مقدمه
2 آمایش سرزمین در ایران
4 ملاحظات امنیتی ایران پس از انقلاب اسلامی
5 اهداف امنیتی طرح آمایش سرزمین
5 سیاست های امنیتی طرح آمایش سرزمین
5 شاخص های امنیتی متناسب با اصول آمایش سرزمین
6 مفهوم مرز
7 مفهوم آمایش مناطق مرزی
7 نگرشهای حاکم در رابطه با توسعه و امنیت
8 مفهوم استنباطی مرز از دیدگاههای مختلف
9 اصول چارچوب نظری آمایش مناطق مرزی
13 منابع تنش جغرافیایی ایران و همسایگان
14 آمایش مناطق مرزی در ایران
15 جمع بندی و نتیجه گیری
17 منابع
مقدمه
نظام بین المللی در بررسی رفتار خارجی دولت های ملی، یک متغیر مستقل است. کشورها بدون توجه به اوضاع بین المللی نمی تواند دست به اقداماتی بزنند که مورد قبول جامعه جهانی نباشند یا منع شده باشد. کشورها معمولاً به دلایل مختلفی با بعضی همسایگان خود دچار تضاد منافع می باشند. این تضادها معمولاً با تغییرات در حکومت ها حل و فصل نشده و منتظر ایجاد شرایط مناسب برای سربرآوردن می مانند.معمولاً کشورهایی که از تعداد بیشتری همسایه بهره مندهستند، مناقشات مرزی بیشتری نیزدارند. و در عوض کشورهایی که محصور در دریا هستند، یا تعداد همسایه محدودتری دارند، دارای تعداد معضلات کمتری دراین زمینه هستند. البته امروزه تضاد منافع کشورها محدود به مرزهای فیزیکی آنها به کشورهای منطقه نمیشود و دلایل متفاوت دیگری نیز برای تخاصم چند کشور که حتی مرز مشترکی با یکدیگر ندارند، وجود دارد. همچنین ارزش های بنیادین بعضی ملل ممکن است در تضاد مقطعی یا همیشگی با کشورهای صاحب قدرت باشد. بطور مثال کشور جمهوری اسلامی ایران بنا به جمیع دلایل فوق هم اینک دارای تهدید بالقوه بروز جنگ با دنیای غرب مخصوصاً آمریکا میباشد. منافع غرب و آمریکا در حوزه خلیج فارس برای تامین منابع اولیه خصوصاً نفت و گاز این مستمسک را برای آن ها فراهم نموده است که نسبت به رویدادهای این حوزه حساس باشند. همچنین ارزش های الهی و دینی جمهوری اسلامی ایران نیز از نظر غرب نگران کننده و در تضاد با تمدن اومانیسمی غرب تلقی میگردد لذا این خود نیز عامل مهمی برای ایجاد تنش یا زنده ماندن آتش زیر خاکستر بین دو کشور می باشد. بدینسان کشورها ممکن است بطور دائم دارای زمینه های بروز تنش مابین خود و همسایگان و سایر کشورهای غیر همسایه باشند. لذا لازم است در ارائه طرح های آمایشی از منظر مسائل نظامی و امنیتی نیز مورد دقت نظر قرار گیرد. یعنی در چیدمان آمایش سرزمین لازم است مخاطرات حاصل از دسیسه های دشمنان بالفعل و بالقوه به وضوح و روشنی لحاظ شود. در سده های اخیر که مرزهای کشورهای حوزه خاورمیانه توسط فعالان سیاسی انگلستان رقم خورد، تقریباً هیچ کشوری در این حوزه به دور و فارغ از منازعه مرزبندی نشده است. تمامی کشورهای منطقه استخوانی لای زخم در روابط خود با همسایگان دارند و این قطعاً همگام با سیاست استعماگرانه غرب نسبت به ممالک شرق و مخصوصاً اسلامی بوده است. سیاستی که امکان صلح و ثبات دائمی را سلب نموده و کشورها را مساعد جنگ و انهدام زیر بناهای اقتصادی و منابع با ارزش انسانی و فیزیکی نموده است. در تصادم و برخورد کشور ایران و عراق برای مساله به ظاهر کوچکی همچون اروند رود، اولین نقاط آسیب پذیر دو کشور حوزه های اقتصادی نفتخیز جنوب و تاسیسات زیر بنایی پالایش های نفت و گاز که دچار ضربه و انهدام می گردند. حضور و استقرار ناحیه کرد نشین ما بین کشور ایران، ترکیه، عراق و سوریه( علی الخصوص ما بین 3 کشور اول) زمینه های ستیز قومیت ها با حکومت مرکزی و واگرایی و عدم امکان سرمایه گذاری های مولد را فراهم نموده است. از طرفی تجربه جنگ کشورمان با عراق به ما آموخت که نادیده انگاشتن عوامل نظامی و امنیتی در آمایش سرزمین چه مقدار ضرر و زیان به اقتصاد کشور وارد نموده و عمده این ضرر و زیان ها متوجه استان های مهم همجوار با مرز بوده است. بدیهی است در کشوری همچون جمهوری اسلامی ایران با مرزهای بسیار طولانی و تنوع جغرافیا و تنوع کشورهای همسایه که اغلب آن ها دچار ضعف و بیثباتی اقتصادی و سیاسی هستند و همچنین رویارویی نظام استکباری آمریکا با ایران لزوم توجه تنگاتنگ به مسئله آمایش سرزمین با مد نظر داشتن ابعاد نظامی امری بسیار اساسی است.
فرمت ورد تعداد صفحات 20
مقاله نقش و جایگاه آمایش مناطق مرزی در نظام برنامه ریزی (مطالعه موردی: مناطق مرزی ایران)