تعداد صفحات : 46 صفحه -
قالب بندی : word
مقدمه و اهمیت
گیاهان داروئی
گیاهان داروئی میراثی منطقه ای ولی با اهمیت جهانی هستند که ثروت عظیمی به جهان ارزانی داشته اند، تنوع و کثرت گیاهان با خواص درمانی همه را شگفت زده کرده است چرا که تخمین زده می شود حدود 70.000 گونه گیاه از گلسنگ ها تا درختان تنومند حداقل یکبار در طول تاریخ طب سنتنی به عنوان دارو در جوامع بشری استفاده شده اند.
واژه گیاهان داروئی تنها به گیاهانی که تسکین دهنده آلام مردم هستند اطلاق نمی شود بلکه این گیاهان در زیر گروه غذا به عنوان طعم دهنده ها، نوشیدنی ها، شیرین کننده ها، رنگهای طبیعی و حشره کش و همچنین بعنوان ماده اولیه محصولات آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند در طی دهه های گذشته گسترش وسیعی در طیف درمانهای گیاهی صورت گرفته که رشد سریع تقاضا برای داروهای گیاهی و بالطبع گیاهان داروئی در دنیا را به دنبال داشته است.
این امر موجب شده است که هر سال تعداد بیشتری از کشاورزان با تغییر نوع کشت از زراعتهای معمول به کشت گیاهان داروئی، به سمت تولید این دسته از گیاهان روی آورند، اما عدم آگاهی کافی آنان از نیازهای اکولوژیک، مراحل کاشت، داشت و برداشت گیاهان داروئی، کشاورزان را با مشکلات جدی روبرو کرده است، در این میان مراکز تحقیقاتی بسیاری در دنیا فعالیت خود را در زمینه شناخت مسائل و مشکلات و تنگناهای موجود بر سر راه تولید گیاهان داروئی در سراسر دنیا آغاز نموده اند. بطوری که همه ساله شاهد رشد روزافزون اینگونه پژوهشها در دنیا هستیم.
کشور ایران با یازده اقلیم مختلف آب و هوایی و بیش از 7500 گوننه گیاهی، بستر بسیار مناسبی برای دستیابی به گونه های با ارزش داروئی و نادر می باشد که می توان نسبت به سازگار کردن و معرفی تعدادی از آنها به عرصه های زراعی اقدام نمود و یا از بذور اصلاح شده خارجی برای کاشت در اراضی با شرایط اقلیمی متناسب با نیازهای اکولوژیک گیاه استفاده نمود. از آنجائی که محصول نهایی در زراعت گیاهان داروئی متابولیتهای ثانویه و یا همان مواد موثره داروئی
می باشد. زارع گیاهان داروئی باید با تمامی فاکتورهای موثر بر رشد و عملکرد کمی و کیفی محصول خود آشنا باشد که عملکرد نهایی در زراعت گیاهان داروئی براساس میزان ماده موثر تولید شده در واحد سطح سنجیده می شود.
بنابراین افزایش تولید پیکره رویش گیاه در واحد سطح، به تنهایی ملاک سنجش نمی باشد. لذا عدم آگاهی از روابط متقابل بین گیاه و عوامل محیطی و یا عدم توجه دقیق به نقش این عوامل و از سوی دیگر عدم توجه به ادوات و تجهیزات جانبی مورد نیاز برای تولید، موجب صرف وقت و هزینه هایی می شود که قابل جبران نخواهد بود، چرا که در اختیار نداشتن امکاناتی همچون فضا و یا تجهیزات مناسب برای خشک کردن پیکره رویشی گیاه برداشت شده و یا شستشوی ریشه های از خاک خارج شده، امکان نگهداری محصول برداشت شده را، حتی برای مدت زمان کوتاه از کشاورز سلب کرده و موجب افت شدید راندمان یا از بین رفتن کامل محصول می گردد.
از نظر اکولوژیکی و آب و هوایی ایران را به مناطقی تقسیم می کنند که براساس مدل کوپن و سایر تقسیم بندیهای آب و هوایی و تقسیم بندیهای استانی به چندین منطقه زیر تقسیم می شود:
B- اقلیم خشک : میزان تبخیر در این آب و هوا بیشتر از بارندگی است ولذا دارای آب و هوای خشک است. دوره حیات رستنی های این نواحی خیلی کوتاه است. این اقلیم بیش از سه چهارم مساحت کشور را تشکیل می دهد.
