فصل اول
1- صنعت برق ایران (تولید، انتقال و توزیع)
1-1مقدمه
انرژی الکتریکی یکی از حامل های با ارزش انرژی بوده و از آن برای به حرکت درآوردن بارهای مکانیکی، توید روشنایی و گرما و تولید حامل های با ارزش دیگر مانند هوای فشرده استفاده می شود. از مزایای این حامل می توان به پاکیزه بودن آن و انتقال آسان آن اشاره نمود. انرژی الکتریکی به دلیل قابلیت اندازه گیری و کنترل بهتر و همین طور محدودیت ناشی از عدم امکان ذخیره سازی از سایر انواع انرژی متمایز است.
اگر این حامل انرژی را در یک زنجیره ای از تولید تا مصرف نهایی در نظر بگیریم در گذر از هر مرحله این زنجیره خواه ناخواه تلفاتی از این انرژی را خواهیم داشت. از آنجائی که ظرفیت تولید انرژی الکتریکی با توجه به هزینه سنگین سرمایه گذاری در آن محدود می باشد، لذا افزایش میزان بهره وری از ظرفیت موجود در کشور تأثیر بسیار مطلوبی در زمینه و سرمایه گذاری در بخش تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی را بدنبال خواهد داشت.
1-1-1 تاریخچه صنعت برق در ایران
در سال 1264 ناصرالدین شاه توسط آقای حاج محمد حسن امین الضرب (تاجر اصفهانی) یک مولد برق از نوع گرام به قدرت 3 کیلو وات را به منظور روشنایی بخشی از کاخ سلطنتی برای نخستین بار وارد ایران کرد، سوخت این مولد گاز حاصل از ذغال سنگ بود. در سال 1279 به دستور مظفرالدین شاه یک دستگاه مولد برق با قدرت 12 اسب بخار توسط آقای حاج محمد باقر میلانی معروف به رضایف خریداری شد. این مولد در سال 1281 نصب و از آن به منظور تأمین روشنایی حرم امام رضا (ع) استفاده گردید. 3 سال بعد مولد دیگری با قدرت 75 اسب بخار توسط امیررضوی خریداری و در کنار مولد اول نصب گردید. اولین مجوز تأسیس یک کارخانه برق به یک بازرگان ایرانی به نام حاج حسین آقا امین الضرب داده شد. حاج حسین آقا امین الضرب اقدام به تأسیس اولین کارخانه برق عمومی در تهران کرد. تهران تا سال 1322 هـ ق. فاقد برق بود. در چهاردهم محرم الحرام سال 1322 هـ ق. برابر با 1282 هـ ش. قراردادی دایر بر تأسیس کارخانه چراغ برق بخاری و آجرپزی ما بین حاج حسین آقا امین الضرب و دولت موقت در 17 فصل منعقد شد که مهر و امضای امین الدوله و مشیرالدوله را در پای خود داشت. این مولد برق عبارت بود از یک ماشین بخارپیستونی با سه دیگ و سوخت زغال سنگ. این مولد دارای ژنراتوری ساخت کارخانه AEG آلمان بود که به قدرت 400 کیلو وات سه فاز کار می کرد و حاج حسین آقا امین الضرب آن را با 50 نفر کارمند اداره می کرد. سپس ماشین بخار دیگری با قدرت 100 کیلو وات به آن افزوده شد از این زمان به چند خیابان عمده تهران مانند لاله زار، چراغ برق، درختی (سعدی فعلی) شاه آباد (جمهوری اسلامی) و استامبول و محلهای اطراف آن دارای برق شدند.
