اختصاصی از
فی توو دانلود مقاله پرورش ماهی قزل آلا و اصول تغذیه و غذادهی در پرورش ماهی قزل آلا دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
مقدمه :
با توجه به جمعیت جهان که بطور دائم در حال افزایش میباشد و رشد آن در هیچ زمانی متوقف نمی‌شود بدون شک صنایع غذایی فعلی جهان پاسخگوی نیازها نخواهد بود و انسان باید به فکر منابع غذایی ویژه منابع پروتئینی جدید باشد .
یکی از راه های تأمین نیاز روز افزون به پروتئین . تولید آبزیان ، از جمله آبزیان پروتئینی است برای مثال : در نواحی که از شرایط محیطی و آب مناسب برخوردار است می‌توان اقدام به پرورش ماهیان سردابی از جمله ماهی قزل آلا نمود . این ماهی که گوشت آن طعم بسیار مطلوبی دارد می‌تواند به خوبی یکی از منابع پروتئین حیوانی جمعیت کشور ما ( به خصوص در مناطق روستایی ) باشد .
با توجه به دوره به نسبت طولانی پرورش ماهی قزل الا که در اکثرر مناطق کشور حدود 9 تا 10 ماه میباشد باید از طولانی بودن این دوره بیشترین برسانیم . استفاده 1 برای ایجاد شرایط مناسب جهت رشد ماهی ببریم تا وزن آنها را به ، بالاترین ، حدممکن ، برسانیم .
ماهی قزل آلا پرورشی برای رشد بیشتر و رسیدن به بالاترین . وزن در
انتهای دوره پرورش ، نیاز به شرایط و زمینه های مساعد کننده معینی دارد این نکته را از یاد نبریم که با توجه به اینکه منابع ، آبی مناسب برای پرورش ماهی قزل آلا محدود میباشد ، باید از منابع موجود بیشترین استفاده را ببریم یعنی در هر خردعة پرورش قزل آلا بیشتر از میزان ممکن ماهی را تولید کنیم تا بتوانیم به ستود اقتصادی مناسب دست یابیم . و آب وارد شده به خردعه نیز بیشترین استفاده و بهره گیری به عمل آید .
کلیات
استفاده بهینه از منابع آبی خرد در جهت تولید ماهی با عنایت به بخشهای جمعیتی و محدودیت منابع آبی و خاکی کشور بر کسی پوشیده نسیت تولید پروتئین سفید و ایجاد امکان بالقوه به شرایط بالفعل در زمینه تشکیلات و پرورش آبزیان با توجه به تازگی بحث در نقاط غیر ساحلی کشور و عدم آشنایی مردم در این زمینه تولیدی و در عین حال سود آور از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . لذا در این راستا و با توجه به شرایط مساعد منطقه ( استان کردستان ) و وجود 554 حلقه چاه و 1146 دهنی ، چشمه و قنات و رودخانه های مهم شهرستان همانند قزل اوزن ، تلوار ، قمچقای ، اوزن دره .
اداره شیلات جهاد کشاورزی شهرستان بیچار فعالیت خود را در سال 1377 شروع و اقدام به شناسایی مناطق مستعد پروش ماهی نمود و بعد از گذشت سه سال پرمبزهایی مهمی همچون مجتمع پرورشی ماهی قزل آلا در روستای قمچقای با ظرفیت تولید 170 تن در سال دو فرعة پرورش ماهی گرم آبی در روستای اصلوات آباد با ظرفیت تولید با ظرفیت تولید 8 تن در سال به بهره برداری رسیده است و این مقدار تولید فقط 20% ظرفیت کل منطقه را شامل می‌شود با توجه به مطالب فوق امید آن است ظرفیت های خالی منطقه که از جمله مهمترین آن سد خانگی روستای گلبلاغ با مساحت 176 هکتار و ذخیرة 8 میلیون متر مکعب آب گام مهمی در جهت بهره وری تولید و اشتغال زایی منظقه برداریم .
1- پرورش ماهی قزل آلا :
ماهی قزل آلا از خانواده آزاد ماهیان و جزو ماهیان سرد آبی میباشد این ماهی جهت رشد و نمو نیاز به آب سرد و شفاف و مملو از اکسیژن دارد ماهی قزل آلا در زیستگاه طبیعی خود که اغلب رودخانه های سرد و زلال چشمه ها ، قنوات ، نهرها و دریاچه های آب شیرین میباشد ( حشرات کرم ها حصرون ها و سخت پوستان و … ) میباشد در استخرهای حاضر در کشور ما گونه ای که پرورش می‌یابد قزل آلای زنگین کمان است .
