فرمت فایل:word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات :275
فهرست مطالب :
قرآن و قرآن پژوهى .
1 - تعریف قرآن .
3 - آیه و سوره .
4 - صورت و سبک قرآن .
5 - محتواى قرآن .
6 - حروف مقطعه یا فواتح سور.
7 - وحى و کیفیت نزول قرآن .
8 - جمع و تدوین قرآن .
9 - قرائت و قراء بزرگ .
10 - مکى و مدنى .
11 - ناسخ و منسوخ .
12 - شان نزول ( اسباب نزول ).
13 - محکم و متشابه .
14 - تحدى و اعجاز قرآن .
15 - تفسیر و تاویل .
16 - تجوید و ترتیل .
17 - قصص قرآن .
18 - فقه یا احکام قرآن .
19 - ترجمه قرآن .
20 - فرهنگ آفرینى قرآن .
21 - علوم قرآنى .
22 - چاپ قرآن .
تحریف ناپذیرى قرآن کریم .
تعریف تحریف .
محدث نورى و فصل الخطاب .
جمع قرآن و مصحف عثمانى .
محدث نورى و فصل الخطاب .
جمع قرآن و مصحف عثمانى .
دلایل قائلان به عدم تحریف .
1 ) آیات قرآنى و وعده هاى صریح الهى بر حفظ
قرآن .
) 2 ) احادیث .
4 ) دلیل چهارم اعجاز قرآن است .
6 ) دلیل ششم ضرورت تواتر قرآن است .
7 و 8 ) بعضى از محققان .
] 11 ) دلیل یا قرینه .
فهم قرآن با قرآن .
1 ) آیه 11 سوره اعراف چنین است :.
3 ) بخش اخیر آیه 11 سوره رعد چنین است :.
4 ) یک آیه دیگر قرآن .
6 ) آیات 40 و 41 سوره النازعات چنین است :.
7 ) آیه اول سوره انشراح چنین است :.
8 ) در قرآن مجید تعبیر تبشیر.
9 ) آیه 74 سوره انعام چنین است :.
) 12 ) خیر در قرآن مجید.
13 ) تعبیر اختلاف اللیل و النهار .
14 ) براى حسن ختام .
کلمات فارسى در قرآن مجید.
1 ) اباریق .
2 ) ابد.
3 ) الاریکة .
4 ) استبرق .
5 ) اسوة .
6 ) برزخ .
8 ) تنور.
13 ) روضة .
14 ) زبانیة .
25 ) سندس .
26 ) شى ء.
کلمات فارسى در قرآن مجید.
اشاره .
1 ) اباریق .
2 ) ابد.
5 ) اسوة .
4 ) استبرق .
8 ) تنور.
( واژه هاى دخیل , ص 160 ) 9 ) جناح .
14 ) زبانیة .
15 ) زرابى .
16 ) زمهریر.
19 ) سراب .
22 ) سرادق .
24 ) سرمد.
25 ) سندس .
26 ) شى ء.
28 ) صهر.
38 ) کنز.
47 ) وزیر.
1 - تعریف قرآن .
