شبکه های حسگر بیسیم، نوع خاصی از شبکه های کامپیوتری هستند که برای انجام کارهای نظارتی تعبیه شده اند. این شبکه ها از تعداد زیادی (حتی هزاران) گره کوچک با قابلیت و قدرت پایین و همچنین ارزان قیمت تشکیل شده اند. این گره ها که هر کدام سنسور نامیده می شوند، می توانند اطلاعاتی را از محیط اطراف خود دریافت کرده و با انجام یکسری عملیات، اطلاعات را برای همسایگان خود ارسال کنند. در شبکه های حسگر بیسیم پروتکل های بسیاری به موضوع مسیریابی پرداخته اند. این پروتکل ها می توانند از دید ساختار شبکه به دسنه مسیریابی تخت، سلسله مراتبی و مبتنی بر مکان تقسیم شوند. در مدل تخت همه گره ها نقش یا کار مساوی دارند اما در سلسله مراتبی گره ها نقش مختلفی بازی می کنند و در مدل مبتنی بر مکان نیز از موقعیت گره های سنسور برای مسیردهی داده در شبکه استفاده می شود. انواع مختلف این پروتکل ها در اینجا مورد بررسی قرار گرفته و در مواردی با پارامترهایی با هم مقایسه شده اند.
کلمات کلیدی: شبکه های حسگر بیسیم، پروتکل، مسیریابی، گره، انتقال داده.
فهرست مصالب
1-2 معرفی شبکه های حسگر بیسیم. 2
1-4-1 اجزاء درونی یک گره حسگر 8
1-4-2 محدودیت های سخت افزاری یک گره حسگر 10
1-6 مزایای شبکه های حسگر بیسیم. 13
1-7 کاربردهای شبکه های حسگر بیسیم. 16
1-8 طراحی شبکه های حسگر بی سیم. 20
فصل دوم: مسیریابی در شبکه های حسگر بیسیم. 24
2-3 عوامل موثر در طراحی پروتکل های مسیریابی. 25
2-3-2 جایگذاری حسگرها در شبکه. 26
2-5-4 پروتکل TEEN و APTEEN.. 53
2-5-6 پروتکل Sensor Aggregates Routing. 58
2-6 پروتکل های مسیریابی مبتنی بر مکان. 64
فصل سوم جمع بندی و پیشنهادات.. 68
3 – 1 جمع بندی و پیشنهادات.. 69
فهرست اشکال
شکل1-1: معماری ارتباطات شبکه های حسگر بیسیم. 5
شکل1‑2: اجزاء درونی یک گره حسگر 9
شکل 1-3: پشته پروتکلی شبکههای حسگر 12
شکل 1-4: نمونه کاربردهای شبکههای حسگر بیسیم. 17
شکل 2-1: نحوه عملکرد پروتکلSPIN.. 32
شکل2-2: نحوه عملکرد پروتکل انتشار مستقیم. 35
شکل 2-3: خوشه بندی در شبکه های بیسیم. 42
شکل 2-4: نحوه خوشه بندی در پروتکل TEEN.. 54
فهرست جداول
جدول 2-1: مقایسه بینSPIN،LEACHو انتشار مستقیم. 47
جدول 2-2: مقایسه مسیریابی سلسله مراتبی و سخت.. 63
فصل اول مقدمات و کلیات
1-1 مقدمه
فناوری اطلاعات خیلی سریع به عنوان یک وسیله ضروری در جامعه مطرح شد. با رشد هر چه بیشتر این فناوری ضرورت به کارگیری کامپیوتر، برای رفع نیازها، در جامعه روز به روز بیشتر احساس میشود. پیشرفتهای اخیر در کاهش هزینهها و کوچک کردن وسایل محاسباتی، همچنین استفاده از تکنولوژیهای ارتباطی بیسیم و سنسورها، زندگی روزمره بشر را ساده کرده است. شبکههای سنسور یکی از تکنولوژیهای کلیدی در اینده خواهند بود. در سال 1999 مجله Business Weekاین شبکهها را یکی از مهمترین تکنولوژیهای قرن بیست و یکم معرفی کرد. دستگاههای ارزان و هوشمند با چندین سنسور داخل خود که به صورت بیسیم شبکه شدهاند، امکانات بینظیری برای اندازهگیری و کنترل در صنعت، کشاورزی، شهرها و محیط زیست فراهم کردهاند. شبکه های سنسور این تکنولوژی را برای استفاده در طیف وسیعی از سیستمهای دفاعی، شناسایی و نظارت ارائه کردهاند
1-2 معرفی شبکه های حسگر بیسیم
