فهرست مطالب
عنوان صفحه
تاریخچه......................................................................................................................................1
بلایا............................................................................................................................................3
مهم ترین آثار بلایا بر محیط.....................................................................................................3
انواع بلاها..................................................................................................................................4
بلاهای طبیعی............................................................................................................................4
بلاهای ساخت بشر...............................................................................................6
بلایای فنی...........................................................................................................6
تعیین اهمیت هر بلا..............................................................................................6
معرفی آمادگی بخش بهداشت و درمان در برابر بلایا وشرایط اضطراری...................7
فرایند آمادگی......................................................................................................7
اقدامات پیش از وقوع بلا.....................................................................................8
اقدامات هنگام وقوع بلا.......................................................................................9
اقدامات پس از قوع بلا.......................................................................................10
راهنمای برنامه خانوادگی مقابله با حوادث............................................................11
مرکز اعلام خطر و اهداف آن..............................................................................13
آموزش عمومی..................................................................................................16
آموزش بهداشت در مراحل مختلف بروز بلایای طبیعی.........................................17
راهکار های لازم جهت افزایش سطح آگاهی ارائه دهندگان خدمات ......................18
فعالیت های علمی جهت افزایش سطح آگاهی......................................................18
برنامه مقابله با بلایای طبیعی................................................................................20
تشکیلات مسئول ملی........................................................................................20
هماهنگی..........................................................................................................22
برنامه ریزی......................................................................................................25
سازماندهی.......................................................................................................26
وظایف ستاد پیشگیری و بازسازی حوادث غیر مترقبه..........................................27
وظایف سازمان ها و نهاد ها به تفکیک...............................................................29
شرح وظایف کمیته فرعی بهداشت و درمان کاهش اثرات بلایای طبیعی...............32
مدیریت بخش بهداشت....................................................................................33
سازمان های بین المللی.....................................................................................34
آشنایی با نهضت جهانی صلیب سرخ و هلال احمر.............................................34
سازمان ملل ( UN )........................................................................................35
برنامه توسعه سازمان ملل متحد UNDP...........................................................36
دفتر کمیسر عالی سازمان ملل برای پناهندگان......................................................37
صندوق بین الملل سازمان ملل متحد برای کودکان UNICEF............................37
سازمان خوارو بار و کشاورزی FAO................................................................37
سازمان آموزش علمی و فرهنگی ملل متحد UNESCO....................................38
سازمان بین المللی هواشناسی.............................................................................38
سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری.................................................................38
صندوق بین المللی پول.....................................................................................39
سازمان های غیر دولتی......................................................................................39
واحدهای دولتی امداد........................................................................................40
مؤسسات بین المللی دو جانبه یا چند جانبه..........................................................40
امداد رسانی نیروهای دولتی وجمعیت های داوطلب.............................................41
جابجایی جمعیت..............................................................................................43
تخلیه...............................................................................................................43
حمل و نقل......................................................................................................44
اسکان آوارگان و بهداشت اردوگاه ها.................................................................44
چادر و انواع آن................................................................................................46
ویژگی های چادر.............................................................................................46
انتخاب موقعیت اردوگاه ها...............................................................................47
طراحی اردوگاه ها............................................................................................48
کمبود و آلودگی آب در مناطق بلارده.................................................................49
اهمیت آب از نظر بهداشت...............................................................................49
نقش آب در اشاعه بیماری.................................................................................50
ترتیب اولویت بندی تأمین آب در شرایط اضطراری............................................52
آب مورد نیاز....................................................................................................53
کیفیت آب.......................................................................................................54
طی دوره تخلیه................................................................................................54
گندزدایی آب..................................................................................................54
ید زنی............................................................................................................54
جوشاندن.........................................................................................................55
کلرزنی............................................................................................................55
تأمین یخ..........................................................................................................57
ذخیره آب........................................................................................................57
تجهیزات لازم برای تأمین آب...........................................................................58
دفع غیر بهداشتی مدفوع در شرایط بحران..........................................................58
عدم وجود شبکه جمع آوری فاضلاب...............................................................59
دفع فاضلاب....................................................................................................60
نکات مورد توجه در دفع مدفوع انسانی بوسیله توالت........................................60
دفع مواد زائد جامد..........................................................................................61
دفع لاشه حیوانی.............................................................................................63
نحوه دفع صحیح زباله در مناطق بلا زده............................................................63
پر کردن اراضی پست......................................................................................64
مبارزه و پیشگیری از بیماری ها به دنبال وقوع بلایای طبیعی...............................66
تیم های امداد بهداشتی....................................................................................68
جمع آوری و انتقال آسیب دیدگان و بیماران.....................................................68
شرایط انتخاب محل........................................................................................68
هدف از تعیین محل جمع آوری آسیب دیدگان.................................................69
نیروی انسانی در محل جمع آوری آسیب دیدگان..............................................70
پشتیبانی محل جمع اوری آسیب دیدگان...........................................................70
بیمارستان و درمانگاه صحرایی سیار..................................................................70
شرایطی که انتقال بیمار را ایجاب می کند..........................................................71
برنامه ریزی برای انتقال بیمار...........................................................................72
محافظت از بهیاران.........................................................................................72
انتخاب وسیله نقلیه.........................................................................................73
آماده سازی وسیله نقلیه برای انتقال بیمار..........................................................73
گندزدایی وسیله نقلیه پس از جابجایی.............................................................74
احتیاطات عمومی در کاربرد مواد گندزدا و ضدعفونی کننده ها..........................74
گندزداها و ضد عفونی کننده های شیمیایی......................................................75
پیشگیری و مبارزه با بیماری های روده ای از طریق بهسازی محیط...................78
گندزدایی موا آلوده........................................................................................79
بهسازی محیط در بیمارستان های صحرایی.....................................................80
کمک های اولیه............................................................................................80
صفات کمک دهنده.......................................................................................81
وظایف اصلی کمک دهنده.............................................................................81
وسایل مورد نیاز و ضروری در حوادث..........................................................82
مبارزه با جانوران موذی.................................................................................83
برنامه اجرایی مبارزه با جانوران موذی پس از وقوع بلا....................................84
فقدان غذا و آلودگی غذا در مناطق بلا زده......................................................88
تأمین بهداشت مواد غذایی در زمان بحران......................................................90
وظایف بخش بهداشت.................................................................................92
کنترل بهداشت مواد غذایی وارد شده به منطقه................................................93
شرایط نگهداری مواد غذایی در شرایط بحران................................................94
خدمات کفن و دفن......................................................................................94
وسایل و لوازمی که برای کفن و دفن مورد نیاز هستند....................................96
بهداشت روانی...........................................................................................97
آموزش بهسازی به قربانیان...........................................................................98
پیوست ها...................................................................................................100
منابع...........................................................................................................