در این هنگام شهرداری تهران مسئولیت تهیه، نصب، تعمیر و نگهداری تأسیسات مربوط به روشنایی معابر را بر عهده داشت و به این منظور در شهرداری تهران واحدی به نام اداره روشنایی ایجاد شد. به طوریکه از کتاب های تاریخ برمی آید، پیش از آن که حاکمان و دولت مردان نقشی سازمان یافته در اداره عمومی شهر و روشن کردن
خیابان ها و فراهم آوردن تسهیلات برای روشنایی خانه ها داشته باشند، نیکوکاران و خیران بنا بر باور های خود که نور را برخوردار از تقدس و مظهر پاکی و خرد و نیکی می دانستند از انجام هر کاری در این راه بر پایه عرف و ارزش های اجتماعی و وجدان شخصی فروگذار نبودند و بدون مداخله حکومت و دولت کم وبیش به خدمت شهر خویش می پرداختند، تا این که در زمان حکومت ناصرالدین شاه مسافرت های شاه و برخی رجال و روشنفکران ایرانی به اروپا و تأثیرپذیری و انتقال این تأثیرات به ایران و آمیخته شدن آن با شیوه های سنتی، اندک اندک مقدمات بر پایی تشکیلات نوین سازمان یافته ای را فراهم آورد که بعدها به منظور تأمین امور عمومی شهر به
دستگاه های پیچیده اداری مبدل شد. در 25 مهرماه 1315 با تصویب اساسنامه موسسه برق شهرداری تهران، اداره روشنایی شهرداری به موسسه برق تهران تبدیل شد و به عنوان یک موسسه مستقل زیرنظر شهرداری به انجام وظایف محوله از جمله مطالعه در تعرفه نرخ جریان برق و نظارت در اجرای آن، تصویب قراردادهای مخصوص فروش جریان برق با موسسات و کارخانه ها و پرداخت.
تا سال 1341 برای مدیریت برق کشور، سازمان واحدی وجود نداشت و تصمیمات کلان از طریق وزارت کشور در سازمان برنامه و بودجه به شهرداری ها و موسسات خصوصی یا دولتی متولی برق در شهرستان ها ابلاغ و اعمال می شد. برنامه سوم عمرانی کشور از مهرماه 1341 آغاز گردید و تا آخر سال 1346 ادامه یافت. نخستین قانونی که در سطح کلان مدیریت برق تدوین شد. قانون سازمان برق ایران در 13 دیماه سال 1341 است که وظیفه آن اجرای سیاست ها و هدف های برنامه سوم عمرانی کشور و اعمال مدیریت بر برنامه ریزی و اجرای طرح های تولید و ایجاد
شرکت های برق منطقه ای از طریق انجام موسسه های برق موجو و هدایت
سرمایه گذاری ها در بخش برق بود. توسعه سریع صنعت برق در نحستین سال های اجرایی برنامه سوم عمرانی کشور و محددیت اختیارات تفویض شده به سازمان برق ایران، ناکام بودن این سازمان را برای نظارت بر صنعت برق کشور آشکار کرد و فکر ایجاد وزارت خانه ای برای تأمین آب و برق مورد نیاز کشور همگام با برنامه ها و پیشرفت های کشور در زمینه های مختلف به وجود آمد از این رو لایحه تأسیس وزارت آب و برق به مجلس شورای ملی داده شده و در تاریخ 22 اسفندماه 1342 به تصویب رسید و سرانجام در 16 فروردین 1343 به دولت ابلاغ شد. این وزارت خانه پس از تشکیل امر سرپرستی و نظارت موسسات برق را برعهده گرفت. در تیرماه 1344 قانون توسعه موسسات برق غیردولتی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
به موجب این قانون به مدت 3 ماه به موسسات برق غیر دولتی فرصت داده شد تا آمادگی خود را برای پذیرش شرایطی که در مورد تولید، توزیع، سرمایه، نرخ و ... در این قانون پیش بینی شده است. اعلام کنند و در غیر این صورت وزارت آب و برق از ادامه فعالیت آنها جلوگیری می کرد. از آنجا که شرایط اعلام شده در این قانون با توان مالی موسسات برق خصوصی انطباق نداشت و سود کافی را نیز دربرنداشت، موجبات دولتی شدن صنعت برق فراهم شد و در سال 1344 تمام موسسات برق در اختیار وزارت آب و برق قرار گرفت. در سال 1346 قانون سازمان برق ایران از تصویب مجلسین وقت گذشت.