2- روش های پرورش ماهی قزل آلا :
1) پرورش ماهی قزل آلا به روش متراکم در استخرهای بتنی : در این روش می‌توان با استفاده از آب چشمه ها ، قنوات و رودخانه هایی که گل آلودگی ندارند و دمای آب آنها 12 تا 20 درجه سانتی گراد است اقدام به پرورش قزل آلا نمود . در این روش به ازای هر 7 متر در ثانیه آب ورودی به استخر می‌توان یک تن ماهی درهر دوره پرورشی 5 تا 7 ماهه تولید نمود .
2) پرورش متراکم ماهی در قفس : در این روش در دریاچه ها ، آبگیرها ، و سد های ، دارای آب مناسب و دائمی هستند با استقرار قفسهای شناور می‌توان اقدام به پرورش ماهی نمود .
3- پرورش ماهی قزل آلا با استفاده از آب کشاورزی : این روش که به روش دو منظور مشهور است با احداث استخرهای بتنی در مقابل چاه های عمیق و غیر عمیق ، چشمه های و نهرها و کنال هی کشاورزش و با شرفع فصل کشاورزش دمره پرورشی آغاز می‌شود و نتیجیتاً از آب کشاورزی استفاده بهینه و مضاعف به عمل می‌آید .
4-پرورش ماهی قزل آلا در استخرهای ذخیرة کشاورزی : ماهیدار کردن استخرهای ذخیره و پرورش ماهی در این استخرها همزمان با فصل کشاورزی انجام می‌پذیر .
2- نقش غذا در پرورش ماهی قزل آلا :
برای دست یابی به هدف تولید اقتصادی ماهی قزل آلا ، به کار بردن غذای مناسب و حاوی اجزای مورد نیاز این ماهی ، اهمیت بسیار بالایی دارد . جیره غذایی که برای ماهی قزل آلادر نظر می‌گیریم (غذا آماده ؛ ساخت کارخانجات تولید غذا ) باید از نظر نوع و مقدار ترکیبات تشکیل دهندة آن یعنی ؛ پروتئین ، چربی ، مواد قندی (کربوهیدرات) و مواد معدنی (مینرالها) از ویژگیهای متناسب با نیازهای این ماهی برخوردار باشد .
یکی از مهمترین این ترکیبات ، پروتئین ( نوع و مقدار ) غذاست که از نظر قدرت مقاومت در برابر متلاشی شدن در آب و به هنگام پاشیدن آن به داخل آب استخر ، باید به گونه ای باشد که ماهی فرصت بلعیدن آن را داشته باشد و پیش از دریافت آن توسط ماهی ، متلاشی نشود .
با توجه به اینکه بعد از کیفیت و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آب ، غذا از مهمترین عوامل موفقیت در امر پرورش ماهی قزل آلاست ، می‌توانیم به اهیمت و نقش غذا متناسب بودن آن از نظر نوع و مقدار در هر مرحله از رشد و پرورش پی ببریم زیرا در صورت استفاده از غذا یا جیره غذایی مناسب ، علاوه بر تأمین نیاز بدنی آنها ، باعث بهبود وضعیت عمومی و سلامتی ماهیها ، کاهش تلفات در طول دوره پرورش ، سریعتر شدن رشد آنها ، تولید ماهی با متوسط وزنی بالاتر و در نهایت ، دست یابی به مقدار کل تولید بالاتر در هر استخر یا در سطح کل مزرعه خواهد شد .
بر عکس ، چنانچه از غذای حاوی ترکیب غذایی نامناسب استفاده کنیم به نحوی که نیازها تغذیه ای ماهی قزل آلا را تأمین نکند ، برای مثال حاوی مقدار کافی پروتئین و بویژه انواعی خاص از پروتئین ( که باید حاوی اسیدهای آمینه معین مورد نیاز این ماهی در هر دوره از رشد باشند ) یا مقدار کافی از ویتامینهای مورد نیاز این ماهی و یا غذا ، مطلوب و مورد علاقه ماهی نباشد یا فاشد باشد ، همه اینها در نهایت نتایج منفی و نامطلوب همچون عدم مصرف غذا توسط ماهیهای پرورشی ، کاهش میزان مقاومت ماهی در برابر بیماریها و عوامل ناخواسته محیطی از قبیل تغییر اسیدیته آب ، دمای آب و کاهش میزان رشد ماهیها و در حالتهای شدید ، وقوع تلفات در ماهیها و سرانجام ، کاهش میزان تولید سالانة مزرعه و کاهش میزان سودهی و درآمد سالانه مزرعه را به دنبال خواهد داشت .
3- عوامل موثر در رشد ماهی قزل الا :
- عوامل محیطی : شامل شرایط نوری ، تراکم ماهیها ، دمای آب ، مقدار اکسیژن و مقدار گازکربنیک محلول در آب .
- عوامل تغذیه ای : شامل کمیت و کیفیت غذا .
