سرفصل:
- مرور اصطلاحات ، مفاهیم و تعاریف تغذیه .
- آشنایی با دستگاه گوارش ، اعمال ، ترشحات و حرکات آن .
- بررسی رابطهی کربوهیدراتها ، چربیها و پروتئینها با فعالیتهای مختلف ورزشی
- بررسی رابطه مصرف آب و الکترولیتها با فعالیتهای ورزشی
- بررسی رابطه مواد معدنی و ویتامینها با فعالیتهای ورزشی
- بررسی رابطه تغذیه با نوع و مدت با فعالیتهای ورزشی
- بررسی رابطه میزان مصرف غذا و تأمین کالری با نوع و مدت فعالیتهای ورزشی
- آشنایی با برنامههای غذایی ورزشکاران در رشتههای مختلف ورزشی
- بررسی نظریهها و یافتههای مربوط به تغذیهی ورزشکاران
ارزشیابی: آزمون میانترم 4 نمره
کنفرانس 3 نمره
آزمون پایان ترم 13 نمره
منابع:
اصطلاحات ، تعاریف و مفاهیم:
1- کالری و کیلوکالری:مقدار انرژی حرارتی که یک گرم آب را یک درجه سانتیگراد بالا برد .
مقدار حرارتی که یک کیلوگرم آب را یک درجه سانتیگراد افزایش دهد.
2- متابولیسم: سوخت و ساز
3- متالولیسم پایه: حداقل انرژی برای زنده بودن که صرف اعمال حیاتی فرد میشود . مثل : قلب ، اعصاب و معده
4- نسبت تعادل تنفسی:
5- هیدرولیز: واکنشی که در آن یک ماده توسط آب شکسته و به مولکول سادهتری تبدیل گردد .
6- PH: غلظت یون هیدروژن در مایعات بدن PH بالای 7 قلیایی ، پایین 7 اسیدی و 7 خنثی .
7- تامپون (بافر): هر مادهای که از تغییرات سریع یون هیدروژن (PH ) جلوگیری کند .
8- الکترولیتها: یونهای با بارهای مثبت و منفی که در بدن ایجاد فشار اسمزی کنند و یا پیامهای عصبی را ارسال کنند .
9- یونیزه: تبدیل یک ماده به مواد تشکیل دهنده خودش .
10- انتشار ماده: جابجایی مواد بدون صرف انرژی
11- انتقال فعال:
12- انتشار تسهیلشده: همان انتشار ساده است ولی یک ماده کمکی دارد . مثل انسولین که به قند کمک میکند به داخل سلول انتقال یابد .
13- اسمز و فشار اسمزی:
14- واکنشهای آنابولیکی:
15- واکنشهای کاتابولیکی:
16- تعریف علم تغذیه(Nutrition): علمی که کمک میکند مواد غذایی را بهتر بشناسیم ، نیازها را بهتر برآورده کنیم تا به حد اعلای سلامتی برسیم .
17- غذا(Food) و ماده غذایی(Nutrient): آب غذا و ماده غذاییاش یک شکل دارد .
18- جیره غذایی: به آنچه که فرد ظرف 24 ساعت مصرف میکند که به شغل ، میزان فعالیت ، جثه ، وضعیت و محیط فرد بستگی دارد .
19- مواد سازنده غذا و نقش کلی آنها در بدن:
منبع انرژی تنظیم اعمال بدن رشد و ترمیم بافتها
کربوهیدراتها پروتئینها پروتئینها
چربیها مواد معدنی مواد معدنی
پروتئینها ویتامینها ویتامین ها
آب آب
20- مواد غذایی ضروری:
- کربوهیدراتها : گلوکز
- چربیها : اسید لینولئیک ، اسید لینولنیک
- پروتئینها: اسید آمینههای لوسین ، ایزولوسین ، لیزین ، والین ، متیونین ، فنیل آنالین ، تره اونین ، تریپتوفان و (میستیدین و آرژینین فقط برای نوزادان)
- مواد معدنی : کلسیم ، فسفر ، سدیم ، پتاسیم ، گوگرد ، کلر ، میزیم ، منگنز ، آهن ، مس ، روی ، ید ، کبالت ، مولیبدنیم ، سلنیوم ، فلور و کرم
- ویتامینها: C , K , E , D , A , B1 ( تیامین) ، B6 (پریدوکسین) ، B2 (ریبوفلاوین) ، بیوتید ، B12 (کوبالامین) ، نیکوتین آمید ، اسید فولیک و اسید نپتونیک .
- مایعات: آب
21- انواع غذاها از سه منشأ: گیاهی ، حیوانی و معدنی
- غذاهایی که پروتئین بیشتری دارند . مانند : گوشتها ، تخم پرندگان ، حبوبات و ...