و بر اساس ماده 2 آن قانون به وزارت آب و برق اجازه داده شد تا کشور را از نظر تأمین برق بدون الزام به پیروی از تقسیمات کشوری به مناطقی تقسیم و به تدریج نسبت به تأسیس شرکت های برق منطقه ای اقدام کند. در سال 1347 برنامه چهارم عمرانی پنج ساله عمرانی کشور آغاز شد. در این برنامه که پایان سال 1351 ادامه یافت. صنعت برق به عنوان یک صنعت زیربنایی مطرح گردید وطرح های کلان وبنیادین برنامه ریزی و به تدریج نسبت به تأسیس شرکت های برق منطقه ای اقدام کند. در سال 1347 برنامه چهارم عمرانی پنج ساله عمرانی کشور آغاز شد. در این برنامه که تا پایان سال 1351 ادامه یافت. صنعت برق به عنوان یک صنعت زیربنایی مطرح گردید و طرح های کلان و بنیادین برنامه ریزی و به اجرا درآمد. طی این برنامه مسئولیت نزدیک به 190 شهر کشور برعهده وزارت آب و برق قرار گرفت ولی برق موردنیاز شهرهای کوچک، شرکت ها و تعدادی از روستاها هنوز زیرنظر شهرداری ها و یا موسسه های برق خصوصی قرار داشت د رسال 1348 شرکت تولید و انتقال نیروی برق ایران (توانیر) برای اجرای طرح های کلان برق در بخش های تولید و انتقال و بهره برداری صحیح از نیروگاه ها، ایستگاه های فشار قوی، خطوط انتقال نیروی 400 و 230 کیلو ولتی تأسیس و آغاز به کارکرد. دس ال 1352 برنامه پنجم پنج ساله عمرانی کشور از این سال آغاز شد. هم چنین در این برنامه ها احداث نیروگاه های هسته ای نیز در دستور کار قرار گرفت و هم چنین با توجه به نیاز کشور، نیروگاههای بیشتری در ایران احداث گردید. در سال 1353 با محول کردن برنامه ریزی جامع و هماهنگ کردن فعالیت انرژی در سطح کشور به وزارت آب و برق، این وزارت به موجب لایحه قانونی که در تاریخ 28/11/1353 از تصویب مجلس گذشت به وزارت نیرو تغییرنام یافت. در سالهای 1354 و 1353 تغییراتی در اساسنامه شرکت توانیر ایجاد شد. و سرانجام در مهرماه 1374 به سازمان مدیریت تولید و انتقال نیروی برق ایران (توانیر) تبدیل و وظایف و مأموریت های معاونت امور برق وزارت نیرو به این سازمان محول و پست مدیر عامل این سازمان به معاونت امور برق داده شد. در جلسه مورخ 27/9/1381 هیئت وزیران بنا به پیشنهاد وزارت نیرو و تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت امور اقتصاد و دارایی در اساسنامه توانیر تغییراتی ایجاد و اساسنامه آن به شرکت ها در تخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) به تصویب رسید.
در تاریخ 1/8/1382 بازار برق ایران با دو هدف عمده شفافیت هزینه ها و افزایش
بهره ورزی اقتصادی راه اندازی گردید و از این تاریخ رقابت عمده فروشی برق در کشور آغاز شد. شرکت مدیریت شبکه برق ایران در پاییز 1383 کار خود را آغاز کرد و این نقطه عطفی در اصلاحات صنعت برق و شبکه ملی به شمار می رود. این شرکت هر دو وظیفه بهره برداری از سیستم قدرت و بهره برداری از بازار برق را عهده دار می باشد. حفظ پایداری، ایمنی و تداوم در تأمین نیاز مصرف، توسعه بازار برق، جلب مشارکت و هدایت سرمایه گذاری ها و زمینه سازی برای آن و اداره شبکه و بازار معاملات برق و بهبود بهره برداری از جمله دیگر وظایف شرکت مدیریت شبکه برق ایران می باشد.
شرکت های برق منطقه ای در حالی که خود زیر مجموعه شرکت ها در تخصصی توانیر هستند در محدوده جغرافیایی تحت مدیریت خود نقش کارفرمایی و وظیفه مدیریت و هماهنگی شرکت های زیرمجموعه و تأمین تولید، انتقال، توزیع و فروش برق را برای کلیه مصارف برق برعهده دارند. این شرکت ها به صورت شرکت های سهامی اداره
می شوند و صددرصد سهام آنها به صورت دولتی و در اختیار شرکت توانیر می باشد.
مالکیت تأسیسات تولید، انتقال و توزیع در منطقه نیز به شرکت های برق منطقه ای تعلق دارد.
