تحقیق آماده
جایگاه عقل در اسلام
با فرمت ورد آماده چاپ و صحافی
تعداد صفحات : 20 صفحه
فرمت فایل : ورد 2003 قابل اجرا روی ورژن های بالاتر
فهرست تحقیق :
مقدمه
اسلام، دین عقل و فطرت
عقل، برترین موجود
عقل و دین، قوام زندگی متعالی
عقل، ملاک حسن و قبح افعال
تبیین بیش تر جایگاه عقل
جداانگاری عقل و دین زاییده تفکر سکولاریستی
تفاوت عقل دینی و عقل مدرن
منابع
هر یک از سرفصل های موجود در فهرست با اسناد به منبع می باشد .
منابع تحقیق از معتبرترین کتب دینی و فقهی می باشد .
منابع تحقیق :
) جملات مزبور، گزیده هایی از دیدگاه های دکتر عبدالکریم سروش در کتب و مقالات اوست . برای تحقیق بیش تر ر . ک: مدارا و مدیریت، ص 253; مجله کیان، شماره های 41 و 43، به ترتیب مقالات: «دین اقلی و اکثری » و «راز و راززدایی » و غیر آن .
2) ر . ک: تفسیر المیزان، ج 4، ص 127- 129، چاپ بیروت .
3) برای تحقیق بیش تر در زمینه «عقل و نقل » ر . ک: ولایت فقیه، آیة الله جوادی آملی، ص 239- 240، مرکز نشر اسراء، چاپ سال 1378 با ویرایش جدید .
4) اصول کافی، ج 1، کتاب العقل و الجهل، حدیث 2 .
5) بحارالانوار، ج 1، ص 116، نشر مؤسسه الوفاء، بیروت .
6) نهج البلاغه، دکتر صبحی صالح، خطبه 1، ص 43، چاپ افست ایران، 1395 ه ق .
7) ر . ک: بحارالانوار، ج 1، صص 96- 97: عوالم العلوم و المعارف و الاحوال (العقل - العلم)، شیخ عبدالله بحرانی، ج 2، صص 40- 41، نشر بنیاد فرهنگی امام مهدی علیه السلام، قم .
8) اصول کافی، ج 1، کتاب العقل و الجهل، قسمتی از حدیث مفصل شماره 14 .
9) امام علی علیه السلام فرمود: «العقل رسول الحق » ، غررالحکم و دررالکلم، الآمدی، به شرح جمال الدین محمد خوانساری، ج 1، (از 6 جلدی)، ص 7، انتشارات دانشگاه تهران، بهمن 1366، باز فرمود:
«العقل شرع من داخل و الشرع عقل من خارج » : عقل برای بشر دین داخلی است، چنان که دین برای او عقل خارجی است . مجمع البحرین، شیخ فخرالدین الطریحی، ج 2 (از دو جلدی)، ماده (ع ق ل)، ص 224، دفتر نشر فرهنگ اسلامی: تفسیر القرآن الکریم، ملاصدرا، ج 5، ص 425 .
10) اصول کافی، ج 1، ص 16، قسمتی از حدیث مفصل شماره 12 .
11) نهج البلاغه، کلمات قصار شماره 38 .
12) اصول کافی، ج 1، کتاب العقل و الجهل، حدیث 30 .
13) ر . ک: تفسیر نورالثقلین، شیخ عبدالعلی بن جمعه، ج 5، ص 537، چاپ افست علمیه، قم .
14) نهج البلاغه، صبحی صالح، کلمات قصار شماره 390 .
15) تحف العقول، حسن بن علی شعبه حرانی، ص 44، نشر مؤسسه اعلمی للمطبوعات، بیروت .
یادآور می شویم که مضمون این حدیث از برخی معصومان دیگر نیز نقل شده است .
16) اصول کافی، ج 1، کتاب العقل و الجهل، قسمتی از حدیث مفصل شماره 34 .
17) ر . ک: کشف المراد، تصحیح و تعلیق حسن حسن زاده آملی، ص 303، نشر جامعه مدرسین، قم .
18) ر . ک: حسن و قبح عقلی، سلسله درس های استاد جعفر سبحانی، نگارش علی ربانی گلپایگانی، بویژه صص 116- 122، نشر مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران 1368 .
19) همان .
