لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:html
مقدمه
به نام خدا
کتابى که اکنون به عنوان گفتار فلسفى درباره جوان از نظر عقل و احساسات تقدیم خوانندگان عزیز مى شود شامل قسمتى از سخنرانیهاى خطیب نامى معاصر و دانشمند معظم جناب آقاى محمد تقى فلسفى واعظ مشهور مى باشد که در دو مجلد تنظیم شده است . بخش اول آن ، که کتاب حاضر است ، مشتمل بر پانزده فصل مى باشد.
کسانى که به بیانات شیوا و رساى معظم له آشنائى دارند مى دانند که این گوینده توانا مطالب علمى و مشکل را با بیانى ساده و نافذ و قابل فهم عموم ایراد نموده و هر کس به فراخور ذوق خود از هر طبقه و مرتبه اى که باشد از آن استفاده مى کند.
آموزش ، پرورش و تربیت جوان ، که موضوع بحث این کتاب است از مسائل مهم و مورد توجه روانشناسان و مربیان تعلیم و تربیت مى باشد و درباره آن کتابهاى بیشمارى نوشته اند. اسلام نیز به این امر توجه کامل داشته و در قرآن کریم و احادیث ، پیرامون معاد مطالب بسیارى به مسلمین گفته شده است .
در گفتارهاى این کتاب ، معظم له ، درباره مسایل مربوط به تمایلات ، احساسات و عقل جوانان بحث مى نماید و با استفاده از نظریه هاى آنان و انتقاد از بعضى از مکاتب ، حقایق نهفته را آشکار و برترى اسلام را از لحاظ علمى روشن مى نماید.
در این گفتارها از آیات و احادیث مربوطه با اسلوب تازه اى ضمن بحثهاى متنوع استفاده شده و نیز مقالات علمى و نظریه هاى دانشمندان غرب به مناسبت عینا نقل گردیده است .
دفتر نشر فرهنگ اسلامى ، پس از کسب موافقت معظم له ، به منظور آشنایى بیشتر عموم مردم با مبانى اسلام ، با تاءییدات خداوند متعال تصمیم به چاپ مجموعه آثار ایشان گرفت تا پس از چاپ ، با بهاى مناسب در اختیار علاقه مندان قرار گیرد.
پاییز 1377
دفتر نشر فرهنگ اسلامى
ارزش جوانى
قال الله العظیم فى کتابه : ... الله الذى خلقکم من ضعف ثم جعل من بعد ضعف قوة ثم جعل من بعد قوة ضعفا و شیبة یخلق ما یشاء و هو العلیم القدیر(1)
مجموع فراز و نشیب دوران زندگى بشر در سه مرحله خلاصه مى شود. کودکى ، جوانى ، پیرى .
مراحل زندگى
جوانى منزل قوت و نیرومندى ایام زندگى است که از دو طرف محفوف به ضعف و ناتوانى است . از طرفى ضعف ایام کودکى و از طرف دیگر ناتوانى دوران پیرى .
بشر در پیمودن راه زندگى و طى کردن پستى ها و بلندى هاى آن ، مانند کوه نورى است که یک روز دامنه فراز را مى پیماید تا خود را به مرتفع ترین قله کوه برساند، و روز دیگر از دامنه نشیب عبور مى کند تا به آخرین نقطه نزولى برسد.
موقع پیمودن دامنه فراز، هر روزى که بر وى مى گذرد، چشم اندازش وسیع تر مى گردد، و نقاط تماشایى را بیشتر مى بیند. وقتى که به قله کوه قدم مى گذارد، به همه جا مسلط مى شود، و عالى ترین مناظر را مشاهده مى کند.
برعکس ، موقع پیمودن راه نشیب ، هر روزى که بر او مى گذرد، چشم اندازش محدودتر مى شود و نقاط تماشایى ، یکى پس از دیگرى ، پنهان مى گردند تا به کلى همه مناظر زیبا از نظرش غایب شوند.
ایام جوانى
ایام جوانى ، رسیدن به مرتفع ترین و عالى ترین منازل زندگى است . در دیدگاه جوانان ، مناظر زیبا و چشم اندازهاى مطبوع و دل پسند بسیار است . روح جوانان لبریز از آمال و آرزو و سرشار از عشق و امید است .
کودک ناتوان ، قبل از دوران جوانى ، پیوسته به سوى قدرت و نیرومندى پیش مى رود و هر سالى که بر وى مى گذرد، قوى تر مى شود تا به سر منزل کمال جوانى و به اوج قوت و توانایى برسد.
برعکس ، آدمى پس از دوران جوانى به سوى فرسودگى و ناتوانى مى رود و هر سال از سال قبل ضعیف تر مى شود. آن قدر این راه نشیب را مى پیماید، تا به منزل پیرى و نهایت درجه ناتوانى برسد.
