نام دیگر این گیاه آرکیشو است و از گیاهان مغذی است و ریشه آن مورد استفاده قرار می گیرد. در زمان گل دادن، دانه های آن نیز قابل استفاده است. از دانه های آن برای هضم غذا استفاده می شود و بسیار نیروزا است و برای ناراحتی های کبد و طحال مؤثر است.
نام علمی کنگر CYNARA SCOLYMUS است. این گیاه اولین بار در اتیوپی کشت شد و بعد در نقاط مختلف دنیا گسترش پیدا کرده است. محل اصلی رویش این سبزی مدیترانه، جزایر قناری و آمریکای جنوبی است. زمان به گل نشستن این گیاه از بهار تا نیمه ی تابستان است که به عواملی چون شرایط اقلیمی و گرمای هوا وابسته است. دم برگ داخلی سفید رنگ ، راس ساقه و هاگدان قسمت های خوراکی این گیاه را تشکیل می دهد که در سوپ ، خورش و سالاد مورد استفاده قرار می گیرد. در یونان و مصر باستان، این گیاه به دلیل نقش کمکی در هضم مواد غذایی مورد توجه قرار گرفت و در قرن 16 میلادی در اروپا یکی از سبزیجات معروفی بود که توسط اشراف مصرف می شد.
در طب سنتی اروپا ، برگ های کنگر به عنوان ماده افزایش دهنده ادرار ( دیورتیک ) و محرک کلیه ها ، محرک ترشح صفرا از کبد و انقباض کیسه صفرا مورد استفاده قرار می گرفت. این گیاه غنی از پتاسیم بوده، ولی از لحاظ انرژی محدود است.
مواد مغذی اصلی موجودد در 100 گرم کنگر خام
انرژی 18 کیلو کالری
پتاسیم 360 میلی گرم
آهن 1 میلی گرم
فولات 21 میکروگرم
کلسیم 41 میلی گرم
پتنوتنیک اسید 3/0 میلی گرم
ویتامین B1 1/0 میلی گرم
سدیم 27 میلی گرم
بتاکاروتن 39 میکروگرم
فیبر 4 گرم
خواص درمانی کنگر در سلامت بدن
سرگل های این گیاه به عنوان سبزی مصرف می شود که برای دستگاه گوارش مقوی بوده و به هضم مواد غذایی کمک می کند. عصاره ی برگ و ریشه ی کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ ها مفید بوده و در درمان یرقان ، سوء هاضمه ، احساس ناراحتی در معده ، نفخ ، بی اشتهایی ، تهوع ، اسهال خفیف یا یبوست ، نارسایی کبد ، دفع مزمن آلبومین و کم خونی بعد از جراحی موثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می کند. در بعضی از کشورها به عنوان محرک تمایلات جنسی مصرف می شود.
ماده سینارین که در عصاره برگ کنگر وجود دارد، باعث کاهش کلسترول خون می شود. تحقیقات نشان داده است که سینارین باعث کاهش سطح تری گلیسیرید خون نیز می شود.
سینارین و ماده دیگری که به عنوان اسید کافئیک شناخته شده است، کبد را در برابر عفونت حفظ می کند و به کبد کمک می کند تا بعد از تخریب قسمتی از آن دوباره خود را از نو بسازد. از آنجایی که کنگر محتوی کربوهیدرات پیچیده غیر قابل هضم به نان اینولین است، خاصیت مسهلی دارد. از طرفی اینولین موجود در کنگر باعث افزایش باکتری های مفید و کاهش باکتری های مضر در مدفوع می شود. در حقیقت باعث حفظ سلامتی روده شده و احتمالاً می تواند خطر سرطان روده باریک را کاهش دهد. آنتی اکسیدان موجود در کنگر، پوست را در برابر سرطان محافظت می کند.
مقدار مصرف
بزرگسالان برای بهره گیری از اثرات درمانی کنگر می توانند ،4-1 گرم برگ خشک یا خام آن را سه بار در روز مصرف کنند.
کسانی که نباید کنگر مصرف کنند
- بهتر است زنان باردار، کودکان، بیماران مبتلا به بیماری شدید کبدی یا کلیوی از مصرف برگ کنگر پرهیز کنند.
- از آنجایی که برگ های کنگر محرک انقباض کیسه ی صفراست، افرادی که سنگ کیسه ی صفرا دارند نباید آن را مصرف کنند، چرا که افزایش انقباض کیسه ی صفرا منجر به انسداد مجاری و حتی پارگی کیسه صفرا می شود.
- هم چنین اشخاصی که نسبت به کنگر و یا خواص سینارین حساسیت دارند، باید از مصرف این گیاه پرهیز کنند.
