرعة یونجه تراکم خود را به سرعت از دست می دهد و منجر به هجوم گیاهان هرز و گیاهان تیرة گندمیان می شود.
نقش عنصر پتاسیم روی فرآیندهای گیاهی:
الف) ساخت کربوهیدراتها و کاهش مقدار آنها در گیاه و انتقال نشاسته، که موجب افزایش سطح برگ و تأخیر در پیر شدن برگها می شود.
ب) متابولیسم ازت و ترکیب پروتئین، که موجب کاهش سطح ازت غیر پروتئینی می شود.
ج) کنترل و تنظیم فعالیتهای بسیاری از مواد غذایی معدنی ضروری.
د) خنثی ساختن اسیدهای آلی.
هـ) فعال ساختن تعدادی از آنزیمهای مهم، مانند پیروویک کیناز.
و) تسریع رشد سلول های جوان ناحیة مریستم و نیز افزایش تعداد روزنه ها و کمک به باز و بسته کردن آنها.
از جمله کودهای دارای پتاسیم: کلرید پتاسیم، سولفات پتاسیم، سولفات پتاسیم ـ منیزیم، فسفات پتاسیم و نیترات پتاسیم است.
عوامل زیادی مانند دما و مرحلة رسیدن گیاه یونجه، اثر قابل توجهی در ذخیرة پتاسیم در این گیاه دارد. به تدریج که بر سن گیاه یونجه اضافه می گردد از میزان ذخیرة پتاسیم آن کاسته می شود. دمای زیاد، موجب ذخیرة بیشتر پتاسیم و دمای پایین سبب پایین آمدن ذخیرة این عنصر در گیاه یونجه است.
میزان تبخیر اثر کمی در مقدار جذب پتاسیم دارد. چنانچه خاک با کمبود پتاسیم همراه باشد، باعث می شود که ازت به صورت ازت غیر پروتئینی قابل حل در گیاه ذخیره گردد و در نتیجه، اسیدهای آمینه به سهولت نمی توانند جذب شوند.
علت زردی برگچه های گیاه یونجه را نتیجة تمرکز زیاد کلر می دانند. دادن کودهای دارای پتاسیم را باید قبل یا در موقع کشت و یا به دفعات مختلف بعد از سبز شدن به زمین اضافه کرد. از آنجا که پتاسیم یک کاتیون است، لذا این عنصر بر اساس کمپلکس تبادلی جذب شده و این به علت حرکت محدودش در خاک است. نفوذ کود پتاسیم، جز در خاکهای ماسه ای، محدود به چند سانتی متر فوقانی از پروفیل خاک است.
دوام یا طول عمر یونجه می تواند بستگی به تأمین کودهای دارای پتاسیم مورد نیاز این گیاه داشته باشد. در اوایل بهار کود دارای پتاسیم موجب رشد سریع یونجه می شود.
ظاهر شدن لکه یا نقاط سفیدرنگ در حاشیة برگچه های یونجه، نشان دهندة کمبود پتاسیم است.
منیزیم
خاکهایی که از سنگهای ماسه ای، گرانیت، و ماسه های ساحلی به دست آمده اند منیزیم کمی دارند؛ در حالی که خاکهای به دست آمده از سنگهای قلیایی و سنگ آهک دولومیتیک دارای مقدار کافی منیزیم هستند.
منیزیم به صورت یون ++MG جذب می شود، و در هنگام کمبود به سهولت از بافتهای پیرتر گیاه به اندامهای جوانتر انتقال می یابد. این عنصر برای فتوسنتز و متابولیسم کربوهیدرات ضرورت دارد. منیزیم جزء ترکیبی مولکول کلروفیل است اما این جزء قسمت کوچکی از کل منیزیم در برگهاست.
سنگ آهک دولومیتیک منبع اصلی منیزیم است. سولفات پتاسیم ـ منیزیم، سولفات منیزیم و اکسید منیزیم جهت تأمین منیزیم مورد نیاز گیاه به کار می روند. کی لیت منیزیم از طریق برگ جذب گیاه می شود.
کمبود منیزیم بیشتر در خاکهای شنی و خاکهایی که نسبت کلسیم به منیزیم آن به علت وجود آهک یا سنگ آهک کلسیت، زیاد است پیش خواهد آمد. پتاسیم خاک یکی از مهمترین عوامل تعیین کنندة کمبود منیزیم است. کمبود منیزیم در خاکهای قلیایی نیز که سدیم آنها بسیار زیاد باشد مشاهده شده است. فرم سولفات منیزیم خیلی بیشتر از فرم سنگ آهک دولومیت قابل حل است. کمبود منیزیم در یونجه و حتی در سایر گیاهان علوفه ای، باعث ایجاد بیماری هیپوماگنزمیا در نشخوارکنندگان می شود.
