مقدمه
گامـی نـو:
مااصرار نداریم که شیوه آموزشی جدید ارائه نماییم بلکه شیوه های کلاسیک را اصلاح و بهبود بخشیم. عوض کردن هر سیستم فرق نمی کند آموزشی - مالی- اداری000 هزینه های زیادی مصرف می کند مثل تعدیل نیروی انسانی، هزینه های اداری ـ آموزشی و امکانات جدید و …
ولی اصلاح و بهبود هزینه کمی می برد، بهره وری را افزایش می دهد و ما از حداقل امکانات می توانیم حداکثر استفاده را ببریم.
ما نباید از شیوه های غربی و شرقی به طور مطلق استفاده نماییم بلکه شیوه های تجربه شده مثل ژاپن را به سبک ملی و ایرانی تغییر و تطبیق دهیم و از آن بهره مند شویم.
ما سعی داریم با تلفیق شیوه های آموزشی موجود و بکار بردن مهارتهای زیر:
- مدیریت
- زندگی
- مشاهده
- مشارکت
- محیط
- ارتباط
بعد از هر دوره آموزش کسانی را تربیت کرده باشیم که توانایی کار عملی همراه با مهارتهای نفوذ و ارتباط را به آسانی بکار ببرند.
وظیفه ما نشان دادن راه نو و هدفمند می باشد که بارها بدون برنامه و به تنهایی طی کرده و آن را رها کرده ایم.
ما در این راه نقاط ضعف و قوت را نشان می دهیم و هر شخص با توجه به آموخته های خود باید راه را ادامه دهد تا به نتیجه مطلوب برسیم.
آمـوزش
1- آموزش مستمر ضمنی: این گونه آموزشها در طول عمر به گونه سازمان نیافته در محیط خانواده، محل کار و اجتماع برای شخص تجربه شده و جزء فرهنگ شخص قرار می گیرد و با آن رشد پیدا می کند.
2- آموزش رسمی یا مدرسه ای : یا کلاسیک نظام آموزشی از ابتدایی تا تحصیلات عالی دانشگاهی .
3- آموزش غیر رسمی: هر گونه آموزش و کارآموزی سازمان یافته خارج از نظام مدرسه ای ورسمی اطلاق می شود. آموزش عقیدتی ـ سیاسی، بهداشتی، تعاون و مهارت فنی وحرفه ای بدون توجه به سن وشرایط فردی.
آموزش هشتگانه
در آموزش الگوی تدریس هوش هشتگانه داریم که به شرح هر کدام می پردازیم:
1- هوش لفظی -زبانی: از طریق خواندن، نوشتن، بحث، سخنرانی و حافظه بهتر یاد می گیرند.
2- هوش منطقی -ریاضی: از طریق قیاس، اعداد، طرحها، مسأله و نظم بهتر یاد می گیرد.
3- هوش بصری -فضایی : از طریق تصاویر، شکل، تجسم، نقشه، نمودار و رنگ بهتر یاد می گیرند.
4- هوش موسیقیایی -وزن: از طریق قافیه وزن و آهنگ بهتر یاد می گیرند.
5- هوش بدنی -جنبشی: از طریق حرکت، بازی، لمس کردن و بازیگری بهتر یاد می گیرند.
6- هوش برون فردی: از طریق مشارکت در گروه، ارنباط با دیگران و همکاری بهتر یاد می گیرند.
7- هوش درون فردی: برخی دوست دارند در انزوا و تنهایی کار کنند.
8- هوش طبیعت گرا: پدیده های طبیعی و شناخت و تشخیص و طبقه بندی بهتر یاد می گیرند.
استانـدارد آمـوزشـی
کتب و جزوات و متون زیادی درباره روش ها و الگوها و شیوه ها وفنون تدریس نوشته شده است که هر کدام تحت عنوانی به بررسی و بحث در مورد روش های تدریس پرداخته اند . این منابع کمکی در راستای اعتلای کیفیت آموزشی با طرح موضوعات، مدرسین را در ارائه آموزش و اجرای تدریس یاری کرده اند.
