مسلما یکی از راههای افزایش راندمان در تولید محصولات کشاورزی ، آشنایی با انواع آفات آنها و مبارزه یا پیشگیری از رسیدن این آفات به محصول نهایی است.در این فایل ارزشمند آفات مرکبات مورد بررسی قرار میگیرد.
آشنایی با آفات مرکبات
مسلما یکی از راههای افزایش راندمان در تولید محصولات کشاورزی ، آشنایی با انواع آفات آنها و مبارزه یا پیشگیری از رسیدن این آفات به محصول نهایی است.در این فایل ارزشمند آفات مرکبات مورد بررسی قرار میگیرد.
بیماری لکه نواری جو
pyrenophora graminea
سطح انتشار بیماری
بیماری لکه نواری جواز بسیاری از مناطق جوخیز جهان از جمله هندوستان, شوروی, نروژ, ایتالیا, انگلستان, کانادا, امریکا و نیوزلند گزارش گردیده است. در ایران این بیماری در آذربایجان، مناطق اطراف دریای خزر, کرج, ورامین, تهران و خوزستان مشاهده شده است. در آذربایجان شرقی در تمام نقاط زیر کشت جو و در آذربایجان غربی در ماکو, خوی, و سلماس وجود دارد این بیماری همه ساله و با شدت قابل ملاحظه ای در سطح استان آذربایجان شرقی مشاهده می گردد.
اهمیت اقتصادی بیماری
در نقاط مختلف جهان, خسارت وارده از بیماری لکه نواری به محصول جواز 70 تا 100% گزارش شده است. امروزه از بین رفتن صد در صد محصول در گیاهان آلوده مورد قبول پژوهشگران بوده و در تخمین ها درصد خسارت به محصول یک مزرعه یا یک منطقه را برابر درصد گیاهان آلوده به بیماری لکه نواری در نظر می گیرند در مطالعات سال 1365, خسارت این بیماری به محصول جواستان آذربایجان شرقی تقریبا 16% (برابر 34 هزار تن) وبه ارزش حدود چهار میلیارد ریال بر آوردن شده.
علائم بیماری
مشخص ترین علائم بیماری وجود لکه های نواری برنگهای زرد, قهوه ای, و نکروزه در روی برگها می باشند. معمولا علائم بیماری ابتدا در روی برگها دوم یا سوم گیاهچه ظاهر شده و سپس در روی سایر برگهای دیده می شوند. اما ممکن است در تمام گیاهان آلوده علائم بیماری در مراحل اولیه رشد مشهود نگردند. نوارهای زرد در برگهای تازه تولید شده بویژه در روی قسمت پائین پهنگ برگ و غلاف ظاهر می شوند. این نوارها بتدریج در تمام طول برگ توسعه یافته و نکروزه می گردند. این لکه ها معمولا بهم پیوسته و تمامی برگ می میرد. در حین تباهی بافتها, برگها در قسمت نوک پاره می شوند. گیاهان آلوده معمولا کوتوله می مانند در بوته های آلوده یا خوشه ای ظاهر نمی گردد یا خوشه های حاصل بصورت پیچ خورده, خشک شده, و قهوه ای رنگ می گردند. خوشه های آلوده اغلب دانه ای تولید نمی کنند و در صورت تولید, دانه ها ریز, چروکیده, .و قهوه ای هستند. در بعضی از گیاهان آلوده خوشه ها بطور طبیعی ظاهر شده و دانه های تولید شده علائمی از بیماری نشان نمی دهند. ظهور و نوع علائم بیماری و شدت آنها به قدرت بیمار یزائی (ویرولانس) قارچ, حساسیت میزبان, و شرایط جوی بستگی دارد.
عامل بیماری
عالم این بیماری قارچ pyrnopra graminea Ito @kurib است که متعلق به آسکومیست ها بوده و تولید پریتیس می نماید پریتیس های این قارچ, که در پائیز روی کلشهای باقیمانده جو در مزرعه تولید می شوند. در طبیعیت بندرت مشاهده می گردند. پریتیس ها در سطح کلشها و یا کم و بیش فرو رفته در آنها تولید می گردند و اندازه آنها 726-576*572-442 میکرون می باشد. آسکها بشکل کیسه های چماقی یا استوانه ای بوده و در قاعده دارای پایه کوتاه و در انتها مدور می باشند. آسکوسپرها برنگ زرد قهوه ای, به اندازه های 61-43*28-18 میکرون, بیضوی شکل, باسه دیواره عرضی, و یا (گاهی دو) دیواره طولی در سلول وسطی می باشند. محققین عقیده دارند که آسکوسپرها نقشی در تکمیل سیکل بیماری ندارند (8)
Drechlera graminea (Rab). Shoem . مرحله غیر جنسی این قارچ
(Syn. Helminthosporium gramineum Rabh.)