به کار بردن مقادیر فراوانی از عناصر کلسیم، فسفر، گوگرد، پتاسیم و مولیبدن در زراعت یونجه، امکان دارد تراکم منیزیم را در این گیاه کاهش دهد.
گوگرد
کمبود گوگرد در زراعت یونجه به علت کاهش میزان گوگرد جو از طریق کنترل آلودگی هوا، استفادة کمتر از سوپرفسفات نرمال و تقلیل زیاد این عنصر در زمین به دلیل برداشت محصول زیاد گیاهان زراعی است. عنصر گوگرد جزء ترکی بعضی از اسید آمینه ها از قبیل: سیستین، متیونین، سیستئین و بعضی ویتامینهاست لذا به کار بردن گوگرد در زراعت یونجه موجب افزایش سطح اسید آمینه، ویتامین، ازت کل، و ترکیب پروتئین گیاه می شود. رابطة نزدیکی بین ازت و گوگرد در ترکی پروتئین دیده می شود. در خاکهایی که مقدار گوگرد آنها پایین است، تشکیل پروتئین به تأخیر می افتد و برگهای فوقانی گیاه به رنگ زرد روشن درمی آید.
خاکهای ماسه ای یا شنی، خاکهای جنگلی و خاکهای فرسایش یافتة شدید با بافت ریز، به احتمال قوی دچار کمبود گوگرد می شوند. گیاهان زراعی، نسبت به گیاهان چمنی، به علت تهویة بهتر و تجزیة سریع مواد معدنی، از مقدار بیشتری از گوگرد خاک استفاده می کنند.
گوگرد مورد نیاز گیاه را می توان با دادن گوگرد، فسفات کلسیم یا سنگ گچ، سولفات پتاسیم و سرانجام با سولفات پتاسیم منیزیم تأمین کرد. عنصر گوگرد معمولاً بعد از حدود دو ماه اکسیده می شود و تا حد رفع نیاز، قابل استفاده برای گیاه خواهد بود. گوگرد در خاکهای شنی آبشویی می شود، ولی این آبشویی به اندازة آبشویی کودهای دارای ازت نیست.
بور
منبع اصلی بور در خاک، مواد آلی موجود در آن است که پس از تخریب و فساد آنها، این عنصر غذایی در اختیار گیاه قرار می گیرد. هنگامی که خشکی خاک برطرف و فساد مواد آلی دوباره آغاز شود، این عنصر بار دیگر قابل دسترس برای گیاه خواهد بود. فرمهای غیرآلی بور در خاک معمولاً به صورت بورات سدیم، بورات کلسیم و یا بورات منیزیم وجود دارد.
کودی که برای از بین بردن کمبود بور به کار می رود بوراکس معمولی است با حدود 11 درصد بور. گیاهانی که دچار کمبود بور هستند تراکم قند و نشاسته در برگهایشان زیاد و در مریستم و ریشه شان کم است.
مس
مس، یک فعال کنندة آنزیم یا قسمتی از مولکولهای آنزیم است. میزان مس قابل جذب در خاکهای با pH برابر هفت یا هشت، کمتر بوده و مشکلات جذب آن نسبت به pH کمتر، زیادتر است. سولفات مس، کلرید مس و نیترات مس می توانند با نتایج مساوی به عنوان کودهای معدنی دارای مس به کار روند.
منگنز
آهک دادن به خاک و گرایش آن به واکنش قلیایی می تواند موجب کمبود منگنز شود. سوزاندن مواد آلی خاک ممکن است باعث کاهش قدرت اسیدی (pH ) خاک و کمبود منگنز در گیاه یونجه شود.
آهن
آهن کاتالیزور مورد نیازی است که در ترکیب کلروفیل دخالت دارد. یکی از معمول ترین علل کمبود آهن را باید فراوانی آهک در خاک دانست. دمای پایین خاک موجب کاهش جذب آهن در خاکهای با بافت نرم یا سبک می شود.
روی
کاربرد این عنصر در خاک می تواند به صورت نمک قابل حل، مانند سولفات روی، باشد.
مولیبدن
تبدیل یا کاهش نیتراتها به ازت آمینة مورد استفاده در تشکیل پروتئین، مستلزم مولیبدن خواهد بود.
برای بالا نگه داشتن میزان محصول، باید حداقل مدت یک ماه از فصل تابستان یعنی در گرمترین و خشک ترین فصل رشد و نمو، مزرعه یونجه را با ندادن آب به حالت خواب درآورد. کودهای دارای مولیبدن عبارت اند از مولیبدات سدیم و اسید مولیبدیک که معمولاً به صورت ترکیب با فسفر یا سایر کودها در دسترس است.
