مقدمه جلد دهم
در حال حاضر مهمترین مسائل کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ناحیه مشهد به عدم تعادل شدید در توزیع جمعیت، فعالیت، زیرساخت ها، خدمات و درآمد در سطح ناحیه مربوط میشود. که ناشی از الگوی توسعه متمرکز و خطی کلانشهر مشهد است. به همین دلیل با اتکا به رویکرد توسعه پایدار، در طرح توسعه و عمران ناحیه مشهد، راهبرد اصلی در نحوه توسعه ناحیه به صورت بازتوزیع عوامل تولید، نیروی کار و جمعیت، اعتبارات و سرمایه گذار یها و تکمیل زیرساخ تها در سطح ناحیه و تمرکززدایی از ثقل کلانشهر مشهد به عنوان مرکز ناحیه تعریف شده است. بر همین اساس راهبرد اصلی در آمایش فضایی ناحیه مشهد عبارت است از تغییر الگوی توسعه تک مرکزی به الگوی تمرکز غیرمتمرکز ( توسعه متوازن) در سطح ناحیه و مجموعه شهری مشه بر پایه این نگرش سعی شده است که در حد امکان نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی کارکردی در سطح ناحیه براساس حفظ توان های محیطی، تقسیم کار فضایی و توزیع متوازن کانون های سکونت و فعالیت هدایت گردد. در واقع برنامه کاربری زمین محور اصلی طرح توسعه ناحیه را تشکیل می دهد.
در طرح توسعه ناحیه مشهد منطقه بندی کاربری اراضی پیشنهادی، طبق وظایف قانونی طرح مشتمل بر عناصر زیر است:
• مراکز سکونتگاهی شامل شهرهای موجود، شهرهای جدید و شهرهای پیشنهادی
• شبکه ارتباطی جاده ای و ریلی شامل شبکه راهها و راه آهن (موجود و در دست مطالعه)
• فضاهای باارزش طبیعی شامل اکوسیست مهای آبی- آبخیزها و سدها، پهن ههای دارای قابلیت جنگل، پهنه های توسعه گردشگری، حوضه آبخیز سد و …
• پهنه های دارای قابلیت کشاورزی و مرتع داری
• پهنه های دارای قابلیت توسعه صنعتی مهمترین ابزار اجرایی برای تحقق اهداف برنامه کاربری زمین تدوین و رعایت ضوابط و مقرراتی است که راهنمای عمل تصمیمها و اقدامات مربوط به توسعه و عمران و چگونگی تهیه و اجرای طرح ها و پروژه های مختلف خواهد بود.
بنا به ملاحظات فوق جلد دهم طرح توسعه ناحیه مشهد به ضوابط و مقررات ناظر بر توسعه و عمران ناحیه، با توجه به وظایف، اهداف و پیشنهادهای طرح، از یک طرف، و مراجع و قوانین فرادست، از طرف دیگر، اختصاص داده شده است. این جلد شامل چهار فصل اصلی است، در فصل اول مبانی منطقه بندی کاربری اراضی و تعاریف و اصطلاحات مربوط به آن معرفی شده، در فصل دوم عناصر اصلی کاربری اراضی مطرح گردیده، در فصل سوم وضعیت کاربری های مجاز، مشروط و غیرمجاز معرفی شده و در فصل چهارم ضوابط و مقررات مربوط به انواع استفاده از اراضی و مناطق کارکردی به تفصیل بیان شده است. این جلد در واقع ابزار اصلی کنترل و هدایت توسعه ناحیه توسط نهادها و مدیران مسئول ناحیه محسوب میشود و در عین حال چارچوبی کلی برای ضوابط و مقررات تفصیلی تر در طرح های توسعه محلی و فرودست (طرح های جامع و هادی شهری و طر حهای ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی) و نیز آیین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی به شمار می آید که متناسب با نیازهای ناحیه و در چارچوب قوانین و مقررات جاری توسط سازما نهای ذ یربط در طول زمان اجرای طرح تهیه و تدوین خواهد شد. لازم به یادآوری است که رعایت این ضوابط که لازمه تحقق اهداف و وظایف طرح ناحیه مشهد است، مستلزم نظارت، پیگیری مستمر و بازنگری در موارد ضروری است و هرگونه اهمال در این زمینه به پیشبرد اهداف عالی توسعه و عمران سرزمین آسیب میرساند.
طرح توسعه و عمران (جامع) ناحیه مشهد(ضوابط نحوه استفاده از اراضی) جلد ۱۰