قبل از هر آموزش ریاست مجموعه آموزشی با همکاری مسئولین آموزشی برنامه جامعی را باید فراهم آورند. برنامه ریزی آموزشی به معنای فرآیند اتخاذ مجموعه از تصمیمات برای انجام اقدامات مربوط به امور آموزشی در آینده می باشد.
برنامه ریزی آموزشی به مفهوم جدید برای اولین بار درکشور شوروی در سال 1923 مورد استفاده قرار گرفت. هدف برنامه ریزی آموزشی فراهم ساختن فرصتهای یادگیری هر چه بیشتر برای گروه های واجب التعلیم و علاقه مند به یادگیری از یک سو وتربیت نیروی کار ماهر مورد نیاز توسعه اقتصادی کشور بوده است.
با شدت پیدا کردن توسعه و فناوری اطلاعات در حال تغییر و تحول بودن جامعه و رویارویی با بحران ها وچالش ها و به وجود آمدن موجهای جدید ما باید خود را آماده کنیم تغییرات را پذیرا باشیم و بهترین استفاده را از آن ببریم.
بعد از بیست سال تجربه نظام اموزشی و نسلی که از این مدیریت آموزشی موجود به جامعه بازگشت نموده اند بدون هیچ گونه تخصص و کارآئی همگان صف کشیده در جلو مراکز کاریابی و اداره کار وپشت دربهای بسته کارخانجات و ادارات منتظر هستند که آیا در کار پذیرفته خواهند شد یا نه؟
مسئولین مؤسسات کسانی را از بین انبوه شرکت کنندگان انتخاب می کنند که بهترین شرایط و تخصص ها را داشته باشند البته با تجربه کاری چند ساله و حالا مسئولین آموزشی به فکر چاره افتاده و آموز شهای عملی و کارگاهی را مکمل آموزش های تئوریک نموده اند. و بعد از این کنکاش شاخه کار و دانش و رشته های کاربردی راتوسعه داده اند.
مهارتهای فنی ومفهومی وانسانی
فنی: توان کار برد دانش و روش فنون و تجهیزات ، تجربه و آموزش.
مفهومی: توانایی شناخت پیچیدگیهای سازمان وعملیات یک واحد مشخص چگونه با گردش کار کل سازمان تناسبی برازنده پیدا می کند. هدف سازمان خود را با کل مناسب نماییم.
انسانی: توان و قضاوت لازم برای کار با مردم بوسیله مردم .
انگیزش، ارتباط رهبری، قدرت ونظارت خشنودی.
انگیزش:
1- افراد باید به گونه ای جذب شوند که نه تنها به سازمان بپیوندند بلکه در آن سهیم شوند.
2- کاری که انجام می دهند واستخدام می شوند با دلبستگی و وابستگی به سازمان انجام می دهند.
عوامل گوناگون موثر در فرآیند انگیزش:
ویژگیهای فردی:
1- وابستگی ها وعلاقه ها.
2- نگرش ها ونمونه ها را.
الف ـ درباره خود.
ب ـ درباره شغل.
ج ـ درباره جنبه های وضعیت کاری.
3- نیازها ونمونه ها را.
الف ـ امنیت.
ب ـ اجتماعی.
ج ـ کسب موفقیت.
ویژگی های شغلی:
الف ـ انواع مشوقهای درونی را.
ب ـ درجه اختیار در کار.
ج ـ مقدار باز خورد و عملکرد مستقیم.
د ـ درجه گوناگونی وظایف.