20) در تهیه این قسمت از این کتب نیز استفاده شده: شریعت در آینه معرفت، عبدالله جوادی آملی، صص 199- 208: در آمدی بر علم کلام، علی ربانی گلپایگانی، صص 165- 171، انتشارات دارالفکر، قم، چاپ سال 1378 .
21) نهج البلاغه، صبحی صالح، کلمات قصار شماره 105 .
22) بحارالانوار، ج 1، ص 116، چاپ بیروت .
23) برگرفته از شریعت در آینه معرفت، ص 204- 208، مرکز نشر فرهنگی رجا; درآمدی بر علم کلام، صص 169- 170 .
24) این سخن از ادعاهای مکرر دکتر عبدالکریم سروش است و اصرار دارد که مدیریت جامعه، مدیریت عقلانی باید باشد نه فقهی و میان مدیریت عقلی و فقهی پیوسته خط قرمز کشیده و این دو را مربوط و منحصر به دو حوزه دنیا و دین می داند! ر . ک: مدارا و مدیریت، ص 253; کیان، شماره های 41 و 43، مقالات «دین اقلی و اکثری » و «راز و راز زدایی » نیز کیان شماره 32، مقاله «تحلیل مفهوم حکومت دینی » ، ص 12; قصه ارباب معرفت، صص 54- 55، نشر مؤسسه فرهنگی صراط .
25) ر . ک: کیان، شماره 26، مقاله «معنا و مبنای سکولاریسم » ، عبدالکریم سروش .
26) کیان شماره 23، مقاله «آن که به نام بازرگان بود نه به صفت » عبدالکریم سروش، بویژه ص 16 .
27) خداوند حق را می گوید و او به راه راست هدایت می کند . احزاب (33)، آیه 4 .
28) آن است خداوند، پروردگار حق شما)، با این حال، بعد از حق، چه چیزی جز گمراهی وجود دارد؟ ! یونس (10)، آیه 32 .
29) کیان، شماره 26، مقاله «معنا و مبنای سکولاریسم » ، سروش، ص 11 .
30) قرن هیجدهم میلادی، را «عصرعقل » یا «عصر روشنگری » می نامند، عصری که انسان مدرن با آرمان عقلانیت جلوه گر شده و شریعت عقلانی را نه در کنار شریعت وحیانی، بلکه علیه آن به کار گرفته و جایگزین آن ساخته است . ر . ک: علم و دین، ایان باربور، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، صص 71- 98، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم 1374، نیز برای تحقیق بیش تر ر . ک: فلسفه روشنگری، لوسین گلدمن، ترجمه منصوره (شیوا) کاویانی، سیر فلسفه در اروپا، آلبرت آوی، ترجمه دکتر علی اصغر حلبی، فصول 8 و 9، بویژه صص 192- 200 و 242- 258 و 293- 314، انتشارات زوار .
31) ر . ک: علم و دین، ص 69- 98 ; نقدی بر مبانی معرفت شناسی و اومانیستی، مریم صانع پور، ص 17- 32، نشر مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، برای تحقیق بیش تر ر . ک: فلسفه روشنگری لوسین گلدمن، ترجمه منصوره کاویانی: پاکسازی سکولاریسم . دکتر محمد رفیع الدین، ترجمه سید غلامرضا سعیدی .
32) ر . ک: نحل (16) : آیه 97; ابراهیم (14) : آیه 27 .
33) ر . ک: بحارالانوار، ج 1، ص 100 ; مرآة العقول، علامه مجلسی، ج 1، ص 26 .
34) همان مدرک، ص 95 .
35) کاد الفقر ان یکون کفرا» . بحارالانوار، ج 27، ص 237 .
36) ر . ک: ولایت فقیه، عبدالله جوادی آملی، ص 87- 97 ; حکومت و مصلحت، سیدمحمد ناصر تقوی، بویژه ص 61- 73، انتشارات امیرکبیر، تهران .
37) عقل تا زمانی که به مسایل نظری و فکری می پردازد و در حوزه فکر و استدلال و براهین عقلی سیر می کند، عقل نظری نامیده می شود، اما آن گاه که به امور عینی و بایدها و نبایدهای عملی و اخلاقی می پردازد، عقل عملی نام دارد .
