در این جستار به پیشینه ی زبان پهلوی آذری که زبان اصلی مردم ایرانی آذربایجان پیش از یورش ترکان-مغولان از آسیای میانه بوده است پرداخته می شود و چندین و چند منبع معتبر جهانی پس از اسلام که به این زبان اشاره کرده اند بررسی شده و سپس به بررسی پژوهش های نوین در دانشنامه ها و... می پردازیم که به زبان پهلوی آذری و زبان باستانی آذربایجان پرداخته ند
زبان آذری در منابع پس از اسلام و پژوهش‌های نوین