(و من نعمره ننکسه فى الخلق .(2) )
اطوار مختلف کودکى و جوانى و پیرى ، در برنامه زندگى طبیعى انسان ، قانون قطعى تکوین و سنت اجتناب ناپذیر الهى در نظام آفرینش است . قرآن شریف این سه مرحله را در ضمن یک آیه بیان فرموده و آن را مستند به اراده خداوند توانا کرده است .
(الله الذى خلقکم من ضعف ثم جعل من من بعد ضعف قوة ثم جعل من بعد قوة ضعفا و شیبة یخلق ما یشاء و هو العلیم القدیر.)
این خداوند بزرگ است که شما را از نطفه ضعیف آفریده ، و در شرایط ضعف و ناتوانى دوران کودکى پرورش داده است . پس از دوران ضعف به شما قوت و نیروى جوانى بخشیده و سپس براى شما روزگار ضعف و پیرى مقدر فرموده است . خداوند آن چه را که اراده فرماید خلق مى کند و مشیتش بر اساس علم و قدرت استوار است .
فروع زندگى
ایام جوانى دوران درخشندگى و فروع زندگى است . دوران سرور و شادمانى است . دوران قوت و قدرت است . دوران نشاط و امید است . دوران کار و کوشش است . دوران شور و هیجان است .
یکى از بزرگ ترین سرمایه هاى هر مملکت ، نیروى انسانى آن مملکت است و مهم ترین نیروى انسانى هر کشور را در نسل جوان آن کشور مى توان یافت . قدرت و نیروى جوانى است که مى تواند بر مشکلات زندگى فائق آید و راه هاى سخت و ناهموار را به آسانى بپیماید.
نیروى جوانى
مزارع سرسبز و خرم با سعى و کوشش نسل جوان آباد است . چرخ هاى عظیم صنایع سنگین با نیروى جوانان در حرکت است . ذخایر طبیعى که در اعمال معادن نهفته است ، با همت نسل جوان استخراج مى شود، کاخ هاى مجلل و آسمان خراش هاى بزرگ جهان را اراده خستگى ناپذیر جوانان به پا داشته است . عمران و آبادى ها مدیون کار و کوشش نسل جوان است . پایه هاى اقتصاد کشورها بر نیروى فعاله جوانان استوار است . دفاع از مرزها و حفظ استقلال و امنیت مملکت ها بر عهده نسل جوان است . خلاصه ، در همه کشورها، آثار پر ارج فعالیت جوانان در تمام مظاهر زندگى مشهود است و نیروى خستگى ناپذیر نسل جوان ، مایه امیدوارى تمام ملت هاست .
آغاز زندگى اجتماعى
با فرارسیدن ایام جوانى ، زندگى کودکى و طفیلى گرى سپرى مى شود. آدمى به محیط مسؤ ولیت شخصى قدم مى گذارد و به انجام وظایف عمومى مکلف مى شود. بلوغ و جوانى ، که آغاز زندگى اجتماعى بشر است ، در تمام خانواده ها و بین کلیه ملل و اقوام مورد توجه مخصوص بوده و آن را یک تحول مهم و انقلاب پر ارج در حیات آدمیان تلقى مى کردند. در ادوار گذشته ، بعضى از اقوام ، فرارسیدن ایام بلوغ را با انجام مراسم و تشریفات خاصى اعلام مى نمودند.
(شروع به زندگانى اجتماعى چیزى است که در همه ادوار، موضوعى جدى تشخیص داده شده و غالبا با تشریفاتى تواءم بوده است . در نزد اقوام بدوى ، براى شروع دوره تکلیفم ، جشن هاى مذهبى برقرار مى گشت و این علامت آن بود که جوان ، گذشته از این که مى تواند تولید مثل کند و در ازدیاد نوع بکوشد، از زندگى خانوادگى قدم فراتر نهاده ، وارد زندگى فعال براى همکارى با قبیله خود شده است .
رسوم وحشیانه
اعمال عجیب و رسوم وحشیانه اى که لوى بروهل درباره آن ها تحقیقات کرده و به فرانسویان شناسانده است ، براى به عمل مى آمدند که جوان را به معتقدات و سنین ایل و طایفه وى این آشنا سازند. با این کارها، جوان را براى زحمات جنگى آماده مى ساختند. وى مى بایست بدون آن که از خود تاءثر نشان دهد، کندن یک دندان یا خال کوبى بدن را تحمل نماید. دختر جوان نیز مجبور بود وظایف اجتماعى جنسى خود را انجام دهد. مثلا مى بایست روزها در سکوت و انزوا، و یا در حمام هاى خاص تنظیف ، روزه بگیرد تا وظایف آتیه وى ، از لحاظ مادرى و زندگى زناشویى به وى خاطر نشان گردد.