- عوامل داخلی : شامل اندازه ماهی ، بلوج جنسی ، خصوصیات ارثی ماهیها .
1-3- عوامل محیطی مؤثر در رشد ماهی قزل آلا :
1-1-3- تأثیر شرایط نوری بر رشد : هر چه طول روز یا مدت تابش نور کوتاهتر باشد ، میزان رشد ماهی قزل آلا محدودتر می‌گردد و کاهش می‌یابد . قزل آلاهای جوان هنگامی که در طول روز یا در شب در معرض نور اضافی قرار داده شوند ، رشد آنها به میزان 13 تا 17 درصد بیشتر از ماهیهایی خواهد بود که در شرایط نوری طبیعی قرار دارند .
2-1-3- تأثیر تراکم ماهیها بر رشد : چون در پرورش ماهی قزل آلا در استخرهای بتونی ، تعداد به نسبت زیادی ماهی در حجم کوچکی از آب نگهداری و پرورش داده می‌شوند و تراکم ماهیها بالا میباشد ، برخورد و تماس بین آنها افزایش می‌یابد و فشار روانی وارد شده به ماهیها را افزایش میدهد که برای جبران آن ، میزان اکسیژن محلول در آب باید بالا باشد که برای دست یابی به این شرایط ، میزان جریان آب ورودی به استخرها یا سرعت تعویض آب ، بالا در نظر گرفته می‌شود تا از تجمع مواد سمی‌نظیر آمونیاک در اثر بالا بودن تعداد ماهیها در واحد حجم آب جلوگیری می‌کند و همچنین غذادهی هم از جنبه مقدار غذا و زمان غذادهی به نحوی باشد که رقابت میان ماهیها در گرفتن غذا منجر به بی غذا ماندن تعدادی از آنها نشود .
3-1-3- تأثیر آب بر شرد : دمای آب تا حد زیادی به شرایط آب و هوایی منطقه احداث مزرعه پرورش قزل آلا بستگی دارد . همان طور که میدانیم ماهیها و از جمله قزل آلا ، برای به مصرف رساندن غذا در داخل بدن خود و همچنین انجام فعالیت طبیعی اندامها و بافتهای بدن (که سلول ها تشکیل دهنده ) نیاز به اکسیژن دارند تا طبق رابطه کلی و ساده شده زیر :
گاز کربنیک + انرژی اکسیژن + غذا
انرژی مورد نیاز بدن خود را برای انجام فعالیت های زیستی مختلف تأمین کنند . به بیان دیگر ، در صورت عدم وجود اکسیژن یا وجود اکسیژن به مقدار ناکافی در آب و نرسیدن اکسیژن کافی به بدن ماهی فعالیتهای حیاتی ماهیها و مهمترین آنها ، سوزاندن غذا و تولید انرژی مورد نیاز بدن ماهی دچار مشکل و اختلال خواهد شد و ادامة حیات ماهی را غیر ممکن و در موارد شدید ، منجر به مرگ ماهی خواهد شد .
از طرفی ، ماهی قزل آلا بر خلاف موجودات خشکی ، نمی‌تواند از اکسیژن هوا استفاده کند و اکسیژن باید در آب موجود باشد که برای وجود اکسیژن در آب ، این گاز باید از هوا وارد آب شود و با آن حل گردد و بصورت محلول در آب درآید اگر چه در بیشتر موارد ، آبهای مناطق مستعد جهت پرورش قزل آلا از میزان کافی اکسیژن که به حالت محلول در آب در آمدهاست برخوردار می‌باشند (مقدار اکسیژن محلول آنها در حد کافی است ) اما جریان و حرکت آب و وزش باد یا جریان هوا ، به حل شدن اکسیژن هوا در آب کمک می‌کند تا مصرف اکسیژن محلول در آب توسط ماهیها و کاهش میزان اکسیژن محلول آب را با حل کردن اکسیژن جدید در آب ، جبران کند .
یکی از موارد تعیین کننده در این رابطه ، دمای آب استخر پرورش قزل آلا میباشد . در صورتی که دمای آب در استخرهای پرورش قزل آلا از حدود 20 درجه سانتی گراد بالاتر برود ، عمل حل شدن اکسیژن هوا در آب یا وارد شدن اکسیژن هوا به آب تا حد زیادی کاهش می‌یابد (این حالت ، اصطلاحاً «کاهش درجه اشباع گازهای محلول» نامیده می‌شود).
برای دست یابی به این هدف که مقدار اکسیژن محلول و موجود در آب در حد نیاز ماهیهای قزل آلای پرورشی باشد و همچنین سایر فعالیتهایی که برای ادامة حیات این ماهی لازم هستند ، نظیر تنفس ، هضم غذا ، سوختن غذا در بافتها و اندامهای بدن (یا سلول ها) به نحو مطلوب صورت گیرد ، بهتر است که دمای آب استخرهای پرورش این ماهی بین 12 تا 16 درجه سانتی گراد باشد .