همگامـی ایـران با تحولات جهانـی:
با توجه به این واقعیت که تا سال 1400 تشکیل دهکده جهانی به واقعیت می پیوندد, ایران نیز متاثر از این جهانی شدن صنعت و اقتصاد باید به طور طبیعی عواملی را که در تحولات اقتصادی و اجتماعی جهانی شدن وجود دارد در برنامه های آموزشی خود منظور نماید. از آنجا که نظام آموزشی باشد در خدمت توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی کشور باشد, لذا ساز و کاری باید ایجاد شود که از آن طریق بتوان ارتباط مستقیمی بین توسعه اقتصادی, اجتماعی و توسعه آموزشی برقرار کرد. از طرفی با توجه به اینکه نظام حکومتی ما جمهوری اسلامی است و بسیاری از تعالیم عالیه اسلامی نقش موثری در تعالی بشری دارند, لذا در طرح نظام آینده آموزشی باید از رهنمودهای تعالیم عالیه اسلامی استفاده شود. همچنین به منظور دست یافتن به آرمانهای جمهوری اسلامی و با در نظر گرفتن تحولات اجتناب ناپذیر ویژه در بخش فنی و حرفه ای که نقش موثرتری در حل معضل بیکاری و توسعه اقتصادی دارد, تعیین گردد. مبنای برنامه بیست و پنج ساله اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی, سیاسی جمهوری اسلامی ایران بر پایه توسعه نیروی انسانی, طی برنامه 25 ساله (1400-1376) تدوین گردید که با توجه به اهمیت هر یک از بخشهای آن, همکاری هماهنگ و منسجمی از سوی بخشهای مختلف کشور ضروری می باشد.
در ادامه به گونه ای موجز به هدفهای کیفی که باید در توسعه آموزش های فنی و حرفه ای همواره مدنظر باشد و نیز به استراتژی ها و راهبردهای لازم در این بخش اشاره می شود:
پرورش جنبه های فرهنگی, رفتاری, مهارتی در هنرجویان بر اساس ملاکهای اسلامی و نیازهای برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی تا سال 1400.
- ایجاد فرصتهای مساوی برای کلیه افراد جامعه در دسترسی به آموزش های فنی و حرفه ای در زمینه های موردنیاز فردی و جامعه.
- افزایش کارایی درونی و بیرونی آموزش های فنی و حرفه ای افزایش مشارکت و نظارت مردم در توسعه آموزش های فنی و حرفه ای و ارتقای آموزش های فنی و حرفه ای.
- اشاعه دانش فنی و گسترش آموزش های فنی و حرفه ای رسمی و غیررسمی در قالب یک نظام سازمان یافته.
- افزایش نسبت کارکنان فنی و تخصصی جامعه و اصلاح ساختار هرم شغلی تخصصی جمعیت شاغل کشور.
- انطباق برنامه های درسی و محتوای آموزش ها با نیازهای جامعه و مقتضیات ناشی از توسعه علوم و تکنولوژی.
- بهبود شاخصهای کیفی و کمی آموزشی در کلیه سطوح.
- مدرنیزه کردن آموزش های فنی و حرفه ای بر اساس توسعه اقتصادی, اجتماعی.
- تدارک لازم جهت اجرای دقیق نظام آموزش متوسطه.
کارگر یک مهارته کسی است که می تواند مهارتش را در ارتباط با دانش فنی با دقت و صحت بیشتری بروز دهد و کارگر چندمهارته کسی است که مهارتهایی را با دقت و صحت در چندین کار مرتبط به هم همراه با دانش فنی موردنظر داشته باشد.
- اجرای تناسب آموزش فنی و حرفه ای در راستای نیازهای توسعه کشور.
- افزایش سهم زنان در آموزش های فنی و حرفه ای.
- نزدیک نمودن بخش آموزش به بازار کار.
استراتـژی و راهبردهـا:
1- اخذ عوارض آموزشی در تجارب و صنعت به منظور افزایش کمک به آموزش های فنی و حرفه ای.
2- ارائه دوره های آموزشی برای ارتقای دانش معلمان فنی و حرفه ای با توجه به آموزش های نو.
3- یکی نمودن ارزش آموزش غیررسمی و رسمی آموزش های فنی و حرفه ای از طریق کنترل و یکسان نمودن محتوای دروس برنامه.
4- ارائه انعطاف پذیر آموزش های فنی و حرفه ای و روشهای آزاد یادگیری آموزش های فنی و حرفه ای که می تواند به ارتقای یادگیری کمک نماید.
5- ارائه دوره های آموزشی نوین در زمینه مشاوره شغلی و تحصیلی مدارس فنی و حرفه ای.
6- ایجاد مراکز مشاوره شغلی.
7- افزایش تعداد مشاوران شغلی و تحصیلی.
8- استفاده از نرم افزار کامپیوتری به منظور توسعه آموزش.
9- تاکید بر آموزش های زبان خارجه به منظور استفاده بهینه از اطلاعات و یافته ها.