می باشد. در این حالت قارچ تولید کننده یوفرو کنیدی می نماید. کنیدیها در انتها جوانب انتهایی نکنید یوفرها و بصورت خوشه های سه تا پنج تائی تولید می شوند. کندیخها راست, در هر دو انتها مدور, دارای تا هفت دیواره عرضی, به اندازه های 115-30*24-11 میکرون و برنگ قهوه ای زرد می باشند. تمام سلولهای کنیدی قادر به تندش می باشند. تولید پیکنید توسط این قارچ نیز گزارش شده است ولی پیکنید در طبیعت بندرت یافت می شود.
در روی بافتهای آلوده گیاه کنیدیها بطور فراوان تولید می شوند. در محیط های کشت آزمایشگاهی, میسیلویوم قارچ خاکستری تا زیتونی بوده و اغلب عقیم می باشد. قرار دادن قطعاتی از برگ جو در محیط کشت آگار (Water Agar) و استقرار محیط کشت در شرایط متناوب نور و تاریکی و سپس در یک محیط سرد ممکن است منجر به تولید کنیدیها در محیط کشت گردد.
سیکل بیماری
لکه نواری جو منحصرا یک بیماری بذر زی (Seed-Borne) می باشد. قارچ عامل بیماری زمستان را بصورت میسیلیوم در پوست و پریکارپ دانه می گذارند ولی جنین دانه آلوده نمی گردد. هیف موجود در دانه رشد کرده و گیاهچه را آلوده می سازد. در زمان خوشه دهی, و در شرایط رطوبی, کندیهای تولید شده روی برگها توسط با دبر روی خوشه های گیاهان مجاور انتقال یافته و دانه ها را آلوده می افتد., ولی شدیدترین آلودگی دانه ها و جود آب در روی خوشه ها ضرورت نداشته و گزارشات نشان می دهند که آلودگی دانه ها در صورت فقدان آب در روی آنها شدیدتر بوده است. آلودگی دانه ها در حرارت بین 10 تا 33 درجه سانتگراد صورت می گیرد. دانه ها آلوده معمولا علائمی از خود نشان نداده و سالم به نظر می رسند.
حرارت و رطوبت خاک در آلوده شدن گیاهچه ها از طریق بذور آلوده تاثیر می گذارد. بیشترین درصد آلودگی گیاهچه ها در حرارت 12 درجه سانتیگراد بوموقع می پیوندد و در بالاتر از 15 درجه سانتیگراد آلودگی کاهش یافته یا اتفاق نمی افتد. آلودگی گیاهچه ها در رطوبت متوسط خاک (پتانسیل آب منهای 7 بار) بیشتر از آلودگی آنها در رطوبت بیشتر (منهای 1 بار) یا رطوبت کمتر (منهای 13 بار) گزارش شده است. حساسترین مراحل آلودگی گیاهچه ها از شروع جوانه زدن بذر تا ظهور گیاهچه در بیرون خاک می باشد. معمولا درصد گیاهان آلوده از درصد بذر آلوده می باشد.
تشخیص دانه های آلوده
جهت تشخیص دانه های آلوده از روش انجماد استفاده می کنند از نمونه دانه های مشکوک به آلودگی حداقل 200 عدد دانه مورد آزمایش قرار می گیرد. دانه ها را روی کاغذ خشک کن خیس شده در درون ظروف شیشه ای یا پلاستکیی در بسته قرار می دهند. ظروف حاوی دانه ها را بمدت 24 ساعت در حرارت 20 درجه سانتیگراد, سپس بمدت 24 ساعت در حرارت 20- درجه سانتیگراد و بدنبال آن بمدت پنج روز در حرارت 20 درجه سانتیگراد با تناوب 12 ساعت تاریکی و 12 ساعت زیر نور نزدیک به ماورا بنفش (NUV) قرار می دهند. بعد از این مدت دانه ها را در زیر بینوکلربا بزرگنمایی 25 تا 50 مورد بررسی قرار می دهند. در صورت آلوده بودن دانه ها, کنیدیوفرها و کنیدیهای قارچ ها جنس Helminthosporium در روی آنها تولید شده و قابل رویت می باشند. در استفاده از این متد بایستی در تشخصی گونه H.graminum (عامل بیمار لکه نواری) از سایر گونه ها بویژه H.teres دقت کافی بعمل آید.چ
علاوه بر متد فوق الذکر, می توان دانه های مورد آزمایش را در گلخانه یا در مزرعه خاک کاشته و از روی علائم ظاهر شده در گیاهان وجود قارچ در دانه ها را مشخص کرد. البته در استفاده از این طریقه به مدت زمان طولانی تر و هزینه بیشتری نیاز می باشد.