خواص غذایی کنگر
نام علمی کنگر CYNARA SCOLYMUS است. این گیاه اولین بار در اتیوپی کشت شد و بعد در نقاط مختلف دنیا گسترش پیدا کرده است. محل اصلی رویش این سبزی مدیترانه، جزایر قناری و آمریکای جنوبی است. زمان به گل نشستن این گیاه از بهار تا نیمه ی تابستان است که به عواملی چون شرایط اقلیمی و گرمای هوا وابسته است. دم برگ داخلی سفید رنگ ، راس ساقه و هاگدان قسمت های خوراکی این گیاه را تشکیل می دهد که در سوپ ، خورش و سالاد مورد استفاده قرار می گیرد. در یونان و مصر باستان، این گیاه به دلیل نقش کمکی در هضم مواد غذایی مورد توجه قرار گرفت و در قرن 16 میلادی در اروپا یکی از سبزیجات معروفی بود که توسط اشراف مصرف می شد.
در طب سنتی اروپا ، برگ های کنگر به عنوان ماده افزایش دهنده ادرار ( دیورتیک ) و محرک کلیه ها ، محرک ترشح صفرا از کبد و انقباض کیسه صفرا مورد استفاده قرار می گرفت. این گیاه غنی از پتاسیم بوده، ولی از لحاظ انرژی محدود است.
مواد مغذی اصلی موجودد در 100 گرم کنگر خام
خواص درمانی کنگر در سلامت بدن
سرگل های این گیاه به عنوان سبزی مصرف می شود که برای دستگاه گوارش مقوی بوده و به هضم مواد غذایی کمک می کند. عصاره ی برگ و ریشه ی کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ ها مفید بوده و در درمان یرقان ، سوء هاضمه ، احساس ناراحتی در معده ، نفخ ، بی اشتهایی ، تهوع ، اسهال خفیف یا یبوست ، نارسایی کبد ، دفع مزمن آلبومین و کم خونی بعد از جراحی موثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می کند. در بعضی از کشورها به عنوان محرک تمایلات جنسی مصرف می شود.
ماده سینارین که در عصاره برگ کنگر وجود دارد، باعث کاهش کلسترول خون می شود. تحقیقات نشان داده است که سینارین باعث کاهش سطح تری گلیسیرید خون نیز می شود. سینارین و ماده دیگری که به عنوان اسید کافئیک شناخته شده است، کبد را در برابر عفونت حفظ می کند و به کبد کمک می کند تا بعد از تخریب قسمتی از آن دوباره خود را از نو بسازد. از آنجایی که کنگر محتوی کربوهیدرات پیچیده غیر قابل هضم به نان اینولین است، خاصیت مسهلی دارد. از طرفی اینولین موجود در کنگر باعث افزایش باکتری های مفید و کاهش باکتری های مضر در مدفوع می شود. در حقیقت باعث حفظ سلامتی روده شده و احتمالاً می تواند خطر سرطان روده باریک را کاهش دهد. آنتی اکسیدان موجود در کنگر، پوست را در برابر سرطان محافظت می کند.
مقدار مصرف
بزرگسالان برای بهره گیری از اثرات درمانی کنگر می توانند ،4-1 گرم برگ خشک یا خام آن را سه بار در روز مصرف کنند.
کسانی که نباید کنگر مصرف کنند
- بهتر است زنان باردار، کودکان، بیماران مبتلا به بیماری شدید کبدی یا کلیوی از مصرف برگ کنگر پرهیز کنند.
- از آنجایی که برگ های کنگر محرک انقباض کیسه ی صفراست، افرادی که سنگ کیسه ی صفرا دارند نباید آن را مصرف کنند، چرا که افزایش انقباض کیسه ی صفرا منجر به انسداد مجاری و حتی پارگی کیسه صفرا می شود.
- هم چنین اشخاصی که نسبت به کنگر و یا خواص سینارین حساسیت دارند، باید از مصرف این گیاه پرهیز کنند.
منبع : ماهنامه دنیای تغذیه
بوته از گیاه خوراکی و درمانی"کنگر فرنگی" که به شیوه آزمایشگاهی بعمل آمده است روز جمعه در یک منطقه حفاظت شده در تپههای اطراف شهر"ربط" از توابع شهرستان سردشت کاشته شد.
این گیاه که تنها در شهرستان سردشت استان آذربایجان غربی میروید به نظر میرسید سالها قبل منقرض شده، ولی دو سال قبل بطور تصادفی در مسیر عملیات احداث فیبر نوری مشاهده شد .
دکتر "عباس صیامی" عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم ارومیه پنج بوته از این گیاه را که هنگام حفاری از خاک بیرون آمده بودند، در یک آزمایشگاه نگهداری و موفق شد یکی از بوتهها را نجات داده و مجددا سبز کند .
بوته نجات یافته برای تجدید حیات و تکثیر مجدد روز جمعه در زادگاهاصلی خود در اطراف تپههای شهرک " ربط " و تحت شرایط حفاظتی کاشته شد .
دکتر صیامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اسم علمی این گیاه را " ) " Sinara-cordicaسینارا کوردیکا) اعلام کرد و گفت : بدلیل وجود ماده موثر دارویی " ) " Sinarin سینارین ) این گیان به این عنوان نامگذاری شده است .