در فـرهـنـگ اسلام و تشیع قرآن را همواره با صفت کریم به صورت قرآن کریم ( اهل سنت ) با صفت مجید , به صورت قرآن مجید ( اهل تشیع ) مى نامند و این دو صفت منشا قرآنى دارد. از قرآن مجید دوگونه تعریف مى توان به دست داد. نـخـسـت تـعریف ساده و عرفى که قرآن را کتاب مقدس و آسمانى اسلام و وحى الهى بر حضرت محمد (ص ) مى داند. دوم تـعریف علمى که قرآن را وحى نامه اعجازآمیز الهى مى داند که به زبان عربى , به عین الفاظ توسط فرشته امین وحى , جبرئیل , از جانب خداوند و از لوح محفوظ , بر قلب و زبان پیامبر اسلام (ص ) هـم اجمالا یکباره و هم تفصیلا در مدت بیست و سه سال نازل شده و حضرت (ص ) آن را بر گـروهـى از اصـحـاب خـود خوانده و کاتبان وحى ( از میان اصحاب ) آن را با نظارت مستقیم و مـسـتـمر حضرت (ع ) نوشته اند و حافظان بسیار , هم از میان اصحاب , آن را حفظ و به تواتر نقل کـرده انـد و در عـصـر پـیامبر (ص ) هم مکتوب بوده ولى مدون نبوده است , و در عصر عثمان با نظارت او طى چند سال , منتهى به حدود سال 28 هجرى , مدون بین الدفتین ,از سوره فاتحه تا ناس , در 114 سوره , مى گردد. و متن آن مقدس و متواتر و قطعى الصدور است و تلاوت آن مستحب مؤکد است . ایـمـان بـه قـرآن مـجـید به توصیفى که گفته شد و نیز معجزه الهى و سند نبوت دانستن آن و مـحـفوظ بودنش از خطا و هرگونه افزود و کاست ( تحریف ) , از ضروریات اسلام و مذهب تشیع است . قـرآن به زبان عربى بسیار شیوایى که مایه اعجاب فصحاى عرب ( و بعدها اقوام دیگر ) گردیده و در تـاریـخ زبـان عـربى , سابقه و همانندى نداشته , در طى مدت بیست و سه سال , یعنى سراسر زمـانـى کـه حـضـرت رسـول (ص ) به وظیفه رسالت و ابلاغ پیام الهى و دعوت به اسلام اشتغال داشـتـه انـد , بـه صورت بخش بخش ( منجما یا نجوما ) بر حضرت رسول (ص ) وحى شده است و چنانچه اشاره شد حافظان , حفظش کرده و کاتبان با نوشت افزارهاى بسیار ابتدایى , با خطى که هـنـوز نـقـطـه و نـشان و علائم اعراب نداشته است , و کوفى نام داشته است , در چندین نسخه بازنویس شده است .
2 - اندازه و حجم و تقسیمات قرآن .
قرآن کتابى است که در مقایسه با سایر کتابها , کتابى است متوسط الحجم و مى توان گفت حجم آن برابر است با عهد جدید ( اناجیل اربعه و رسالات وابسته به آن ) یا دیوان حافظ. طبق دقیقترین آمار تعداد کل کلمات قرآن 77807 کلمه است . ( فرهنگ آمارى کلمات قرآن کریم , دکتر محمد روحانى , 1/23 ). قرآن داراى 114 سوره و کلا 30 جزء است . هر جزئى چهار ( یا دو ) حزب است . نیز هر پنج آیه را خمس [ خ ] و هر ده آیه را عشر [ ع , و این عمل را تعشیر ] نامیده اند ( تاریخ قرآن , رامیار 543 ). تقسیم درونى و تفصیلى دیگر قرآن , تقسیم آن به رکوعات است . منظور از رکوع , بخشى و گروهى از آیات است که در یک موضوع آمده و اتحاد مضمونى دارد که با شروع آن موضوع , رکوع آغاز مى گردد و با تغییر و تحول کلام به موضوعى دیگر , ختم مى شود. پیداست که شماره آیات مندرج در هر رکوع , کم و زیاد است , به خلاف جزوها و حزبها که به طور مساوى تقسیم شده است . وجـه تـسـمیه رکوع را مى توان از آنجا دانست که در نمازهاى شبانه روزى , پس از خواندن سوره حمد در رکعت اول و دوم , مى توان به خواندن سوره هاى دیگر , یا لااقل چند آیه اکتفا کرد. پیرو این عقیده , بعضى که قرآن شناس بوده اند , اوایل هر چند آیه اى را که یک عنوان و موضوع را تـشـکـیـل مـى دهد , معین ساختند و از آن جهت که بعد از قرائت آن بخش , نمازگزار به رکوع مى رود , نام هر بخش را رکوع گذارده اند. عدد رکوعات قرآن طبق مشهور 540 رکوع است ( به طور متوسط و تقریبى هر صفحه از قرآن یک رکـوع دارد ) ( مقاله قرآنهاى چاپى نوشته کاظم مدیر شانه چى , در مشکوة , شماره دوم , بهار 1362 ش , ص 151 - 152 ). گفتنى است که در قرون جدید , ابتدا خوشنویسان قرآن نویس در امپراتورى عثمانى و سپس در مـصـر و لبنان و سوریه , کوشیده اند و توانسته اند که قرآن مجید را با رعایت قواعدى از جمله آغاز هـر صـفحه با اول آیه , و پایان صفحه به پایان یک آیه , بنویسند و هر جزء را در بیست صفحه و لذا کل قرآن را در 604 کتابت کنند ( 4 صفحه اضافى مربوط به صفحات آغازین و پایانى است ). در
4 - صورت و سبک قرآن .
