دانلود تحقیق کامل درمورد پارکهای کوهستانی و مراقبت از آنها

اختصاصی از فی توو دانلود تحقیق کامل درمورد پارکهای کوهستانی و مراقبت از آنها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :93

بخشی از متن مقاله

کوهستان دارای ویژگیهایی که باید حفاظت گردند این ویژگیها قبلا آورده شدند در  اینجا به عنوان یادآوری می توان مواردی چون مناظر شکوه  کیفیت طبیعت بکر ، حیات وحش و فصلهای توریسم و جوامع و فرهنگ محلی و دیگر ارزشهای فیزیکی ، بیولوژیک وکیفیتهای مناظر آنهاست .

رهنمودهای ارائه شده در کتاب راهنمای آماده سازی مناطق حفاظت شده کوهستانی از آن جهت مناسب برای پارکهای کوهستانی نیز میباشد . این پارکها اولا محیطی طبیعی و فارغ از ساخت و سازهای سنگین می باشند و از طرفی در این تحقیق ، تاکید ، بر منظر سازی طبیعی در این پارکها می باشد لذا حفظ کیفیات طبیعی و فرهنگی این پارکها اهمیت می یابد مطالب ارائه شد. که ذکر آنها در اینجا مفیده فایده می باشند. در سه بخش حفاظت  ، آب و خاک مدیریت منطقه جهت کاهش اثرات فیزیکی و بیولوژیکی و مدیریت برای تامین نیاز بازدید کنندگان می باشد .  و در صورت تاکید بر مدیریت و حفاظت در کلیه قسمتها مشهود است . این دستور العمل نوع اقدامات لازمه را ذکر نموده اند .

در ذیل به رهنمودهایی چند در مورد هر کدام از این بخشها اشاره می شود . جهت اطلاعات بیشتر خوانندگان می توانند به منبع .... مراجعه نمایند .

• حفاظت آب و خاک :

تغییر و تبدیل پوشش گیاهی در اثر فعالیتهای انسانی و تغییر کاربری زمین عموما باعث افزایش فرسایش و  در نتیجه رسوب می گردد . بار سنگین رسوبات پیامدهای زیان باریدیگری چون به خطر افتادن حیات آبزیان ، محدود کردن استفاده انسان . سیلاب ، تغییر رژیم رودخانه و محیط زیست دریایی است و به تبع آن بر زندگی انسان و حیات وحش تاثیر می گذارد .

رهنمود 1 – جنگلهای ابری در به دام انداختن آبهای پنهان بسیار مهم هستند . لذا جلوگیری از پاک ترا شی آنها و حفاظت آنها بایید مد نظر قرار گیرد .

رهنمود 2- بررسی مناطق شیب دار برای تعیین اینکه چه بخشی از آنها دارای فرسایش سطحی و لغزش خاک هستند و می توانند جریان آبهای سطحی را به خطر بی اندارند ضروری است. این بخشها  مناطق حساس بود و استفاده از آنها ممنوع یا با اقدامات شدید حفاظتی  است .

رهنمود3- تدوین و دستورالعملهایی از جنگلهای کوهستانی تحت بهره برداری برای قطع و استعمال جهت به حداقل رساندن صدمات وارده به آب و خاک و اجرای دقیق دستور العملها موجود می باشد .

رهنمود4- برای تثبیت اراضی فرسایش یافته روشهای زیادی اعم از بیولوژیک و مصنوع به عنوان بخشی از مدیریت تثبیت منابع رسوب  باید مورد توجه قرار گیرد .

رهنمود5- طراحی پلها ،نهرها ، آب گذرها ، و گذرهای مرتبط با جاده باید بر اساس اطلاعات صحیح هیدرولوژیکی طراحی شده و در صورت عدم وجود اطلاعات فاکتور ایمنی مد نظر قرار گیرد .

مدیریت منطقه جهت کاهش اثرات فیزیکی بیولوژیک  :

استفاده از مناطق کوهستانی باعث تغییراتی در آنها است که باید با اهداف مدیریتی منطقه سازگار باشند . تعیین حدود دامنه تغییرات نیازمند پژوهش است . بعضی از عوامل موثر در این حدود ظرفیت برد ، ظرفیت پذیرش اجتماعی جوامع  محلی می باشند در این خصوص ،یکسری دستورالعمل در مورد عواملی نظیر حریق ، فشردگی ، کوبیدگی و سایر صدمات فیزیکی بر پوشش گیاهی و خاک ، آلودگی  ، دفن مواد زائد ، گونه های غیر بومی ، پراکندگی گیاهان و جانوران بیماری زا و پاتوژن ، استفاده از هیزم و هلیمه .، احداث ساختمان ، چرای دام و استفاده سنتی از منابع وجود دارد . در ذیل به مواردی چند اشاره می شود . 

رهنمود 1- اقدامات در مورد اقدامات حریق  :

از ایجاد حریق های باز به طور کلی اجتناب شود یا در دوره هایی باشد که خطری ندارد و سپس آن را در محل حریق کنترل و محدود کرد .

