175 صفحه
ستاره شناسی می تواند به دو روش مورد بررسی قرار گیرد : یکی به عنوان قدیمی ترین دانش مشاهده ای که درباره ی آسمان پر ستاره بحث می کند؛ دیگری به عنوان جوانترین علم هنگامی که با اختر فیزیک نظری ترکیب شود. ستاره شناسی و اختر فیزیک پهنه کیهان را می پوشانند. از سیارات نزدیک تا اختروش های دور قابل دسترس . در حقیقت ستاره شناسی و اختر فیزیک در تمام ازمنه از آغاز جهان تا پایان ممکن را دربرمی گیرد. بنابراین ستاره شناسی هم کیهان و هم بشر را در زمان و همچنین در فضا در نظر می گیرد.
ستاره شناسی یا نجوم یکی از قدیمی ترین دانشهای بشری است که ظهور آن را می توان با پیدایش انسان همزمان دانست.
دنیاهای دیگر، سیارات و اقمار آنها، ستارگان و منظومه های خورشیدی، کهکشانها و سحابیها و سرانجام، فضای بیکران سبب شده است که در همه اعصار و سرزمینها دانش ستاره شناسی مورد توجه قرار گیرد و گسترش یابد. در این میان، مسلمانها و بخصوص ایرانیان در توسعه و تکامل این علم سهم مؤثری داشته اند و در حقیقت می توان آنها را پایه گذاران ستاره شناسی مدّون و علمی به حساب آورد. نام رصدخانه های بزرگی مانند رصدخانة مراغه و منجمان دانشمند چون ابوریحان بیرونی، عبدلرحمن صوفی و خواجه نصیرالدین طوسی همواره در تاریخ علم نجوم به جای خواهد ماند.
واقعیّات ستاره شناسی حتی بسیار بیشتر از دنیای تخیّلی افسانه های علمی، جالب و شگفت انگیز است.
هنگام روز نیز آسمان دارای ستاره است؛ اما به دلیل روشنایی عظیم خورشید دیدن این ستارگان غیر ممکن است.
تاریخ ستاره شناسی تاریخ مبارزه آشتی ناپذیر بین اندیشه های کهنه و نو است. دانش نوین ستاره شناسی به ما یاد می دهد که جسم های آسمانی همیشه در حال تغییر و تحول می باشد.
فضانوردان شجاعی چون یوری گاگارین که برای اولین بار در جهان به فضا رفت و پای انسان را به فضا کشاند. مایکل کالینز، ادرین آلدرین، نیل آرمسترانک این انسان های از جان گذشته در راه دانش بشری که برای اولین بار در تاریخ بشریت یعنی در 29 تیرماه 1348 خورشیدی به وسیله آپلو11 خود را به کره ماه رسانیدند و دوتن از آنان در سطح ماه پیاده شدند و مقداری خاک از سطح ماه برای تکمیل پژوهشهای دانشمندان در کیهان به زمین آوردند. همگی در تاریخ بشریت گرامی و بمثابه قهرمانان دوره ای از تاریخ هستند و بشریت همیشه خاطره آنان را زنده نگه خواهد داشت.
نخستین بار برونو، پیشاهنگ و مبارز سرسخت دانش اظهار داشت که ستاره ها، خورشید دور دستی می باشند. عقیده های برونو بوسیله کلیسای کاتولیک محکوم و ممنوع شد ولی برونو از عقیده خود دست نشست تا این که او را زنده زنده در آتش افکندند. تهدیدهای دشمنان دانش، دانشمندان روسی، لوموتوسف را دچار وحشت نکرد او هم می گفت که ستاره ها خورشید هستند و سیاره ها دور آن به گردش در می آیند.
اکنون ثابت شده است که طیف ستاره ها مانند خورشید است. ترتیب و رنگ خط های طیف نشان می دهد که در ستاره ها عناصری وجود دارد که در خورشید هم هست.
اندازه های ستاره ها بسیار بزرگ می باشد و برخی صدها برابر خورشید می باشند ولی در عوض ستاره هایی پیدا شدند که حتی از زمین هم کوچک ترند.
مواد اصلی منظومه شمسی به تعداد زیادی اجسام کوچک تقسیم شده اند، که این موضوع سر رشته ای برای درک چگونگی تشکیل منظومه شمسی است اکنون، فصل اول شامل پیشینه ای از ستارگان و مختصری در مورد تلسکوپ و آشکارسازها می باشد، ولی از نظر تکنیکی بحثی نمی شود، تأکید ما روی مقاصد مشاهدات است. همچنین در فصل دوم انواع ستارگان را نام برده و تا حدودی در مورد ویژگی ها و خصوصیات آن ها سخن به میان آورده ایم. فصل سوم هم شامل ویژگی ها و خصوصیات ستارگان می باشد که بر اساس نمودار HR ذکر شده است. فصل چهارم که مهم ترین و اصلی ترین فصل در این تحقیق می باشد و زندگی یک ستاره را از تولد تا مرگ آن با بیان جزئیات ذکر می کند و فصل پنجم شامل ضمائم مورد نیاز و تصاویر و جداول و اطلاعاتی در مورد فیزیک ستاره است. با آرزوی مثمر ثمر بودن این تحقیق برای تمامی افرادی که این تحقیق را مطالعه و بررسی می کنند. الهام ترابی
دی ماه
1384
«فهرست مندرجات»
پیشگفتار
چکیده
بخش اول : کلیّات ستاره شناسی
فصل اول : ستاره شناسی 2
مقدمه 3
- پیشینه ستارگان 4
- ستاره چیست؟ 11
- اندازه گیری فاصله ستارگان 14
- رصد خانه ها و تلسکوپ ها 18
فصل دوم : انواع ستارگان 21
مقدمه 22
2-1 ستاره ای به نام خورشید 23
2-2 ستاره های هالی 28
2-3 ستاره های دنباله دار و شهابها 30
2-4 ستارگان متغییر 40
2-5 نواخترها، ابر نو اخترها 41
2-6 خوشه پروین 45
2-7 ستارگان تپنده 47
2-8 ستاره نوترونی 49
نتیجه گیری بخش اول 51
بخش دوم : تحولات ستارگان
فصل سوم : ویژگی های ستارگان 57
مقدمه 58
3-1 طیف ستارگان 59
3-2 دمای ستارگان 61
3-3 جرم ستارگان 64
3-4 رنگ ستارگان 66
3-5 درخشندگی ستارگان 67
3-6 حرکت ستارگان 71
3-7 نیرو گرانشی ستاره 74
3-8 مختصات استوایی ستارگان 77
فصل چهارم : از تولد تا مرگ 80
مقدمه 81
4-1 نحوه تشکیل ستاره 81
4-2 منابع انرژی ستاره 86
4-3 زندگی ستاره 87
4-4 واکنش زنجیری 89
4-5 انفجار ستارگان 91
4-6 تکامل ستارگان 94
4-7 تحول ستارگان 98
4-8 مرگ ستارگان 99
4- 9 سیاه چاله ها 105
4-10 کوتوله سفید 105
نتیجه گیری بخش دوم 107
بخش سوم : نجوم، فیزیک ستاره
فصل پنجم : فیزیک ستاره 111
مقدمه 112
5-1 ابرهای گازی بین ستاره ای 113
5-2 ستاره های دوتایی 115
5-3 اجتماعات ستارگان 119
5-4 ستارگان جوان 122
5-5 ستارگان خاموش 122
نتیجه گیری بخش سوم 129
فصل ششم : نتایج و ضمائم 132
ضمائم 133
واژه نامه فارسی به انگلیسی 140
منابع 147
بررسی سیر تحولات ستارکان