حکمت الهی به وسیله صدرالمتالهین دگرگونی یافت که می توان آن را یک «جهش» نامید. جهش در فلسفه اسلامی، این جهش، مسبوق به یک سلسله دگرگونی های تدریجی بود که قبلا به وسیله دیگران انجام یافته بود. مسلم آن است که در گذشته حکمت مشاء و حکمت اشراق در دو روش مختلف تلقی می شدند و عرفان هم راه جدایی داشت همچنان که کلام که ناظر به حقایق اسلامی است. مستقل از همه اینها بود.
به وسیله صدرالمتالهین اختلاف مشاء و اشراق حل شد و مکتبی به وجود آمد که نه تقلید به گفته های مشاء داشت، نه به گفته های اشراق، در برخی مسائل با این مکتب موافق بوده و در بعضی مسائل با آن مکتب و همچنین بسیاری از موارد اختلاف نظر فلسفه و عرفان حل شد و چهره بسیاری از حقایق اسلامی روشن گشت.بدون آنکه از راههای کلامی متعارف آن روزگار بهره گفته شود این بود که فلسفه صدرالمتالمهین به منزله یک چهارراه تلقی شد که در آنجا راههای چهارگانه مشاء ، اشراق، عرفان، کلام با یکدیگر تلاقی می کردند.
نخستین سخن درباره فلسفه صدرالمتالهین این است که آیا صرفا این فلسفه یک تلفیق است یا یک سیستم ابتکاری و مستقل ، تصور بعضی این است که فلسفه صدرالمتالهین صرفا یک تلفیق است و اسفار هم صرفا یک جنگ است.
این دسته مخصوصا به اقتباسهای اسفار از کتب مختلف فلسفه و عرفان استناد می کنند. در دوره قاجار مخصوصا در تهران فلاسفه وقت دو دسته بودند بعضی طرفدار صدرالمتالمهین بودند از قبیل مرحوم آقا محمدرضا قمشه ای و مرحوم آقاعلی مدرس زنوزی و بعضی طرفداران بوعلی بودند از قبیل میرزای جلوه.
طرفداران بوعلی می کوشیدند تا ملاصدرا را بیابند و ثابت کنند که ملاصدرا ابتکاری نداشته است و صرفا یک فرد تلفیق دهنده بوده است نه فیلسوف. برخی احیانا تعبیرهای خشنی می کردند و نسبت سرقت به صدرا می دادند.
مرحوم ضیاءالدین دری که حدود بیست سال قبل درگذشت و از اساتید دانشگاه الهیات (معقول و منقول آن روزگار) بوده یکی از طرفداران سرسخت بوعلی و از مخالفان ملاصدرا به شمار می آید . وی در مقدمه کنرالحکمه سهروردی کوشیده است قسمتهایی از کلمات صدرالمتالهین را بیاورد که به عقیده او سرقت و اقتباس از شیخ با دیگران است و همچنین خود مرحوم جلوه که استاد مرحوم دری بوده استن. در کشف منابع اسفار تحقیق فراوانی کرده است نسخه ای خطی از اسفار که دست مرحوم جلوه بوده است و در آن تعلیمات زیادی در حاشیه و درلابه لای سطرها به وسیله آن مرحوم نوشته شده است در کتابخانه مجلس شورای ملی موجود است .اگر چه صحافی ناشیانه ای که از آن کتاب شده است حوادثی را تقریبا غیر قابل استفاده کرده است. به هر حال خوب است به آن نسخه برای کشف منابع صدرا مراجع شود. نیز نسخه چاپی اسفار مرحوم دری در کتابخانه دانشکده ی الهیات موجود است.
شامل 18 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق فلسفه ملاصدرا