وی افزود : سینارین موجود در این گیاه مهمترین و بهترین ماده برای تقویت کبد بوده و دارای خواص ضد سرطان و انواع هپاتیت نیز هست .
صیامی زادگاه اصلی این گیاه را شهرستانهای کردنشین آذربایجان غربی عنوان کرد و افزود : بدلیل بهره برداری بیرویه برای مصارف خوراکی نسل آن در بسیاری از مناطق از بین رفته است .
وی خواص دارویی و خوراکی گیاهان وحشی استان آذربایجان غربی بخصوص مناطق جنوب غربی این استان را نسبت به سایر گیاهان مشابه در جهان بسیار مهم و موثر عنوان کرد و گفت : به همین دلیل نیز سازمان خواربار جهانی " فائو " این منطقه را محدوده " هلال سبز " نامگذاری کرده است .
دکتر صیامی افزود : گیاهانی مانند " اشتنبرگ " و " لاله آریا " که اولی برای درمان رماتیسم و دومی برای درمان اعتیاد بکار میرود تنها در شهرستان سردشت میروید .
شهرستان سردشت دارای ۳۰هزار هکتار عرصه مرتعی و افزون بر ۴۰هزار هکتار عرصه جنگی است که مملو از گیاهان خوراکی و دارویی است .
گیاه " کنگر فرنگی " شبیه به کنگر معمولی است ولی برگها و شاخههای آن اندکی کوچکتر و رنگ برگهای آن نیز دارای سبزینه بیشتری است .
کنگر باغى - خارلته - کنگر صحرائى - کنگر وحشى
نام علمى: Circium arvense (L.) scop
نام انگلیسى: Creeping thistle, Canada thistle, Perenial thistle
گیاهچه
لپهها گرد تا تخممرغى شکل، به طول پنج تا شش میلىمتر و داراى سطحى زبر است. اولین برگهاى حقیقى تخممرغى تا سرنیزهاى با حاشیهاى کنگرهدار، سه گوش و داراى خارهاى تیز هستند.
گیاه کامل
- اندامهاى رویشى:
گیاهى است چندساله، ایستا و به ارتفاع ۶۰ تا ۱۵۰ سانتىمتر که توسط بذر، ساقهها خزندهٔ زیرزمینى و جوانههاى موجود بر روى ریشههاى افقى تکثیر مىیابد. ساقهٔ این گیاه توخالی، بدون کرک یا کرکدار و در بخشهاى بالائى منشعب است. برگها ساقهآغوش، مستطیلى شکل و یا سرنیزهای، موجدار، به طول ده تا بیست سانتىمتر، با لوبهائى خاردار یا بدون خار و صاف یا کمى دندانهدار است. برگهاى ساقهاى نسبت به برگهاى قاعدهاى (روزتی) بزرگتر و داراى لوبهاى عمیقتر هستند. سطح زیرین آنها سبز روشن و داراى کرکهاى پشمى و سفیدرنگ است.
ریشههاى این گیاه گوشتی، متراکم و به رنگ سفید تا زرد بوده و بیشتر در عمق ۴۵ سانتىمترى خاک و در مواردى حتى بیشتر تمرکز دارند. گسترش جانبى این ریشهها تا شعاع ۱۳ مترى مشاهده مىشود.
اندامهاى هوائى خارلته در اواخر تابستان از بین مىروند، اما ریشههاى آن حتى در شرایط یخبندان، در اعماق پنجاه سانتىمترى خاک زنده مانده و در سال بعد تولید اندامهاى هوائى خواهند کرد.
- اندامهاى زایشى:
گلآذین کلاپرک، به طول ۲ تا ۵/۲ و قطر ۵/۱ تا ۵/۲ سانتىمتر که بهصورت دستههاى یک تا پنجتائى در انتهاء انشعابات قرار گرفته و گلهاى نر و ماده بر روى پایههاى جداگانه قرار دارند. گلها به رنگ ارغوانى تا قرمز دیده مىشوند. گلهاى ماده بوئى شبیه به وانیل داشته و در گلآذین تخممرغى شکل قرار دارند. گلهاى نر بدون بو هستند و بهصورت گلآذینهاى نیمه کروى دیده مىشوند. این گلها تولید دانه گرده مىکنند اما قادر به تولید بذر نیستند. مطالعات اخیر نشان داده است که گلآذینِ نر ممکن است داراى گلهاى هرمافرودیت نیز باشند.
بذرهاى این گیاه به رنگ سبز زیتونى تا قهوهاى تیره و بالدار، ۵/۲ تا ۴ و پهناى یک میلىمتر بوده و داراى سطحى صاف هستند. پاپوسها سفیدرنگ، ابریشمى و کرکهاى پرمانند آن دو تا سه سانتىمتر طول دارند و طویلتر از بذرها هستند. هر گیاه ممکن است چهار تا پنج هزار بذر تولید کند.
موسم گلدهى این گیاه اواخر بهار و ساقههاى گلدهنده از روزتهائى که در زمستان تولید شدهاند خارج مىشوند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 14 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله درباره خواص پزشکی گیاه کنگر