روش تعیین خسارت بیماری در مزرعه
چون در گیاهان آلوده یا دانه های تولید نمی شود و یا دانه های تولید شده در موقع خرمنکوبی مخلوط کاه و کلش می گردند. بنابراین درصد خسارت وارده از این بیماری به محصول جوبرا درصد گیاهان آلوده در یک مزرعه در نظر گرفته می شود. در نتیجه برای بر آورد خسارت وارده, تعیین درصد گیاهان آلوده در یک مزرعه کافی خواهد بود. برای این منظور از روشهای مختلف نمونه برداری قابل قبول از نظر آماری استفاده می شود. بعنوان مثال می توان در مسیر یک قطر مزرعه یا در یک مسیر بشکل M در سطح مزرعه حداقل 10 نقطه را در فواصل تقریبا برابر انتخاب و در هر نقطه حداقل 10 گیاه را برای تشخیص آلودگی به بیماری لکه نواری مورد بررسی قرار داد.گیاهان از کیفیت قابل قبولی برخوردار نبوده و می توانستند در موقع خرمنکوبی توسط باد از دانه های دیگر جدا شده و مخلوط کاه گردند. بدینجهت دقیقتر خواهد بود که در آذربایجان شرقی کاهش محصول در بوته های آلوده به جای 5/90 درصد, 100 درصد در نظر گرفته شده و در نتیجه درصد خسارت وارده به محصول برابر درصد گیاهان آلوده در یک مزرعه یا یک منطقه تعیین گردد.
کنترل بیماری
با توجه به اینکه این بیماری منحصرا توسط بذر منتقل شده و آلودگی گیاهان از دانه های آلوده ناشی می شود, بنابراین کاشتن بذور عاری از پاتوژن موثرترین راه کنترل بیماری می باشد. بذور تولید شده در مناطق غیر آلوده اصولا عاری از پاتوژن می باشند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 19 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:111
و قولوا للناس حسناً.
«با مردم به خوبی و با زبان خوش سخن بگویید.»
یصعد الکلم الطیب.
«کلمه نیکو و سخن پاک (به سوی خدا) بالا می رود.»
و لا تنابزوا بالالقاب.
«و به اسم و القاب زشت و ناپسند، همدیگر را صدا نزنید.»
و لاتسبوا الذین یدعون من دون الله فیسبواالله عدواً بغیر علم. «شما مؤمنان بر آنان که غیر خدا را می خوانند (و می پرستند) دشنام مدهید، تا مبادا آنها هم از روی دشمنی و جهالت به خدا (و خدا و آئین و مذهب شما) دشنام دهند.» قال امیرالمؤمنین (ع): ایاک و مستهجن الکلام فانه یوغر القلوب.
امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «از سخنان زشت و رکیک بپرهیز که دلها را به بغض و کینه می آورد.»
قال الباقر (ع): سلاح اللئام قبیح الکلام.
امام باقر (ع) فرمود: «سلاح و حربه افراد پست و لئیم، فحش و کلام زشت است.»
قال علی (ع): سنه اللئام قبح الکلام.
علی (ع) می فرمود: «روش افراد پست، حرف رکیک است.»
قال رسول الله (ص): الجنه حرام علی کل فاحش ان یدخلها.
رسول اکرم (ص) فرمود: «ورود به بهشت بر هر آدم فحاشی حرام است.»
قال رسول الله (ص): لیس المؤمن بالطعان و لا اللعان و لا الفاحش و لا البدی.
رسول اکرم (ص) فرمود: «یک شخص مؤمن و باایمان، هرگز طعنه زن و لعنت کننده و فحاش و بدزبان نیست.»
قال علی (ع): لا أوفح من بدی.
امام علی (ع) فرمود: «کسی بی حیاتر از فحش دهنده و بدزبان نیست.»
قال علی (ع): ما افحش کریم قط.
امام علی (ع) فرمود: «آدم بزرگوار و باشخصیت، هرگز فحش نمی دهد.»
قال علی (ع): اسفه السفهاء المتبجح بفحش الکلام.
امام علی (ع) می فرماید: «سفیه ترین بی خردان، کسی است که از فحش دادن و فحاشی خوشش می آید.»
قال امیرالمؤمنین (ع): السباب مزاح النوکی.
امام علی (ع) فرمود: «مزاح و شوخی بددهنان و فرومایگان دشنام گویی است.»
قال رسول الله (ص): سباب المؤمن کالمشرف علی الهلکه.
رسول الله (ص) فرمود: «آن کسی که به یک شخص مؤمن و باایمان فحش می دهد، خود را در پرتگاه هلاکت و بدبختی قرار داده است.»
قال الصادق (ع): من فحش علی أخیه المسلم نزع الله منه برکه رزقه، و وکله إلی نفسه و أفسد علیه معیشته.
از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: «هر کس به برادر مسلمان خود فحش بدهد، خداوند برکت از روزی او برمی دارد، و او را به حال خودش رها می کند، و زندگیش را تباه می سازد.»
قال رسول الله (ص): اربعه یؤذون أهل النار علی ما بهم من الذی وعد منهم. رجلاً یسیل فاه قیحاً، و هو من کان فی الدنیا فاحشاً.