مناسب ترین آب ، آبی است که دمای آن در حدود 16 درجه سانتی گراد باشد .
همچنین لازم به توضیح است که ماهی قزل آلا ، به دلیل اینکه به طور طبیعی تمایل به زندگی در آبهای سرد دارد و قادر به زندگی در این نوع آب میباشد ( که به همین دلیل جزء ماهیان سردابی به حساب می‌آید ) نمی‌توانند آبهایی را که دمای آن بالاتر از 20 درجه سانتی گراد باشد تحمل می‌کند . در چنین شرایطی ، تلفات استخرها شروع می‌شود زیرا برای انجام فعالیتهای حیاتی و از همه مهمتر سوختن غذا در بدن و تولید انرژی ، دمای آب باید در حد معینی باشد .
توضیح اینکه هر چه دمای آب پایین تر باشد ( آب استخر نباید یخ زده باشد ) میزان حل شدن اکسیژن هوا در آب ، افزایش می‌یابد . در ضمن ، هر قدر میزان اکسیژن محلول در آب ، در استخرهای پرورش قزل آلا ، بالاتر باشد (البته نباید از حد معینی فراتر رود زیرا حد بسیار بالای اکسیژن نیز مشکلاتی را برای ماهی ایجاد می‌کند ) اعمال حیاتی بدن ماهی ، به نحو بهتر و مطلوب‌تر صورت می‌گیرد که مهمترین آنها سوزاندن غذا و تولید انرژی در بدن است . در این حالت ، بهیود وضعیت سلامتی ، تغذیه و رشد بهتر ماهیها و سرانجام ، افزایش وزن و تولید مقدار بیشتر ماهی در مزرعه ، از دیگر نتایجی است که به آنها دست خواهیم یافت .
4-1-3- تأثیر مقدار اکسیژن محلل در آب بر رشد : درباره اهمیت این عامل محیطی بسیار مهم ، توضیحاتی در قسمت «تأثیر دمای آب بر رشد» داده شده . یاد آوری این نکته ضروری است که به منظور ایجاد شرایط مناسب برای رشد مطلوب و کافی ماهی قزل آلا ، مقدار اکسیژن حل شده در آب یا مقدار اکسیژن محلول در آب باید بالاتر از 6 میلی گرم در لیتر (006/0 گرم اکسیژن در هر لیتر آب ) باشد و چنانچه مقدار یاد شده از 4 میلی گرم در لیتر کمتر باشد ، باعث ایجاد اختلال در فعالیتهای حیاتی وقوع مرگ و میر و تلفات در آنها می‌شود . علاوه بر تأثیر دمای آب بر میزان اکسیژن محلول آب ، که پیش تر توضیح داده شد ، عوامل دیگری که بر مقدار اکسیژن محلول در آب تأثیر می‌گذارند .
5-1-3- تاثیر مقدار گاز کربنیک محلول در آب بر رشد : همانطور که در قسمت های پیشین توضیح داده شده ، این گاز در نتیجه سوختن غذا با اکسیژن تولید می‌شود . در صورتی که مقدار این گاز در آب از حد معینی بیشتر شود ، به علت تأثیراتی که بر روی ماهی می‌گذارد ، می‌تواند منجر به مرگ آنها گردد .
در موارد زیر مقدار دی اکسید کربن آب استخرهای پرورش قزل آلا به شدت افزایش می‌یابد و می‌تواند به حدی برسد که برای این ماهی خطرناک و کشنده باشد :
الف – هنگامی‌که هوا ابری است یا در شب ها که عمل تولید اکسیژن توسط موجودات زی شناوران گیاهی موجود در آب متوقف می‌شود و در عوض ، تولید گاز کربنیک در اثر فعالیتهای تنفسی آنها افزایش می‌یابد .
ب- زمانی که مقدار غذای داده شده به ماهیهای استخر بیشتر از حد مصرف آنها باشد و قسمت مصرف نشده غذا در کف استخر ته نشین شود و مقدار مواد آلی موجود در آب را افزایش دهد .
پ – هنگامی‌که مقدار تعویض آب استخرها یا میزان آب ورودی به استخر های پرورشی کم باشد با ارتفاع آب استخر پایین باشد و به این طریق ، گاز کربنیک تولید شده توسط ماهیها و زی شناوران موجود در آب ، فرصت تجمع بیایند .
برای پایین آوردن یا کاهش دادن میزان گاز کربنیک آب ، می‌توان به یکی از روشهای زیر عمل کرد :
- انجام عمل هوادهی یا اکسیژن دهی به آب
- بالا بردن اسیدیته آب از طریق افزودن هیدروکسید کلسیم (آهک) به آب استخر ها جلوگیری شود .