ـ در مناطق دور افتاده کوهستانی تنها باید از اجاقهای هیزمی استفاده شود .

ــ برای مدیریت و اطفا حریق  بایدآموزشهای لازم ، تجهیزات و بودجه کافی پیش بینی شود .

پوشش گیاهی :

رهنمود 1- پوششهای طبیعی پایدار هر جا که لازم باشد باید مورد استفاده قرار می گیرند.

رهنمود 2- به عنوان اصل کلی باید استفاده از وسایل نقلیه موتوری در منطقه کوهستانی و ایجاد مسیر برای آنها جلوگیری شود  مگر اینکه به طور خاص در طرحهای مدیریت مصوب در نظر گرفته شده باشند .

رهنمود 3- برای ریشه کنی هر نوع گونه غیر بومی که در اثر کوبیدگی یا اقدامات اصلاحی در مناطق تخریب یافته مستقر شده اند ، باید تلاشهای آگاهانه صورت گیرد .

آلودگی دفع مواد زائد :

رهنمود 1- قانون (( بسته بندی کن   ، بسته بندی را خارج کن )) باید به وسیله آموزش و پشتوانه اجرائی عینیت پیدا کند .

رهنمود 2- در مناطق تمرکز و کانونهای تجمع مرم باید دستشویی های کافی فراهم شود و پس مانده هایا به خارج انتقال یابند یا طوری تصفیه شوند که از نظر زیست محیطی مشکلی نداشته باشند.

زیستمندان غیر بومی :

رهنمود 1- از آنجا که گونه های  غیر بومی از طریق بازدید کنندگان و توریستها وارد میشوند ، لذا آموزش آنها درباره پیامدهای گونه های بیگانه و غیر بومی بسیار حیاتی است .

رهنمود 2- معرفی هر گونه گیاهی و جانوری یا کولتیوارها که احتمال دار گونه های مهاجم باشند باید به طور کلی ممنوع گردد .

شکار :

رهنمود 1- شکارگونه های بومی باید در منطقه ممنوع گرددجز در مواردی که مردم کوه نشین ساکن به طور سنتی  دارای حق شکار باشند .

رهنمود 2- شکار گونه های غیر بومی که تبدیل به آفات شده اند باید حمایت و ترغیب شوند .

احداث ساختمان :

رهنمود 1- به طور کلی باید تا حد امکان تلاش شود که ساختمان جدید کمتر ساخته شود به علاوه با ماهیت کوهستانی همخوانی داشته باشد .

رهنمود 2- طرح و ساختار ساختمان باید با وضعیت زیست محیطی همخوانی داشته باشد . ساختمانها باید با محیط زیست کوهستان و ساختارهای سنتی منطقه کاملا تناسب داشته باشند .

رهنمود 3- برای اصلاح و بهبود هر گونه اثرات منفی و فیزیکی زیباشناختی حاصل از احداث ساختمان در خدمت طرح ساختمان باشد که باید اقدامات لازم انجام بگیرد .

استفاده سنتی از منابع گیاهی :

کوهها منابع زیادی در خود دارند که به طور سنتی مورد بهره برداری مردم محلی قرار می کیرند. الوار ، چوب هیزمی ، بامبو ، علوفه ، کل ، خاک ،‌و انواع گیاهان خوراکی ، داروئی ، و تزئینی از جمله منابع شناخته شده کوهها به شمار می روند . استفاده بی رویه و صنعتی از این منابع میتواند کوهستان را تهی و تخریب نماید .

رهنمود 1 – استفاده سنتی و پایداراز منابع  باید مجاز باشد از طریق پژوهشهای لازم و حمایت مدیران مناطق می توان پایداری هر نوع فراورده ای را تضمین نمود .

رهنمود 2- جمع آوری چوب برای هیزم و تامین سوخت باید از چوبهای افتاده و مرده صورت گیرد . بهر ه برداری از درختان زنده و سرپا زمانی مجاز است که :

 که اولا محدود به مناطق خاصی باشد .

ثانیا پایداری آن تضمین گردد.

ثالثا ضرورت آن تایید شود .

مناظر :

اثرات فعالیت انسان بر کوهها ( راهها .. ساختمانها ، پس مانده ها ) اغلب ماندگار و چشمگیر است . بسیلری از بخشهای مناطق کوهستانی به دلیل زیبایی ، آرامش و سکوت بسیار ارزشمند هستند . اثرات بهره برداری نادرست ، احداث سساختمان ، طراحی یا مکان گزینی نامناسب می تواند به شدت ارزشهای زیبا شناختی مناظر و چشم اندازهای کوهستان را تحت تایر قرار دهد .نوع یا استقرار هر گونه تسهیلات باید به طور موزون و هماهنگ با چشم انداز فیزیکی و فرهنگی کوهستان انجام گرفته و با طبیعت کوهستان همخوانی داشته باشد .