- غذاهایی که چربی بیشتری دارند . مانند : روغنهای گیاهی و حیوانی ، گوشتها ، تنقلات و ...
- غذاهایی که کربوهیدرات بیشتری دارند . مانند : غلات ، برنج ، ذرت ، سیبزمینی ، ماکارونی و خوردنی های شیرین و ...
- غذاهایی که مواد معدنی بیشتری دارند . مانند : شیر و فرآوردههای آن .
- غذاهایی که ویتامینهای محلول در آب و سلولز بیشتری دارند . مانند : میوهها و سبزیجات و ...
- غذاهایی که آب بیشتری دارند . مانند : چای ، قهوه ، آبمیوهها ، نوشابهها و ...
22- میزان انرژی زایی مواد غذایی:
کربوهیدراتها 4 کیلوکالری به ازای هر گرم
پروتئینها 4 کیلوکالری به ازای هر گرم
چربیها 9 کیلوکالری به ازای هر گرم
دستگاه گوارش(Digestive system)
- گوارش: تغییر شکل غذا به طوری که قابل جذب شدن به خون شود .
- هدف و عمل اصلی دستگاه گوارش: هضم ، جذب مواد غذایی ، تأمین آب و الکترولیتها و حرکت دادن غذا با سرعت مناسب
- اجزای دستگاه گوارش: دهان (دندانها و غدد بزاقی) مری ، معدی ، لوزالمعده ، کبد (کیسهی صفرا) رودهی باریک (دودنوم ، ژژونوم و ایلئوم) و رودهی بزرگ (کولون صعودی ، افقی ، نزولی و قوسی شکل)
ترشحات دستگاه گوارش:
1- ترشح بزاق: سه جفت غدهی زیر زبانی ، زیرفکی و بناگوشی
نقش بزاق:
- آماده سازی لقمه برای بلع و هضم
- کمک به حس مزه و طعم غذا
- کمک به هضم نشاسته
- کمک به بهداشت دهان و دندانها
- شستن مواد بدمزه از محیط دهان
Sive network of neurons, called the submucosal plexus, or Meissner`s plexus , lies within the submucosa.
Skeletal muscle that functions in voluntary swallowing is present in the muscularis of the mouth , pharynx , and upper half of the esophagus. In the rest of the digestive tract the muscularis consists of smooth muscle , generally arranged in two sheets . Muscle fibers in the inner sheet are circularly arranged ; those in the outer sheet run longitudinally .
ترشح روزانه بزاق: 1000 تا 1500 میلیلیتر
محرکهای ترشح بزاق: بینایی ، بویایی ، چشایی ، تفکر درباره غذا ، مزهها ، حالت تهوع
* تنظیم ترشح بزاق عمدتا از طریق اعصاب خودمختار صورت میگیرد :
افزایشدهندهها: سمپاتیک بتا ، استیل کولین ، آلدوسترون VIP و محرکهای بویایی ، بینایی ، چشایی و ..
کاهش دهندهها: سمپا آلفا ، مهار پمپ سدیم ، پتاسیم .
مری: تنها مایع لغزندهساز برای حرکت غذا و جلوگیری از آسیب و زخمشدن دیواره آن ترشح میکند .
ترشحات معده: غذا در معده با ترشحات آن آمیخته و با سرعت مناسب وارد دوازدهه میشود . پپسین= گاسترین .
مهمترین عمل زیستی معده فاکتور داخلی برای جذب B12 است. غلظت بالای یون H باعث مرگ باکتریهای غذایی میشود .
ترشح اسید معده دارای دو مرحله است :
1- پایهای 15% صبحها عصرها . هیستامینی
2- گوارشی:
عصبی(مغزی)= محرکهای بویایی ، چشایی ، بینایی و تفکر درباره غذا باعث ترشح میشوند
معدهای = با ورود غذا و اتساع معده ترشحات مییابد .
رودهای= احتمالا پپتید بومبیزین روده ترشح معده را افزایش میدهد .
افزایش دهندههای اسید معده : میتامین ، گاسترین و استیل کولین
مهارکنندههای ترشح اسید معده: خود اسید معده ، گلوکاگن ، کولی سیستوکینین ، سوماتو استاتین و پلی پپتیدهای معدی – رودهای
ترشحات موکوپروتئینی معده وظیفهی حفاظت از دیوارهی داخلی معده را در برابر PH اسیدی آن به عهده دارد .
ترشحات لوزالمعده: از مهمترین عدد ترشحی بدن در رابطه با متابولیسم مواد غذایی است که ترشحات خود را به ابتدای روده باریک میریزد .