6-1-3-سایر عوامل محیطی مؤثر برر میزان رشد ماهی قزل آلای پرورشی : این عوامل که تنها به بیان نام آنها اکتفا می کنیم عبارتند از :
میزان سختی کل آب ، میزان قلیاییت و میزان اسیدیته آب ، میزان املاح محلول در آب (شوری آب) ، میزان مواد معلق موجود در آب (کدورت آب) ، مقدار نیتریت ، نیترات ، سولفید هیدروژن و آمونیاک آب ، میزان تقاضای اکسیژن زیستی ، میزان هدایت الکتریکی و مقدار فلزات سنگین موجود در آب .
2-3- عوامل تغذیه ای مؤثر در رشد ماهی قزل آلا :
به طور کلی غذایی که به قزل آلای پرورشی می‌دهیم باید اجزای غذایی مورد نیاز این ماهی را داشته باشد ، اجزایی که ماهی برای رشد و تولید انرژی و انجام فعالیتهای حیاتی به آنها نیاز دارد . مهمترین اجزای غذایی که باید در غذای قزل آلای پرورشی وجود داشته باشند پروتئین ها ، چربیها ، قندها ، ویتامینها و مواد معدنی یا عناصر کمیاب هستند .
1-2-3- پروتئین ها : یکی از اجزای غذایی بسیار مهم است که برای ساخت بافتهای جدید بدون ماهی و رشد آن ضروری است . پروتئین ها از واحدهای کوچکی به نام «اسید آمینه» تشکیل شده اند . اسیدهای آمینه به طور کلی شامل 20 نوع هستند و پروتئین های گوناگون به نسبتهای متفاوتی از کنار هم قرار گرفتن آنها ساخته می‌شوند. بعضی از پروتئین ها از نظر چند نوع از این اسیدهای آمینه ، غنی یا در مواردی فاقد یک یا چند نوع از آنها هستند و برای تأمین نیاز کامل ماهیها به پروتئین ها یا اسیدهای آمینه ، باید ترکیبی از چند نوع پروتئین در جیره غذایی مورد استفاده قرار گیرد تا کمبودهای احتمالی بعضی از اسیدهای آمینه در یک نوع پروتئین ، توسط سایر پروتئینها جبران شود . یکی از دلایل ترکیب کردن چند نوع ماده غذایی گوناگون حاوی پروتئین برای تهیه جیره غذایی قزل آلا نیز به همین منظور است .
برای تأمین پروتئین مورد نیاز قزل آلا ، از منابع جانوری ؛ نظیر پودر ماهی و گیاهی ؛ نظیر پودر سیا اضافه می‌شود . در مراحل مختلف رشد ، میزان پروتئین مورد نیاز که باید در جیره غذایی قزل آلا موجود باشد ، عبارت است از :
1- در اوایل دوره پرورش ، 50 درصد از مقدار کل جیره (برای تهیه غذای آغازی).
2- در اواسط دوره پرورش ، 40 درصد از مقدار کل جیره (برای تهیه غذای رشد).
3- در اواخر دوره پرورش ، 35 درصد از مقدار کل جیره (برای تهیة غذای پایانی ).
مقادیر توصیه شده فوق مقدار پیشنهادی و کمترین مقدار پروتئین است که باید در جیره غذایی موجود باشد ، زیرا افزون و بالابردن میزان این مقادیر ، اگرچه میزان رشد ماهی را افزایش میدهد ، به علت گران یودن پروتئین نسبت به سایر اجزای غذایی ، هزینه تولید هر کیلوگرم ماهی را بالا می‌برد .
اجزای غذایی که برای تغذیه ماهی قزل آلا به کار می‌روند ، به طور عمده شامل پودر ماهی ، ضایعات کشتارگاهی دام و طیور ، ماهی کیلکا ، آرد سویا ، آرد ذرت ، کنجاله سویا و پودر خون است که مولتی ویتامینی نیز برای رفع نقص پایین بودن میزان احتمالی ویتامینها به آن افزوده می‌شود .
2-2-3-چربیها : دومین جزء غذایی که باید در جیره غذایی ماهی قزل آلا موجود باشد و از نظر میزان اهمیت نیز بعد از پروتئین ها قرار می‌گیرد ، «چربیها» هستند . نقش آنها در تأمین انرژی در بدن ، از طریق سوختن در سلولهای ساخت بافتهای بدن و نقش دیگر آن در ساخت بافتهای کبد و رشد ماهی قزل آلا میباشد .
کمترین میزان نیاز ماهی به چربی ، در مراحل گوناگون به این شرح است :
1-در اوایل دوره پرورش ، 15 درصد از مقدار کل جیره (برای تهیه غذای آغازی).