رهنمود 1- تسهیلات باید بر اساس طراحی و مکان گزینی اصولی احداث شوند و برای هماهنگی با سبک ابنیه جوامع کوهستان حتما باید از مواد و مصالح طبیعی استفاده شود .

رهنمود 2- بین سودمندی فنون بکار گرفته شده باید اجتناب شود . در حفظ و حراست از منطقه  ( مانند پیاده روهای تخته کوبی شده ) و پیامدهای بصری آن باید تعادل وجود داشته باشد .

رهنمود 3- از احداث ساختمانها در افق دید باید اجتناب شود . جز در مواردی که احداث آنها برای ایمنی ضروری است . ( مانند کلبه های کوهستانی و پناهگاهها ) این اصل باید در تمام گستره  کوهستان  رعایت شود .

رهنمو 4- کلیه تسهیلات باید در زیر دار مرزها و خط فرضی درختان احداث شوند .

رهنمود 5- حاشیه راههای دسترسی ، کوره راهها و مسیرهای جدید باید درختکاری شده و از گونه های گیاهی بومی استفاده شود .

رهنمود 6- چنانچه ساختمانی برای مدت طولانی لازم نباشد باید بیدرنگ از منطقه خارج شود .

رهنمود 7- ثمر بخشی طرح ، مکان گزینی و احداث ساختمانها  باید بر اساس آرا و نظرات بازدیدکنندگان مورد ارزیابی قرار گیرد .

مدیریت  نیاز بازدیدکنندگان :

از آنجا که کوهها ویژگیهایی منحصر به فردی دارند و لذا مورد استفاده تفرجی واقع می گردند و تفراج نیاز به کوهستان اثراتی می گذارد بنابراین تفرج در کوهستان باید تحت تاثیر مدیریت قرار بگیرد تا ارزشهای ویژه آنها تهدید نشوند . هر چند که تعادل دقیقی باید بر قرار باشد تا تجربه تفریحی بازدیدکنندگان تضعیف نشود .

متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.

دانلود فایل 

دانلود مقاله کامل درباره ترافیک (ایجاد ایمنی و راحتی تردد وسائط نقلیه و عابرین پیاده)

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله کامل درباره ترافیک (ایجاد ایمنی و راحتی تردد وسائط نقلیه و عابرین پیاده) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :69

بخشی از متن مقاله

مقدمه:

امروزه با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت و همچنین توسعه جابجایی افراد و کالاها ین مراکز جمعیتی، اقتصادی و خدماتی در سطح شهرها، استفاده روز افزون از وسایل نقلیه به صورت امری اجتناب ناپذیر درآمده است. در واقع با افزایش قابلیت تحرک انسان، اتومبیل محدودیتهای جغرافیایی را کاهش داده و آزادی انشعاب بیشتری در مورد محل زندگی و کار، برقراری ارتباطات و فعالیتهای اجتماعی و تفریحی برای افراد فراهم نموده است. در عصر حاضر استفاده از وسایل نقلیه به ویژه اتومبیل، به عنوان بخشی جدا نشدنی از زندگی روزمره در آمده است. اما از سوی دیگر، گسترش استفاده از اتومبیل، آثار زیان بار متعددی را نیز بهمراه داشته است. تلفات جانی و خسارات مالی ناشی از حوادث رانندگی، افزایش آلودگی هوا و صوتی، اتلاف زمان‌های زیادی در تراکم ترافیک شهرها و آثار سوء روانی ناشی از آن، از جمله پیامدهای منفی توسعه استفاده از وسایل نقلیه موتوری می باشد. در بسیاری از کشورهای جهان دوران ساخت معابر جدید در شهرها به سر آمده و در این کشورها به استفاده بهینه از شبکه معابر موجود تاکید می شود.

که این امر از طریق بهینه سازی و مدیریت ترافیک صورت می گیرد. این مطالعات بمنظور ایجاد ایمنی، راحتی و سهولت تردد وسائط نقلیه و عابرین در محدوده مورد مطالعه انجام گرفت بنحوی که با ارائه طرحها و پیشنهادات کارشناسی در کوتاه مدت و با هزینه نسبتاً کم توسط شهرداری دهندگان قابل اجرا باشد. همچنین مطالعات انجام شده از طریق بازدیدهای محلی و برداشت های کمی و کیفی و بر مبنای بررسی کارشناسی و قضاوتهای مهندسی و ضوابط و استانداردهای معتبر بعمل آمده است.

در این مطالعات ابتدا وضعیت موجود معبر و نواقص و معضلات کنونی آن بررسی می‌شود و سپس طرحهای فرادست در محدوده این خیابان بررسی شده و در نهایت محصول مطالعات که شامل گزارشات و نقشه هاو طرحهای پیشنهادی می باشد ارائه خواهد شد.