* لوزالمعده علاوه بر ترشح هورمونهای انسولینی و گلوکاگن ، یون بیکربنات برای خنثیسازی PH اسیدی معده و هشت آنزیم مهم برای تجزیه مواد غذایی ترشح میکند:
آمیلاز لیپاز
تریسپین ، کیموتریسپین و کربوکسی پپتیدازها
الاستاز
ریبونوکلئاز و دی اکسی ریبونوکلئاز
* ترکیبات شیرهی لوزالمعده : آب ، الکترولیتها و پروتئینها
ترشح روزانه شیرهی لوزالمعده = حدود 5/1 لیتر است که تحت کنترل اعصاب و هورمونها قرار دارد .
چرخه تنظیمی ترشحات لوزالمعده نیز دارای سه مرحله است :
1- مغزی (عصبی) مشابه مانیزم معده
2- معدهای: اتساع قاعده تحتانی معده باعث ترشحات لوزالمعده میشود .
3- رودهای: ترشح سکرتین و کولی سیستوکینین روده ترشحات لوزالمعده را میدهد .
*اهمیت مرحله عصبی کم و مشابه مکانیزم ترشح اسید معده است .
* متسع شدن بخش قاعدهای معده ، ترشحات لوزالمعده را میدهند :
مستقیم= از طریق عصب و رگ
غیرمستقیم= از راه ترشح گاسترین معده و سکرتین و کولی سیستوکینین دوازدهم .
سکرتین قویترین محرک برای افزایش حجم مایعات و غلظت بیکربنات و ضعیفترین محرک برای ترشح آنزیمهاست .
کولی سیستوکنین (cck) قویترین محرک هورمونی برای ترشح آنزیمهای لوزالمعده است و حجم و غلظت بیکربنات را در حد متوسطی گاسترین تأثیر متوسطی بر حجم ترشحات ، بیکربنات و آنزیمها دارد .
* مرحله رودهای ترشح لوزالمعده: سکرتین میزان ترشح مایع و بیکربنات را . وجود اسید معده قویترین محرک برای ترشح سکرتین است (اسیدهای آمینه و چرب نیز ترشح آن را )
Cck قویترین محرک برای ترشح زیموژنهای لوزالمعدی است . cck از مخاط دوازدهم (دودنوم) و ژژنوم ترشح میشود .
* محرکهای ترشح cck : محصولات تجزیه پروتئینها ، اسیدهای آمینه ، اسیدهای چرب و اسید معده
* تحریک عصب سمپاتیک ترشح شیره لوزالمعده را مهار و متوقف میسازد .
ترشح صفرا: مایعی است مرکب از میسلهای درهم آمیخته اسیدها یا نمکهای صفراوی ، کلسترول ، لیستین ، فسفولیپیدها ، چربیهای خنثی ، الکترولیتهای پلاسما ، رنگدانهها ، پروتئینها بیلی روبین و ...
محتویات صفرا به دوازدهه (ابتدای رودهی باریک) میریزد و بیشتر آن مجددا جذب خون میشود .
وظایف صفرا:
1- نمکهای لازم برای جذب موثر رودهای و جذب کامل چربیها را فراهم میآورد .
2- مسیر دفعی ویژهای را برای مواد نامحلول مانند : کلسترول و مشتقات هومونی آن
زمانی که اسیدهای صفراوی یون مثبت جذب کنند به نمکهای صفراوی تبدیل میشوند . (کولیک اسید ، کینوکولیک اسید ، داکسی کولیک اسید و لیتو کولیک اسید )
ترشح روزانه صفرا: 250 تا 1000 میلیلیتر که به وسیلهی عوامل عصبی ، هورمونی و شیمیایی تنظیم میشود .
* افزایش دهندهها= گاسترین ، سکرتین ، cck ، گلوکاگن ، تحریک عصب واگ و وجود نمکهای صفراوی موجود در روده .
*مهارکننده= تحریک اعصاب سمپاتیک آلفا
* کیسه صفرا 30 میلیلیتر گنجایش دارد که تخلیه آن پدیدهای است متناوب و وابسته به نوع غذایی که فرد مصرف نموده است . پاراسمپاتیک تخلیه آن را و سمپاتیک را میدهد .
Cck مهمترین هورمون موثر بر تخلیهی کیسه صفراست (که از مخاط روده در پاسخ به ورود کیموس معده به دوازدهه ترشح میشود)
Cck همچون استیل کولین باعث کاهش مقاومت اسفنگتر اودی و افزایش انقباض کیسهی صفرا میشود .