2-در اواسط دوره پرورش ، 12 درصدد از مقدار کل جیره (برای تهیه غذای رشد).
3-در اواخر دوره پرورش ، 9 درصد از مقدار کل جیره (برای تیه غذای پایانی) .
در صورتی که بر مقدار چربی در هر مرحله از دوره پرورش بیفزاییم ، به علت اینکه در سلولهای بدن به جای پروتئین می‌سوزد و تولید انرژی می‌کند ، پروتئین موجود در جیره فقط برای ساخت بافتهای جدید و رشد ماهی به مصرف می‌رسد ( و در این حالت پروتئین صرف تولید انرژی نمی‌شود ) و می‌تواند میزان رشد ماهی را افزایش دهد .
3-2-3-قندها : یکی دیگر از مواد غذایی ضروری برای حیات و رشد ماهی است که باید در جیره غذایی قزل آلا وجودداشته باشد . هنگامی‌که ماهی نتواند انرژی مورد نیاز خود را از سوزاندن پروتئین ها و چربیها تأمین کند ، قندها یا کربوهیدراتها در سلولهای بدن ماهی می‌سوزند . در تغذیه طبیعی قزل آلا ، قندها نقشی دارند ، اما در عمل ، در تهیه جیره غذایی قزل آلا از مواد غذایی استفاده می‌کنیم که در ترتیب خود دارای قند هستند ؛ مانند غلات . دو منبع عمده غندی در جیره غذایی ماهی ، شامل نشاسته (موجود در سیب زمینی و … ) و رشته های گیاهی (ساقه گیاهان و … ) می‌باشند .
مشکلی که در مورد وجود قندها یا کربوهیدراتها در جیره غذایی قزل آلا وجود دارد این است که ماهی در هضم آنها در دستگاه هاضمه (گوارشی) خود و جذب و وارد کردن آنها به خون خود محدودیت دارد و حتی در بهترین شرایط ، حداکثر 60 تا 65 درصد از کربوهیدرات (مثلاً نشاسته) موجود در غذا را حضم و به بدن خود جذب می‌کند و اگر مقدار قندها در جیره غذایی قزل آلا از یک حدی بیشتر باشد ، قسمت قابل توجهی از آن بودن آنکه هضم و به بدن ماهی جذب شود ، از دستگاه هاضمه ماهی عبور می‌کندو از بدن به صورت مدفوع دفع می‌شود . آسانتر و سریعتر می‌کند ، بنابراین بالا بودن بیش از حد میزان کربوهیدرات در جیره غذایی ، به پروتئین ها و چربیهای موجود در غذا فرصت هضم توسط دستگاه گوارش و جذب شدن آنها به بدن ماهی را نمی‌دهد و در نتیجه ، از دسترس ماهی خارج شده و علامتهای مربوط به کمبود پروتئین و چربی را که شامل کاهش رشد و بیماریهای ناشی از کمبود پروتئین هستند در بدن ماهی آشکار می‌شازد .
از طرفی ، در صورتی که میزان قندها در جیره غذایی قزل آلا زیاد باشد ، بعد از هضم و تولید گلوکز (در اثر هضم قندها ) که جذب بدن ماهی می‌شود و مشکلاتی از جمله زرد شدن کبد ماهی را به وجود می‌آورد .
با همه این توضیحات ، دلیل استفاده از قندها یا مواد غذایی حاوی قندها در جیره غذایی قزل آلا عبارت است از :
1- به عنوان یک منبع تأمین کننده انرژی ارزان قیمت ، که به جای پروتئین و چربی مورد استفاده قرار می‌گیرد .
2- موجب افزایش میزان چسبندگی اجزای غذایی به هم و دیرتر متلاشی شدن غذا ، بویژه غذاهای پیش ساخته کارخانجات تولید غذا (پلت) ، می‌شود .
3- استفاده از قندها باعث می‌شود که پروتئین موجود در غذا ، به جای آنکه صرف تولید انرژی شود ، برای ساخت بافتها و اندامهای جدید یا رشد ماهی و در نهایت افزایش میزان رشد ماهی صرف شود .
4-2-3- ویتامینها : نوعی مواد آلی که وجود آنها به مقدار کم در جیره غذایی قزل آلا ضروری است تا رشد و سلامتی این ماهی را تأمین کند و در بعضی از فعالیتهای حیاتی پیچیده سلولس نیز (به عنوان کوآنزیم) نقش دارند . ویتامینها شامل دو نوع محلول در آب و محلول در چربی هستند .
از ویتامینهای محلول در آب ، و و از ویتامینهای محلول در چربی ، می‌توان و را نام برد .
هر چند وجود هر یک از ویتامینها به مقدار کافی در جیره غذایی ضروری است ، ویتامینهای محلول در چربی ، در صورتی که مقدارشان در جیره غذایی بیش از حد نیاز باشد می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت در قزل آلای پرورشی شود .