رسول اکرم (ص) فرمود: «چهار گروه هستند که دوزخیان از عذاب و شکنجة آنها در رنجند، یکی از آنها شخصی است که از دهانش چرک و خون و کثافت جاری می شود، و او کسی است که در دنیا فحاش و هرزه گو و بددهن بوده است.»
قال ابوعبدالله (ع): اذا رأیتنم المرء لایستحی مما قال و لا مما قیل له، فاعلموا أنه لغیه أولشرک من شیطان.
امام صادق (ع) می فرماید: «اگر کسی را دیدید که از گفتن و شنیدن کلمات زشت و رکیک شرم و حیا نمی کند ـ و باکی ندارد از این که درباره دیگران چه بگوید و یا دیگران درباره او چه بگویند ـ بدانید که یا زنازاده است، و یا شیطان در نطفة او شریک است.»
(به تعبیر عامه مردم یا تخم زناست، یا تخم جن است، یا تخم نابسم الله است.)
قال ابوعبدالله (ع): من سب ولی الله فقد سب الله.
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس به یکی از دوستان خدا ناسزا بگوید، محققاً به خدا ناسزا گفته است.»
سلام یهودی ، «سام علیکم»
عایشه همسر رسول اکرم (ص) ، در حضور پیامبر نشسته بود که مردی یهودی وارد شد. هنگام ورود به جای سلام علیکم گفت: «السام ـ علیکم» یعنی «مرگ بر شما». طولی نکشید که یکی دیگر وارد شد، او هم به جای سلام گفت: «السام ـ علیکم». معلوم بود که تصادف نیست، نقشه ای است که با زبان، پیامبر اکرم را آزار دهند. عایشه سخت خشمناک شد و فریاد برآورد که: «مرگ بر خود شما باد، ای برادران میمونها و خوکها.»
رسول اکرم فرمود: «ای عایشه، ناسزا مگو، فحش و ناسزا اگر مجسم گردد بدترین و زشت ترین صورتها را دارد. نرمی، ملایمت و بردباری، روی هر چه گذاشته شود، آن را زیبا می کند و زینت می دهد، و از روی هر چیزی برداشته شود از قشنگی و زیبایی آن می کاهد، چرا عصبی و خشمگین شدی؟»
عایشه گفت: «مگر نمی بینی یا رسول الله که اینها با کمال وقاحت و بی شرمی به جای سلام چه می گویند؟»
حضرت فرمود: «چرا، من هم در جواب گفتم: «علیکم» یعنی: بر خود شما باد؛ و همین قدر کافی بود.»
گندم از مهمترین غلات است. این گیاه در گونههای وحشی و اهلی موجود است. گندم از گیاهان گلدار تکلپهای یک ساله و تیره گندمیان و از خانواده گرامینهها است.
گندم، گل آذین سنبلهای دارد. از هر گره آن یک برگ به وجودمی آید. سنبلچه گندم متشکل از دو گلوم و سه گلچه می باشد. گاهی تعداد گلچهها به ۹ هم میرسد. دانه گندم بین دو پوشش قاشق مانند به نامهای پوشک بیرونی (لما) و پوشک درونی (پالئا) قرار گرفتهاست. برگهای گندم مانند برگهای سایر غلات (به جز ذرت و ارزن)، نازک و کم عرض بوده و زبانههای کوچکی دارند.
دانه گندم
دانه گندم از این مواد تشکیل شدهاست: ۷ تا ۱۸ درصد پروتئین (بستگی به نوع گندم دارد)، ۶۰ تا ۷۰ درصد نشاسته، ۲ تا ۲/۵ درصد سلولز (فیبر خام)، ۱/۵ تا ۲ درصد چربی و مابقی مرکب از رطوبت ومواد کانی. ظاهر فیزیکی دانههای گندم بسیار متنوع است. طول دانههای گندم از ۵ تا ۸ میلیمتر، پهنایشان از ۲/۵ تا ۴/۵ میلیمتر و وزنشان از ۲۰ تا ۶۰ میلیگرم متغیر است. گستره رنگ گندم از بژ یا نخودی (معروف به گندم سفید) تا قرمز قهوهای (معروف به گندم سرخ) است. بسته به عوامل مختلف اجزای تشکیل دهنده اندوسپرم دانهها میتوانند بافت نرم یا سفتی داشته باشند. ساختار دانه گندم مرکب است از اجزای زیر:
گیاهک: (نامهای دیگر گیاهک عبارتند از: جوانه، جنین و رویان) تقریباً ۵/۲ درصد وزن دانه را تشکیل میدهد و سرشار از چربی و ویتامینها به خصوص ویتامینهای گروه ب است. ویژگی منحصر به فرد جوانه میزان بالای چربی میباشد. اما به دلیل سهم کم جوانه از کل دانه، درصد چربی کل موجود در دانه کم و بین ۱ تا ۱٫۵ درصداست. از آنجایی که این بخش را معمولاً در تهیه آرد گندم همراه با سبوس جدا میکنند، سبوس را نمیتوان مدت زیادی انبار کرد.
