8 ص
فسیل چیست؟
همانطور که قبلا اشاره شد ، معناى لغوى فسیل عبارتست از چیزى که از حفارى بدست آمده باشد . اما امروزه براى آن معناى دیگرى متصورند و آن را مدرک و دلیلى شناخته شده از حیات گذشته مى دانند ؛ به عبارت دیگر فسیلها ، اجساد و بقایا و آثار موجوداتى مى باشند که پس از مرگ در بین رسوبات دفن شده و همراه با آنها تحت تاثیر پدیده سنگ شدگى ( دیاژنز ) قرار گرفته اند . بنابراین فسیلها انواع باقیمانده جانورى و گیاهى نظیر جسم حیوانات و استخوانهاى مربوط به آنها ، تنه گیاهان قدیمى و ساختمان شان ، کرمهاى نرم ، ستاره هاى دریایى و غیره ( از نقطه نظر تشریحى ) و آثار و مواد به جامانده از آنها نظیر فضولات ، مدفوعات ، تخم ها ( آثار طبیعى ) و اثر لانه ها ، آشیانه ها ، رد پاها ( آثار مصنوعى ) را شامل مى شود و تمامى اینها بطور مستقیم توسط موجودات که در گذشته مى زیسته اند ، بوجود آمده اند . بدین ترتیب براى آنکه یک شى فسیل به حساب آید ، بایستى بقایا و یا آثار فعالیت زیستى موجودات گذشته باشد . بطور کلى فسیلها به دو گروه تقسیم مى نمایند :
- فسیلهاى اندامى
2- فسیلهاى اثری
منظور از فسیلهاى اندامى بقایاى حقیقى موجودات زنده مى باشند که در حالات بسیار مساعد شکل آنها با شکل موجود زنده اصلى اولیه کاملا تطبیق مى کند و تغییر زیادى در آن صورت نگرفته است . اما فسیلهاى اثرى علائم غیر مستقیم حیات هستند که توسط موجودات بر جاى گذاشته شده اند . جاى پاهاى دایناسور ، اثر نقب زدن کرمها ، اثرات ناشى از خزیدن تریلوبیت ها و سایر شواهد فرایندهاى حیات همچون فضولات و مدفوعات که بصورت فسیل در آمده اند همگى جزء فسیلهاى اثرى محسوب مى گردند .
حال این سوال مطرح مى شود چه فسیل هایى را با ارزش مى خوانیم ؟ در جواب باید گفت فسیل هاى راهنما (Index Fossils). آن دسته از فسیل ها به این نام خوانده مى شوند که :
1- شناسایی آنها آسان است.
2- . بسیار فراوانند.
3- داراى عمر کوتاه بوده اند
4- از گسترش جغرافیایى قابل توجهى برخوردارند .
فسیل چیست