10- کم کردن حجم دوره های آموزشی رسمی- غیررسمی از طریق تلفیق آموزش با نیازهای صنعتی.
11- تجدید ساختار استانداردهای آموزشی.
12- آموزش مربیان و مدرسان آموزش های فنی و حرفه ای در رشته های مربوط به تکنولوژی جدید.
13- توسعه و بهبود سطح زیر ساخت های (فضاهای) آموزشی.
14- انتقال تکنولوژی مناسب در راستای توسعه مناطق روستایی.
15- توسعه سیستمهای اطلاعاتی.
16- تربیت نیروی انسانی در سطح مهارتی و سطوح میانی مدیریتی.
17- استفاده از سیستم آموزشی چند رسانه ای با نرم افزارهای کامپیوتری.
18- استفاده از شبکه به منزله ابزاری جهت تامین نیازهای مربوط به مواد درسی مناسب و کافی.
19- آموزش نیروی انسانی در زمینه های مشخص مهارتی جهت تامین نیازهای بنیادی.
استفاده از روش های کاربردی در آموزش های فنی و حرفه ای و تخصصی
روش های آموزشی, بخشی از تکنولوژی آموزشی را تشکیل می دهد و از آنها می توان به عنوان ابزار تسهیل کننده برای یادگیری و تغییر در نگرش ها, بینش ها و ارزش های از پیش تعیین شده استفاده بهینه کرد.
روش های آموزشی در تعامل عوامل موثر در امر آموزش, زمانی می تواند موثر باشد که اجزای آن یعنی یاد دهندگان, یادگیران, موضوع یادگیری, زمان و مکان یادگیری و منابع مالی, فیزیکی و انسانی برای یادگیری در ارتباط متقابل باشند.
روش های آموزشی در جدول ها و نمودارها نشان داده شده اند؛ هر یک از آنها می تواند در ایجاد توانایی ها و مهارتهای شغلی مدیران و کارکنان مفید و سازنده باشد. نقش مربی, مدرس, و استاد در بهره گیری از این روش ها در برنامه های آموزشی به منظور مشارکت, همفکری, برخورد اندیشه و تفکر مدیران و کارکنان موجب می شود انگیزه فراگیری و مشارکت برای بحث در فراگیری به وجود آید.
استفاده از روش های آموزشی در برنامه های آموزشی حرفه ای و تخصصی از طریق مربیان, مدرسان, و استادان در راستای تحقق هدف های آموزشی و ایجاد مهارتهای ادراکی رفتاری و فنی می تواند رشد و پرورش ذهنی, فکری, عاطفی و روحی مناسب را در فراگیران تغییر دهد و در آنها تحول ایجاد کند.
روش چیست؟
روش در برگیرنده معانی و مفاهیم خاصی است که در فعالیت های اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی, متناسب با هدف ها, ویژگی ها, و شرایط خاص هر یک از بخش های مذکور کاربرد دارد و از شیوه های خاص خود بهره می جویند به طوری که در مسائل اداری و آموزشی نیز برای تحقق بخشیدن به هدف های کلی و یا جزئی از شیوه های مختلف استفاده می شود و جریان کار را ساده, سریع, و کیفی می کند.
مثلاً در امور دفتری و بایگانی در خصوص جریان نامه های وارده و صادره, ثبت و نگهداری آنها, امروزه به لحاظ ضرورت و اهمیت, روش های مکانیزه (رایانه ای) جایگزین روش های دستی گذشته شده است و همچنین در مورد روش هایی که در تنظیم اسناد مالی به کار گرفته می شد. امروزه نرم افزارهای مالی به کمک مدیران مالی آمده اند و روند کار مالی را در زمینه های درآمد و هزینه تسهیل کرده اند ضمن آنکه اطمینان, دقت, و صحت جریان کار را نیز به وجود آورده اند. در مورد فعالیتهای دیگر در سازمان های دولتی و غیردولتی, امور پستی, حمل و نقل, گمرکی, تولید و فروش و سایر خدمات در سازمان های مربوط, روش های جدید رایج شده است و تغییرات زیادی را در بهبود کیفیت کالا و خدمات به وجود آورده است. نمونه این نوع تغییر و تحولات و جا به جایی روش ها در سطح سازمان های منطقه ای, ملی, و فراملی زیاد است.