مدل سه بعدی دانه گندم
سبوس: همان پوسته دانهاست و تقریباً ۱۴ درصد از وزن دانه را تشکیل میدهد. سبوس را هم همچون گیاهک در مرحله آرد سازی از دانه جدا میکنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار میگیرد.سبوس سرشار از سلولز میباشد.
سبوس عملا از ۷ لایه مجزا تشکیل شدهاست که مهمترین آنها لایه تستا میباشد. تستا محل حضور رنگریزهها به خصوص کارتنوئیدها میباشد، از این جهت این لایه از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار است.
آندوسپرم: حاوی مواد نشاستهای دانه گندم است و تقریباً ۸۳ تا ۸۷ درصد از کل دانه را شامل میشود. آندوسپرم دارای دانههای نشاستهای و مواد پروتئینی میباشد که دانههای نشاسته آن بهوسیله گلوتن که یکی از پروتئینهای موجود در دانهاست، بهم چسبیدهاند به طوری که ماتریکس پروتئین-نشاسته را تشکیل میدهند. میزان گلوتن موجود در دانه بر حسب نوع و نژاد گندم تفاوت میکند. لایهای از آندوسپرم درست زیر سبوس واقع شدهاست که آلورون نام دارد.این لایه تک سلولی است که این لایه در فرآیند آرد سازی جدا میشود.آندسپرم بین ۱۰ تا ۱۵ درصد پروتئین دارد و بخش قابل توجهی از آن نشاسته میباشد.
میزان گلوتن گندم است که مرغوبیت آن را تعیین میکند. گندمهای قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتن بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه ناناز آنها بیشتر است. چون خمیر حاصل از آردی که از لحاظ گلوتن غنی است، به دلیل داشتن حالت کشدار، قادر است که گازهای ناشی از تخمیر را بیشتر در خود نگهدارد و برای همین، خمیر بهتر ورآمده و حجمش بیشتر میگردد. کیفیت پخت نان به طور عمده به دو فاکتور بستگی دارد : کیفیت وکمیت گلوتن خمیرنان.
کمیت گلوتن در ری کردن و افزایش حجم نان موثر است. گندمهایی که دارای مقدار بیشتری گلوتن هستند، از لحاظ نانوایی نیز کیفیت مطلوبتری دارند. کیفیت گلوتن نمیتواند جانشین کمیت آن شود، زیرا گندمهایی با کیفیت خوب گلوتن ممکن است آردی که از نظر نانوایی ناپایدار و سست باشد بوجود آورند. میزان گلوتن گندم بستگی فراوانی به شرایط آب و هوایی دارد، ولی به کمک اصلاح بذر گندم میتوان کمیت آن را افزایش داد. شرایط جوی بیش از ارقام مختلف گندم در تغییر میزان مواد سفیدهای موثر و حداکثر میزان گلوتن را میتوان در نواحی گرم به دست آورد. آب و هوا به میزان ۷۰ درصد و نوع رقم به میزان ۳۰ درصد در مقدار گلوتن دانه موثر میباشد. در نانوایی کیفیت گلوتن نیز مانند کمیت آن قابل اهمیت میباشد. کیفیت گلوتن به استقامت آن در برابر فشار گازهای ایجاد شده از تخمیر و همچنین پایداری آن در مقابل ازدیاد حجم و شل شدن خمیر (بدون آنکه پاره شود) بستگی دارد. به عبارت دیگر خمیر بایستی هنگام خمیرگیری مدتی پایداری کرده وبزودی شل نشود. بدین ترتیب جدار حبابهای هوای داخل خمیر زود پاره نشده و بالنتیجه نان حجم بیشتری پیدا میکند. در ورآمدن خمیر بایست تخمیر زیادی صورت گیرد تا مقدار گازهای حاصله فراوانتر شده و حجم نان افزایش یابد.
کیفیت گلوتن گیاه عمدتا به وسیله پیشینه ژنتیکی آن تعیین میشود: کیفیت گلوتن نمیتواند بوسیله تغییرات در شرایط محیط یا با استفاده از کودها تغییر یابد. سطوح بالاتر پروتئین که عمدتا سبب افزایش کیفیت نانوایی میشود، از خوب بودن کیفیت گلوتن حکایت دارد. سطوح بالاتر آن دررقم با کیفیت پائین پروتئین، فقط سبب پیشرفت بسیار محدودی در کیفیت نانوایی میشود.