البته در هر مرحله از دوره پرورش ، میزان ویتامین مورد نیاز برای قزل آلا بسته به عواملی متغیر است که از مهمترین این عوامل ، می‌توان میزان رشد ماهی ، دمای آب و تغییرات محیطی را نام برد . باید به این نکته توجه داشت که بعضی از ویتامینها در برابر تابش نور ، حرارت محیط و میزان رطوبت حساس هستند که در صورت نگهداری غذای قزل آلا در شرایط نا مطلوب ، ممکن است ویتامینهای موجود در غذا از بین بروند .
5-2-3- مواد معدنی (مینرالها) : از دیگر اجزای غذایی مورد نیاز قزل آلاست . نقش این مواد در سوزاندن غذا ، افزایش سختی و استقامت استخوانها ، مداخله در تبادل آب این ماهی و محیط اطراف و حضور در ترکیب شیمیایی مایعات مهم بدنی می‌باشند. هفت عنصر مهم معدنی و مورد نیاز قزل آلا عبارتند از :
کلسیم ، کلر ، پتاسیم . سدیم ، فسفر ، منیزیم ، گوگرد .
و همچنین عناصر کمیاب شامل آهن ، روی ، مس ، منگنز ، نیکل و غیره میباشد .
میزان نیاز قزل آلا به مواد معدنی به ترتیب عبارت است از : کلسیم 5/0 درصد جیره غذایی ، کلر 5/0 تا 1 درصد ، پتاسیم 3/0 تا 1 درصد ، فسفر 7/0 درصد ، سدیم 3/0 تا 1 درصد ، منیزیم 05/0 درصد و گوگرد 5/0 تا 3 درصد .
در مورد عناصر کمیاب بر اساس جداول غذایی موجود ، در حد نیاز باید در ترکیب جیره غذایی موجود باشند تا علامتهای ناشی از کمبود آنها در ماهی قزل آلا مشاهده نشود .
3-3-عوامل داخلی مؤثر در رشد ماهی قزل آلا :
همان طور که قبلاً ذکر شد ، از این قبیل عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
1- اندازه ماهی : هر چه وزن قزل آلا یا اندازه آن بیشتر شود ، سرعت رشد آن به طور طبیعی کاهش می‌یابد .
2- بلوغ جنسی : با ورود قزل آلا به دوره بلوغ جنسی ، از سرعت رشد آن کاسته می‌شود .
3- خصوصیات ارثی ماهیها : بعضی از ماهیها بر اساس ویژگیهای جنسی که از ماهیهای نر و ماده والد خود به ارث برده اند ، دارای رشد سریعتر و گروه دیگری از آنها دارای رشد کندتر هستند .
4- روش تخمین توده زنده ماهی در استخر :
همان طور که میدانیم بنا به دلایلی ، ما همیشه نیاز داریم از مقدار وزن ماهی زنده موجود در هر استخر پرورش قزل آلا آگاه باشیم که مهمترین این دلایل عبارتند از :
1- تعیین مقدار غذایی که در هر استخر باید ماهیها داده شود .
2- با آگاهی از مقدار وزن زنده ماهی موجود در استخر ، می‌توانیم بتدریج در مواقع لزوم ، تراکم ماهیها را کاهش دهیم و مقداری از ماهیها به استخرهای دیگر منتقل کنیم یا در صورت امکان ، می‌توانیم مقداری از ماهیها را برداشت کنیم .
3- زیر نظر داشتن تعداد ماهیها موجود در استخر در هر مرحله زمانی ، ما را از وقوع تلفات یا سرقت احتمالی ماهیها یه استخر آگاه می‌سازد .
برای تعیین یا تخمین مقدار یا وزن ماهیان زنده موجود در یک استخر می‌توانیم به یکی از روشهای زیر عمل کنیم :
شمارش تک تک ماهیهای هر استخر و ضرب کردن تعداد ماهیها در میانگین وزن آنها یا وزن کردن همه ماهیها موجود در یک استخر . اگر چه این روش بسیار دقیق است ، اما در عمل به دلایلی نظیر وارد شدن استرس به ماهیها ، امکان وقوع تلفات در ماهیها و نیاز به نیروی انسانی (کارگر) زیاد وقت گیر بودن ، انجام نمی‌شود .
در این روش ، یک مشت غذا (پلت) در استخر پرورش قزل آلا می‌ریزیم که در این زمان ماهیها در محل ریختن غذا جمع می‌شوند ، با تور پرتابی (سالیک) ، آنها را صید می کنیم و ماهیها را در همان حالتی که در داخل تور سالیک هستند ، به طور یکجا وزن می‌کنیم و سپس تعدادشان را شمارش می‌کنیم و به استخر باز می‌گردانیم .