تاریخچه
مرور وقایع گذشته و آمارهای بهداشتی در طول 20 سال گذشته نشان می دهد که بلایای طبیعی باعث مرگ بیش از سه میلیون و حداقل 800 میلیون نفر زخمی در جهان شده است. تنها طی سال های 1996-1997 میلادی خسارت های ناشی از بلایای عظیم به بیش از 400 میلیارد دلار رسیده و این در حالیست که در دهه قبل میزان خسارت 147 میلیارد ، در دو دهه قبل ، یکصد میلیارد دلار گزارش شده است و در سه دهه گذشته میزان وقوع بلایا 3 برابر و زیان های مالی ناشی از آن ها 8 برابر شده است.
ایران جزء 10 کشور بلاخیز جهان است و 90 درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از سیل و زلزله قرار دارند. بلایای طبیعی تنها در هفت سال گذشته بیش از 2157 میلیارد ریال خسارت به کشور ما وارد نموده است و کشور ما را از نظر آمار و وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار داده است. در 90 سال اخیر بیش از 120 هزار نفر از مردم ایران بر اثر وقوع بلایای طبیعی کشته شده اند که از این تعداد 76 درصد بر اثرزلزله ، 13 درصد براثر سیل و 11 درصد بر اثر سایر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند.
بطور کلی بلایا موجب شیوع بیماری های جدید و غیر عادی نمی شوند و در هنگام بروز بلایا مردم دقیقاً از مسایل بهداشتی و بیماری هایی رنج می برند که قبلاً به آن مبتلا شده اند و از آنها رنج می برند.در شرایط بحران ، کودکان و نوجوانان از اسهال ، سرخجه و عفونت های حاد تنفسی می میرند همانگونه که برادران و خواهران آنان در شرایط عادی مرده اند. تجربه نشان داده است که اقدام مسئولانه در بروز بلایا تنها داشتن اطلاعات کافی نیست بلکه علاوه بر آن باید درک درستی از آنچه برای عمل مناسب است وجود داشته باشد. خلاصه نتایج بررسی تجربه‌های ملی و جهانی در برخورد با بلایای طبیعی تحت عناوین ذیل و با تأکید بر مسایل بهداشتی نشان داده شده است.
1- بیشترین علت ضایعات چیست؟
- مهمترین مسایل ساعت ها و روزهای اول و بعد از بحران چیست؟
- مهمترین دشواری ها در عملیات کمک کدام عامل است؟
- خطاهای ثبت شده در کمک رسانی گذشته چه بوده است؟
- برای مقابله با بلا چه آمادگی هایی ضرورت دارد؟
- در تجربه های موجود برجسته ترین جنبه های مثبت عملیات چیست؟
در سطح جهان بیش از 40 مجموعه بلایای طبیعی با زیر مجموعه های متعدد شناسایی شده اند که از این تعداد حدود 30 مجموعه بلایای طبیعی ، سرزمین ایران را تهدید می کند. بنا به نظر کارشناسان ، ایران یکی از مستعد ترین کشورهای روی خط زلزله دنیا است. بر پایه آمارهای رسمی در 30 سال گذشته بیش از 60 درصد تلفات جانی کشور ناشی از زلزله بوده است و از 678 شهر کشور تنها 3 درصد از نظر وقوع زلزله ، کم خطر می باشند. بررسی ها نشان می دهد که تقریباً در هر هفته 2 زلزله با شدتی کمتر از 4 درجه در مقیاس ریشتر ، در هر ماه یک یک زلزله با مقیاس 4 درجه در مقیاس ریشتر و در هر دو سال زلزله با شدت 6 درجه در مقیاس ریشتر و در هر 10 سال یک زلزله بالای 6 درجه در مقیاس ریشتر در کشور ایران رخ می دهد. که یکی از مهیب ترین بلایای طبیعی قرن بیستم که در کشور ما رخ داده است زلزله 31 خرداد سال 1369 در استان گیلان و زنجان بوده که بیش از 40 هزار تلفات جانی و 100 هزار نفر بی خانمان بر جای گذاشت.
پایان نامه بلایای طبیعی