بر اساس اساسنامه شرکت های برق منطقه ای نمایندگی سهام در مجامع عمومی رکت برعهده اعضاء هیئت مدیره شرکت ها در تخصصی توانیر و ریاست آن به عهده رئیس هیئت مدیره شرکت ها در تخصصی توانیر می باشد. شرکت های مدیریت تولید که به صورت شرکت های غیردولتی تأسیس شده اند عهده دار بهره برداری از یک یا چند نیروگاه می باشند. در حال حاضر این شرکت ها طی قراردادی که با شرکت های برق منطقه ای دارند بصورت پیمانکار، خدمت بهره برداری از تأسیسات تولید برق را ارائه می نمایند. به منظور استفاده از ظرفیت های موجود و افزایش توان کارشناسی و تخصصی و ایجاد انگیزه برای متخصصان، این نیروگاه ها مجاز به عرضه خدمات خود در زمینه های بهینه سازی، سیستم های اطلاعاتی بهره برداری، جذب نیرو و آموزش اولیه، راه اندازی و بهره برداری از نیروگاه های جدید به سازمان توسعه برق ایران، و یا سایر نیروگاه های متقاضی و کارخانه های صنتعی هستند.
فهرست مطالب
فصل اول 2
1- صنعت برق ایران (تولید، انتقال و توزیع) 4
1-1مقدمه 4
1-1-1 تاریخچه صنعت برق در ایران 4
1-2 انواع نیروگاه های تولید برق 10
1-2-1 نیروگاه توس 11
1-2-2 مصرف داخلی 12
1-2-2-1 مقدمه 12
1-2-3 توزیع برق مصرف داخلی 13
1-2-4 تجهیزات نیروگاه 14
1-2-5 تغذیه مصرف داخلی نیروگاه 15
1-2-6 تغذیه از شین اصلی نیروگاه 16
1-2-7 تغذیه از پایانه ژنراتور 18
1-2-8 روش های تغذیه برای راه اندازی 23
فصل دوم 24
2- خود راه انداز 25
2-1 تعریف خودراه انداز 25
2-2 سیستم راه انداز 25
2-2-1 انواع سیستم راه انداز 25
2-2-2 دیزل راه انداز (بلک استارت) 26
2-3 سیکل ترکیبی نیروگاه شریعتی 26
2-3-1 اجزاء و ساختمان توربین گازی هیتاچی 27
2-3-1-1 مشخصات کلی توربن هیتاچی 28
2-3-1-2 سیستم راه اندازی توربین 29
2-3-1-3 راچت و عملکرد آن 29
2-3-1-4 راه اندازی توربین گازی 25 مگاواتی هیتاچی (بلک استارت) 30
2-3-1-5 ژنراتور سنکرون 31
2-3-2 سیستم راه انداز توربین گازی توسط موتور (موتور کرنکینگ) 31
2-3-2-1 سیکل ترکیبی نیروگاه نیشابور 34
2-3-2-2 نیروگاه مشهد 35
2-3-3 سیستم راه اندازی به صورت استاتیک (تبدیل ژنراتور به صورت موتور) 35
2-3-3-1 طریق تغذیه ژنراتور به صورت موتور 36
2-3-3-2 سیکل ترکیبی نیروگاه فردوسی 36
2-3-3-3 (سیستم راه انداز) SFC 38
2-3-3-4 مدل های کاری سیستم راه انداز 39
2-3-3-5 مدهای کاری استاندارد شامل 40
2-3-3-6 مدهای کاری اختیاری شامل 40
2-3-3-7 ترانس های SFC 43
فصل سوم 46
3- سیستم راه انداز نیروگاه توس در بدو تأسیس 47
3-1 مقدمه 47
3-2-1 دیزل های اضطرای 48
3-2-1-1 مقدمه 48
3-2-2 دیزل های اضطراری نیروگاه توس 49
3-2-2-1 تجهیزات جانبی دیزل ژنراتور 50
3-2-2-2 طریقه عملکرد موتور راه انداز دیزل اضطراری 50
3-2-2-3 ژنراتور اضطراری 52
3-2-2-4 باس بار اضطراری OEV-OEU 53
3-2-2-5 روش های بهره برداری 54
3-2-2-6 رله جهت یاب Directional 54
3-2-2-7رله محافظ درجه حرارت سیم پیچ ژنراتور Winding – over temperature رله B21,B22 55