از آنجا که قرآن , متنى مقدس و قدسى است , نمى توان و از ادب شرعى به دور است که درباره آن , هـمـانـنـد سـایـر کـتـابـها سخن گفت , یا آن را در معرض پژوهشهاى زبانشناسى و مخصوصا سبک شناسى آورد. ولى از سوى دیگر از آنجا که قرآن یک سند عظیم الشان زبانى و یک اثر بسیار مهم ادبى است , لذا شـایـد بـا قید احتیاط و رعایت احترام جنبه قدسى قرآن , بتوان به ضرورت بحث و تحقیق از این زاویه نیز به آن نگریست و درباره آن بحث کرد. نثر در زبان عربى , در عصر جاهلیت و اوان ظهور اسلام , سابقه و نمونه چندانى ندارد. نمونه هایش یا بعضى خطبه هاست یا سجع کاهنان . و در قـرآن سـجـع فراوان هست , که احتراما و براى آنکه به سجع کاهنان و شعر شبیه نشود به آن فاصله مى گویند و مراد از آن کلمات مشابه پایانى هر آیه است . قرآن با شعر عربى هم که سابقه درخشانى دارد , شباهت ندارد. قـرآن , قول کسانى را که مى گویند قرآن شعر و پیامبر (ص ) شاعر است , به شدت نفى مى کند و مى فرماید که به او شعر نیاموخته ایم و سزاوار او نیست ( یس , 69 نیز ـ الحاقه , 41 ). اما در قرآن , جوهر شعرى بسیار است . یعنى بیان ظریف و مجازى و انواع استعاره ها و تمثیلات و تشبیهات هنرى . همچنین آیات موزون یا موزون افتاده قرآن نیز از یکصد فقره بیشتر است . با وجود این , و با آنکه نفوذ قرآن در شعر و ادب عربى و فارسى , بسیار عظیم است , ولى قرآن شعر نیست . این نکته و واقعیت هم حیرت آور است که بین قرآن و سایر کلمات و ماثورات و خطبه ها و احادیث و آثار بازمانده از رسول اللّه (ص ) و على بن ابیطالب و دیگر بزرگان اسلام , شباهت چندانى دیده نمى شود. و باید گفت که قرآن نوعى منحصر به فرد و تافته اى است جدا بافته . ارزش موسیقایى کلمات و جملات قرآن نیز از دیرباز مورد توجه محققان بوده است . قابلیت خوشخوانى قرآن و ترتیل و تغنى و همخوانى آن کم نظیر یا بى نظیر است . از سوى دیگر , قرآن با آنکه اینهمه قصص و حکایات در بر دارد , قصه هم نیست . و با وجود اشارات تاریخى , تاریخ هم نیست . امـا مـهمترین مشخصه و خصیصه ساختارى قرآن که شاید قدما نیز به آن توجه داشته اند , اسلوب چند وجهى و بلاتشبیه گسسته نماى آن است . یـعـنى شاخه به شاخه شدن معانى و مضامین و قطع پیاپى توالى یک مضمون و مدام از معنایى به معناى دیگر پرداختن . این گسسته نمایى ظاهرى قرآن مجید , در فرهنگ و ادب فارسى نظیر دارد.
قرآن (بسیار کامل)