جهت افزایش کیفیت نانوایی آرد باید از یک طرف درصد رشد و نمو را که موجب بهبود کیفیت گلوتن میگردد زیاد نمود (مانند کیفیت گندم Manitoba) و از طرف دیگر کمیت گلوتن را با کمک روشهای به نژادی فزونی داد (برای نمونه در آلمان غربی میزان گلوتن از ۱۹درصد به۲۵ -۲۳ درصد افزایش یافتهاست) و بالاخره باید درصد بلغور یا سبوس را کاهش داد(۶٪). همچنین در اثر افزودن نمک طعام (به مقدارکم) به خمیر، ثبات و استحکام گلوتن زیاد میشود وتحمل خمیر در هنگام زدن و مخلوط کردن افزایش مییابد (غلظت زیاد نمک سبب تضعیف پایداری و استحکام خمیر میگردد.(
گلوتن از دو جزء گلوتنین (محلول در باز ضعیف) و گلیادین (محلول در الکل نسبتا قوی) تشکیل شدهاست که گلوتنین عامل چسبندگی خمیر و گلیادین عامل الاستیسیته (کشش) خمیر میباشد، برای جداسازی گلوتن از نشاسته از دستگاه گلوتن شوی گلوتامیک استفاده میشود و جداسازی گلوتنین و گلیادین با سانتریفیوژ گلوتن در دورهای بالا انجام میشود . خمیر خوب خمیری است که دارای مقادیر متناسبی از هر دو جزء باشد. بنابرنظر ایرانی (۱۳۸۵) درصد گلوتن مرطوب باید از ۲۷ کمتر نباشد و شاخص گلوتن (عددکیفیت گلوتن) باید در رنج ۹۰-۵۰ باشد. بهنظر میرسد که در شرایط تنش، بدلیل افزایش شدید انباشت پروتئینهای گلیادین (پروتئینهای گلیادین، پروتئینهای شبه شوک حرارتی بوده و مقاومت گیاه را در برابر تنشهای غیر زنده بالا میبرند) و کاهش اندک مقادیر پروتئینهای گلوتنین، شاخص گلوتن (نسبت گلوتنین به کل گلوتن) با کاهش مواجه شده و در نتیجه قدرت و کیفیت خمیر کاهش یابد.
انواع گندم
کشت گندم به روشهای صنعتی در امریکا
از لحاظ گیاهشناسی گندم عضوی از گونههای تریتیکوم (Triticum) است که به سه گروه متمایز تقسیم میشود و هر گروه تعدادی مشخص کروموزم دارد که تمام خصوصیات ژنتیکی خانواده را با خود دارند.
ژنشناسی گندم از بیشتر محصولات دیگر دشوارتر است زیرا برخی از گونههای گندم دیپلوئیدهستند و دو رشته کروموزوم دارند در حالی که بسیاری از گونههای دیگر گندم پلیپلوئید هستند و چهار رشته کروموزوم (تتراپلوئید) یا شش تا (هگزاپلوئید) دارند.
دیپلوئیدها که تنها در مناطق جنگلی و بیابانی هستند و گندمهای تک دانه زراعی نیز در این گروه قرار دارند.
تتراپلوئیدها که به حالت وحشی هستند و گندمهای اِمِر (emer) و دوروم (durum) زراعی در این گروه هستند.
هگزاپلوئیدها که شامل گندم نان میشوند.
از لحاظ نوع کشت معمولاً گندمها را به دو دسته کلی گندم بهاره و گندم پاییزه تقسیم بندی میکنند. این دو نوع علاوه بر آن که دانههایشان از نظر رنگ، بافت، شکل و ... باهم فرق دارد شرایط رشد و نمو آنها نیز باهم تفاوت میکند. این دو نوع گندم را در دو زمان مختلف در سال کشت مینمایند. دانه گندم، دارای شیاری است که در طول دانه قرار میگیرد. عمق این شیار در گندمهای پاییزه زیاد و در گندمهای بهاره کم است. طرفین این شیار در گندمهای بهاره گرد و در گندمهای پاییزه گوشهدار میباشد.
گندم بهاره: در اوایل بهار کاشته میشود. پس از جوانه زدن، گیاه جوان در بهار و اوایل تابستان رشد نموده و محصول آن را تا اواخر تابستان برداشت میکنند. گندم بهاره را معمولاً در نواحیی کشت میکنند که گندم پاییزه نمیتواند در برابر سرمای سخت زمستانی آن مناطق، مقاومت نماید. البته میزان محصولدهی گندم پاییزه از بهاره بیشتر است. معمولاً پس از تهیه بذر و زمانی که دمای خاک به یک درجه سانتیگراد بالای صفر رسید، گندم بهاره را میکارند. اگر شرایط آب و هوایی اجازه دهد میتوان گندم را زودتر هم کاشت تا دوره رشد آن طولانیتر شده و میزان محصول دهی آن بیشتر شود. گندم پاییزه برای آن که به مرحله گلدهی برسد، باید به مدت طولانی در معرض هوای سرد قرار گیرد. اگر گندم پاییزه را در بهار بکارند، چون دوره سرما را پشت سر نمیگذارد، نمیتواند گل آذین خوبی تشکیل دهد.