تحلیل گذرگاههای عابر پیاده در حواشی میدان:

مطالعات سرعت نشان می دهد که سرعت 85% آماری وسائط نقلیه در دو مدخل ورودی به میدان در حد km/h50 و بالاتر محاسبه شده است. گرچه در پاره ای از ضوابط فنی و آئین نامه ای اعلام شده چنانچه سرعت وسائط نقلیه بالاتر از km/h50 تشخیص داده شود توصیه گردیده از احداث گذرگاه عرضی عابر پیاده اجتناب شود، با این وصف بنا به وضعیت خاص محل (تقاطع و میدان) و با توجه به موقعیت شهری بودن نیاز به یک گذرگاه ایمن و مطمئن (همسطح ویژه یا غیرهمسطح) بنا به حجم 30 درصدی وسائط نقلیه سنگین، وجود مدارس ابتدایی و تردد عرضی نسبتاً قابل توجه عابرین و مسافرین مشاهده می گردد. حدود 35% عابرین از وضعیت نامنظم تردد در محدوده میدان پیروی می نمایند این موضوع علاوه بر ایجاد احتمال وقوع حوادث و به کرات، موجب تاخیر ها و توقفهای ناگهانی وسائط نقلیه می شود. عرض نسبتاً زیاد خطوط گردشی داخل میدان، عدم کالیبراسیون صحیح سیستم عبوری عابر پیاده موجب گردیده در اکثر نقاط عابرین بصورت ایستاده در سطوح سواره متوقف و اعتنایی به خطرات احتمالی برخورد با وسائط نقلیه نداشته باشند. برای رانندگان نیز هیچگونه علائم عمودی یا افقی بمنظور آگاهی و اعلان خطر وجود ندارد. عابرین پیاده در محلهای گذرگاهها در معرض خطرات جدی بوده، بطوریکه عمدتاً مشاهده می شود بمنظور عبور از سمت شمالی به جنوبی یا بالعکس همواره سعی بر پناه و استفاده اجباری از محدوده داخلی میدان را دارند. با افزایش حجم تردد وسائط نقلیه و سرعت آنها بیم آن رفته که آمار تصادفات و بویژه تصادفها (عابر با وسیله) افزونی یافته و بعنوان شاخصی مهم بر کیفیت تردد میدان (L.O.S) تاثیر منفی اعمال نماید.

گرچه در حال حاضر بواسطه عریض بودن لاین های حرکتی و حجم پائین وسائط نقلیه، سطح کیفی (LOS) میدان در وضعیت مناسبی (B,A) عمل نموده اما استفاده غیر اصولی و منطقی از محدوده و حواشی میدان مانند وجود دکه های ناموزون، وجود دستفروشها در سطوح سواره، توقف غیر مجاز وسائط نقلیه در میدان و شاخه های مرتبط، کاربری نامتعارف اطراف (تعمیرگاهها و…) میل به کاهش سطح کیفی میدان را افزایش داده بطوریکه فاکتورهای فوق الذکر بطور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر بسزایی را بر کاهش ایمنی تردد عابرین خواهند داشت.

عبور عابرین پیاده از عرض سواره رو همیشه دردسر آفرین بوده و باعث کندی تردد وسایل نقلیه، کاهش ظرفیت معابر، افزایش تاخیر جریان حرکت (مخصوصاً در میدان و تقاطعها) و همچنین تصادفات وسائط نقلیه با عابرین پیاده می گردد. شایان ذکر است که براساس آمار منتشر شده توسط سازمان پزشکی قانونی کشور، 37 درصد متوفیات ناشی از تصادفات ایران را عابرین پیاده تشکیل می دهند. اولین تصادف وسیله نقلیه که منجر به کشته شدن یک انسان گردید، تصادف وسیله نقلیه با عابر بود و در کشورها نیز اولین قربانی تصادفات یکی از هنرمندان کشورمان بود که هنگام عبور از خیابان در اثر تصادف جان خود را از دست داد. انجام اقدامات لازم بمنظور تامین ایمنی لازم برای عبور این عابرین از یکطرف و ارائه آموزشهای لازم برای عابرین از طرف دیگر باعث شده است که کشورهای توسعه یافته تا حد زیادی بتوانند مقوله ناخوشایند تصادفات عابرین را تحت کنترل در بیاورند، ولی متاسفانه خیابانها و شبکه راههای کشور ما تبدیل به قتلگاهی برای عابرین شده است به نحوی که در سال 1380 در حدود 7300 نفر عابر در اثر تصادفات رانندگی کشته شدند.

بررسی آمار متوفیات ناشی از تصادفات براساس وضعیت متوفی به هنگام تصادف نشان می دهد که عابرین دارای بالاترین درصد در بین سایر گروههای کشته شده در تصادفات می باشد. همچنین موتور سواران بیش از 10 درصد کل فوتی های ناشی از تصادفات را تشکیل می دهند که جای تامل دارد. جدول ذیل تعداد و درصد متوفیات ناشی از تصادفات را براساس وضعیت متوفی به هنگام تصادف در سال 1378 را نشان می دهد.