BW- اقلیم خشک بیابانی : شامل سواحل دریای عمان و جنوب غربی کشور تا استان خوزستان و قسمت دیگر شامل کویرها و فلات مرکزی ایران است. این اقلیم شامل 4 ناحیه است.
BW-1- ناحیه صحرایی خشک : شامل یک ناحیه محدود در شمال کرمان، زرند، بخش غربی سمنان، گرمسار، قسمت اعظم قم، جنوب تهران: ورامین و ناحیه ای محدود در شمال غربی اصفهان: آران و بیدگل و کاشان می باشد.
BW-2- ناحیه صحرایی خشک گرم : شامل نوار مرکزی خوزستان، بخش اعظم نواحی مرکزی بوشهر، مناطق مرکزی هرمزگان، نواحی اطراف دریاچه هامون مثل دشت کویرو لوت، جنوب خراسان، جنوب و جنوب شرقی سمنان، شمال شرقی کرمان، شمال سیستان و بلوچستان، شمال شرقی و مرکز یزد و شرق اصفهان.
BW-3- شامل سواحل دریای عمان مانند چابهار در قسمت جنوبی استان سیستان و بلوچستان است.
BW-4- شامل نوار ساحلی استان بوشهر: مانند بندربوشهر، نوار ساحلی استان هرمزگان، مانند بندرعباس و نوار جنوبی خوزستان مانند خرمشهر و آبادان
BS- اقلیم خشک نیمه بیابانی: شامل قسمتی از فلات ایران است و به شکل قوسی از شمال و جنوب غربی، آب و هوای خشک بیابانی را احاطه نموده است که از شمال شرقی خراسان به سمت مغرب و سپس از شمال غربی به سمت جنوب شرقی بلوچستان امتداد می یابد مثل استپهای حوالی شهرکرد که ارتفاعی حدود 1500-1000 متر از سطح دریا دارد و شامل ناحیه ای است:
BS-1- ناحیه نیمه صحرایی سرد: غرب اصفهان، شمال و مرکز استان مرکزی، شرق همدان، جنوب شرقی زنجان، جنوب قزوین، نواحی مرکزی تهران، شمال سمنان، شمال اردبیل.
BS-2- ناحیه نیمه صحرایی گرم: جنوب غربی کرمانشاه، ایلام، شمال خوزستان، مرکز و جنوب کهگیلویه و بویراحمد، مرکز و جنوب فارس، شمال هرمزگان، مرکز و غرب کرمان، شرق سیستان و بلوچستان.
C- اقلیم معتدل : در این اقلیم معدل حرارت سردترین ماه سال بین 3- درجه سانتیگراد تا 18+ درجه سانتیگراد است و در شمال کشور نوار مرطوبی را تشکیل می دهد که بین منطقه خشک یا نیمه بیابانی و مرزهای شمالی امتداد یافته است و نیز شامل قسمتی از ارتفاعات زاگرس
می گردد که از طرفین با مناطق خشک محصور گشته است.
CS- اقلیم معتدل کوهستانی : شامل ارتفاعات میان بند جبال البرز و ارتفاعات جبال زاگرس و ارتفاعات مرکزی ایران می باشد و بطور کلی می توان گفت که کلیه مناطق آب و هوای معتدل، به جز نوار ساحلی دریای خزر از این نوع آب و هوا می باشد و تا حدی به آب و هوای مدیترانه ای مشابهت دارد.
CS-1- ناحیه کوهستانی سرد: غرب آذربایجان غربی، مرکز آذربایجان شرقی، غرب کردستان، شمال شرقی کرمانشاه، شمال لرستان، مناطقی در چهارمحال و بختیاری، بردسیر کرمان، شمال تهرا و جنوب مازندران.
CS-2- ناحیه مدیترانه ای با باران بهاره : کل مناطق آذربایجان شرقی به جز مناطق ناحیه کوهستانی سرد، شرق آذربایجان غربی مثل ارومیه و نقده، مناطق مرکزی و غربی اردبیل، قسمت اعظم زنجان، غرب همدان، جنوب غربی استان مرکزی، شمال شرقی لرستان، شمال قزوین، مرکز گلستان، شمال خراسان
دانلود مقاله گیاهان داروئی