3-2-2-8 رله آندر ولتاژ (Under Voltage Relay) 55
3-2-3-9 رله آندر ولتاژ نظارت کننده ولتاژ باس بارها 56
3-2-2-10 رله دایر کشنال – رله جهت یاب F13 – تیپ PM 22 GO 56
3-3- تابلوهای دیزل ژنراتور اضطراری 57
3-3-1 تابلوهای تجهیزات دیزل ژنراتور اضطراری 57
3-3-2- تابلو 21OEF 58
3-3-3 آلارم های اخطاری که به رله A20 EP9970 وارد می شود 59
3-3-4 آلارم هایی که باعث تریپ می شوند 59
3-3-6 تابلو OEP 22 60
3-3-7 تابلو OEP 23 61
3-3-8 آلارم هایی که باعث تریپ و قطع ژنراتور می شوند. 62
3-3-9 سنکرونسکوب با عقربه گردان 62
3-4 توربین گازی 63
3-4-1 مقدمه 63
3-4-1-1 بازده یا راندمان توربین گازی 64
3-4-2 توربین گازی مدل S7 65
3-4-2-1 تریپ توربین گازی 67
3-4-3 ژنراتور توربین گازی 68
3-4-4 تریپ ژنراتور 68
3-4-5 حفاظت روترو 69
3-5 جمع آوری و واگذاری توربین گازی به غیر 70
3-5-1 جایگزین مناسب برای توربین گازی 72
3-5-2 موضوع پیشنهاد: جایگزین مناسب برای توربین گازی 72
فصل چهارم 76
4- محاسبه توان مورد نیاز (زمان راه اندازی) در سطوح مختلف ولتاژ 77
4-1 سطوح ولتاژ در شبکه مصرفی داخلی 77
4-2 باس های مصرف داخلی 78
4-2-1 باس 6 کیلوولت 78
4-3 ترانس های توزیع داخلی 79
4-3-1 کندانسور هوایی: 80
4-4 مقدار مصرف موتورهای 6 کیلوولت از باس یک واحد 81
4-5-1 باس 400 ولت از باس یک واحد 83
4-6 باس کامون 88
4-6-1 مصرف کننده های 6 کیلو وات باس کامون 88
4-6-2 مصرف کننده های 400 ولت باس کامون 89
4-7 باس (OEB,OEA)DC 93
4-8-1 خصوصیات طراحی سوئیچ گیر کمکی 95
4-8-2 سوئیچ گیر 6 کیلوولت 98
4-8-3 سوئیچ گیر فشار ضعیف 220ولت DC 98
4-8-4 سوئیچ گیر فشار ضعیف 220ولت AC 99
5-راهنمای بهره برداری 102
5-1- شرح سیستم های A-F 102
5-1-1- شرح 102
5-1-2- کلیات 102
5-1-3- باس داکت ژنراتور 1 تا 4 AP 103
5-1-4- ترانسفورمرهای ژنراتور 1 تا 4 AT01 104
5-1-5- کلیدهای 6 کیلوولت 1 تا 4 BA ، 1 تا 4 BB ، θ BN , θ BM , θ BL 104
5-1-6- تابلوهای عمومی نیروگاه θ 105
5-1-7- ترانسفورمرهای واحد 106
5-1-8- ترانسفورمرهای راه انداز نیروگاه 106
5-1-9- تابلوهای توزیع اصلی 4/0 کیلوولت واحد ( 1 تا 4 CA و 1 تا 4 CB) 107
5-1-10-حالت های بهره برداری 107
5-1-11- تابلوهای توزیع اصلی 4/0 کیلوولت واحد 1 تا 4 CC 1 تا 4 CD و 1 تا 4 CE 108
5-1-12- توزیع اصلی 4/0 کیلوولت نیروگاه: 108
5-1-13- توزیع اصلی 4/0 کیلوولت نیروگاه θCL 109
5-1-14- تابلوهای زیر توزیع اصلی4/0کیلوولت نیروگاهθDH,θDG,θDE,θDD,θDC 109
5-1-15- تابلوهای 7K4/0 زیر توزیع اصلی نیروگاه θDJ,θDK 110
5-1-16- توزیع اصلی 220 ولت θEB,θEADC 111
5-1-17- شینه های بدون قطع 220 ولت 111
5-1-18- توضیح اصلی 24 ولت θEJ, θEH dc 112
5-1-19- تابلوهای θEU,θEV 4/0 کیلووات دیزل ژنراتور اضطرای 112
5-2-1- زیر توزیع 220 ولت 1 تا 4 FA و 1 تا 4 FB 113
شامل 127 صفحه Word
دانلود تحقیق بهره برداری نیروگاه در شرایط غیر عادی