بطور کلی گذرهای پیاده به منظور جداسازی زمانی یا مکانی ترافیک پیاده و سواره ایجاد می شود. از این رو مکانیابی و احداث صحیح این تسهیلات نقش مهمی در بهبود ایمنی و گردش ترافیک پیاده دارد. از سوی دیگر، احداث و نگهداری گذرهای پیاده هزینه های قابل ملاحظه ای در بر دارد که خود بیانگر ضرورت مطالعه و بررسی دقیق احداث آنهاست. طبق مشخصات فنی موجود چنانچه عرض سطح سواره بیش از 10 متر باشد باید احداث جزیره میانی مد نظر قرار گیرد. در اینصورت پیاده ها تشویق به عبور از عرض خیابان در دو مرحله خواهند شد. بدیهی است هدف از احداث گذرگاه عرضی همسطح پیاده، اولاً هدایت عابرین از مسیر معین، ثانیاً آگاه نمودن رانندگان از احتمال وجود پیاده در عرض مسیر است. همچنین به واسطه ایجاد تمرکز عابرین در نواحی انتخاب شده موجب کاهش برخوردهای احتمالی بین وسائط نقلیه و پیاده ها می شود. این نکته حائز اهمیت است که گذرگاههای عرضی همسطح باید صرفاً در محلهای مورد نیاز احداث شوند.

متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.

دانلود فایل 

فرم کامل و قابل ویرایش نمونه قرارداد موافقتنامه مشاوره

اختصاصی از فی توو فرم کامل و قابل ویرایش نمونه قرارداد موافقتنامه مشاوره دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرم کامل و قابل ویرایش نمونه قرارداد موافقتنامه مشاوره به صورت ورد با قابلیت ویرایش کامل در دسترس شماست.

موافقتنامه

موافقتنامه حاضر همراه با اسناد ومدارک موضوع ماده 2 آن که مجموعه ای غیر قابل تفکیک می باشد واز این پس "قرارداد " نامیده می شود ، در تاریخ .................. در  .................... بین .................... که از این پس کارفرما نامیده می شود ، از یک سو و واحد خدمات مشاوره پژوهشی .............................. به شماره ثبت .............. وکد اقتصادی ..................... که از این پس مشاور نامیده می شود از سوی دیگر طبق مقررات وشرایطی که در اسناد ومدارک این قرارداد درج شده ، منعقد می گردد.

ماده 1- موضع قرارداد

موضوع قرارداد عبارت است از :

..........................................................................................................................................................................

که جزئیات آن در پیوست 1 تعیین شده است.

ماده 2- اسناد و مدارک

    این قرارداد شامل اسناد و مدارک زیر است .

• پروپزال مصوب
• شرایط عمومی
• پیوستها

پیوست 1- شرح موضوع قرارداد

پیوست 2- شرح خدمات طبق

برای دانلود از کادر زیر اقدام به دانلود نمایید.

با تشکر

فرم کامل و قابل ویرایش قرارداد موافقت نامه قرارداد همسان ساختمان و نصب ( C )

اختصاصی از فی توو فرم کامل و قابل ویرایش قرارداد موافقت نامه قرارداد همسان ساختمان و نصب ( C ) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرم کامل و قابل ویرایش قرارداد موافقت نامه قرارداد همسان ساختمان و نصب ( C )  به صورت ورد با قابلیت ویرایش کامل در دسترس شماست.

برای دانلود از کادر زیر اقدام به دانلود نمایید.

با تشکر

دانلود مقاله کامل درباره معماری مناره ها

اختصاصی از فی توو دانلود مقاله کامل درباره معماری مناره ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :28