کلر
بارندگی یکی از منابع مداوم تأمین کلر است. کلر، تأثیر سودمندی در به تأخیر انداختن پیری گیاه دارد.
آبیاری
یخ آب معروف علاوه بر ذخیر، آب در اعماق زمین برای استفاده در فصل بهار، می تواند در نابودی آفات و بیماریها بسیار سودمند واقع شود.
کیفیت آب برای آبیاری
محصول زیادتر و مرغوب تر را می توان با استفاده از آب آبیاری مناسب، که از عنصر و ترکیبات آلاینده مانند سدیم، بور، گیاه هرزکشها و غیره عاری باشد به دست آورد.
زمان و میزان آبیاری
برای تعیین زمان و میزان آبیاری یونجه، باید به سه مورد مهم توجه داشت: قابل دسترس بودن آب آبیاری، ظرفیت نگهداری آب در خاک، و نیاز گیاه به آب.
زمانبندی آبیاری یونجه باید طوری تدوین و تهیه شود که در هنگام برداشت محصول زمین نسبتاً خشک و سفت باشد و سطح خاک مزرعه به هیچ وجه رطوبت نداشته باشد.
انتخاب موقع آبیاری را می توان، همان طور که گفته شد، از ظاهر گیاه تشخیص داد و یا این که به کمک دستگاههای مختلف اندازه گیری رطوبت خاک، مانند نوترون سنج یا تانسیومتر و یا واحدهای مقاومت الکتریکی و غیره پی به این موقع برد. در بین زارعین مصطلح است که یونجه را هفت به هفت، هشت به هشت، یا ده به ده آبیاری می کنند.
روشهای آبیاری
آبیاری غرقابی، آبیاری ردیفی یا نشتی، آبیاری بارانی و آبیاری زیرزمینی.
آبیاری غرقابی
روش آبیاری غرقابی را باید بهترین روش در ایران دانست. عیب بزرگ آبیاری غرقابی، سخت شدن و سله بستن سطح خاک در موقع خاک آب است که باعث ناتوان کردن یونجه جهت جوانه زدن و سر از خاک درآوردن می شود.
آبیاری ردیفی یا نشتی
برای جلوگیری از سله بستن خاک و نیز به منظور یاری رساندن به بذرهای جوانه زده که سبز شوند و سر از خاک درآورند، امروز روش آبیاری ردیفی یا نشتی انتخاب شده است که کمک بسیار زیادی برای رسیدن به این دو هدف می کند.
آبیاری بارانی
در اراضی شیب دار که امکان آبیاری غرقابی یا نشتی مزرعة یونجه وجود ندارد آبیاری بارانی روشی سودمند و شاید تنها روش آبیاری خواهد بود. به طور کلی، سیستم آبیاری بارانی برای زراعت یونجه در خاکهای سبک، شیب دار یا دامنه ها، و در خاکهایی با نفوذپذیری زیاد و کم عمق به کار گرفته می شود.
آبیاری زیرزمینی
این روش آبیاری، که از طریق کانال های زیرزمینی انجام می شود، در شرایط کنونی، به کار بردن این روش در کشور ما عملی نیست.
میزان آب مورد نیاز
میزان مصرف آب در ارقام گوناگون یونجه نیز متفاوت است، این مقدار مصرف آب، بر اساس مقاومت گیاه نسبت به بیماری، آفات، سرما، گرما و همچنین چگونگی کمیّت و کیفیت تولید علوفه تعیین می شود.
اصلاح یونجه
طبقه بندی و مبدأ
یونجه به جنس مدیکاگو تعلق دارد و شامل حدود 110 گونه است. مبدأ اولیة یونجة داسی، شمال آسیا و جنوب سیبری است ولی امروزه در بیشتر نقاط اروپا یافت می شود.
گونة مدیکاگو لوپولینا به نظر می رسد که برای کشت در مناطق ماسه ای و شنزارهای شمال کشور بسیار مناسب باشد.
مدیکاگوهمی سیکلا با مناطق مرطوب سازش دارد. مدیکاگوهمی کوئرولئا، دامنة پراکندگی خود را به مناطق خشک می رساند.
فرمهای تتراپلوئید گونة مدیکاگو فالکاتا از گونة مدیکاگو گلوتینوزا اشتقاق یافته است.
تعداد کروموزوم جنس مدیکاگو برابر تعداد کروموزوم شبدر است و معدودی هم به صورت پلی پلوئید دیده می شود.
در آسیای مرکزی از غرب به شرق تا پامیر، چهار تیپ مختلف وجود دارد:
الف) تیپهای مخصوص کوهستان، ب) تیپهای کیف، ج) تیپهای مخصوص مرکز ترکستان،
د) تیپهای مخصوص استان خراسان.
این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید
دانلود تحقیق کامل درمورد یونجه (کشاورزی و زراعت)