روش های تربیت در نهج البلاغه
روش تربیت فرزند
تربیت فرزند از بنیادیترین مسائل تربیتی شمرده میشود، و سنگ زیرین تربیتهای بعدی است، به همین جهت در دین مقدّس اسلام، سخنان معصومین، مخصوصاً امیرمؤمنان سخت بر این امر تکیه و تأکید شده است.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «اکرموا اولادکم و احسنوا آدابهم؛(1) فرزندان خود را گرامی دارید، و آنها را نیکو تربیت کنید.»
و علی(ع) فرمود: «حقّ الولد علی الوالدان یحسّن اسمه و یحسّن ادبه و یعلّمه القرآن؛(2) حق فرزند بر پدر این است که اسم نیکو برای او انتخاب کند، و نیکو تربیتیش نماید، و قرآن را به او بیاموزد.» و حضرت امام سجّاد (ع) نیز در مقام تربیت فرزند و مسئولیّت سنگین الهی آن از پیشگاه خدا استعانت میجوید و عرضه میدارد: «و اعنی علی تربیتهم و تأدیبهم و برّهم؛(3)(بارالها!) مرا در تربیت و تأدیب و نیکی فرزندانم یاری نما.» معلوم میشود مسئله به حدّی سنگین است که حضرت سجاد(ع) که امام معصوم است با آن عظمتش طلب استمداد از خداوند مینماید. منتهی نکته در خور دقت این است که در اسلام برنامه تربیت فرزند از دوران قبل از ازدواج شروع میشود، یعنی از زمان انتخاب همسر هم مرد و هم زن باید برنامه ریزی داشته باشند که پدر و مادر خوب و تربیت صحیح یافته انتخاب نمایند.
انتخاب همسر
صلاحیّت متقابل مرد و زن و یا همان پدر و مادر آینده سخت بر فرزند اثر دارد، زیرا اخلاق و اوصاف والدین طبق قانون «وراثت» به فرزندان منتقل میگردد. گرچه علم ژنتیک در غرب علم نو ظهوری است امّا قانون وراثت به صورت کلّی چهارده قرن است که در اسلام مطرح شده است.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «در خانواده صالح ازدواج کنید زیرا اخلاق (و خصوصیات) روحی به ارث میرسد.)(4) در جای دیگر فرمود: «تخیّروا لنطفکم، فانّ النّساء یلدن اشباه اخوانهن و اخواتهنّ؛(5) (همسر مناسبی) برای نطفه هایتان انتخاب کنید، زیرا زنان همانند برادران و خواهران خود فرزند به دنیا میآورند.» و در روایت دیگری میخوانیم: «انظر فی ایّ شیءٍ تضع ولدک فان الزق اساسٌ؛(6) ببین نطفه خود را در چه محلی مستقر میکنی، زیرا اخلاق اجداد و پدران، به فرزندان به ارث میرسد.»
به همین جهت است که علی(ع) بعد از وفات فاطمه(س) میخواست همسر اختیار کند به عقیل برادرش ـ که اطلاعات وسیعی از نسب قبائل عرب و تاریخ گذشته آن روز داشت ـ سفارش فرمود که از اقوام اصیل و شجاع عرب همسری برای من انتخاب کن که زاده شجاعان و وارث دلاوری و شهامت باشد؛ زیرا میخواهم از این ازدواج فرزند شجاع و دلیری به دنیا بیاید، عقیل پس از بررسی و جستجو «ام البنین کلابیّه» را پیشنهاد کرد، چرا که که در جامعه (آن روز) شجاع و دلیرتر از اجداد و پدران او نبود(7) این نشان میدهد که پدری چون امیرمؤمنان که معصوم است و شخصیت دوم عالم هستی است، برای تربیت فرزندان سالم نیاز به همسری دارد که از خانواده پاک و عفیف و اصیل و شجاع باشد.
و در طرف مردان هم سفارش شده است، که به غیر متدین، شرابخوار، بینماز دختر ندهید، چرا که بر نسل و فرزندان خویش اثر میگذارد. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «هرگاه کسی نزد شما به خواستگاری آمد که دین و امانت داری او را میپسندید، پس (دخترتان را به او) تزویج دهید، وگرنه فتنه و فساد بزرگی ایجاد میشود.»(8)
و امام حسن مجتبی(ع) به مردی که درباره ازدواج دخترش با او مشورت نمود، فرمود: «زوّجها من رجلٍ تقیٍّ، فانه ان احبّها اکرمها و ان ابغضها لم یظلمها؛(9) به مرد باتقوای او را تزویج کن پس اگر او را دوست بدارد گرامی میدارد و اگر از او نفرت پیدا کرد در حق او ستم روا نمیدارد( زیرا تقوای او چنین اجازه نمیدهد) لذا هم مرد باید دارای تقوا و دامن پاک باشد و هم زن عفیفه و پاکدامن. به این جهت اسلام از کار خلاف عفّت سخت نهی نموده، چرا که آینده نسلها را فاسد و جامعه را به فساد میکشاند. به این تحقیق توجّه کنید:
«در سال 1720 م در سواحل آمریکا مردی در خانواده فاسد و بیبندو بار (و از پدر و مادر بی عفّت و فاسد) متولد (شد) و تمام عمر خود را به رذالت و میخوارگی سپری کرد و از راه دزدی زندگی خود را تأمین مینمود، از این مرد پنج دختر باقی ماندند که همه همانند پدر به دور از تربیتی سالم (و بی عفت) و خانوادهای عاری از محبّت بودند، در نسل پنجم افراد این خانواده به 1200 نفر رسیدند که طبق آمار گرفته شده، افراد أناث( و زن) این خاندان همگی اهل فحشاء بوده 240 تن از آنان به سفلیس مبتلا شدند، و 130 نفر از مردها دزدهایی جنایت پیشه و ماهر گردیدند، از این خانواده هفت نفر آدمکش حرفهای و سیصد نفر دیگر همگی دارای مشاغل ممنوعه بودند، به جامعه تحویل داده شد و در طی مدّت هفتاد سال 000/700/1 دلار زیان مالی توسط این خانواده به دولت آمریکا وارد شده بود.»(10) اینجاست که عمق دستورات اسلام درک میشود که این همه درباره پاکی و تدیّن و حفظ نسل سفارش نموده است. و در قرآن کریم از زبان نوح میخوانیم: «ای خدا! کافران را از بین ببر و اگر آنها بمانند، همانند خود را به دنیا میآورند و بندگانت را گمراه میکنند زیرا آنان جز فرزند فاجر و کافر به دنیا نمیآورند.»(11)
فهرست مطالب
فصل اول - تعریف و حدود تربیت در اسلام
فصل دوم - مشخصات تربیت اسلامی
فصل سوم - اهداف تربیت اسلامی
فصل چهارم - اصول تربیت در اسلام
فصل پنجم - روشهای تربیت در اسلام
- موعظه , تصیحت و امر به معروف
- انذار , تهی از منکر و مبارزه با انحرافات
- برقراری ثواب و عقاب برای اعمال
- ایجاد محیط مساعد تربیتی
- بیان قصص انبیا و سرگذشت ملل
- ذکر امثال و تشبیه معقول به محسوس
- دعا و نیایش
- توبه و بازگشت
- برقراری یک نظام اسلامی برای اجرا و تداوم تربیت
دین و روشهای تربیتی
شامل 63 صفحه word
دانلود تحقیق اصول و روشهای تربیت در اسلام