امروزه مورد پژوهان و محققان همواره در تلاش هستند تا شیوه هایی را کشف کنند که در جهت ساده و کیفی کردن امور در بخش های مربوط به سازمان خود بتوانند از اختراعات, ابداعات, و نوآوری های به دست آمده استفاده کنند و در معرض نمایش و استفاده عموم بگذارند.
متاسفانه بخش آموزش در ایران از این مقوله جدا مانده زیرا برخی از مدرسان و استادان با شیوه های قدیمی و گذشته در کلاس ها به صورت یکسویه عادت کرده اند و یافته های علمی و ذهنی خود را با استفاده از شیوه ها و روش های معمول سخنرانی به فراگیران منتقل می کنند آنان مایل نیستند به هیچ وجه خود را با آخرین روش های آموزش کاربردی و عملی تجهیز کنند و از تکنولوژی روز آموزشی در ارائه مطالب درسی حداکثر استفاده مطلوب را ببرند.
تکنولوژی عصر حاضر زمینه های یادگیری را ساده کرده, توانایی مدرسان را در برقراری ارتباط با فراگیران و تعامل فکری بین آنان بالا برده است. استفاده از روش های گروهی, روح همدلی, همیاری و مشارکت را در تعلیم و تعلم به وجود آورده است و در افزایش قدرت تصمیم گیری و تجزیه و تحلیل مسائل سازمانی فراگیران را توانمند ساخته است.
دانشمندان و متخصصان کشورهای پیشرفته از روش ها و شیوه های آموزشی در مسائل و موضوع های مختلف درسی برای تحقق بخشیدن به هدف یا هدف های مختلف به صورت کاربردی و عملی استفاده می کنند.
نگارنده در این نوشته بیشتر سعی کرده است در جهت شفاف کردن و تبیین واژه روش و چگونگی استفاده از آن در آموزش برای مسئولان آموزشی و مدرسان نکات چندی را توضیح دهد تا درک مشترکی بین مسئولان آموزشی و مدرسان دوره های کاربردی به وجود آید.
واژه روش در نوشته های ادبی, تاریخی, اداری و آموزشی در برگیرنده مفاهیم و معانی زیر است:
- اسلوب, طریقه, و سبک؛
- رویه و راه های فراگیری دانش ها و مهارتها؛
- طرز انجام یک فعالیت؛
- نشان دادن گام به گام فعالیت؛
- راه های ایجاد نظم و ترتیب خاص در تفکر؛
- گاهی از کلمه تکنیک به عنوان فن نیز استفاده می شود؛
- د انگلیسی در برابر لغت "متد" آمده است.
- روش عبارت است از چگونگی مراحل انجام کار که به تدریج راه را به سوی حقایق پیچیده و دشوار هموار می سازد و فعالیتی است که شرایط و موجبات یادگیری را در فرآیند آموزش ساده می کند.
به عبارت دیگر, روش های آموزشی راه ها و شیوه هایی هستند که کاربرد آنها موجب تغییرات رفتاری در فراگیران می شود.
مراحل یادگیـری در نظام آمـوزش های کاربـردی
از آنجا که نقش آموزش تغییر و تحول, رشد, و پرورش فراگیران با هر ویژگی تحصیلی, تجربی, سنی و موقعیت شغلی و سازمانی است. نیازهای شناختی (دانش), مهارتی, و عاطفی و ارزشی (بینش) متفاوت اند و مراحل یادگیری آنان با چگونگی استفاده از روش های آموزشی نیز متفاوت است. حیطه های یادگیری در آموزش بزرگسالان عبات است از:
قلمـرو شناخت -دانش:
تاکید بر هدف هایی دارد که نتایج عقلانی آن افزایش معلومات- آگاهی, فهم و اطلاعات و توانایی تفکر و اندیشیدن است و در واقع آنچه که به قوای ذهنی مربوط می شود. تغییر در دانش فراگیران روش های آموزشی خاصی را می طلبد که در فرآیند یادگیری به صورت جزء مشخص می شود.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 28 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله آموزش