ترشحات رودهی باریک: علاوه بر ترشحاتی که از قسمتهای دیگر دستگاه گوارشی وارد روده میشود روزانه حدود 1500 میلیلیتر مایع از دیوارهی خود روده به داخل آن ترشح میشود. ( به عبارتی به جز آب آشامیدنی و آب موجود در غذاها روزانه حدود 7 لیتر آب از دیوارهی روده جذب میشود . )
دیگر ترشحات روده (علاوه بر مایع) عبارتند از:
• ماده لغزندهساز
• ایمونوگلوبولین A
• آنزیمهای مالتاز ، سوکرازولاکتاز ، لیپاز و پپتیدازها به ویژه اریسپین
• مقدار کمی از پروتئینهای پلاسما
تحریککنندههای ترشح روده:
• ترکیبات شیمیایی (اسید کلریدریک ، مواد قندی و ..)
• اتساع مجرای روده
• تحریک پاراسمپاتیک و ترشح استیل کولین
• ترشح گلوکاگن و هورمونهای رودهای به کمک CAMP ترشح روده را افزایش ( مانند سکرتین ، cck ، گاسترین ، VIP و GIP )
تحریک اعصاب سمپاتیک ، ترشحات روده را مهار میسازد .
ترشحات رودهی بزرگ: - مایع ترشحی رودهی بزرگ اهمیت گوارشی ندارد زیرا آنزیم گوارشی ندارد . اما مقدار قابل ملاحظهای مایع لغزندهساز و تعداد زیادی لیزوزوم در مایع ترشحی رودهی بزگ دیده میشود . ترشح رودهی بزرگ قلیایی است (بی کربنات و پتاسیم) بیکربنات به جای کلر و پتاسیم در عوض سدیم به داخل مجرای رودهی بزرگ ترشح میشوند . برگرداندن سدیم و کلر به خون باعث جذب مجدد آب به خون میشود . تحریک پاراسمپاتیک ترشح رودهی بزرگ را افزایش میدهد .
*هضم (گوارش) و جذب (ربایش) مواد غذایی:
هضم: تجزیه مواد غذایی به اجزای سازنده آنها آنزیمها ..
جذب: انتقال موثر مواد غذایی به خون
مواد غذایی تجزیهشده پس از رسیدن به پرزهای روده ابتدا باید از غشاء مجرایی (رأسی) یا داخلی سلولهای رودهای عبور نموده و وارد سلولها شوند سپس از غشاء پایهای (سروزی) یا بیرون سلولها خارج شده و به خون یا لنف وارد شوند .
هضم و جذب در معده:
گوارش نشاسته در معده تحت تأثیر پتیالین بزاقی تا زمانی که PH معده خیلی اسیدی نشده باشد میتواند ادامه یابد . لیپازی تحت عنوان تری بوتیراز میتواند کرهی حیوانی را تجزیه کند که اهمیت زیادی ندارد .
پپسین تنها آنزیم پروتئینشکن معده است که میتواند تا حدودی پروتئینها را تجزیه کند .
* توانایی مخاط معده برای جذب مواد غذایی بسیار اندک و محدود است (آب ، سدیم ، پتاسیم ، گلوکز ، و اسیدهای آمینه) همچنین آسپرین و اتانول میتوانند از معده جذب شوند .
* کربوهیدراتها تحت تأثیر آنزیمهای آمیلاز بزاق و لوزالمعده و مالتاز ، سوکراز و لاکتاز روده تجزیه میشوند .
حدود 80% کربوهیدراتها به صورت گلوکز ، 15% به صورت فروکتوز و 5% به صورت گالاکتوز از روده جذب خون میشوند . جذب مونوساکاریدها به حضور سدیم و پمپ سدیم – پتاسیم وابسته است .
سرعت جذب گالاکتوز بیشتر از گلوکز و گلوکز بیشتر از فروکتوز است .
* هضم و جذب پروتئینها در رودهی باریک
مقدار کمی از پروتئینها تحت تأثیر پپسین معده به پپتیدها و اسیدهای آمینه تجزیه میشوند .
• بیشتر پروتئینها در رودهی باریک تحت تأثیر آنزیمهای لوزالمعده و روده (به ویژه اریپسین) تقریبا به طور کامل به اسیدهای آمینه تجزیه میشوند .
جذب: پپتیدهای کوچک (دی – تری و تترا) به سرعت از غشاء داخلی پرزهای روده جذب و در داخل سلولهای روده تحت تأثیر آنزیمهای مربوطه به اسیدهای آمینه تجزیه شده و جذب خون میشوند .
• ورود پپتیدها از غشاء داخلی به درون سلولهای مخالطی روده وابسته به یون سدیم و مکانیزم انتقال فعال است . همچنین جذب اسیدهای آمینه از غشاء خارجی به خون نیز وابسته به یون سدیم است
• اسیدهای آمینه نوع L سریعتر از نوع D جذب میشوند .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 100 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله تغذیه و ورزش