فرمت فایل : WORD (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 87 صفحه
گفتار اول- تعریف آئین دادرسی کیفری: تعریف:[1]
از لحاظ نظری، آیین دادرسی کیفری، از حقوق عمومی داخلی است که سازمان و صلاحیت مراجع کیفری، طرق کشف جرم و تعقیب آن، تشریفات دادرسی و نحوه اجرای احکام جزایی را بررسی می کند. از لحاظ عملی آیین دادرسی کیفری مجموع قواعد و مقرراتی است که برای کشف و تعقیب جرم و ترتیب دادرسی و اجرای احکام جزایی وضع شده است. ماده اول قانون اصول محاکمات جزایی مصوب نهم رمضان 1330 هجری قمری صراحت دارد به این که : « اصول محاکمات جزایی عبارت است از ترتیبات و قواعدی که وضع شده برای کشف و تحقیق جرایم و تعیین مسئولیت مجرمین بر حسب مقررات قانونیه».
ماده یک قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 1378 در تعریف آیین دادرسی کیفری چنین مقرر داشته است: آیین دادرسی کیفری مجموعه اصول و مقرراتی است که برای کشف جرم و تحقیق جرایم و تعقیب مجرمان و نحوه رسیدگی و صدور رای و تجدید نظر و اجرای احکام و تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی وضع شده است.
کشف جرم به عهده پلیش قضایی و تعقیب آن از وظایف دادسرا است؛ رسیدگی ماهوی نسبت به اتهام و صدور رای مقتضی در صلاحیت محاکم کیفری است. دادرس در ضمن رسیدگی کیفری سعی می کند که شخصیت متهم را بشناسد و مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی را با شخصیت متهم و قبح اجتماعی عمل ارتکابی متناسب تعیین کند تا مجازات و یا اقدامات تامینی و تربیتی بتواند وظیفه خطیر و سنگین خود را که در مرحله نخست اصلاح مجرم و برگرداندن او به زندگی شرافتمندانه اجتماعی و در مراحل بعد جلوگیری از وقوع بزه و تامین نظم اجتماع و تسکین آلام شاکی خصوصی است به خوبی ایفا کند.
برای این که مجازات و یا اقدامات تامینی و تربیتی موثر واقع گردد و به اهداف خود نایل آید، در جوامع متمدن امروزی مجرم را بلافاصله بعد از ارتکاب جرم مجازات نمی کنند؛ فی المثل مرتکب قتل عمدی بلافاصله بعد از وقوع جرم و در صحنه جنابت اعدام نمی گردد و سارق و کلاهبردار به محض ارتکات بزه روانه زندان نمی شوند. برای اعدام قاتل و زندانی کردن سارق و کلاهبرداری و به طور کلی برای کشف، تعقیب و رسیدگی نسبت به کلیه جرایم ارتکابی و اجرای هر چه دقیق تر حدود و دیات و قصاص و تعزیرات و مجازات های بازدارنده رعایت تشریفات خاص قانونی ضرورت دارد.
مجموع این تشریفات و قواعد را که در فاصله ارتکاب جرم و خاتمه اجرای مجازات و یا اقدامات تامینی و تربیتی رعایت می شود آیین دادرسی کیفری می نامند.
اجرای واقعی عدالت نیازمند وجود قواعد و قوانینی است که از تعقیب و مجازات افراد بی گناه جلوگیری کند. راه فرار از مجازات را به روی مجرمان ببندد. به دادرس امکان دهد که در کمال آزادی و استقلال وقوع جرم و انتساب آن را احراز کند، شخصیت متهم را بشناسد و بتواند مجازات یا اقدامات تامنی و تربیتی متناسبی تعیین کند که موجب تنبیه و اصلاح بزهکار شده و در برگرداندن او به زندگی شرافتمندانه اجتماعی موثر افتد و اجرای واقعی عدالت را تامین گرداند. قوانین آیین دادرسی کیفری باید پاسخگوی این نیاز باشد.[2]
[1] - دکتر محمود آخوندی- کلیات و ددعاوی ناشی از جرم جلد اول ص36.
[2] - دکتر محمود آخوندی- کلیات و ددعاوی ناشی از جرم جلد اول ص37
مقاله درباره کلیات آئین دادرسی کیفری