شبکههای حسگر بیسیمجهت جمع اوری اطلاعات در مناطقی که کاربر نمیتواند حضورداشته باشدمورد استفاده قرار می گیرند. در یک شبکه حسگر ، حسگرها به صورت جداگانه مقادیر محلی را نمونه برداری (اندازه گیری) می کنند و این اطلاعات را درصورت لزوم برای حسگرهای دیگر و در نهایت برای مشاهده گر اصلی ارسال می نمایند. عملکرد شبکه این است که گزارش پدیده هایی را که اتفاق میافتد به مشاهده گری بدهد که لازم نیست از ساختار شبکه و حسگرها به صورت جداگانه و ارتباط انها چیزی بداند. این شبکه ها مستقل و خودگردان بوده وبدون دخالت انسان کار میکنند. معمولا تمامی گرهها همسان میباشند و عملاً با همکاری با یکدیگر، هدف کلی شبکه را براورده میسازند. هدف اصلی در شبکههای حسگر بیسیم نظارت و کنترل شرایط و تغییرات جوی، فیزیکی و یا شیمیائی در محیطی با محدوده معین میباشد. پیشرفتهای اخیر در طراحی و ساخت تراشههای تجاری این امکان را به وجود اورده است که عمل پردازش سیگنال و حسکنندگی در یک تراشه انجام گردد که به این قطعات حسگرهای شبکه بیسیم گفته میشود که شامل سیستمهای میکروالکترومکانیکی(MEMS)مانند حسگرها، محرکها و قطعات رادیوییRFمیباشد.
حسگرهای بیسیم کوچکی تولید شده است که قابلیت جمعاوری داده از فاصله چند صد متر و ارسال داده بین حسگرهای بیسیم به مرکز اصلی را دارا میباشد و با این تکنولوژی اطلاعات دما، نوسانات، صدا، نور، رطوبت، و مغناطیس قابل جمع اوری می باشد. که این حسگرهای بیسیم با هزینه کم قابل نصب در شبکههای حسگر بی سیم می باشد. اما کوچک شدن حسگرهای بیسیم دارای معایبی نیز میباشد. تکنولوژی نیمه هادی باعث بوجود امدن پردازندههای سریع با حافظه بالا شده است اما تغذیه این مدارات هنوز هم یک مشکل اساسی است که محدود به استفاده از باتری گردیده است.بخش منبع تغذیه یک بخش مهم و محدود است که در صورتیکه از باطری در این شبکهها استفاده شود تعویض باطریها در حالتی که تعداد نودهای شبکه زیاد باشد کاری سخت و دشوار خواهد بود و نودها به منظور ذخیره و صرفه جویی در مصرف انرژی مجبور به استفاده از ارتباطات برد کوتاه خواهند شد. تفاوت یک حسگر بیسیم کارا و یک حسگر بیسیم که دارای کارایی کم از نظر انرژی است در عملکرد انها در ساعتها نسبت به هفتهها میباشد. افزایش اندازه شبکه حسگر بیسیم باعث افزایش و پیچیدگی مسیریابی و ارسال اطلاعات به مرکز اصلی میباشد. اما همچنان مسیریابی و پردازش نیاز به انرژی دارند. بنابراین یکی از نکات کلیدی در توسعه و ارائه الگوریتمهای مسیریابی جدید، کاهش و صرفه جویی انرژی مصرفی است. بخشهای مختلف شبکههای سنسور بیسیم باید شبیهسازی و مدلسازی گردند تا کارایی انها مورد بررسی واقع شود. برای این کار شبکههای حسگر بیسیم حسگر به گرافهایی نگاشت میشوند که در این گرافها هر گره مطابق با یک نود در شبکه بوده و هر لبه بیانگر یک پیوند یا کانال ارتباطی بین دو نود در شبکه خواهد بود.اگر ارتباط بین نودها در شبکه دو جهته باشد گراف نگاشت شده بدون جهت خواهد بود و اگر ارتباط بین نودها در شبکه نا متقارن باشد در ان صورت گراف نگاشت یافته جهتدار خواهد بود. البته مدل ارتباطی بین نودها در شبکه میتواند یک به یک یا یک به همه باشد. فراهم اوردن یک مدل عملی برای حسگرها یک کار پیچیده و دشواری می باشد که این به خاطر تنوع در انواع مختلف حسگرها هم از نظر ساختاری و هم از نظر اصول و اساس کار انها دارد. شبکههای حسگر دارای ویژگیهای منحصر به فرد هستند که این امر باعث شده است تا پروتکلهای خاصی برای انها در نظر گرفته شود.
پـــایــان نــامه مسیریابی در شبکه های حسگر بیسیم