(در تمدن هاى عهد عتیق نیز تشریفاتى وجود داشت . در آتن این تشریفات در حدود هیجده سالگى به عمل مى آمد و در رم هنگامى انجام مى گرفت که جوان جامه کودکى را از تن درآورده و به لباس و جبه اشخاص بزرگ ملبس مى گشت . در دوران ملوک الطوایفى ، نجیب زادگان که به خدمت شاهزادگان گماشته مى شدند، از چهارده سالگى موظف بودند سپر برداشته و همراه آقاى خود به جنگ بروند.)(3)
اهمیت نسل جوان
گر چه تمام ملل و اقوام بشر، در گذشته ، کم و بیش به موضوع جوانى و ارزش جوانان توجه داشتند و تحولات عظیمى را که به سبب بلوغ در فرزندان جامعه بروز مى کرد، با توجه و دقت مى نگریستند و نیروى جوانى را یکى از سرمایه هاى بزرگ بشرى مى دانستند. ولى پیشرفت هاى علوم زیست شناسى و روان شناسى و جرم شناسى و همچنین تحولات سریعى که در قرن اخیر به علت پدید آمدن زندگى ماشینى و صنعتى و بسط علوم طبیعى در حیات اجتماعى بشر روى داد، بر اهمیت نسل جوان بیش از پیش افزود و دانشمندان را به بررسى و مطالعات گوناگونى در این باره وادار نمود.
در دنیاى امروز، جوانان مورد توجه مخصوص قرار گرفته اند و در کلیه شئون سیاسى ، اجتماعى ، اقتصادى ، صنعتى و اخلاقى سهم بزرگى را به دست آورده اند و درباره هر یک از آنها، نقش مهمى را عهده دار شده اند.
(نهضت هایى که از اوایل قرن بیستم به وسیله جوانان به عمل آمد و موجب تشکیل اردوهاى جوانان در آلمان و پیش آهنگى در انگلستان گردید، توجه عمومى را به سوى زندگانى اجتماعى جوانان جلب کرد و وسایل تعلیم و تربیت را به وضع جدیدى مورد توجه عامه قرار داد. پیش قدمان این نهضت ها، پیش از آن که مناظر اساسى افکار جوانان را بشناسند، حدس هایى درباره آنان زدند. این حدس هاى مقرون به حقیقت ، براى پیشرفت اکتشافات مربوط به عوالم بلوغ ، بسیار مؤ ثر واقع شد.)
بعد از جنگ بین المللى 18 1914 ممالکى مانند آلمان ، ایتالیا و روسیه شوروى ، که اوضاع داخلى آنها به کلى زیر و رو گردید، نسل هاى جوان براى پیشرفت و برقرارى رژیم هاى جدید، کوشش بسیار کردند و پیشروان این رژیم ها، براى این منظور، از عالى ترین کیفیات اخلاقى جوانان استفاده نمودند.)(4)
(اگر موضوع جوانان یک مسئله دائمى و مربوط به تمام ادوار است ، در اوضاع و احوال خطرناک فعلى دنیا، مسئله مهم و عمده روز است . مدت هاى مدید، همه از کیفیات دوران بلوغ جاهل بودند. بالعکس ، امروز، همان طور که اکتشاف یک قاره جدید توجه عده زیادى را به طرف آن جلب مى کند، مسئله بلوغ نیز توجه عده روزافزونى را جلب کرده است .
سیاسیون به جوانان اتکا مى کنند، رمان نویسان شخصیت هاى خود را از بین آنان انتخاب مى نمایند، روزنامه نویسان از ایشان ستایش مى کنند و حتى تملق مى گویند و خلاصه در اطراف آنها محیط اسرارآمیزى به وجود آورده اند.)(5)
اسلام و نسل جوانان
آیین مقدس اسلام ، در چهارده قرن قبل ، ضمن برنامه هاى جامع و سعادت بخش خود، توجه مخصوصى به نسل جوان معطوف داشته و جوانان را از نظر مادى و معنوى ، روانى و تربیتى ، اخلاقى و اجتماعى ، دنیوى و اخروى و خلاصه از کلیه جهات ، تحت مراقبت کامل قرار داده است .
اولیاى گرامى اسلام ، جوانى را یکى از نعمت هاى پر ارج الهى و از سرمایه هاى بزرگ سعادت در زندگى بشر شناخته اند و این موضوع را با عبارات مختلفى به مسلمین خاطرنشان نموده اند:
(قال على علیه السلام : شیئان لایعرف فضلهما الا من فقدهما: الشباب والعافیة .(6) )
على علیه السلام فرموده : دو چیز است که قدر و قیمتشان را نمى شناسد، مگر کسى که آن دو را از دست داده باشد. یکى جوانى و دیگرى تندرستى و عافیت است .
نعمت مجهول
در این حدیث ، على علیه السلام ، نعمت جوانى را در ردیف بزرگ ترین نعمت هاى الهى ، یعنى صحت و سلامت ، آورده است و به اندازه اى آن را مجهول القدر دانسته ، که مى فرماید تنها در موقع فقدان جوانى مى توان به ارزش آن پى برد.
تحقیق درمورد جوان از نظر عقل و احساسات