38) امانوئل کانت (1724- 1804م) فیلسوف و متفکر بزرگ آلمانی که متاثر از فلاسفه تجربه گرایی چون دیوید هیوم (1711- 1774 م) می باشد و این نظریه هیوم را که می گوید، «هیچ معرفتی جدا از تجربه وجود ندارد» ، دربست پذیرفته است و بر این عقیده است که: «تجربه اخلاقی و عقل عملی، مبدا پیدایش عقاید دینی می باشد، و اندیشه وجود حقیقی خدا را موجه می سازد!» ر . ک: علم و دین ایان باربور، ترجمه خرمشاهی، صص 91- 97 .
39) بحارالانوار، ج 2، ص 303 .
40) حیات معقول نوعی از زندگی است که در آن همه استعدادهای وجود آدمی تا آن جا که مقدور است در بر طرف ساختن نیازهای مادی و معنوی او به فعلیت می رسد . این همان زندگی است که در کلام خداوندی به «حیات طیبه » ، «حیات مستند به بینه » ، و «حیات حقیقی » نام گذاری شده است . ر . ک: فلسفه دین، علامه محمدتقی جعفری، تدوین عبدالله نصری، صص 347- 349 .
41) بحارالانوار، ج 74، ص 285، بخشی از خطبه مفصل و معروف به «خطبة الوسیله » .
42) آقای عبدالکریم سروش در مقاله «دین اقلی و اکثری » که در شماره 41 مجله کیان به چاپ رسیده است، مدعی شده که نودونه درصد از اخلاقیات و ارزش های اخلاقی (نظیر راست گویی و دروغ گویی) ارزش های خادمند و یک درصد آن ارزش های مخدوم . مرادش از ارزش های خادم این است که ارزش های اصیل و پایدار نیستند بلکه نسبی و ناپدیدار بوده و به تعبیر خودش: «برای زندگی کردن و در خدمت زندگی اند . . . چون این ارزش ها کاملا به نحوه زندگی (دنیوی) ارتباط دارند و در حقیقت آدابند نه فضایل . . . وقتی می گویند ارزش ها عوض شده است، مقصود ارزش های خادم است نه مخدوم . در بحث توسعه و مدرنیته، تحول ارزش ها در واقع به تحول ارزش های خادم بر می گردد . . . پس هر تحولی که در زندگی رخ دهد لاجرم در قلمرو اخلاقیات یعنی (ارزش های خادم زندگی) هم تحول پدید می آورد .» مراد آقای سروش از ارزش های مخدوم، ارزش هایی است که زندگی برای آن هاست . مانند توحید و خداپرستی . اما این تقسیم بندی ایشان نه با مبانی دینی - اسلامی ما سازگار است، چون اگر نگوییم همه ارزش های اخلاقی اصیل و پایدار و زوال ناپذیرند، اکثریت قریب به اتفاق آن ها پایدار و اصیل بوده و آن قدر اهمیت دارند که زندگی دنیوی خادم و تابع آن بوده و باید بر اساس آن ها پایه ریزی شود; و نه با اظهارات خودش در جای دیگر سازگار و منطبق است; زیرا آقای سروش در مقاله «آن که به نام بازرگان بود نه به صفت » که در کیان شماره 23 به چاپ رسید، عکس این نظر (که اخلاقیات ارزش های خادم زندگی و برای زندگی دنیوی و نیز آداب زندگی اند نه فضایل اصیل اخلاقی) را ابراز داشته و در صفحه 17 مقاله مزبور پس از تقسیم مسایل دینی به سه بخش: فقه، اخلاق و اعتقادات، در باره اخلاقیات می نویسد: «دوم: بخش اخلاق دین، که بخش بسیار مهم تر آن است . صددرصد اخروی است . یعنی راست گویی، عفت، مجاهدت با نفس، پارسایی، زهد، شکر نعمت، توبه، صبر، ذکر موت، معاد و . . . همه از نظر شرع در اصل برای کمال نفس اند و نفسی که صالح و پالوده باشد، در آخرت به نعیم و رضوان الهی خواهد رسید . بلی آدمیان صالح، دنیای آرام تر و زندگی آسوده تری هم خواهند داشت .»
43) ر . ک: قصه ارباب معرفت، عبدالکریم سروش، ص 54- 55 ; کیان شماره 32، مقاله «تحلیل مفهوم حکومت دینی » . عبدالکریم سروش، ص 12 .
فونت های مورد نیاز : b titr و b trafic
فرمت فایل : word 2003
رمز فایل : docfarsi.com
تحقیق آماده : جایگاه عقل در اسلام با فرمت ورد آماده چاپ و صحافی