بخشی از متن مقاله

مناره‌ها

مناره در هنر معماری اسلامی ایران دارای مقام ویژه‌ای است. این عنصر مسجد جهت رساندن صدای مؤذن و فراخوانی تودة‌ نمازگزاران در مساجد به وجود آمد و جنبة تزیینی و آرایشی آن در ایران بسرعت قوی‌تر شد؛ به گونه‌ای که محلی شد برای نمایش انواع هنرهای تزیینی آجرکاری و کاشیکاری. ظاهراً زینت دادن  و منقش و رنگی کردن مناره‌ها از نیمة قرن سوم هجری به بعد معمول شده است، از این دوره به بعد بدنه و کلیة قسمتهای خارج مناره‌ها برافراشته گویای این حقیقت است که مناره تنها به عنوان بیشتر برای زینت مساجد به کار می‌رفته است. با توجه به ارتفاع این مناره‌ها که نگاه را به بالا می کشاند و عظمت را القا می کند می توان گفت وجود مناره در مساجد وسیلة نزدیک شدن به خالق و نیروهای طبیعت نیز هست و به همین دلیل در تزیین و زیباسازی مناره دقت زیادی شده است، به طوری که هر مناره فقط نشان دهندة یک هنر نیست بلکه بعضی از مناره‌ها  جلوه‌گر مجموعه‌ای از هنرهای تزیینی، خطا طی،؟ نقوش هندسی، و گل بوته‌های مختلف هستند. در بدو امر، قاعده و قانون خاصی برای محل ساختن مناره‌ها نبوده است، گاه در چهار گوشة مسجد، زمانی جدا از در ورودی، گاهی وصل به بنا، و گاهی با فاصله از بنای مسجد ساخته می شده است. ساختن مناره در زمان سلجوقیان در سطح بسیار گسترده‌ای توسعه و تکامل یافته و از اهمیت خاصی نیز برخوردار است. در این دوره ایجاد مناره به صورت نشانی از مساجد و راهنمای کاروانیان به شهر رواج فوق العاده‌ای داشته و در طرز بنای آنها دگرگونیهایی پیدا شده است. این دگرگونیها و نوآوری را می‌توان از شاهکارهای هنر معماری ایران دانست. فرم بیشتر مناره‌های سلجوقی استوانه‌ای و شامل انواع مناره‌های کوتاه و ضخیم و مناره‌های بلند، که قسمت بالای آن باریک و ظریف است، می‌شود. این مناره‌ها به واسطة ارتفاع بلندی که داشته‌اند کمتر برای اذان گویی به کار می رفته‌اند و مؤذن بالای مسجد اذان می‌داده است. در واقع این مناره‌های بلند و باریک و مزین شده بیشتر جنبة زینتی داشته و با باریک و وسیع شدن تنه، حلقه‌ها، و قرنیزهای تزیینی خود، زیبایی خاصی را القا می‌کنند. در بعضی از این مناره‌ها مقرنس کاریهای بسیار زیبایی دیده می‌شود که مناره شکل میله‌های چراغهای دریایی را به خود گرفته است. تزیینات این مناره‌های آجری – با توجه به این که هنر آجرچینی پرکار و پرنقشه از خصوصیات معماری دورة سلجوقی بوده- عبارت است از نقشهای آجرکاری تکرار شده، این دوره از معماری ایران بوده است. مناره‌های دورة سلجوقیان مثل اکثر مناره‌های دوران اسلامی ایران، در داخل میله دارای پلکانی هستند که پله‌های آنها در اطراف محوری به بالا صعود می کند و معمولاً پله‌ها حلزونی شکل ساخته شده‌اند. از زمان سلجوقیان مناره‌های زیادی به جای مانده که به شرح آنها می پردازیم.

منارة تاریخانة دامغان

یکی از قدیمی‌ترین مناره‌های موجود در ایران که دارای تاریخ است منارة مسجد تاریخانه دامغان است که در زمان طغرل به سال 450 هجری (1058 میلادی) ساخته شده است. این منارة زیبا از پایین به بالا باریک شده و یکی از مناره‌های استوانه‌ای شکل دورة سلجوقیان است. بدنة‌مناره با آجرچینیهای زیبا در طرحهای هندسی، در قسمتهای مختلف تزیین شده است . در قسمت وسط کتیبه‌ای به خط کوفی برجسته با کاشیهای آبی فیروزه‌ای جلوة خاصی به این مناره می دهد. بلندی این مناره در حدود 25 متر و دارای 86 پله در داخل است، محیط آن در پایین حدود 13 متر است و به نسبت ارتفاع مناره در بالا 8/6 متر است. مناره سکو ندارد و از روی زمین مدور ساخته شده است. در ارتفاع 5/10 متری کتبیه‌ای آجری به خط کوفی برجسته با کاشی به عرض 30/1 متر وجود دارد که نام الامیر السیدالاجل در آن خوانده می‌شود. بانی این مناره بختیار بن محمد است که در دامغان آرامگاهی هم برای پدر خود محمد بن ابراهیم، ملقب به پیر علمدار، بنا کرده است.

منارة مسجد پامنار زواره

این مناره به سال 461 هجری (1068 میلادی) ساخته شده و از زمان الب ارسلان سلجوقی به جای مانده است. در این منارة‌ استوانه‌ای شکل کتیبة جالب توجهی به خط کوفی ساده برجسته از آجر تراش وجود دارد. کتیبة این مناره از زیباترین کتیبه‌های قرن پنجم هجری قمری به شمار  می رود، که با گل و بوته‌های زیبا مزین است. در این کتیبه‌ کلمه الله و تاریخ سنه احدی و ستین و اربعمائه ذکر شده است.

منارة ‌مسجد جامع کاشان

این منارة استوانه‌ای شکل دارای بدنه‌ای آراسته به نقوش هندسی هشت و هفت، مضر گلوگاهی، و سه سطر کتیبة کوفی آجری است که تاریخ بنای آن را سال 466 هجری قمری (1073 میلادی) ذکر می‌کند . مناره را مجدالدین احمد بنا نهاده است. مناره در ضلع شمال شرقی مسجد در وضعیتی خاص قرار گرفته است. وجود غرفة فوقانی این مناره در زیبا جلوه دادن این اثر سلجوقی بسیار قابل اهمیت است.