گندم پاییزه: این نوع گندم در نیم کره شمالی، در فصل پاییز موقعی که دمای خاک از ۱۳ درجه سانتیگراد کمتر باشد کشت میشود. ابتدا بذرگندم پاییزه جوانه میزند. سپس در فصل زمستان، گیاه به صورت گیاه جوان کوچکی باقی میماند و با آغاز فصل بهار، مجدداً رشد و نمو خود را آغاز میکند. معمولاً در یکی از ماههای خرداد، تیر یا نهایتا مرداد، دانه میرسد و آماده برداشت میشود. گندمهای پاییزه به نسبت گندمهای بهاره ریشههای عمیقتر و پرپشتتری دارند که تا ۲۰۰ سانتیمتر در خاک نفوذ میکنند. این امر ناشی از آن است که گندمهای پاییزه فصل رشد طولانیتری دارند.
شرایط مناسب برای رشد گندم
گل گندم
خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب، برای رشد گندم مناسب است. اصولا میزان عملکرد گندم در شرایط دیم (آبیاری با باران)، در خاکهای ریز بافت بیشتر است. چون این قبیل خاکها قادرند آب را بهتر و به مدت طولانیتر در خود نگهدارند. اما در شرایط آبی (که کشاورز خود گیاه را آبیاری میکند)، معمولاً گندم زیاد تحت تأثیر بافت خاک خود قرار نمیگیرد. گندم هم مانند سایر گیاهان نمیتواند در خاک خشک جوانه بزند.
گندم بهاره به دلیل ذخیره شدن رطوبت زمستانی در خاک، همواره رطوبت مورد نیاز خود را دارد. اما رطوبت خاک گندمهای پاییزه معمولاً فرایند جوانهزنی را با مشکل مواجه مینماید. اگر برای جوانه زنی یا رشد اولیه جوانه، خاک رطوبت کافی نداشته باشد بذرها ممکن است بپوسند یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند.
آب و هوای مناسب برای رشد گندم
شرایط ایدهآل برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول میباشد. بنابراین در مناطقی که زمستانهای سخت دارند، کشت گندم با مشکلاتی از قبیل سرمازدگی زمستانی مواجه میشود. البته باید بدانیم که گندم در برابر خشکی مقاومت چندانی ندارد و نمیتواند به مدت طولانی، خشکی و کم آبی را تحمل نماید. اما قادر است خود را با شرایط خشک تا حدی تطبیق داده و با تشکیل یاختههای کوچکتر که در نهایت سبب تشکیل برگهای کوچک شده و در نتیجه روزنهها کوچکتر میشود، سطح تعریق را کاهش دهد و از اثرات سوء کم آبی تا حدی محفوظ بماند.
آفات و بیماریهای گیاه گندم
سن گندم
سن گندم (Eurygaster integriceps) پس از ملخ یکی از خطرناکترین آفات گندم میباشد و سالیانه خسارت زیادی به مزارع گندم وارد میسازد.
خسارت سن در دو مرحله مختلف صورت میگیرد : درنخستین مرحله و در فصل بهار حشرات کامل به مزارع غلات مخصوصا گندم روی میآورند و با مکیدن شیره سلولی گیاه باعث پژمردگی آن میگردند. در مرحله دوم پورهها پس از خروج از تخم روی خوشهها میروند و دانهها را نیش زده و از محتوای دانه تغذیه میکنند و سبب کوچک شدن دانه میشوند. این حشره با نیش زدن دانهها آنزیم پروتئاز را وارد آنها نموده ودر نتیجه پروتئین گندم در محل نیش تجزیه شده و گلوتن سیال و آبکی میشود که این امر سبب ریختن و ضایع شدن خمیر در هنگام پخت میشود و اگر نان به صورت نان حجیم تهیه شود، چون گلوتن قدرت نگهداری گازکربنیک حاصل ازتجزیه گلوتن را ندارد و در مغز نان خلل و فرج تشکیل نمیشود، مغز اینگونه نانها اغلب نپختهاست و حالت پوکی نان سالم را ندارد و در صورت دیدن حرارت بیشتر، سخت و استخوانی میشود. بررسیها نشان میدهد که بیشترین مقدار تغذیه سن ازگندم در زمان ظهور سنهای نسل جدید بوده و خسارت کیفی سن در مرحله زایشی (عمدتا در مراحل شیری وخمیری دانه وبا شدت کمتری در مرحله سخت شدن دانه) وارد میشود. همچنین گفته میشود که زودرسی گیاه و متعاقب آن امکان برداشت زودهنگام محصول، چنانچه سبب عدم همزمانی زمان رسیدگی گیاه با ظهور نسل جدید سن گردد میتواند سبب کاهش خسارت کمی وکیفی سن به سنبلههای گندم گردد . بطورکلی درصد سن زدگی گندم از ۲ تا ۳ درصد نباید تجاوز کند. گندمهای با درصد سن زدگی بیش از این مقدار به تنهایی قابل مصرف نبوده و باید با نمونههای با کیفیت بالا مخلوط شوند و یا اینکه مواد بهبود دهنده مثل اسیداسکوربیک ویا گلوتن به آنها اضافه شود و سپس مورد استفاده قرار گیرند.
