فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 24 صفحه
چکیده
دریای خزر دریای فرصت ها و چالش ها است و نقش آن در شکل دهی سیمای اکولوژیک سرزمین های اطراف آن در چند دهه اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته است. شناخت عوامل آلاینده موثر بر محیط زیست دریایی، امری ضروری و نخستین گام در جهت بهبود و بازسازی این اکوسیستم با ارزش می باشد. هم اکنون آب جاری در 130 رودخانه به دریای خزر ریخته می‌شود و آب‌های آلوده بزرگترین منبع آلودگی دریای خزر است. برداشت بی رویه شن و ماسه و آلودگی ناشی از فاضلاب های خانگی، شهری و صنعتی دو عامل مهم تخریب رودخانه های حوزه آبریز دریای خزر محسوب می شوند. وجود انواع آلاینده‌ها، روی لارو و مراحل تخم ماهی اثرگذاشته و با ایجاد مشکلات ژنتیکی و رفتاری، غدد تولید مثل آنها را متاثر می‌سازد. از دیگر تهدیدات خزر ورود گونه شانه دار مهاجم است که کاهش جمعیت وسیع پلانکتونها و ژئو- پلانکتونها، تغذیه از لارو تخم ماهی و افت شدید جمعیت ماهیان خصوصا خاویاری، اختلال در زنجیره غذایی و بهم خوردن نظم اکوسیستم دریای خزر شده است. سالانه 122 هزار و 350 تن آلودگی نفتی ،304 تن کادمیوم و34 سرب تن وارد دریای خزر می‌شود. بیشترین آلودگی نفتی از سوی همسایگان شمالی این دریا است که به دلیل شیب خزر این آلودگی ها به سمت ایران پیشروی می کند. مدیریت مصرف سموم و استفاده از روش های مبارزه بیولوژیک و مدیریت تلفیقی آفات، علف های هرز و بیماری ها گام مهمی در جهت نیل به کشاورزی پایدار و به تبع آن کاهش شدید عوامل آلاینده محیط زیست خصوصا پساب مزارع کشاورزی می باشد. در عین حال اجرای مدیریت واحد برای محافظت از رودخانه‌ها و اصلاح قانون برخورد با قاچاقچیان خاویار را از جمله راهکارها برای رفع مشکلات این بخش عنوان کرد. همچنین در چارچوب همکاری و نشست های سالیانه پنج عضو همسایه دریای خزر موافقت نامه هایی مبنی بر بهره برداری اصولی از منابع دریا (چه منابع بستر و سطح دریا) منعقد و پروتکل هایی برای نظارت و ارزیابی پایبندی اعضاء تعریف و اجرا گردد.
مقدمه
دریای خزر دریای فرصت ها و چالش ها است و نقش آن در شکل دهی سیمای اکولوژیک سرزمین های اطراف آن در چند دهه اخیرهمگام با توجه بشر به خطراتی که محیط زیست سیاره زمین را در معرض تهدید قرار داده، مورد شناسایی و توجه فراوان قرار گرفته است. هر چند تمام آبها و مناطق دیگر جهان یک اکولوژی واحد به شمار میروند ولی نظر به شرایط تاریخی و موقعیت جغرافیایی، دریای مازندران علاوه بر کارکردهای دوگانه یاد شده از یک اکولوژی واحد برخوردار است (3). در جامعه جهانی نظریه جدیدی در حقوق بین الملل در مورد محیط زیست در حال شکل گیری است که مفهوم ”محیط زیست مشترک“ نام دارد و ناشی از این اصل است که کره زمین محیط زیست غیر قابل تفکیکی را تشکیل میدهد که کلیه عناصر آن با یکدیگر همبستگی دارند و خسارت وارده به این محیط و مسئولیت دولت ها در این باره نباید منحصرا محدود به مرزهای ملی و قلمرو حاکمیت آنها باشد. فروپاشی اتحاد شوروی و ظهور کشورهای ساحلی جدید در حاشیه دریای خزر سبب شد بیش از پیش پهنه آبی منحصر بفرد دریای خزر تحت تاثیر آلاینده های متعدد و متنوع قرار گیرد. حساسیت و شکنندگی محیط زیست دریای خزر به جهت بسته بودن محیط آن و انباشته شدن آلاینده های مختلف به نوعی دریای خزر را با بحران اکولوژیک روبرو نمود. پس از فروپاشی شوروی سابق، شتاب برخی از کشورهای ساحلی این دریا برای بهره برداری های اقتصادی بگونه ایست که طبق شواهد موجود در آینده ای نه چندان دور انواع موجودات دریایی و پرندگان مهاجر در معرض تهدید انقراض قرار خواهند گرفت و دریای خزر به دریایی مرده بدل خواهد شد. پسرفت و انقراض انواع آبزیان دریای خزر از سال 1990 دیده شد که این امر باعث توجه جهانی برای محافظت از محیط زیست و سواحل برای پیشگیری از این معضل و آسیب وارده به اکوسیستم دریا را در پی داشته است (1).
مقاله بررسی اثرات منفی آلاینده ها بر کاهش توازن اکولوژیک دریای خزر