این کار را در 3-4 نقطه از استخر انجام می‌دهیم ، آن گاه :
وزن کل ماهیها را در چند بار نمونه گیری محاسبه و با تقسیم وزن کل بر تعداد کل ماهیهای شمارش شده در چند نمونه گیری ، میانگین وزن ماهیها استخر را محاسبه کنیم .
در این روش نیز ماهیها را 18 تا 24 ساعت پس از غذادهی در یک سمت استخر جمع می‌کنیم ، سپس ، از ماهیهای درون جعبه برمی‌داریم و توزین و شمارش می‌کنیم و در بیرون از منطقه تجمع رها می‌کنیم . آن گاه پس از برداشتن تعداد نمونه کافی و توزین آنها ، بقیه ماهیهای درون جعبه را با واژگون کردن به داخل آب رها می‌کنیم و مجدداً با تور سالیک ، نمونه های جدید را از محل تجمع ماهیها صید و به درون جعبه انتقال می‌دهیم .
5- تعیین شاخص رشد (ضریب رشد)
هدف از انجام عملیات پرورش قزل آلا ، افزایش و بالابردن وزن اولیه بچه ماهیها و رساندن آنها به وزن قابل عرضه به بازار میباشد و یکی از معیارهای موفقیت در امر پرورش ، رشد مناسب و نسبتاً سریع ماهیها است .
وزن و طول ماهیها پرورشی ، نسبت به هم ، یک رابطه ریاضی دارند :
در این رابطه ، وزن ماهی بر حسب گرم و طول بر حسب سانتی متر است و هر چه مقدار ضریب چاقی بزرگتر باشد ، وزن نسبت به طول معین ماهی ، بالاتر خواهد بود که می‌توان نتیجه گرفت ماهی چاقتر و رشد آن بیشتر است .
بزگترین هدف رشد ، بالابردن میزان پروتئین بدن است و تجمع چربی در بدن در اثر تغذیه بیش از حد و بویژه ذخیره شدن آن در دستگاه گوارش ماهیها ، بی ارزش میباشد .
رشد در واحد زمان ، ضریب رشد (شاخص رشد) یا میزان رشد نامیده می‌شود .
در این رابطه (فرمول) ، وزن اولیه وزن ثانویه بر حسب گرم و زمان بر حسب روز است . مثلاً اگر تعدادی بچه که وزن متوسط آنها 5/5 گرم باشد ، پس از 10 روز به وزن 11 گرم برسند ، ضریب رشد بدین صورت محاسبه می‌شود :
در اینجا ، شاخص رشدد یا ضریب رشد 55/0 گرم در روز یا 550 میلی گرم در روز میباشد .
6- میزان رشد مناسب ماهی قزل آلا در هر مرحله از پرورش :
در هر مرحله ای از دوره پرورش ، در صورتی که ماهیها در شرایط مطلوب قرار داشته باشند و نیاز محیطی (ما و کیفیت آب ) و تغذیه ای (تأمین نیاز های غذایی و مقدار کافی غذا) آنا تأمین باشد ، باید رشد معینی داشته باشند ، که این رشد هم از نظر طول و هم از نظر افزایش وزن ، مطرح میباشد .
میزان افزایش طول روزنامه ماهی قزل آلای رنگین کمان که رابطه مشخصی با درجه حرارت آب دارد ، در جدول یک آمده است .
میزان افزایش وزن روزنامه ماهیها یا طول دوره پرورش برای رسیدن به یک وزن معین نیز با درجه حرارت آب استخر پرورش قزل آلا ارتباط دارد که در جدول دو این رابطه نمایش داده شده است .
مثال : بر اساس جدول 2 ، در آب با دمای 8 درجه سانتی گراد رشیدن وزن ماهی از 20 گرم به 50 گرن . نیاز بع 71 روز زمان دارد . برای محاسبة میزان افزایش وزن روزانه این ماهیها :
گرم وزن اولیه – وزن ثانویه – افزلیش وزن
میلی گرم در روز 5/422 = (روز) (میلی گرم ) 30000 = (روز) (گرم) 30
بنابراین ، در این درجه حرارت آب ،ماهی 20 گرمی روزانه 5/422 میلی گرم افزایش وزن خواهد داشت .
جدول 1-رابطه میزان افزایش طول روزانه ماهی قزل آلای رنگین کمان با درجه حرارت آب
درجه حرارت آب (سانتی گراد) میزان افزایش طئل روزانه ماهی (میلی متر)
2 011/0
3 102/0
4 193/0
5 283/0
6 374/0
7 465/0
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 79 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود با لینک مستقیم
دانلود مقاله پرورش ماهی قزل آلا و اصول تغذیه و غذادهی در پرورش ماهی قزل آلا 