امروزه اثبات شدهاست که بین مقدار سختی دانه و درصد سن زدگی دانهها ارتباط معکوس وجود دارد، یعنی هرچه سختی دانهها بیشتر باشد درصد سن زدگی کمتراست، همچنین تنش سبب افزایش درصد سن زدگی میشود. برای تعیین درصد سن زدگی ابتدا۱۰۰گرم دانه گندم را وزن کرده، سپس دانههای سن زده را جدا و با توزین آنها درصد سن زدگی نمونه را محاسبه میکنیم. شایان ذکر است که محل نیش حشره به صورت یک لکه کوچک که اطراف آن به رنگ کرم روشن درآمده، قابل مشاهده و شناسایی است.
زنگ گندم
زنگ گندم را، قارچی به نام Puccinia ایجاد میکند. مهمترین بیماری گندم به شمار میرود که شامل زنگ ساقه، زنگ برگ، زنگ خطی و زنگ نواری میشود. شرایط محیطی مساعد برای ایجاد این نوع آفت، آب و هوای گرم تا گرم مرطوب میباشد. تشکیل حفرههای قرمز یا سیاه که حاوی اسپورهایتولید مثل در سطح ساقه، برگ، غلاف و … از علائم این بیماری میباشند. این قارچها از کارآیی گیاه در مصرف آب میکاهند، بافتهای گیاه را تخریب میکنند و تعداد دانههای موجود در سنبله را مانند زمانی که گیاه به کمبود آب دچار شده، کاهش میدهند.
سیاهک گندم
سیاهک گندم یکی از بیماریهای قارچی گندم است که میتواند به صورت سیاهک آشکار، سیاهک برگ، سیاهک پنهان معمولی و ... ظاهر گردد. سیاهک پنهان، مهمترین و رایجترین و در عین حال، مخربترین نوع سیاهک است که خسارت زیادی مخصوصا به گندم پاییزه وارد میآورد.
پوسیدگی جوانه و ریشه
بیماریهایی هستند که قارچها آنها را بوجود میآورند. این بیماریها هم خسارات زیادی را به محصول گندم وارد میکنند. در گذشته، ضدعفونی نمودن بذر با ترکیبات جیوهای تا حدی از این بیماریها جلوگیری مینمود. اما امروزه اغلب از کاربامات و هگزا کلرو بنزن برای نابودی این بیماریها استفاده میکنند.
زمان برداشت محصول
زمان برداشت گندم تحت تأثیر عواملی از جمله بارندگی، رطوبت نسبی، دمای هوا و همچنین رسیدن دانه قرار میگیرد. برداشت گندم در ایران از اوایل بهار (در مناطق گرمسیری) آغاز شده و تا اواخر تابستان (در مناطق سردسیری) ادامه دارد. امروزه در سراسر جهان از وسایل مکانیکی خاصی برای برداشت گندم استفاده مینمایند، ولی هنوز هم گندم به طریق سنتی که کند و پر هزینهاست، برداشت میشود. در روش سنتی، بوتههای گندم را از فاصله چند سانتی سطح خاک، درو نموده و به صورت دستههای کوچک درمیآورند. سپس این دستهها را به خرمنگاه منتقل نموده و طی مراحل خاصی میکوبند. زمان صحیح برداشت گندم، وقتی است که رطوبت دانه بین ۱۴ تا ۱۶ درصد باشد.
محصولات گندم
برخلاف سایر غلات، گندم را میتوان از طرق مختلف از جمله در تهیه نان، بیسکویت، شیرینی،کیک، پاستا، ماکارونی و... مورد مصرف قرار داد. از گندم در صنایع کاغذ سازی، چسب سازی و همچنین در تهیه پودر لباسشویی هم استفاده میگردد. از سبوس و کاه آن نیز به عنوان خوراک دام استفاده میکنند. انواع مختلف گندم برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. مثلاً گندمهای نرم بهاره یا پاییزه برای مصرف در صنایع بیسکویت سازی، شیرینیپزی و کیکپزی مناسبند. در حالی که از گندمهای سخت پاییزه و بهاره در نانوایی استفاده بیشتری دارند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 44 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:8
فهرست:
* روشهای کنترل آفات گیاهان زینتی
* تولید گیاهان مقاوم
* استفاده از تکنیکهای زراعی
* تکنیک رهاسازی نرهای عقیم
مقدمه :
در جلسات گذشته در مورد کنترل بیولوژیک و شیمیایی آفات گلخانهای صحبت کردیم. در این جلسه به بحث دیگر تحت عنوان سایر روشهای مبارزه با آفات میپردازیم.
* تولید گیاهان مقاوم
یکی از روشهای جالب توجه در مبارزه با آفات تولید گیاهان مقاوم است. اصول اساسی این روش دگرگونی مصنوعی گونههای گیاهی به روش ژنتیکی است به نحوی که گیاه تولید شده میزبان مناسبی برای آفت نباشد. این تغییرات میتواند به دو روش فیزیکی و شیمیایی باشد.