منارة مسجد جامع دامغان

این مناره در قسمت شمال شرقی مسجد واقع شده و تنها بنایی است که از مسجد جامع قدیم باقی مانده است. تاریخ بنای آن را حدود سال 500 هجری تخمین می‌زنند. به طوری که در کتاب مطللع الشمس نوشته شده: «منارة مذکور دارای 105 پله است و ارتفاع آن 31 ذرع و قاعدة‌ مناره مربع و هر ضلع آن نیز 5 ذرع است، ولی اکنون به سبب اینکه قاعده یا سکوی مناره زیر خاک پنهان است شکل کرسی و قاعدة‌ آن معلوم نیست. ارتفاع مناره امروزه حدود 75/26 متر و محیط آن در قسمت پایین 05/14 متر و در بالا حدود 85/6 متر است. روی بدنة مناره تزیینات و کتیبه‌ای به خط کوفی از آجرهای نازک دیده می‌شود. از آنجا که احتمال می رود. تزئینات کاشیکاری این دو مناره متعلق به زمان ساختمان مناره ها باشد از جایگاهی خاص برخوردار هستند. قسمت کلاهک یا نوک مناره خراب شده است.

منارة چهل دختران

منارة‌چهل دختران در منتها الیه شمالی محلة جوباره از محلات قدیمی اصفهان و محل سکونت یهودیان این شهر واقع شده است. این منارة مدور 24 متر ارتفاع دارد و اگر پنج متر بلندی سکوی آجری پایة مناره را نیز در نظر بگیریم ارتفاع کل مناره 29 متر می‌شود که ظاهراً یک متر از نوک آن نیز از بین رفته است. قطر مناره در پایین 9/2 متر و در بالا باریکتر است. سکویی که میلة‌مناره برفراز آن استوار است شکل هشت ضلعی دارد. بدنة‌مناره با طرحهای آجری مختلفی تزیین شده است و در بالاترین قسمت مناره تاج مناره با برجستگی کمی به چشم می‌خورد. پنجرة بزرگی در قسمت بالای مناره، در ثلث دوم دبنه، رو به سمت جنوب موجود است که دهانة‌ آن مستطیل شکل و قسمت بالای آن از چوب و در طرفین دارای ستونهای گرد کوچکی است که نیمی از آنها در داخل  دیوار مناره جای گرفته‌اند. کتیبة فوقانی مناره به خط کوفی آجری برجسته بوده بر زمینة آجری آن پنج آیة اول سوره طه است و در قسمت  فانی قاعده یا سکوی مناره به خط ثلث برجسته بر زمینة آجری کتیبه‌ای زیبا گچبری شده است. بر روی یکی از اضلاع قاعدة مناره بر زمینة آجری ساده، کتیبه‌ای شش سطری به خطر کوفی آجری برجسته موجود است که بانی مناره را ابی الفتح بن محمد بن عبدالواحد الهوجهی و سال اتمام آن را 510 هجری تعیین می‌کند.

منارة گار

دهکدة گار که مردم محل آن را «غار» هم نوشته شده است در 22 کیلومتری مشرق اصفهان در ساحل زاینده رود واقع شده، جزو بلوک برای آن است. به موجب کتبیة‌کوفی آجری که در قاعدة مناره موجود است منارة گار در سال 515 هجری به وسیله یکی از شخصیتهای معروف محل به نام ابوالقاسم بن احمد که در کتیبه او را «سید الرؤساء» خوانده، ساخته شده است. این مناره دارای میلة‌منفرد و مدوری است که قسمت بالای آن فرو ریخته و بر روی پایة هشت گوشی استوار است. پایة منشوری مناره در بالا کمی باریکتر از پایین است و 8/4 متر ارتفاع دارد. در ورودی پلکان در جانب جنوب شرقی بدنة‌ فیلپایه یا سکو واقع و در محاذات سطح  سابق زمین قرار دارد. قطر دایرة  مناره در پایین 5/5 متر و در بالا 7/4 متر است. بلندی مناره با فیلپایة آن در حال حاضر رویهمرفته 21 متر می‌شود. در قسمت بالای مناره پنجرة بزرگ رو به قبله‌ای دیده می‌شود که ایوانچه‌ای نیز دارد. زیر این پیش پای کوچک یا خروجی از یک قطعه مقرنس ساخته شده است. در این مناره کاشی وجود ندارد و ملاطی که به کار رفته گچ و خاک است. غیر از قسمتی از پی آن که نمایان شده، بقیة ساختمان وضع خوبی دارد.

کتیبة مناره که در قسمت پایین آن و در ناحیة فوقانی قاعدة‌هشت ضلعی قرار دارد و به خط کوفی آجری برجسته به صورت معرق ساخته شده ، شامل یک سطر است که به سال 515 هجری منتهی می‌شود. در زیر این کتیبه و در دو طرف فیلپایه با به کار بردن ملاطهای ضخیم و بندکشیهای گچی خطوط بنایی یا کوفی مربع ترتیب داده شده است. میلة این مناره از پایین تا بالا با پوشش ساده و یکنواختی تزیین یافته و آجرهایی که به کار رفته تراش دارند و طوری روی هم چیده شده اند که در تمام بدنه به خط بنایی بر زمینة شطرنجی آجری تکرار جمله «الملک لله» دیده می‌شود.

منارة سین

قریة سین در شش کیلومتری شمال گز واقع در اصفهان دارای یک مسجد و منارة‌ دوره‌ سلجوقی است. این مناره بنا بر فحوای کتبیة تاریخی آن به سال 526 هجری به اتمام رسیده است. در وسط ساقة این مناره پنجرة بزرگی رو به قبله وجود دارد. تنة این مناره به واسطة نشستی که کرده از پنجره به بالا کمی خم شده، از این قسمت به بالا وضع ساختمان خوب و محوفظ مانده است. ورودی پلکان مناره در طرف جنوب شرقی قیلپایة هشت ضلعی ساخته شده است و کمی بالاتر از آن در بدنة خود میله مدخل دیگری وجود دارد. در قسمت بالای جانب جنوب شرقی پی این مناره لوحة کتیبه‌ای وجود دارد که با آجر توی کار به طرح معرق نصب شده است. کتیبة مزبور شامل چهار سطر به خط کوفی ساده است که در انتهای آن تاریخ ساخت مناره دیده می‌شود. نوک مناره که آسیب دیده و خرابی پیدا کره است حاشیة کتیبة کوفی ساده‌ای دارد. کتیبة مزبور با کاشی فیروزه‌ فام به طور موزایی احداث شده، فقط قسمت خارجی آجرهایی که حروف کتیبه را تشکل می دهد لعاب دارد. این کتیبه شامل آیة‌33 از سورة‌ فصلت است. آرایش روی بدنه طرح خاصی دارد. چنین به نظر می‌آید که آجرهایی اریب، مارپیچی، و موجی پهلوی هم واداشته شده که یک ردیف، ردیف دیگر را قطع می‌کند و این خطوط مارپیچ نقوشی با گلهای زیبا از خانه‌های مربع و یکسان، با زوایایی 45 درجه و مراکزی نمایان تشکیل می‌دهد.

مقبره‌های چند ضلعی

هشت ضلعیها

برجهای دو گانه خرقان

در سالهای اخیر دو آرامگاه مربوط به دورة‌ سلجوقی در فرقان شناخته شده است که شرح کامل آن در مقاله‌ای به نام «سه آرامگاه برجی از دوران سلجوقی» به قلم دیوید استروناخ و کایلریانگ منتشر شده است. علاوه بر مقالة مزبور، دانشمندان محترم آقای دکتر پرویز ورجاوند هم در کتاب سرزمین قزوین، به شرح این دو برج پرداخته است. با استفاده از تحقیقات و بررسیهای انجام شده دربارة این آرامگاهها توسط محققان مذکور، در سفر سال 1351 به خرقان یادداشتهای دیگری تهیه شد که اکنون به ذکر مجموع این اطلاعات می‌پردازیم.

منطقة خرقان در 33 کیلومتری غرب شهر کئوچک آبگرم واقع در کنار جادة قزوین- همدان قرار دارد. برجهای خرقان در حدود یک کیلومتری غرب دهکدة حصار ارمنی یا حصار قوشه اما بر پا هستند و به مناسبت نام محل رجهای خرقان نامگذاری شده‌اند. فاصلة بین و برج از یکدیگر در حدود 29 متر بوده و در  محوطه‌ای هموار و مسطح ساخته شده‌اند.و این برجها به سبب تزیین ارزندة خود در ردیف زیباترین آثار تاریخی آجری هستند که در ایران پیدا شده و از نظر آجرکاری و طرحهای بسیار زیبای آنها از جمله شاهکارهای معماری دورة‌ سلجوقی  به شمار می روند. این دو برج را می‌تون قدیمی‌ترین گنبدهای دو پوششی ایران دانست. بلندی برجها نزدیک به 13 متر و قطر آنها در حدود 11 متر  است که این ابعاد در هر دو بنا یکسان نیست و در شرح کامل معماری برجها به این اندازه‌ها اشاره خواهد شد. تا قبل از سال 1347 شمسی قسمتی از اطراف  برجها و پایه‌های آنها که بر اثر سیلاب در زیر قشری از رسوبات قرار داشتند و صدماتی دیده بودند توسط روستاییان محل به شل بسیار ابتدایی تعمیر شده بودند، اما بعد از این سال و در سالهای اخیر برجها مرمت اصلی در ین دو برج انجام گیرد. زیرا این برجها علاوه بر اینکه دارای ویژگیهای خاص تزیینی هستند از نظر معماری و طرز بنا بسیار اهمیت دارند. بندکشیهای سیمانی، و مفروش کردن اطراف برجها مانع از ویرانی بیشتر این برجها شده است. تاریخ بنای این دو برج بر طبق کتیبه‌های موجود در آنها ، مربوط به نیمة دوم قرن پنجم هجری است و با اختلاف زمان 26 سال از یکدیگر ساخته شده‌اند. با توجه به همین اختلاف، آرام یا برج شرقی را به سبب قدمتی که دارد برج اول و آرامگاه غربی را برج دوم می‌نامیم.

متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.

دانلود فایل